Klitten in een identiteit
Het brandt. Het brandt zo erg, maar mama zei dat als ik even door zou bijten, ik er dan precies zou uitzien als mijn vriendinnetjes.
Inleiding
Deze scriptie is de uiting van een ingewikkelde identiteit, met kenmerken die herkenbaar zijn voor een grotere, onderbelichte groep. De focus ligt op haardracht in de afrocultuur en de enorme beladenheid die erachter schuilt. Het gehele thema werd beeldend vertaald door middel van prints die toegepast werden op kleding.
Etniciteit, identiteit en diversiteit
Ik bespreek hier wat een identiteit precies is en wat er verwarrend is aan diversiteit binnen een identiteit. Het duale aan mijn identiteit is namelijk hetgeen wat haar zo ingewikkeld maakt. Als kind uit een etnisch gemengd huwelijk is het moeilijk om ergens thuis te horen. Mijn moeder is zwart en heeft een Congolese afkomst. Mijn vader is wit en heeft een Belgische afkomst. Ik ben lichtbruin en mijn afkomst is gemengd. In België word ik als een zwart persoon aanzien. In Congo word ik als een wit persoon aanzien. Begrijpt u al een beetje waarom dit verwarrend is? In dit onderdeel beschrijf ik vier manieren die kunnen helpen om aan je identiteit uit te geraken wanneer deze gemengd is. Dit door jezelf in 1 of meerdere groepen te plaatsen en 1 of meerdere identiteiten aan te nemen. Ergens bij horen is namelijk belangrijk voor de vorming van een identiteit.
Haar begrijpen
Een identiteit kan tot uiting komen op verschillende manieren. In mijn scriptie focus ik mij op een uiting in haardracht. Dit omdat de uiting van mijn identiteit in haardracht zeer veel zegt over wie ik als persoon ben op momenten. Echter, om over haardracht en haren te spreken moet men eerst begrijpen wat haar precies is. Genetica en geografie zijn doorslaggevende factoren waarmee rekening gehouden moet worden. Er bestaat een classificatiesysteem waarin haar ingedeeld wordt in 4 categorieën, met telkens minstens twee subcategorieën. Deze categorieën worden dan ook gelinkt aan genetica en geografische situering. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld dat Aziatische mensen zeer sluik haar hebben en zich meestal in categorie 1 bevinden en dat mensen met afro haar uit categorie 4 zich voornamelijk in centraal –en zuid-Afrika bevinden.
Haar in een omgeving
Haardracht wordt ook beïnvloed door je omgeving. Ik was het bruine meisje tussen de witte kinderen met sluik haar. Het zwarte meisje met witte barbiepoppen met lange blonde haren. Haardracht is namelijk zowel een persoonlijk en groepsidentiteitssymbool als een publiek gegeven. En ik wilde op mijn omgeving lijken dus ik onderging ongezonde en pijnlijke praktijken om mijn haren te veranderen. Een voorbeeld daarvan is het chemisch ontkrullen van mijn haren wat leidde tot sluik haar en een verbrande hoofdhuid als surplus. Er komt echter wel meer bij kijken dan gewoon in een groep te willen horen. Er was iets in mij wat mij deed geloven dat mijn haren ook gewoon minder mooi waren. Want het waren niet enkel mijn speelgoed en vrienden die sluik haar hadden, maar ook iedereen op de televisie of in de leerboeken. Ik kon er niets anders uit dan te concluderen dat mijn natuurlijk voorkomen niet goed genoeg was. En wanneer je minderwaardig wordt geacht of je jezelf zo acht, gaat je eigen identiteit teniet voor die van de groep en ga je je ernaar conformeren. Het verlangen om te conformeren tot een esthetiek die sluik haar ophemelt is het resultaat van een propagandacampagne van kolonisering, die meer dan 500 jaar heeft geduurd. Het feit dat het verleden nog zo veel invloed heeft lijkt onwerkelijk omdat die invloed zich op een onbewust niveau begeeft.
Haar als revolutie
De invloed van het verleden heeft niet enkel invloed op haardracht, maar ook op hoe mensen behandeld worden in de huidige samenleving. Het is nog altijd zo dat mensen met een witte huid geprivilegieerd zijn tegenover mensen met een zwarte huid. Discriminatie en racisme vloeien hieruit, ook op onbewuste manieren. Er zijn daarom ook bewegingen die onrecht trachten te bestrijden en ook daarin heeft haardracht al een belangrijke rol gespeeld. Ik bespreek in mijn scriptie hoe in de jaren 70 de zwarte mensenrechtenbeweging de het afrokapsel als politiek statement gebruikte. Ook nu is er een haarbeweging die natuurlijk haar, vooral gericht op gekruld of kroeshaar, aanmoedigt.
Haar in kleding
Als grafisch ontwerpster ging ik op zoek naar een manier om mijn scriptie beeldend te vertalen. Dit resulteerde in een ontwerp van verscheidene prints toegepast op textiel en dan kleding. Deze werden ontworpen aan de hand van mijn levensfases gelinkt aan haardracht. In de eerste fase zie je mijn wens tot conformiteit met mijn omgeving waarbij mijn schoonheidsidealen zoals Barbie en Baby Spice van de Spice Girls aan bod komen. En daar tegenover plaats ik verwijzingen naar de praktijken die ik onderging om aan deze onbereikbare schoonheidsidealen te komen. Dan heb je de tweede fase waar ik bewuster word van mijn haarkeuzes en begrijp dat postkolonialisme mij ook heeft beïnvloed. Ten laatste heb je de fase waarin ik me engageer om een positieve boodschap omtrent haar uitzend ter bevordering van de bevrijding ervan.
Haar besluit
Ik tracht in mijn scriptie te tonen hoe ingewikkeld een identiteit kan zijn en hoe dit tot uiting komt in haardracht. Ik leg uit waarom haar niet zomaar haar is. Het belang van een omgeving is daarin cruciaal. Ik leg uit hoe ik dit hele complexe gegeven in beeld heb gebracht.
Ik ben nu niet meer het meisje met het brandende hoofd om sluik haar te bekomen. Ik ben nu het meisje met een gigantische bos krullen die ik nu net meer volume tracht te geven om mijn trotsheid ervan te tonen.
Bibliografie
Literatuurlijst
Benedict, E. (2015). Me, My Hair, and I: Twenty-seven Women Untangle an Obsession. Algonquin Books.
Byrd, A. B., & Tharps, L. T. (2002). Hair Story: Untangling the Roots of Black Hair in America. New York: St. Martin’s Press.
Dabiri, E. (2019). Don’t Touch My Hair. Penguin Books, Limited.
De Jaeger, C., & Van Gansbeke, R. (2014). Haute Africa. Tielt, België: Lannoo.
Hirsch, A. (2018). Waarom ras ertoe doet. Amsterdam/Antwerpen, Nederland/België: Atlas Contact.
Lazerow, J. L., & Williams, Y. W. (2006). In Search of the Black Panther Party. Verenigde Staten: Durham Press Inc.
Pinxten, R., & Verstraete, G. (1998). Cultuur en macht: over identiteit en conflict in een multiculturele wereld. Antwerpen, België: Houtekiet.
Robbins, C. R. (2012). Chemical and Physical Behavior of Human Hair. Duitsland: Springer Berlin Heidelberg.
Synnott, Anthony. “Shame and glory: A sociology of hair.” The British journal of sociology 38, nr. 3 (1987): 381-413.
Tam, V. (2000). China Chic. New York: Regan Books.
Verkuyten, M. (2010). Identiteit en diversiteit: de tegenstelling voorbij. Pallas Publications.
Internetbronnen
Acquaye, A. (2017, juni 8). What Solange Taught Me About My Natural Hair. Geraadpleegd op april 2, 2019, op https://www.teenvogue.com/story/how-solange-taught-me-to-love-my-natura…
Adichie, C. N. (2009, oktober 7). The danger of a single story [TED]. Geraadpleegd op mei 21, 2019, op https://www.ted.com/talks/chimamanda_adichie_the_danger_of_a_single_sto…
Artmusette. (2013, mei 3). SHORT ESSAY: HOW HAVE CONTEMPORARY ARTISTS, MONA HATOUM AND YINKA SHONIBARE, EXPLORED THE THEME OF DIASPORA IDENTITY? Geraadpleegd op Maart 22, 2019, op https://artmusette.wordpress.com/2013/05/03/short-essay-how-have-contem…
Behind the bastards. (2018, december 4). Part One: Phrenology: The Bastard Science of Racism. Geraadpleegd op Januari 11, 2019, op https://www.behindthebastards.com/podcasts/part-one-phrenology-the-bast…
Boakye, B. (2018, september 15). How cornrows were used as an escape map op slavery across South America - Face2Face Africa. Geraadpleegd op april 3, 2019, op https://face2faceafrica.com/article/how-cornrows-were-used-as-an-escape…
Chinwe, (2015, Januari 12). The Natural Hair Movement in the ‘60s and ‘70s; How It Began and Why It Ended. Geraadpleegd op april 12, 2019, op https://bglh-marketplace.com/2015/01/the-natural-hair-movement-in-the-6…
CTB. (z.d.). Chapter 27. Cultural Competence in a Multicultural World | Section 1. Understanding Culture and Diversity in Building Communities | Main Section | Community Tool Box. Geraadpleegd op mei 22, 2019, op https://ctb.ku.edu/en/table-of-contents/culture/cultural-competence/cul…
Ferreira, N. M. (2019, Maart 19). Color Psychology: How Color Meanings Affect Your Brand. Geraadpleegd op mei 2, 2019, op https://www.oberlo.com/blog/color-psychology-color-meanings
Golden, M. G. (2015, juni 24). My black hair: a tangled story of race and politics in America. Geraadpleegd op april 12, 2019, op https://qz.com/432098/my-black-hair-a-tangled-story-of-race-and-politic…
GRIOT. (2016, juli 7). Nakeya Brown’s Hair Stories | GRIOT. Geraadpleegd op april 2, 2019, op http://griotmag.com/en/nakeya-browns-hair-stories/
Jahangir, R. J. (2015, mei 31). How does black hair reflect black history? Geraadpleegd op april 5, 2019, op https://www.bbc.com/news/uk-england-merseyside-31438273
Lauryssen, L. B. (2014). EEN CRIMINEEL BREIN van frenologie tot neurocriminologie. Geraadpleegd op https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/162/886/RUG01-002162886_2014_000…
MacKinnon, M. (2016, augustus 28). Illusion of Choice: The Myth of Free Will. Geraadpleegd op mei 13, 2019, op https://www.psychologytoday.com/us/blog/neuraptitude/201608/illusion-ch…
Mokoena, H. M. (2016, augustus 31). Op slavery to colonialism and school rules: a history of myths about black hair. Geraadpleegd op april 16, 2019, op https://theconversation.com/op-slavery-to-colonialism-and-school-rules-…
NRC. (2018, Januari 25). Hoe het woord blank door de jaren heen is gebruikt. Geraadpleegd op april 17, 2019, op https://www.nrc.nl/nieuws/2018/01/25/hoe-het-woord-blank-door-de-jaren-…
Pinar&Viola. (2019). Pınar&Viola. Geraadpleegd op april 4, 2019, op https://www.pinar-viola.com/
Poskett, J. P. (2017, februari 22). Django Unchained and the racist science of phrenology. Geraadpleegd op mei 9, 2019, op https://www.theguardian.com/science/blog/2013/feb/05/django-unchained-r…
Ruëll, N. R. (2019, februari 6). De revival van James Baldwin: “Waarom heeft hij zo lang niet in de belangstelling gestaan?” Geraadpleegd op mei 10, 2019, op https://focus.knack.be/entertainment/film/de-revival-van-james-baldwin-…
Schmidt, K. S. (2019, januari 24). Political Fashion Trends: Using Fashion to Express Your Beliefs - Passion Lilie. Geraadpleegd op mei 14, 2019, op https://passionlilie.com/blogs/designersjournal/political-fashion-trends
Spelbos, P. (n.d.). Over identiteit en persoonlijkheid. Geraadpleegd op april 3, 2019, op http://www.idee-pmc.nl/zijn/identiteit.html
Star. (2018, december 27). Curly Hair Types Chart & Textures Guide: The Ultimate Hair Type Guide - (Hair Tips). Geraadpleegd op mei 21, 2019, op https://africanamericanhairstyles.org/curly-hair-type-guide/
Statements Store. (2018, February 16). In The Diary: Exhibition Charting The T-Shirt’s History of Protest. Retrieved May 21, 2019, from https://statementsstore.com/event-exhibition-charting-t-shirts-history-…
The Afro Comb - History, Origins, African Wedding Traditions, Afro Braids. (2016). Geraadpleegd op april 13, 2019, op https://www.originsoftheafrocomb.co.uk/
The free dictionnary. (n.d.). fluffed up. Geraadpleegd op mei 15, 2019, from https://idioms.thefreedictionary.com/fluffed+up
The Natural Hair Movement: A Historical Perspective. (2019, Januari 27). Geraadpleegd op mei 19, 2019, op https://www.curlcentric.com/natural-hair-movement/
Vlisco. (2019). Points Of Sale - Vlisco, distinctive African fabrics. Geraadpleegd op april 23, 2019, op https://www.vlisco.com/about/points-of-sale/
Wulfhorst, E. (2017, november 15). Pleas for help sewn into Zara clothes by unpaid workers “just the tip of the iceberg”, warns human rights expert. Geraadpleegd op mei 16, 2019, op https://www.independent.co.uk/news/world/europe/zara-clothes-help-sewn-…
Afbeeldingen
Afbeelding 1:
Een jeugdafbeelding van mezelf
Afbeelding 2:
Curl Society. (z.d.). Andre Walker Hair. Photograph. Geraadpleegd op op https://curlsociety.com/nl/haarproducten/andre-walker-hair/
Afbeelding 3:
The Popular science monthly. (1898). Global hair texture distribution. Photograph. Geraadpleegd op op https://archive.org/details/popularsciencemo52newy
Afbeelding 4:
UCL. (2017, augustus 15). Eugen Fischer’s Hair Colour Gauge. Geraadpleegd op mei 9, 2019, op https://www.ucl.ac.uk/culture/ucl-science-collections/eugen-fischers-ha…
Afbeelding 5:
TATE. (n.d.). ‘Untitled (Onile Gogoro Or Akaba)’, J.D. Okhai Ojeikere, 1975, printed 2012 | Tate. Photograph. Geraadpleegd op https://www.tate.org.uk/art/artworks/ojeikere-untitled-onile-gogoro-or-…
Afbeelding 6:
Brown, N. (2016). Facade Objects - Nakeya Brown Photography. Photograph. Geraadpleegd op http://www.nakeyab.com/Facade-Objects
Afbeelding 7:
Marion, C. (2018). NATURAL HAIR SHRINKAGE : THE GOOD & THE BAD. Photograph. Geraadpleegd op https://www.catherinemarion.com/blogs/updates/natural-hair-shrinkage-th…
Afbeelding 8:
Elle magazine. (2016). Touch : Meet the hair guru behind Solange’s “Don’t Touch My Hair” video loo... Photograph. Geraadpleegd op https://www.scoopnest.com/user/ELLEmagazine/784132416935956481-meet-the…-
Afbeelding 9:
Calero, M. (n.d.). Politics of Fashion at the Design Exchange. Photograph. Geraadpleegd op https://www.blogto.com/slideshows/politics-of-fashion-design-exchange-t…
Afbeelding 10:
Pinar&Viola. (2019). Pinar&Viola - Pinar with our Equal Pay. Photograph. Geraadpleegd op https://pikstagram.com/media/BvvpC3RFr38
Afbeelding 11:
Speed Art Museum. (2019). Yinka Shonibare CBE: The American Library – Speed Art Museum. Photograph. Geraadpleegd op https://www.speedmuseum.org/exhibitions/yinka-shonibare-mbe-the-america…;
Afbeelding 12:
Eigen werk, print fase 1
Afbeelding 13:
fruugo. (z.d.). Alleen voor mij Conditioning Creme Relaxer Regular. Photograph. Geraadpleegd op https://www.fruugo.be/alleen-voor-mij-conditioning-creme-relaxer-regula…
Afbeelding 14:
baby girl power emma bunton Baby Spice spice girl theprincessblog •. (2013). Photograph. Geraadpleegd op http://rebloggy.com/post/baby-girl-power-emma-bunton-baby-spice-spice-g…
Afbeelding 15:
Kirby, C. (2019). Image about pink in Barbie. Photograph.
Geraadpleegd op https://weheartit.com/entry/72869978
Afbeelding 16:
A-lijn rok voorbeeld voor print fase 1
Afbeelding 17:
Eigen werk, print fase 2
Afbeelding 18:
Voorbeeld van hoe de afrojas eruit zal zien
Afbeelding 19:
Still uit ‘Coming to America’
Afbeelding 20:
Scan van afrokam met revolutie vuist gebruikt in patroon
Afbeelding 21:
Gamerman, E. (2015). Mao Zedong. Photograph. Geraadpleegd op https://www.wsj.com/articles/for-china-show-the-met-goes-where-the-mone…
Afbeelding 22:
Eigen werk, print fase 3
Afbeelding 23:
Amponsah, Y. O. (2016). Race, class and gender: A new call to consciousness. Photograph. Retrieved from https://www.news24.com/Opinions/Voices/race-class-and-gender-a-new-call…
Afbeelding 24:
CSDT. (z.d.). Design Challenges | CSDT. Photograph. Geraadpleegd op https://csdt.rpi.edu/culture/cornrowcurves/challenges.html
Afbeelding 25:
Eigen werk, print fase 3
Afbeelding 26:
Voorbeeld van hemd voor print fase 3
Afbeelding 27:
Mockup T-shirt fase 1
Afbeelding 28:
Mockup T-shirt fase 2
Afbeelding 29:
Mockup T-shirt fase 3
Afbeelding 30:
Statements Store. (2018a). In The Diary: Exhibition Charting The T-Shirt’s History of Protest. Photograph. Geraadpleegd op https://statementsstore.com/event-exhibition-charting-t-shirts-history-…
Afbeelding 30: Cover artikel
IMDB. (n.d.). Angela Davis - IMDb. Photograph.
