Lokaal Landbouwbeleid: Een beleid van korte keten
De landbouwsector zit historisch, economisch en sociaal vervlochten in het Vlaamse landschap. Een sector die tevens onderworpen is aan een omvangrijk wetgevend kader. Zoals onderstaande beleidspiramide illustreert krijgt dit kader vorm vanuit de verschillende beleidsniveaus. Deze thesis onderzoekt de top van deze piramide, namelijk het landbouwbeleid op lokaal niveau. Hierbij werd er gefocust op de 64 gemeenten van de provincie West-Vlaanderen, de landbouwprovincie bij uitstek.
De drie pijlers van het lokaal landbouwbeleid
Lokaal landbouwbeleid gaat over alle beslissingen en acties die door een gemeentebestuur genomen worden met een directe betrekking op de landbouwsector, op het uitoefenen van landbouwactiviteiten en op de aan landbouw gelieerde organisaties. Vaak gaat het over een ad-hoc beleid waar een concreet beleidsplan of -visie ontbreekt. Uit een ondervraging bij West-Vlaamse landbouwschepenen blijkt de prominente aanwezigheid van bovenlokale beleidsniveaus, voornamelijk het Europese, een lokaal landbouwbeleid grotendeels onnodig maakt. Een handvol schepenen menen dat het lage aantal landbouwers in hun gemeente het lokaal landbouwbeleid reduceren tot een bijzaak.
Het gevoerde onderzoek toont aan dat het lokaal landbouwbeleid bestaat uit drie pijlers. In de uiteenzetting die volgt wordt er uit de doeken gedaan hoe deze drie pijlers, zoals weergegeven in onderstaande figuur, zich manifesteren in de West-Vlaamse gemeenten.
De rol van de landbouwschepen
De eerste pijler wordt belichaamd door de landbouwschepen. Dit ambt is afwezig in slechts twee (Bredene en Veurne) van de vierenzestig gemeenten. De positie wordt hoofdzakelijk bekleed door mannen (71%) en dan voornamelijk door iemand uit de Christendemocratische (45.2%), lokale (24.2%) of liberale familie (11.3%). Een verhouding die in zekere mate overeenkomt met het politieke landschap zoals te zien in onderstaande figuur. Hieruit blijkt dat 75.8% van de landbouwschepen behoort tot de electoraal gezien grootste partij.
Daarnaast zijn er acht gemeenten waar de landbouwbevoegdheid op de werktafel van de burgemeester ligt. Uit de statistische analyse blijkt dat dit vooral het geval is in gemeenten met een langer inwonersaantal. De diverse bevoegdheden waarover de schepenen beschikken zijn opmerkelijk. Onder de 62 landbouwschepen werden namelijk 104 verschillende bevoegdheden teruggevonden. Bevoegdheden zoals groen en natuur (35.5%) of lokale economie (22.6%) lijken een logische keuze in tegenstelling tot andere bevoegdheden zoals bijvoorbeeld sport (16.1%). Vermoedelijk kan men dit verklaren vanuit een persoonlijk motief.
Een persoonlijk motief werd eveneens teruggevonden bij de keuze voor de landbouwbevoegdheid. Uit interviews met landbouwschepenen blijkt namelijk dat deze over een agrarische familiale achtergrond beschikken of vaak zelf agrarisch actief zijn. Dit vertaalt zich naar een minieme afstand tussen burger en bestuur. Onderstaande quote vat dit summier samen:
Ik ben zelf boerenzoon van afkomst (…) maar daar tegenover heb ik nooit mijn afkomst verloochend en altijd met hand en tand de land- en tuinbouwsector verdedigd (…) Toen ik schepen werd stond ik er dus op om o.a. de bevoegdheid landbouw te krijgen. Ook toen ik burgemeester werd, en dan trouwens zelf beslis over de verdeling van de bevoegdheden, heb ik steeds landbouw voor mij gehouden en dat tot op heden.
Beleid voeren met een gezond boerenverstand
De rechtse derde pijler bevat de landbouwraad: een adviesraad die het gemeentebestuur adviseert omtrent landbouw. Hierbij gaat het bijvoorbeeld over trage wegen. Iets minder dan de helft van de West-Vlaamse gemeenten (46.9%) beschikt over zo’n landbouwraad. Zoals op onderstaande map en grafiek te zien blijken landbouwraden prominent aanwezig te zijn aan de kustregio’s en net afwezig te zijn in het arrondissement Kortrijk.
Gemeenten zonder landbouwraad motiveren de afwezigheid door het lage aantal landbouwers of net de dominante positie van individuele belangenorganisaties. Het partijpolitieke element speelt eveneens mee. Zo stelt een schepen dat:
Wij hebben een volstrekte CD&V-meerderheid. Wanneer men een landbouwraad opricht dan is dit een politiek orgaan en moeten ook andere partijen de kans hebben om erin te participeren en hebben ze ook inspraak.
Hoewel de schepenen en landbouwraadvoorzitters aangeven dat er een goede verstandhouding is zijn er toch een aantal gemeenten waar de landbouwraad ten prooi valt aan partijpolitieke spelletjes (bijvoorbeeld Tielt) of aan het uitdoven is. Zo werd er een anekdote verzameld van een landbouwraad die in de afgelopen legislatuur slechts eenmaal vergaderde. Het enige agendapunt was … de herverkiezing van de voorzitter. De verzamelende data indiceert dat gedepolitiseerde landbouwraden een betere werking hebben mits de landbouwschepen zelf zich actief engageert.
De letter der wet dicteert dat ten hoogte twee derde van de adviesraadsleden tot eenzelfde geslacht mogen behoren. Slechts 35.7% van de landbouwraden voldoet hieraan. Uitschieters zoals de gemeente Staden, waar de landbouwraad enkel mannelijke leden telt, roepen de nodige vraagtekens op. De aanwezigheid van belangenorganisaties in landbouwraden werd eveneens bestudeerd. Hieruit blijkt dat voornamelijk de traditionele organisaties in de landbouwraden zetelen: ABS (63.2%), KVLV (63.2%), Landelijke Gilden (63.2%) … Sommige gemeenten trekken de landbouwraad open naar een breder publiek. Voorbeelden hiervan zijn de wijkagent of een imker.
Vanuit een wisselwerking tussen de eerste twee pijlers bouwen gemeenten Pijler II uit. Het meest aangehaalde element in deze pijler, en vermoedelijk ook deze zomer weer brandend actueel, is de organisatie van de schadecommissies. Dit systeem dat berust op vrijwilligers werd meerdere malen bekritiseerd vanuit zowel beleids- als agrarische hoek. Het systeem wordt gekenmerkt door hoge arbeidspieken wat resulteert in een administratieve overlast.
De toekomst van het lokaal landbouwbeleid
Deze thesis bestudeerde het lokaal landbouwbeleid en de verschillende manifestaties ervan. Belangrijke spilfiguren hierbij zijn de landbouwschepen en landbouwraad. Het onderzoek toont aan dat dit beleid voornamelijk vormt krijgt vanuit een ad-hoc beleid gebaseerd op contacten tussen enerzijds de landbouwschepen en anderzijds de landbouwers en landbouworganisaties die al dan niet georganiseerd zijn in een landbouwraad. Men zou dus kunnen zeggen dat het gevoerde beleid een korte keten beleid is waar er zo weinig mogelijk (beleids)schakels zijn.
Alhoewel dit systeem vandaag de dag nog lijkt te werken kan men vermoeden dat naarmate het aantal landbouwers afneemt er eveneens een lagere doorstroom is naar (lokale) beleidsposities. Het gebrek aan landbouwvertegenwoordiging in lokale besturen is nefast voor beide zeiden. Indien men wil beantwoorden aan de huidige maatschappelijke druk op de landbouwsector dient men in te zetten op alle pijlers van het lokaal landbouwbeleid.
Bibliografie
ABC Eco². (2019). Agrobeheergroepen. Opgehaald van Eco² agrobeheercentrum: http://www.agrobeheercentrum.be/ABGs
ABSvzw. (2019). Wie zijn we. Opgehaald van ABS: http://www.absvzw.be/over-abs/wie-zijn-wij.html
Almond, G., & Verba, S. (1963). The Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations.
Anderson, J. (1975). Public policy-making. New York: Praeger.
Anderson, K. (1992). Agricultural trade liberalisation and the environment: a global perspective. The World Economy 15 (1), 153-172.
Anderson, K. (1998). Domestic agricultural policy objectives and trade liberalization: synergies and trade-offs. Adelaide: Centre for International Economic Studies.
ApacheBE. (2019). Marc Bossuyt & Anja Danneels | De Bouvriehoeve. Opgehaald van Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=JWNRvz1oQqU
Arnstein, S. (1969). A ladder of citizen participation. Journal of the American institute of Planners 35 (4), 216-224.
Avelgem. (2019). Lut Deseyn. Opgehaald van Avelgem: https://www.avelgem.be/adressen/lut-deseyn-0
Baxter, P., & Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: study design and implementation for novice researchers. The Qualitative Report 13 (4), 544-559.
Bekkers, .., Fenger, M., Homburg, V., & Putters, K. (2004). Doorwerking van Strategische Beleidsadvisering. Universiteit van Tilburg.
Bekkers, V., Dijkstra, G., Edwards, A., & Fenger, M. (2007). Governance and the Democratic Deficit: Assessing the Democratic Legitimacy of Governance Practices. Londen: Routledge.
Belfius. (2018a, maart 3). Belfius publiceert een update van zijn Typologie van de gemeenten in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen. Opgehaald van Belfius: https://www.belfius.com/NL/Media/Persbericht%20Typologie%20VLaanderen%2…
Belfius. (2018b, maart 3). Bijlage persbericht Vlaanderen. Opgehaald van Belfius: https://www.belfius.com/NL/Media/Bijlage%20persbericht%20Vlaanderen_tcm…
Belmans, L. (2011, juni 16). Landbouwwegen veilig en efficiënt voor landbouw én recreatie. Lokaal, p. 18.
88
Besluit. (2017/12438). Besluit van de Vlaamse Regering houdende erkenning van de droogte van 1 april tot en met 30 juni 2017 als landbouwramp en de afbakening van de geografische uitgestrektheid en de getroffen teelten van die ramp. Opgehaald van Vlaamse Overheid: https://lv.vlaanderen.be/sites/default/files/attachments/erkenningsbesl…
Besluit. (2017/13439). Besluit van de Vlaamse Regering houdende erkenning van de vorst tussen 15 en 30 april 2017 als landbouwramp en de afbakening van de geografische uitgestrektheid en de getroffen teelten van die ramp. Opgehaald van Vlaamse overheid: https://lv.vlaanderen.be/sites/default/files/attachments/erkenningsbesl…
Beyers, J., & Bursens, P. (2006a). The European rescue of the federal state: how Europeanization shapes the Belgian state. West European Politics 29(5), 1057-1078.
Beyers, J., & Bursens, P. (2006b). Hoofdstuk 5: Het Europese landbouw- en milieubeleid van de Belgische Federatie: vergemeenschappelijking van besluitvorming. In J. Beyers, & P. Bursens, Europa is geen buitenland (pp. 129-148). Antwerpen: Acco.
Beyers, J., Delreux, T., & Steensels, C. (2008). The Europeanisation of intergovernmental cooperation and conflict resolution in Belgium: The case of agriculture. Perspectives on European Politics and Society 5(1), 103-134.
BioForum. (2019). Over BioForum. Opgehaald van BioForum Vlaanderen: https://www.bioforumvlaanderen.be/nl/overbioforum
Birkland, T. (2016). An introduction to the Policy Process: Theories, Concepts, and Models of Public Policy Making (Fourth Edition). New York: Routledge.
Block, T., De Ceuninck, K., Reynaert, H., Steyvers, K., Valcke, T., Vanden Daele, L., & Verlet, D. (2007). De lokale macht in Vlaanderen ontbloot. In C. Devos, & H. Vos, Over de dynamiek van de politiek: Een kwarteeuw politieke machtsverschuivingen (pp. 21-88). Gent: Academia Press.
Block, T., Dezeure, K., & Van Assche, J. (2010). Politieke participatie en burgerbetrokkenheid. In H. Reynaert, & K. Steyvers, De kerktorenpolitiek voorbij? Lokale politiek in Vlaanderen (pp. 127-148). Brugge: Vanden Broele.
Boerenbond. (2019). Structuur. Opgehaald van Boerenbond: https://www.boerenbond.be/over-ons/structuur
Bomans, K., Dewaelheyns, V., & Gulinck, H. (2011). Pasture for horses: an underestimated land use class in an urbanized and multifunctional area. International Journal of Sustainable Development and Planning 6 (2), 195-211.
Bond Beter Leefmilieu. (2017). De toekomst in lokale handen: inspiratieboek voor een duurzaam lokaal beleid. Brussel: Bond Beter Leefmilieu.
89
Bonson, E., Torres, L., Royo, S., & Flores, F. (2012). Local e-government 2.0: Social media and corporate transparency in municipalities. Government Information Quarterly 29, 123-132.
Bovens, M., & Wille, A. (2010). The education gap in participation and its political consequences. Acta Politica 45 (4), 393-422.
Brans, M., Van Damme, J., & Gaskell, J. (2011). Education councils in Europe: Balancing expertise, societal input and political control in the production of policy advice . Chicago: Midwest Political Science Association.
Brosens, D., De Donder, L., & Polfliet, K. (2016). Inspraak en participatie van gedetineerden in de gevangenis van Gent. Panopticon 37 (5), 416-432.
Callahan, K. (2002). The utilization and effectiveness of citizen advisory committees in the budget process of local governments. Journal of public budgeting, accounting & financial management 14(2), 295-319.
Candel, J., Breeman, G., Stiller, S., & Termeer, C. (2014). Disentangling the consensus frame of food security: The case of the EU Common Agricultural Policy reform debate. Food Policy 44, 47-58.
Cazaux. (2010). Korte keten initiatieven in Vlaanderen - Een overzicht. Brussel: Departement Landbouw en Visserij.
CD&V Alveringem. (2019). CD&V Alveringem. Opgehaald van Facebook: https://scontent-bru2-1.xx.fbcdn.net/v/t1.0-9/43712976_1911251172322285…
Danckaert, S., & Vuylsteke, A. (2017). Innovatie in de Vlaamse land- en tuinbouw. Brussel: LMN - Departement Landbouw en Visserij.
Danckaert, S., Lenders, S., & Oeyen, A. (2009). De landbouwactiviteit in Vlaamse gemeenten, proeve van typologie. Brussel: Vlaamse Overheid - Departement Landbouw en Visserij afdeling Monitoring en Studie.
Davis, C. (2004). International Institutions and Issue Linkage: Building Support for Agricultural Trade Liberalization. American Political Science Review 98 (1), 153-169.
Davis, C. (2011). Food fights over free trade: How international Institutions promote agricultural trade liberalization. Princeton University Press.
De Belder, T., Gellynck, X., Viaene, J., De Coster, F., & Van Orshoven, J. (2002). Open ruimtegebied: Noord-Limburg. Faculteit Landbouwkundige en Toegepaste Biologische Wetenschappen.
De Ceuninck, K. (2015). Het leven zoals het is ... schaalvergroting in Vlaanderen. In H. Reynaert, Uitdagingen voor de lokale besturen 2015-2019 (pp. 15-36). Brugge: Vanden Broele.
90
De Ceuninck, K. (2017). De kop is eraf. Op naar een nieuwe fusieronde in Vlaanderen? In H. Reynaert, Veranderende lokale besturen voor en door de mensen?! (pp. 59-72). Brugge: Vanden Broele.
De Koster, K. (2011). Democratie en de kloof tussen discours en praktijk: burgerparticipatie, overheidsbeleid en tevredenheid op het lokale niveau. Academia Press.
De Mulder, S., Pennincx, I., & Zaman, J. (2018). Ruimte voor economie. In A. Pisman, S. Vanacker, P. Willems, G. Engelen, & L. Poelmans, Ruimterapport Vlaanderen (RURA). Een ruimtelijke analyse van Vlaanderen (pp. 159-202). Brussel: Departement omgeving.
De Ridder, H. (1983). De keien van de Wetstraat (derde druk). Leuven: Davidsfonds.
De Rynck, F., & Wayenberg, E. (2013). De Lokale besturen. In A. Hondeghem, W. Van Dooren, F. De rynck, B. Verschurere, & S. Op De Beeck, Handboek bestuurskunde: organisatie en werking van het openbaar bestuur (pp. 191-230). Brugge: Vandenbroele.
De Tocqueville, A. (2012). Over de democratie in Amerika. Lemniscaat.
De Vos, J., Van Acker, V., & Witlox, F. (2016). Urban sprawl: neighbourhood dissatisfaction and urban preferences. Some evidence from Flanders. Urban Geography 37:6, 839-862.
Declerck, J., & Renard, P. (2012). Een Eeuwenoud recept. Ruimte 15, 20-30.
Degroote, E., & Verhaeghen, B. (2019). Jaarverslag 2018: Samen in volle vaart vooruit. Oostende: Inagro.
Demeulemeester, A. (2011). It's the culture stupid! Sporen naar een andere beleidscultuur. Brussel.
Denters, B., Goldsmith, M., Ladner, A., Mouritzen, P., & Rose, L. (2014). Size and local democracy. Chelthenham: Edward Elgar Publishing Limited.
Devisch, N. (2008). Waar is die boer gebleven? Landbouw als het canvas van de maatschappij. Leuven: Davidsfonds Uitgeverij nv.
Dewachter, W. (2003). De mythe van de parlementaire democratie: een Belgische analyse. Leuven: Acco.
DeWakkereBurger. (2019). Over. Opgehaald van Adviesraden: http://www.adviesraden.be/over
DeWakkereBurger. (s.d.). Artikel 200 Van het Gemeentedereet (met commentaar van De Wakkere Burger vzw). Adviesraden.be. Opgehaald van http://adviesraden.zebrafish.be/sites/default/files/ADVIES-decreet-alg-…
DLB. (2017, december 21). Tekst aangenomen door de plenaire vergadering van het ontwerp van decreet over het lokaal bestuur. Vlaams Parlement: 1353 (2017-2018) - Nr. 10. Opgehaald van http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1354192
91
DLV. (2019a). Landbouwbeleid. Opgehaald van Departement Landbouw & Visserij: https://lv.vlaanderen.be/nl/landbouwbeleid
DLV. (2019b). Landbouwareaal. Opgehaald van Statistiek Vlaanderen: https://www.statistiekvlaanderen.be/landbouwareaal#landbouw_beslaat_45%…
DLV. (2019c). Droogte 2018. Opgehaald van Departement Landbouw & Visserij: https://lv.vlaanderen.be/nl/bedrijfsvoering/landbouwrampen/droogte-2018
Easton, D. (1953). The Political System. An Inquiry into the State of Political Science. New York: Knopf.
Ebbers, W., Jansen, M., & van Deursen, A. (2016). Impact of the digital divide on e-government: Expanding from channel choice to channel usage. Government Information Quarterly 33, 685-692.
EC. (2016). België - Het GLB in uw land. Brussel: Europese Commissie.
EC. (2018). Special Eurobarometer 473: Europeans, Agriculture and the CAP. Brussel: European Commission.
EC. (2019). Why Do We Need It? Opgehaald van Europese Commissie: https://ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/key-policies/common-ag…
Eck, W. v., van den Ham, A., Reinhard, A., Leopold, R., & de Poel, K. (2002). Ruimte voor landbouw: uitwerking van vier ontwikkelingsrichtingen. Wageningen: Reasearch Instituut voor de Groene Ruimte.
Erjavec, K., & Erjavec, K. (2015). 'Greening the CAP' - just a fashionable justification? A discourse analysis of the 2014-2020 CAP reform documents. Food Policy 51, 53-62.
Fednot. (2019). Notarisbarometer Landbouwgronden. Opgehaald van https://www.notaris.be/uploads/nl/news/5b5aea9a3f2b8.pdf
Fobé, E., Brans, M., Vancoppenolle, D., & Damme, V. (2010). De werking van de Vlaamse strategische adviesraden verkend: een (zelf)analyse. Burger bestuur & beleid 6 (2), 115-130.
Fobé, E., Brans, M., Vancoppenolle, D., & Van Damme, J. (2013). Institutionalized advisory systems: an analysis of member satisfaction of advice production and use across 9 strategic advisory councils in Flanders. Policy and Society 32, 225-240.
Fonteyn, G. (2006). Boerenpsalm: Vlaamse boeren in Wallonië. Antwerpen: Uitgeverij Manteau.
Fung, A. (2006). Varieties of Participation in Complex Governance. Public Administration Review, 66-76.
92
Geertsema, W., Bianchi, F., Pulleman, M., van Rijn, P., Rossing, W. S., & van der Werf, W. (2016). Kennisontwikkeling samen met stakeholders: ecosysteemdiensten in agrolandschappen. Landschap, 63-65.
Gemeentedecreet. (2005, juli 15). Gemeentedecreet. 38153-38203. Belgisch staatsblad 31.08.2005 Ed.3.
Giannakis, E., & Bruggeman, A. (2015). The highly variable economic performance of European Agriculture. Land Use Policy 45, 26-35.
Gistel. (2019). Gemeentelijke LandbouwontwikkelingsPlan (GLOP): Wat? Opgehaald van Gistel: https://www.gistel.be/gemeentelijk-landbouwontwikkelingsplan-glop-wat
Goldin, I., & Knudsen, O. (1990). Agricultural Trade Liberalization: Implications for developing countries. Parijs: Organization for Economic Co-operation and Development.
Gorton, M., Hubbard, C., & Hubbard, L. (2009). The folly of European Union policy transfer: Why the Common Agricultural Policy (CAP) does not fit central and eastern Europe. Regional Studies 43 (10), 1305-1317.
GroeneKring. (2019). Over Groene Kring. Opgehaald van Groene Kring: http://www.groenekring.be/privacy
Grondwet. (2019). De Belgische Grondwet. Opgehaald van https://www.senate.be/doc/const_nl.html
Habermas, J. (1962). Strukturwandel der Öffentlicheit. Darmstadt: Hermann Lucherhand Verlag.
Hague, R., Harrop, M., & McCormick, J. (2016). Comparative Government and Politics (10th Edition). London: Palgrave.
Halffman, W., & Hoppe, R. (2005). Science/policy boundaries: a changing division of labour in Dutch expert policy advice. Democratization of Expertise, 135-151.
Heirmans, J. (2016). Leidraad omgevingsvergunning voor gemeentebesturen. Brussel: Departement Leefmilieu, Natuur en Energie en Ruimte.
Hennis, M. (2001). Europeanization and globalization: The Missing Link. Journal of Common Market Studies 39 (5), 829-850.
Hoet, D., & Sioen, D. (2009). Werkingsverslag 2008. Westhoekoverleg. Opgehaald van https://www.westhoekoverleg.be/nl/wp-content/uploads/2009/07/volledig.p…
Inagro. (2019a). Gebiedswerking. Opgehaald van Inagro: https://leden.inagro.be/Agro-Infopunt/Land-en-tuinbouw-in-West-Vlaander…
Inagro. (2019b). Wie is Wie? Opgehaald van Inagro vzw: https://leden.inagro.be/Wie-is-Inagro/Wie-is-wie
93
IPO. (2013). Advies van het Interbestuurlijk Plattelandsoverleg (IPO) aan de Vlaamse Regering en de Vlaamse provincie- en gemeentebesturen: Bestuurskracht van landelijke gemeenten. Brussel: VLM.
ISP. (2019). Over ISP. Opgehaald van Innovatiesteunpunt: http://www.innovatiesteunpunt.be/nl/landbouw/over/isp
Jann, W., & Wegrich, K. (2007). Theories of the policy cycle. In F. Fischer, G. Miller, & M. Sidney, Handbook of Public Policy Analysis (pp. 43-62). Boca Ration: Taylor & Francis Group.
Janssens, F. (2003). Beheerplan gemeentelijke en OCMW-bossen: Stad Peer. Opgehaald van https://www.natuurenbos.be/sites/default/files/inserted-files/peer_open…
Jenkins, W. (1978). Policy analysis: A political and organisational perspective. London: M. Robertson.
Knack. (2017, augustus 8). Bart Staes: "België heeft Europa veel te laat gewaarschuwd over fipronil-eieren'. Opgehaald van Knack: https://www.knack.be/nieuws/belgie/bart-staes-belgie-heeft-europa-veel-…
Kortrijk. (2019). Voedselraad. Opgehaald van Kortrijk: https://www2.kortrijk.be/klimaatstad/voedselraad
KVLV-Agra. (2019). Wie zijn we? Opgehaald van KVLV-Agra: http://agra.kvlv.be/
KW. (2018). Joris Vande Vyvere uit Tielt nieuwe voorzitter Boerenbond West-Vlaanderen. Opgehaald van KW: https://kw.knack.be/west-vlaanderen/nieuws/samenleving/joris-vande-vyve…
Laridon, B. (2018). Bepalen van economische schadedrempels voor graanhaantje in wintertarwe. Gent: Universiteit Gent.
Lasswell, H. (1956). The Political Science of Science. American Political Science Review 50 (4), 961-979.
Lefranc, P. (2012). De GECORO: 10 jaar adviespraktijk in de rechtspraak. Tijdschrift voor Milieurecht 4.
LG. (2019a). Onze missie: Wie zijn wij? Opgehaald van Landelijke Gilden: https://www.landelijkegilden.be/over-ons/onze-missie
LG. (2019b). Landelijke Gilde Moorslede. Opgehaald van Landelijke Gilden: https://moorslede.landelijkegilden.be/
Lowe, P., Buller, H., & Ward, N. (2002). Setting the next agenda? British and French approaches to the second pillar of the Common Agricultural Policy. Journal of Rural Studies 18, 1-17.
94
Lynn, F., & Busenberg, G. (1995). Citizen Advisory Committees and Environment Policy: What We Know, What's Left to discover. Risk Analysis 15 (2), 147-162.
Markovic, K., Njegovan, Z., & Pejanovic, R. (2012). Former and future reforms of common agricultural policy of the European Union. Economics of Agriculture 3, 483-498.
Matland, R. (1995). Synthesizing the implementation literature: the ambiguity-conflict model of policy implementation. Journal of Public Administration Research and Theory 5 (2), 145-174.
Matthijs, H., Bostyn, F., Jacobs, D., Reynaert, H., Ruys, C., Vandenabeele, G., . . . Rambaran, S. (2009). Vlaamse adviesraad voor bestuurszaken memorandum 2009-2014: aanbevelingen voor een krachtig bestuurlijk beleid. Vlaamse Adviesraad voor Bestuurszaken.
Matthys, C., & Lefèbvre, W. (2006). Gids van landbouwarchieven in België 1815-2000. Leuven: Leuven University Press.
Meyer, C. (2001). A case in case study methodology. Field Methods 13 (4), 329-352.
Milbrath, L. (1965). Political participation: How and why do people get involved in politics?
Mill, J. (2002). On Liberty. Dover Publications Inc. .
Moon, W. (2011). Is agriculture compatible with free trade? Ecological economics 71, 13-24.
Moorslede. (2019). Geert Vanthuyne 2de schepen. Opgehaald van Moorslede: https://www.moorslede.be/geert-vanthuyne-3
Mulcahy, K. (2006). Cultural policy: Definitions and Theoretical Approaches. The Journal of Arts Management, Law, and Society 35 (4), 319-330.
NAC. (2019). Over NAC. Opgehaald van Nationaal Agrarisch Centrum: https://www.nacvzw.be/nl/over-nac/
Naeyaert, B. (2019). Bart Naeyaert - Gedeputeerde West-Vlaanderen. Opgehaald van BartNaeyaert: http://www.bartnaeyaert.be/
Nelissen, V., Van Gossum, P., Reubens, B., Ruysschaert, G., D'hose, T., Pardon, P., & Van Vooren, L. (2016). Hoofdstuk 7: Maatregelen om het ESD-aanbod van landbouw te verhogen. In P. Van Gosum, K. Alaerts, L. De Beck, H. Demolder, L. De Smet, H. S. Michels, . . . I. Vught, Natuurrapport - Aan de slag met ecosysteemdiesnten (pp. 1-56). Brussel: Technisch rapport. Mededelingen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek.
Nieuwsblad. (2013). Boerenbond ontevreden over nieuwe landbouwraad. Opgehaald van Het Nieuwsblad: https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20130311_00499852
Nieuwsblad. (2019, april 24). Peter Goossens is #boerentrots. Opgehaald van Nieuwsblad: https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20190424_04348825
95
Norris, P. (2005). Political activism: New challenges, new opportunities. Political Activism, 1-24.
Ollson, P., Folke, C., & Berkes, F. (2004). Adaptive Comanagement for Building Resilience in Social Ecological Systems. Environmental Management 34 (1), 75-90.
Ontwerp van decreet. (2013). Betreffende het landbouw- en visserijbeleid: Stuk 1978 (2012-213) - Nr. 1. Vlaams Parlement. Opgehaald van http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1037529
Oostindie, H., Seuneke, P., Broekhuizen, R., Hegger, E., & Wiskerke, H. (2011). Dynamiek en robuustheid van multifunctionele landbouw. Rapportage onderzoeksfase 2: empirisch onderzoek onder 120 multifunctionele landbouwbedrijven. Wageningen University.
Parikh, K., Fischer, G., & Frohberg, K. (1988). Towards Free Trade in Agriculture. Martinus Nijhoff Publishers.
Peters, B. (2018). American Public Policy: Promise and Performance (11th Edition). London: SAGE Publications Ltd.
Pieterson, W., & Ebbers, W. (2008). The use of service channels by citizens in the Netherlands: implications for multi-channel management. International Review of Administrative Sciences 74 (1), 95-110.
Planlastdecreet. (2011, juli 6). Ontwerp van decreet houdende vaststelling van de algemene regels waaronder in de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest periodieke land- en rapporteringsverplichtingen aan lokale besturen kunnen worden opgelegd. Vlaams Parlement: 1102 (2010-2011) - Nr. 8. Opgehaald van http://www.vlabest.be/sites/www.vlabest.be/files/planlast_tekst_aangeno…
Platteau, J., Lambrechts, G., Roels, K., & Van Bogaert, T. (2018). Uitdagingen voor de Vlaamse land- en tuinbouw. Landbouwrapport 2018. Brussel: Departement Landbouw en Visserij.
Platteau, J., Van Bogaert, T., & Van Gijseghem, D. (2008). Landbouwrapport 2008. Brussel: Departement Landbouw en Visserij.
Platteau, J., Van Gijseghem, D., Van Bogaert, T., & Maertens, E. (2012). Landbouwrapport 2012. Brussel: Departement Landbouw en Visserij.
Platteau, J., Van Gijseghem, D., Van Bogaert, T., Bernaerts, E., Demuynck, E., Maertens, E., . . . Vuylsteke, A. (2014). Landbouwrapport 2014. Brussel: Departement Landbouw en Visserij.
Platteau, J., van Gijseghem, D., van Bogaert, T., Vuylsteke, A., Roels, K., van Buggenhout, E., & Vervloet, D. (2016). Landbouwrapport 2016 - Voedsel om over na te denken. Brussel: Departement Landbouw en Visserij.
96
Pretty, J., & Ward, H. (2001). Social Capital and the environment. World Development 29 (2), 209-227.
Provincie West-Vlaanderen. (2015). Trage wegen West-Vlaanderen: Wegwijs in de nieuwe regelgeving. Opgehaald van West-Vlaanderen: https://bestanden.west-vlaanderen.be/webshop/tragewegeninwestvlaanderen…
Provincie West-Vlaanderen. (2018). Provincie West-Vlaanderen: Ontwerpbudget 2019. Opgehaald van https://www.west-vlaanderen.be/sites/default/files/2018-11/Budget_2019…
Provincie West-Vlaanderen. (2019). Trage Wegen. Opgehaald van West-Vlaanderen: https://www.west-vlaanderen.be/tragewegen
Provinciedecreet. (2005). Decreet Provinciedecreet. Opgehaald van https://codex.vlaanderen.be/PrintDocument.ashx?id=1014158
ProvincieInCijfers. (2019, mei). Provincie in Cijfers - Landbouw. Opgehaald van https://provincies.incijfers.be/databank
Reynaert, H., Steyvers, K., & Verlet, D. (2006). Van dorpsfiguur tot eerstelijnsbestuurder. De lokale politieke elite in Vlaanderen na 1945. In S. Fiers, & H. Reynaert, Wie zetelt? De gekozen politieke elite in Vlaanderen doorgelicht (pp. 35-58). Lannoo Campus.
Rikkonen, P., Aakkula, J., & Kaivo-Oja, J. (2006). How can future long-term changes in Finnish agriculture and agricultural policy be faced? Defining strategic agendas on the basis of a Delphi Study. European Planning Studies 14 (2), 147-167.
Roberts, N. (2008). The Age of Direct Citizen Participation. Londen: Routledge.
Rosegrant, M., Ringler, C., & Paisner, M. (2018). Agricultural research, technology and World Food Markets. In G. Peters, & P. Pingali, Tomorrow's agriculture: incentives, institutions, infrastructure and innovations (pp. 193-206). Routledge Revivals.
Rosset, P. (2006). Food is Different: Why We Must Get the WTO Out of Agriculture. Londen: Zed Books Ltd.
RVS. (13 juni 2013). nr. 223.863 van 13 juni 2013 in de zaak A. 201.759/VII-38.246. Opgehaald van http://www.raadvanstate.be/Arresten/223000/800/223863.pdf#xml=http://ww…
RVS. (4 februari 2016). nr. 233.725 van 4 februari 2016 in de zaak A. 211.879/VII-39.064. Opgehaald van http://www.raadvanstate.be/Arresten/233000/700/233725.pdf#xml=http://ww…
97
SALV. (2019). Wat doen we? Opgehaald van Strategische Adviesraad Landbouw Visserij: http://www.salv.be/salv/pagina/wat-doen-we
Samyn, R., & Catteeuw, K. (2016). Een terugblik in perspectief: 20 jaar Gebiedsgerichte Werking in West-Vlaanderen. West-Vlaanderen.
SBB. (2019). Hoe wordt de schadevergoeding van de droogte als landbouwramp berekend? Opgehaald van SBB: https://www.sbb.be/nl/land-en-tuinbouwers/nieuws/hoe-wordt-de-schadever…
Schaap, L., de Graaf, L., & van Ostaaijen, J. (2010). Democratisering van governance: oplossingen voor het democratisch tekort in intergemeentelijke samenwerking. Bestuurskunde 4, 58-66.
Schauvliege, J. (2014). Beleidsnota 2014-2019 Landbouw en Visserij ingediend door mevrouw Joke Schauvlieghe, Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw. Vlaamse Regering.
Schiffino, N., & Krieger, K. (2018). Advisory bodies and morality policies: does ethical expertise matter? Policy Sciences, 1-20.
SCV. (2019). SCV-survey - Keuze Thema. Opgehaald van Statistiek.Vlaanderen: http://statistieken.vlaanderen.be/QvAJAXZfc/notoolbar.htm?document=SVR%…
Smets, D., Bogaert, T., Demuynck, E., Janssens, R., Platteau, J., Van Gijseghem, D., & Devogel, G. (2017). Landbouw. In L. Bral, Vrind 2017, Vlaamse Regionale Indicatoren (pp. 448-464). Studiedienst Vlaamse Regering.
StadVanOnthaasting. (2019). 2e plaats: Eveline Van Quekelberghe. Opgehaald van CD&V samen voor Damme: https://www.stadvanonthaasting.be/2e-plaats-eveline-van-quekelberghe
STATBEL. (2019). Land- en tuinbouwbedrijven. Opgehaald van STATBEL - België in cijfers: https://statbel.fgov.be/nl/themas/landbouw-visserij/land-en-tuinbouwbed…
Stedenbeleid.Vlaanderen. (2019). Plattelandsfonds. Opgehaald van Agentschap Binnenlands Bestuur: https://www.vlm.be/nl/themas/platteland/plattelandsfonds/Paginas/defaul…
Swinnen, J. (2008). The Perfect Storm: The Political Economy of the Fischler Reforms of The Common Agricultural Policy. Brussel: Centre for European Policy Studies.
Swinnen, J., Anania, G., Balmann, A., Buckwell, A., Bureau, J., De Castro, P., . . . Kovacs, A. (2015). The Political Economy of the 2014-2020 Common Agricultural Policy - An imperfect storm. Brussel: Centre for European Policy Studies.
Tellis, W. (1997). Application of a case study methodology. The Qualitative Report 3 (3), 1-19.
98
Tempels, B., Verbeek, R., Pisman, A., & Allaert, G. (2013). Open ruimte in verstedelijkt Vlaanderen. Een vergelijkende studie naar vier onderschatte ruimtegebruiken. Ruimte & Maatschappij 5, 33-58.
TrageWegenVZW. (2019). Trage Wegen vzw: Ruimte voor mobiliteit en omgeving. Opgehaald van Trage Wegen: https://www.tragewegen.be/over-ons
VABSvzw. (2019). Over VABS. Opgehaald van VABS: https://vabsvzw.com/over/
VAC. (2019). En wat kunnen we voor u doen. Opgehaald van Vlaams Agrarisch Centrum: http://vacvzw.be/
Valcke, T. (2018). Het provinciaal land- en tuinbouwbeleid: ideale voedingsbodem voor een rijke oogst. In T. Valcke, Het beleid van de Provincie West-Vlaanderen - 1995-2017 (pp. 191-204). West-Vlaanderen.
Valcke, T., & Verhelst, T. (2017). Doorstart of doodlopende straat voor de provincies? Een comparatieve analyse van de steun voor functionele en territoriale hervormingen in veertien Europese landen. In H. Reynaert, Veranderende lokale besturen voor en door de mensen?! (pp. 113-128). Brugge: Vanden Broele.
Van Bever, E., Reynaert, H., & Steyvers, K. (2011). Lokale besturen en Europa: een verkennend onderzoek naar de invloed van Europa op de lokale besturen in Vlaanderen. Burger, Bestuur en Beleid 7 (4), 271-287.
Van Broeck, L., & Vanempten, E. (2018). Ruimte voor landbouw. Vlaamse Bouwmeester. Opgehaald van https://www.vlaamsbouwmeester.be/nl/nieuws-opinie/het-landbouwrapport-2…
Van Bruchem, C. (2004). Landbouwbeleid, waarom ook alweer? Den Haag, LEI: Wageningen UR.
Van Damme, J., Fobé, E., Brans, M., & Vancoppenolle, D. (2011). De strategische adviesraden: buitenboordmotor van het Vlaams beleid. Burger bestuur & beleid 7 (2), 105-119.
Van Den Berg, C. (2017). Dynamics in the Dutch policy advisory system: externalization: politicization and the legacy of pillarization. Policy Science 50, 63-84.
Van der Meulen, H., de Bondt, K., Agricola, H., van Horne, P., Hoste, R., van der Knijff, A., . . . de Smet, A. (2011). Schaalvergroting in de land- en tuinbouw - effecten bij veehouderij en glastuinbouw. Wageningen UR, Den Haag: LEI.
Van Deursen, A., & Pieterson, W. (2006). The internet as a service channel in the public sector: a substitute or complement of traditional service channels? ICA Conference Dresden, Germany.
Van Dinteren, J., Muskens, B., & Geudens, G. (2015). Segmentatie van werklocaties Vlaanderen. Ruimte Vlaanderen.
99
Van Doorn, A., Melman, D., Westerink, J., Polman, N., Vogelzang, T., & Korevaar, T. (2016). Natuurinclusieve landbouw: Food-for-thought. Wageningen University & Research.
Van Gossum, P., Danckaert, S., Spanhove, T., & Wils, C. (2014). Hoofdstuk 11 - Ecosysteemdienst voedselproductie. In M. Stevens, H. Demolder, S. Jacobs, H. Michels, J. Peymen, A. Schneiders, . . . W. Van Reeth, Natuurrapport - Toestand en trend van ecosystemen en eco-systeemdiensten in Vlaanderen (pp. 1-105). Brussel: Technisch rapport. Mededelingen van het Instituut voor Natuur- en bosonderzoek.
Van Hecke, E., & Meert, H. (2000, oktober 1). Verdringing van de landbouw in België. AGORA, pp. 12-14. Opgehaald van https://doi.org/10.21825/agora.v16i4.9231
Van Huylenbroeck, G., Van Hecke, E., & Meert, E. (2005). PODO II Overlevingsstrategieën voor een multifunctionele landbouw in een verstedelijkte omgeving. Federaal Wetenschapsbeleid BELSPO.
van Mierlo, J. (1993). Adviesorganen in de gezondheidszorg: een bestuurseconomische analyse. Maastricht: Rijksuniversiteit Limburg.
Van Staeyen, J. (2016). Omtrent GECORO's, participatie en deskundigheid. Ruimte & Maatschappij 7(3), 45-62.
Vanacker, S. (2019). Oppositie niet blij met nieuwe samenstelling adviesraden: “U bent geen schepen van landbouw maar schepen van landbouwers met de juiste lidkaart”. Opgehaald van Het Nieuwsblad: https://www.hln.be/in-de-buurt/tielt/oppositie-niet-blij-met-nieuwe-sam…
Vandermeulen, V., Verspecht, A., Van Huylenbroeck, G., Meert, H., Boulanger, A., & Van Hecke, E. (2006). The importance of the institutional environment on multifunctional farming systems in the peri-urban area of Brussels. Land Use Policy 23, 486-501.
Vanhee, D., & Hondeghem, A. (2009). Impact van de staatshervorming op de Vlaamse administratie: Een analyse van de overdracht landbouw naar aanleiding van de vijfde staatshervorming. Leuven: Steunpunt beleidsrelevant onderzoek - Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen.
Vanhee, D., & Hondeghem, A. (2010). Bepalende factoren voor een succesvolle bevoegdheisoverdracht: een analyse van de overheveling van landbouw naar het Vlaamse Gewest n.a.v. de vijfde staatshervorming. Res Publica: Tijdschrift voor Politologie 54 (4), 453-482.
Vanreppelen, J. (2018). Burgerparticipatie in het decreet Lokaal Bestuur. Brussel: VVSG. Opgehaald van http://www.vvsg.be/thema/participatie/Documents/Burgerparticipatie%20in…
100
Velaers, J. (2014). Landbouw en dierenwelzijn: een bijna homogene bevoegdheid van de gewesten. In J. Velaers, J. Vanpraet, W. Wandenbruwaene, & Y. Peeters, De zesde staatshervorming: instellingen, bevoegdheden en middelen (pp. 493-524). Antwerpen: Intersentia - Forum Federalisme.
Verba, S., Norman, H., & Jae-on, K. (1978). Participation and Political Equality: A Seven-Nation Comparison. New York: Cambridge University Press.
Verbeek, T., Leinfelder, H., Pisman, A., Hanegreefs, G., & Allaert, G. (2010). Public and private use of open space in a densely urbanized context. 24th AESOP Annual Conference. Opgehaald van https://biblio.ugent.be/publication/2099386/file/2099387
Verdonschot, A., Wagemakers, A., & den Broeder, L. (2018). Visie van professionals: burgerparticipatie binnen Health Impact Assessment. Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen 96(3), 159-165.
Verhoeve, A. (2015). Revealing the use of Farms and Farmland by Non-Agricultural Economic Activities: The Case of Flanders. Leuven: KU Leuven.
Verhoeve, A., Dewaelheyns, V., Kerselaers, E., Rogge, E., & Gulinck, H. (2015). Virtual farmland: Grasping the occupation of agricultural land by non-agricultural land uses. Land Use Policy 42, 547-556.
Verhoeven, I. (2004). Veranderend politiek burgerschap en democratie. In E. Engelen, & M. Sie Dhian Ho, De staat van de democratie. Democratie voorbij de staat (pp. 55-78). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Verhofstadt, G. (1991). Burgermanifest. Gent.
Verhofstadt, G. (1992). De weg naar politieke vernieuwing: het tweede burgermanifest. Antwerpen: Hadewijch.
Verté, D., & Verhaest, W. (2005). Overleg en advisering in het gemeentelijk cultuurbeleid: onderzoek naar de werking en de invulling van de adviesverlenende opdracht van de cultuurraden in Vlaanderen. Brussel: Cultuur Lokaal vzw.
Vervaeke, G. (2013). Het imago van de landbouw in Vlaanderen. Universiteit Gent.
VILT. (2018, maart 27). Boerenbond tegen regionalisering van landbouwbeleid. Opgehaald van VILT: http://www.vilt.be/boerenbond-tegen-regionalisering-van-landbouwbeleid
VILT. (2019a, april 4). Belgische ministers dringen bij EU aan op crisissteun. Opgehaald van VILT: http://www.vilt.be/belgische-ministers-dringen-bij-eu-aan-op-crisissteun
VILT. (2019b, april 4). De 'Schoonste Boeren' zijn bekend. Opgehaald van VILT: http://www.vilt.be/de-schoonste-boeren-zijn-bekend
Vlaams Ruraal Netwerk. (2019). Wie zijn we? Opgehaald van Vlaams Ruraal Netwerk: https://ruraalnetwerk.be/wie-zijn-we
101
Vlaanderen. (2019). Schadevergoeding bij een landbouwramp. Opgehaald van Vlaanderen: https://www.vlaanderen.be/schadevergoeding-bij-een-landbouwramp
VlaanderenKiest. (2019). Gemeenteraad-Sterkste Lijst. Opgehaald van VlaanderenKiest: https://2018.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2018/#/
VLAM. (2012, juni 22). VLAM weigert Greenwash Award 2012. Opgehaald van pers.VLAM: https://pers.vlam.be/nl/pers/detail/4491/vlam-weigert-greenwash-award-2…
VLAM. (2019). Jaarprogramma 2019. VLAM.
VLM. (2011). Naar een eigenlijk gebruik van plattelandswegen. Brussel: Vlaamse Landmaatschappij - Afdeling Platteland.
VLM. (2018). Samenwerken met landbouwers aan biodiversiteit, milieu en landschap: ervaringen met beheerovereenkomsten. Vlaamse Landmaatschappij. Opgehaald van https://www.vlm.be/nl/SiteCollectionDocuments/Beheerovereenkomsten/voor…
VLM. (2019a). Wat is het IPO? Opgehaald van Vlaamse Land Maatschappij: https://www.vlm.be/nl/themas/platteland/IPO/wat/Paginas/default.aspx
VLM. (2019b). Plattelandsfonds. Opgehaald van Vlaamse Landmaatschappij: https://www.vlm.be/nl/themas/platteland/plattelandsfonds/Paginas/defaul…
VLM. (2019c). Investeren in het platteland met beheerovereenkomsten. VLM. Opgehaald van https://www.vlm.be/nl/SiteCollectionDocuments/Beheerovereenkomsten/Fich…
Voedselteams. (2019). Over voedselteams. Opgehaald van Voedselteams: https://www.voedselteams.be/over-ons
Vuylsteke, A., Bergen, D., & Demuynck, E. (2014). Schaalgrootte en schaalvergroting in de Vlaamse Land- en tuinbouw. Beleidsdomein Landbouw en Visserij: Afdeling Monitoring en Studie Vlaamse overheid .
VVP. (2006). Landbouwbeleid in de Vlaamse provincies - Inleiding. Brussel: Vereniging van de Vlaamse Provincies. Opgehaald van http://www.vlaamseprovincies.be/public/uploads/files/paginas/publicatie…
VVP. (2018). Landbouw. Opgehaald van Vereniging Vlaamse Provincies: http://www.vlaamseprovincies.be/landbouw
VVWV. (2019). Campagne modder op de weg. Opgehaald van VVWV vzw: http://www.verkeersveiligwestvlaanderen.be/campagne-modder-op-de-weg
vzw Boeren op een Kruispunt. (2019). Welkom. Opgehaald van Boerenopeenkruispunt: https://www.boerenopeenkruispunt.be/
102
Waeyaert, N. (2017). Kerncijfers landbouw - Belgische Landbouw in cijfers. Federale Overheidsdienst Economie: De Algemene Directie Statistiek - Statistics Belgium.
Walls, H., Cornelsen, L., Lock, K., & Smith, R. (2016). How much priority is given to nutrition and health in the EU Common Agricultural Policy. Food policy 59, 12-23.
Waregem. (2019). Maria polfliet (zesde schepen - CD&V). Opgehaald van Waregem stad in galop: https://www.waregem.be/adressen/maria-polfliet-zesde-schepen-cdv
Warnez, B. (2015). Gemeentelijk zakboekje bestuur 2016. Mechelen: Wolters Kluwer.
Wauters, B., & Lambrecht, J. (2007). Zelfstandigen in de Belgische politiek: een kwantitatieve analyse. Brussel: Universiteit Brussel.
Wauters, B., De Rynck, F., & Dezeure, K. (2013). Bestuur en burger. In F. De Rynck, A. Hondegem, S. Op De Beeck, W. Van Dooren, & B. Verschuere, Handboek bestuurskunde (pp. 299-331). Brugge: Vanden Broele.
Wayenberg, E., Hoogeland, M., De Wulf, N., Steen, T., Van Dijck, C., & Vanschoenwinkel, J. (2018). Veldonderzoek fusionerende gemeenten Vlaanderen 2018: Discours en motieven in vrijwillige gemeentefusie en motieven bij gemeenten die besluiten toch niet te fusioneren. Agentschap Binnenlands Bestuur.
Weekers, K., Maddens, B., Vanlangenakker, I., & Fiers, S. (2006). Het profiel van de verkozen kandidaten bij de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober 2006 in de 13 Vlaamse centrumsteden. Leuven: Centrum voor Politicologie.
Wervel. (2019). Missie en visie. Opgehaald van Wervel: https://www.wervel.be/over-wervel/missie-en-visie
Westerlink, J., Plomp, M., Ottburg, F., Zanen, M., Schrijver, R., . . . Verdonschot, T. (2018). Boeren voor Natuur: de ultieme natuurinclusieve landbouw? Lessen van vier pilotbedrijven en relevantie voor beleid. Wageningen Environmental Research.
Westhoekoverleg. (2019). Algemeen. Opgehaald van Dienstverlenende vereniging Westhoek: https://www.westhoekoverleg.be/nl/westhoekoverleg/algemeen/
West-Vlaanderen. (2019). West-Vlaanderen - De gedreven provincie. Opgehaald van https://www.west-vlaanderen.be/
Wet 2000-780. (2000, februari 10). Wet tot wijziging van artikel 120bis van de nieuwe gemeentewet (1). 9833. Belgisch staatsblad 29.03.2000 Ed.2.
WikemediaCommons. (2019). File: Belgium West Flanders location map.svg. Opgehaald van Wikimedia Commons: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Belgium_West_Flanders_location_…
Wilderink, L. (2017). De representative claim van Wmo-adviesraden. Utrecht: Universiteit Utrecht.
103
Winter, M. (2013). Rural Politics: Policies for Agriculture, Forestry and the Environment. London: Routledge.
Wood, S., Karp, D., Declerck, F., Kremen, C., Naeem, S., & Palm, C. (2015). Functional traits in agriculture: agrobiodiversity and ecosystem services. Trends in Ecology and Evolution 30 (9) , 1-9.
