Een slimme aanpak kan levens redden
Stel… dat jij ongelooflijk ziek bent, of op het punt staat erg ziek te worden. En stel dat je je met 1 pil per dag een heel pak beter zou voelen. Wat zou er dan voor kunnen zorgen dat die pil ook dagelijks in jouw mond terecht komt?
Die vraag is één van de belangrijkste vragen van het moment in de context van de HIV-epidemie in sub-Saharisch Afrika. Vele mensen worden er immers besmet met HIV, een virus dat, indien onbehandeld, kan leiden tot AIDS. In het AIDS-stadium is je lichaam zeer zwak en kan het heel snel aftakelen.
Het goede nieuws is dat er de laatste decennia zo veel onderzoek naar het virus en mogelijke oplossingen is gebeurd, dat er tegenwoordig zeer goede medicatie beschikbaar is. Met 1 pil per dag kan je het virus vaak volledig de kop indrukken.
Ondanks talrijke projecten en een enorme hoeveelheid financiële steun van organisaties wereldwijd, blijkt het nog bijzonder moeilijk voor patiënten om die ene pil dagelijks in te nemen. Dit is afhankelijk van een hele boel factoren: gebrek aan kennis, taboesfeer, geen onmiddellijke beschikbaarheid van de medicatie, reiskost & reisduur naar het medisch centrum et cetera. Veel van de gezondheidsprojecten die tot nu toe werden opgezet, richtten zich vaak op één of enkele obstakels. Helaas moeten patiënten vaak een hele resem aan obstakels overwinnen om tot dagelijkse medicatie-inname te komen. Daarom leek het ons relevant om uit te zoeken wat de meest geschikte hulp zou kunnen zijn, die zo veel mogelijk obstakels wegneemt.
Onze focus lag op gezondheidsinterventies die gebruik maakten van lokale gezondheidsmedewerkers (LGWs). Dit zijn mensen uit het plaatselijke dorp die een basistraining in gezondheidszorg kregen. Hierdoor kunnen ze artsen en verpleegkundigen ondersteunen. Het fenomeen van LGWs is opgekomen rond 1955 in ontwikkelingslanden, enerzijds om tekorten in medisch geschoold personeel op te vangen, anderzijds om de belangen van de lokale bevolking te verdedigen. Vandaag de dag worden LGWs voornamelijk ingezet in medische interventies waarbij het belangrijk is om de socioculturele waarden en normen van patiënten te begrijpen. Gezien er op veel plekken een belangrijke taboesfeer hangt rond HIV, zijn LGWs zeer goed geplaatst om te begrijpen hoe patiënten en hun omgeving met het virus omgaan. Onze concrete onderzoeksvragen waren 1) in welke mate LGWs patiënten kunnen helpen in de strijd tegen HIV en 2) welke rollen ze exact zouden moeten opnemen om de beste hulp te kunnen bieden.
Hiervoor voerden we een literatuuronderzoek uit en namen we in totaal 19 studies over evenveel gezondheidsinterventies onder de loep. Al deze gezondheidsinterventies waren uitgevoerd in sub-Saharisch Afrika, maakten op één of andere manier gebruik van LGWs en rapporteerden hun resultaten op basis van harde cijfers, die de onderdrukking van het virus in het lichaam weerspiegelen. Uit onze analyse bleek dat de betrokkenheid van LGWs vaak leidt tot even goede of zelfs betere resultaten in vergelijking met een zorgprogramma waarbij er geen LGWs betrokken zijn. Daarnaast identificeerden we met behulp van een online computerprogramma enkele mogelijke verbanden tussen rollen van LGWs en succes van de gezondheidsinterventie. Zo bleek dat een goede onderdrukking van het virus meer waarschijnlijk lijkt te zijn in gezondheidsinterventies waarbij LGWs regelmatig huisbezoeken uitvoerden, waarbij LGWs de medicatie rechtstreeks naar de patiënten brachten en waarbij LGWs specifieke aandacht besteedden aan individuele steun met betrekking tot therapietrouw.
Op basis van die resultaten kunnen toekomstige interventies beter opgebouwd worden, waardoor uiteindelijk meer mensen hun strijd tegen het virus kunnen winnen. Want zeg nu zelf, een goede gezondheid, waar ter wereld ook, is veel waard.
Bibliografie
1. UNAIDS. UNAIDS Data 2017. (2017). doi:978-92-9173-945-5
2. World Health Organization. Working together for health: The World Health Report 2006. (2006).
3. Organization, W. H. Density of physicians (total number per 1000 population, latest available year). WHO (2018). Available at: http://www.who.int/gho/health_workforce/physicians_density/en/. (Accessed: 21st August 2018)
4. Lehmann, U. & Sanders, D. Community health workers: What do we know about them? The state of the evidence on programmes, activities, costs and impact on health outcomes of using community health workers. World Health Organization (2007). doi:10.1097/JAC.0000000000000086
5. Giblin, P. T. Effective utilization and evaluation of indigenous health care workers. Public Health Rep. 104, 361–8 (1974).
6. Maes, K. & Kalofonos, I. Becoming and remaining community health workers: Perspectives from Ethiopia and Mozambique. Soc. Sci. Med. 87, 52–59 (2013).
7. World Health Organization. National experience in the use of community health workers: a review of current issues and problems. (1983).
8. Wouters, E., Van Damme, W., van Rensburg, D., Masquillier, C. & Meulemans, H. Impact of community-based support services on antiretroviral treatment programme delivery and outcomes in resource-limited countries: a synthetic review. BMC Health Serv. Res. 12, 1–17 (2012).
9. Kanters, S. et al. Interventions to improve adherence to antiretroviral therapy: a systematic review and network meta-analysis. Lancet HIV 4, e31–e40 (2017).
10. Haberer, J. E. et al. Improving antiretroviral therapy adherence in resource-limited settings at scale: a discussion of interventions and recommendations. J. Int. AIDS Soc. 20, 21371 (2017).
11. Franke, M. F. et al. Improved Retention Associated With Community-Based Accompaniment for Antiretroviral Therapy Delivery in Rural Rwanda. Clin. Infect. Dis. 56, 1319–1326 (2013).
12. Wouters, E., Van Damme, W., Van Loon, F., Van Rensburg, D. & Meulemans, H. Public-sector ART in the Free State Province, South Africa: Community support as an important determinant of outcome. Soc. Sci. Med. 69, 1177–1185 (2009).
13. World Health Organization. Global action plan for HIV drug resistance 2017-2021. WHO Geneva (2016).
14. World Health Organization. Consolidated guidelines on the use of antiretroviral drugs for treating and preventing HIV infection: recommendations for a public health approach. World Health Organization (2016). doi:10.1016/j.jped.2014.04.007
15. HIV & AIDS Information: CD4 cell counts. NAM Publications (2019). Available at: http://www.aidsmap.com/CD4-cell-counts/page/1327484/. (Accessed: 26th January 2019)
16. B-Course. Available at: http://b-course.hiit.fi/obc/. (Accessed: 27th January 2019)
17. Kumu. Available at: https://kumu.io/. (Accessed: 30th January 2019)
18. Konate, I. et al. Linking HIV prevention and care for community interventions among high-risk women in Burkina Faso - the ARNS 1222 ‘Yerelon’ cohort. (Implementation and Operational Research in Francophone Africa.). J. Acquir. Immune Defic. Syndr. 57, S50–S54 (2011).
19. van Rooyen, H. et al. High HIV testing uptake and linkage to care in a novel program of home-based HIV counseling and testing with facilitated referral in KwaZulu-Natal, South Africa. J Acquir Immune Defic Syndr 64, e1–e8 (2013).
20. Ivers, L. C., Kendrick, D. & Doucette, K. Efficacy of Antiretroviral Therapy Programs in Resource‐ Poor Settings: A Meta‐ analysis of the Published Literature. Clin. Infect. Dis. 41, 217–224 (2005).
21. Bango, F., Ashmore, J., Wilkinson, L., van Cutsem, G. & Cleary, S. Adherence clubs for long-term provision of antiretroviral therapy: cost-effectiveness and access analysis from Khayelitsha, South Africa. Trop. Med. Int. Heal. 21, 1115–1123 (2016).
22. Grimsrud, A., Sharp, J., Kalombo, C., Bekker, L.-G. & Myer, L. Implementation of community-based adherence clubs for stable antiretroviral therapy patients in Cape Town, South Africa. J. Int. AIDS Soc. 18, 19984 (2015).
23. Myer, L. et al. Differentiated models of care for postpartum women on antiretroviral therapy in Cape Town, South Africa: A cohort study. J. Int. AIDS Soc. 20, 32–40 (2017).
24. Selke, H. M. et al. Task-Shifting of Antiretroviral Delivery From Health Care Workers to Persons Living With HIV / AIDS : Clinical Outcomes of a Community-Based Program in Kenya. J Acquir Immune Defic Syndr 55, 483–490 (2010).
25. Achieng, L. et al. An Observational Cohort Comparison of Facilitators of Retention in Care and Adherence to Anti-Eetroviral Therapy at an HIV Treatment Center in Kenya. PLoS One 7, e32727 (2012).
26. Peltzer, K. et al. Efficacy of a lay health worker led group antiretroviral medication adherence training among non-adherent HIV-positive patients in KwaZulu-Natal, South Africa: Results from a randomized trial. SAHARA-J J. Soc. Asp. HIV/AIDS 9, 218–226 (2012).
27. Rich, M. L. et al. Excellent Clinical Outcomes and High Retention in Care Among Adults in a Community-Based HIV Treatment Program in Rural Rwanda. J Acquir Immune Defic Syndr 59, 35–42 (2012).
28. Franke, M. F. et al. Improved Retention Associated With Community-Based Accompaniment for Antiretroviral Therapy Delivery in Rural Rwanda. Clin. Infect. Dis. 56, 1319–1326 (2013).
29. Barnabas, R. V. et al. Uptake of antiretroviral therapy and male circumcision after community-based HIV testing and strategies for linkage to care versus standard clinic referral: A multisite, open-label, randomised controlled trial in South Africa and Uganda. Lancet HIV 3, e212–e220 (2016).
30. Igumbor, J. O., Scheepers, E., Ebrahim, R., Jason, A. & Grimwood, A. An evaluation of the impact of a community-based adherence support programme on ART outcomes in selected government HIV treatment sites in South Africa. AIDS Care 23, 231–236 (2011).
31. Chang, L. W. et al. Two year virologic outcomes of an alternative AIDS care model: evaulation of a peer health worker and nurse-staffed community-based program in Uganda. J Acquir Immune Defic Syndr 50, 276–282 (2009).
32. Assefa, Y. et al. Effectiveness and acceptability of delivery of antiretroviral treatment in health centres by health officers and nurses in Ethiopia. J. Heal. Serv. Res. Policy 17, 24–29 (2012).
33. Francis, J. et al. The impact of community delivery of antiretroviral therapy on viral load suppression: Findings from a pragmatic randomized non-inferiority trial in Dar es Salaam, Tanzania. J. Int. AIDS Soc. 21, e25148 (2018).
34. Johnston, V. et al. Second-line antiretroviral therapy in a workplace and communitybased treatment programme in South Africa: Determinants of virological outcome. PLoS One 7, (2012).
35. Mdege, N. D., Chindove, S. & Ali, S. The effectiveness and cost implications of taskshifting in the delivery of antiretroviral therapy to HIV-infected patients: A systematic review. Health Policy Plan. 28, 223–236 (2013).
36. Nachega, J. B. et al. Randomized Controlled Trial of Trianed Patient-Nominated Treatment Supporters Providing Partial Directly Observed Antiretroviral Therapy. AIDS 24, 1273–1280 (2010).
37. Robbins, R. N. et al. Enhancing Lay Counselor Capacity to Improve Patient Outcomes with Multimedia Technology. AIDS Behav. 19, 163–176 (2015).
38. Vogt, F. et al. Tracing defaulters in HIV prevention of mother-to-child transmission programmes through community health workers: Results from a rural setting in Zimbabwe. J. Int. AIDS Soc. 18, 1–10 (2015).
39. Wouters, E., van Damme, W., van Rensburg, D. & Meule. Impact of baseline health and community support on antiretroviral treatment outcomes in HIV patients in South Africa. AIDS 22, 2545–2548 (2008).
40. Chang, L. W. et al. Effect of peer health workers on AIDS care in Rakai, Uganda: a cluster-randomized trial. PLoS One 5, e10923 (2010).
41. Barnabas, R. V et al. Initiation of antiretroviral therapy and viral suppression after home HIV testing and counselling in KwaZulu-Natal, South Africa, and Mbarara dsitrict, uganda: a prospective, observational intervention study. Lancet HIV 1, 68–76 (2014).
42. Fatti, G., Mothibi, E., Shaikh, N. & Grimwood, A. Improved long-term antiretroviral treatment outcomes amongst patients receiving community-based adherence support in South Africa. AIDS Care 28, 1365–1372 (2016).
43. Kipp, W. et al. Antiretroviral treatment for HIV in rural Uganda: Two-year treatment outcomes of a prospective health centre/community-based and hospital-based cohort. PLoS One 7, 1–9 (2012).
44. Weidle, P. J. et al. Adherence to antiretroviral therapy in a home-based AIDS care programme in rural Uganda. Lancet 368, 1587–1594 (2006).
