Scriptie in het kader van de opleiding Master in de Tandheelkunde
Capoen Astrid & Depestel Deborah
Promotor: Prof. dr. L. C. Martens
Per jaar worden minder dan 50 tubes tandpasta verkocht in de enige winkel van Kerung, een afgelegen Nepalees bergdorp aan de voet van de Himalaya en dit voor een bevolking van ongeveer 4500 inwoners. Dit buitengewoon laag aantal wekt het vermoeden van het gebrek aan belang dat de lokale bevolking hecht aan mondgezondheid.
Het doel van deze scriptie was tweeledig. Het eerste doel bestond uit het beschrijven van de huidige mondgezondheidssituatie alsook het nagaan van de kennis, de gewoonten en de levenskwaliteit met betrekking tot die mondgezondheid van de schoolkinderen in Kerung. Het tweede doel bestond uit het prospectief evalueren van de gevonden gegevens zes maanden na het geven van een zelf ontwikkeld educatief mondgezondheidsprogramma en uitvoeren van (nood)behandelingen.
Een prospectieve case series werd opgezet, bestaande uit twee momenten van uitgebreide epidemiologische cross-sectionele dataverzameling. Het Ethisch Comité van zowel België als Nepal gaven hun goedkeuring voor het project. Voor de start van het project werd een literatuurstudie uitgevoerd om een basiskennis te verkrijgen alsook de hiaten in de literatuur op te sporen. Na het verkrijgen van informed consent, werd een selecte steekproef op basis van beschikbaarheid bekomen, bestaande uit de kinderen van de lokale school in Kerung.
Er werden twee meetmomenten gepland in Kerung met een tussenperiode van zes maanden. Op tijdpunt 0 (T0) werden 359 kinderen met een gemiddelde leeftijd van 13.24 jaar oud (range: 2 – 22 jaar oud) onderzocht en op tijdpunt 1 (T1) werden 339 kinderen met een gemiddelde leeftijd van 13.14 jaar oud (range: 2 – 24 jaar oud) opgenomen in het onderzoek. 266 kinderen van de onderzochte groep op T0 namen ook deel aan het onderzoek op T1. Op beide meetmomenten werden de kinderen klinisch onderzocht en werden er drie vragenlijsten van hen afgenomen.
Het klinisch onderzoek bestond uit het meten van gevalideerde indexen om tandplaque, cariës, klinische gevolgen van onbehandelde cariës, erosie, trauma, fluorosis en kaasmolaren vast te stellen. Ontwikkelingsstoornissen en malocclusie werden ook genoteerd. De onderzoekers werden hiervoor gekalibreerd. De drie vragenlijsten hadden respectievelijk betrekking op de kennis, de gewoonten en en de levenskwaliteit met betrekking tot mondgezondheid.
Naast het verzamelen van de gegevens werd een educatief programma ontwikkeld, gericht op preventie van mondgezondheidsproblemen door het aanleren van goede poets- en voedingsgewoonten, zowel in theorie als praktijk. Het educatief programma bestond uit een theoretische les, plaque-onthulling met een praktische poetssessie, alsook lesmateriaal zoals posters en materialen om spelenderwijs te leren. Daarnaast werd ook getracht een ondersteunende omgeving te creëeren door het voorzien van een folder met aanbevelingen voor de ouders en een teach-the-teacher bundel voor de leerkrachten. Deze bundel biedt de leerkrachten van de school de mogelijkheid in de toekomst de aangeleerde kennis op te frissen en aan te leren aan nieuwe kinderen.
Wanneer pathologie gevonden werd tijdens het klinisch onderzoek, werd deze door een meereizend team van Nepalese tandartsen behandeld. Tandsteen werd verwijderd, vullingen werden geplaatst en indien noodzakelijk werden tanden geëxtraheerd.
Uit de verzamelde gegevens uit T0 en T1 werden 266 kinderen geïncludeerd in het gepaard prospectief onderdeel van het project. Deze kinderen waren gemiddeld 12.88 jaar oud met een minimale leeftijd van 2 jaar en maximale leeftijd van 20 jaar.
Op T0 werd bij de onderzochte kinderen een cariësprevalentie van 79.0% gevonden en een hoge behandelnood vastgesteld. Bij 86.3% van de kinderen werd plaque gevonden en bij 38.7% van de kinderen werd tandsteen vastgesteld. De algemene kennis rond mondgezondheid bleek laag. Kennis omtrent mondgezondheid werd verkregen via school, ouders en/of de media. Daarentegen bleken de kinderen een positieve attitude te hebben ten opzichte van mondgezondheid. 76.4% van de kinderen gaf aan minstens twee maal per dag te poetsen en 81.9% vermeldde minimum twee minuten te poetsen. 58.8% en 16.2% van de kinderen verkondigde minstens één maal per dag respectievelijk een suiker bevattend tussendoortje of een stuk fruit te nuttigen. Blootstelling aan suikerrijke dranken bleek hoog. Respectievelijk 45.7% en 33.2% van de kinderen rapporteerde dagelijks minstens één eenheid frisdrank of fruitsap te drinken. 41.7% van de kinderen gaf aan dagelijks gesuikerde thee te drinken. Meer dan de helft van de ondervraagde kinderen (61.4%) had ooit tandpijn of pijn in de mondholte ervaren.
Zes maanden na het mondgezondheidsprogramma was een statistisch significante daling meetbaar in de hoeveelheid van de aanwezige plaque. De gemiddelde daling bleek significant hoger voor jongens dan voor meisjes. Een significante daling in cariësprevalentie was waarneembaar, alsook een statistisch significante stijging in de kennis rond mondgezondheid. Op T1 werd een significant hoger percentage kinderen gemeten die minimaal twee minuten hun tanden poetsten.
In deze studie werd op T0 een hoge cariësprevalentie en een slechte mondhygiëne gevonden bij de kinderen van de lokale school in Kerung. De prevalentie van fluorosis, erosie, malocclusie, onbehandeld dentaal trauma, kaasmolaren en ontwikkelingsstoornissen bleek verwaarloosbaar in deze populatie. Daarnaast werd ook duidelijk dat er onvoldoende kennis heerste rond mondgezondheid en de kinderen inadequate mondgezondheids- en nutritionele gewoonten vertoonden. Van deze gevonden informatie kon echter geen effect aangetoond worden op de levenskwaliteit.
Na een tussenperiode van zes maanden, waarin de kinderen voorzien werden van tandenborstels en tandpasta, werd duidelijk op T1 dat klinisch onderzoek, noodbehandelingen en een uitgebreid educatief programma de mondgezondheid significant positief konden beïnvloeden.
De auteurs van dit artikel zijn verheugd u te kunnen meedelen dat het project verdergezet wordt voor een periode van twee jaar.
De auteurs willen graag hoofdsponsor Septodont bedanken, alsook de dienst kindertandheelkunde van de Universiteit Gent, DentalPharma, Colgate en Soroptimist International die financieel een bijdrage leverden. Ten slotte moet erkend worden dat dit project tot stand is gekomen door de samenwerking van een omvangrijk team, de auteurs willen dan ook hun dank betuigen aan iedereen die meegewerkt heeft aan dit project.
Yee R, McDonald N, Helderman WH. Gains in oral health and improved quality of life of 12–13-year-old Nepali schoolchildren: outcomes of an advocacy project to fluoridate toothpaste. International dental journal. 2006;56(4):196-202.
World Health Organisation. Oral health [Available from: https://www.who.int/oral_health/en/].
Bhagat T, Shrestha A. Prevalence of dental caries among public school children in the Eastern Nepal. Journal of Chitwan Medical College. 2014;4(1):30-2.
Buunk-Werkhoven YA, Dijkstra A, Bink P, van Zanten S, van der Schans CP. Determinants and promotion of oral hygiene behaviour in the Caribbean and Nepal. International dental journal. 2011;61(5):267-73.
Fukai K, Yano H, Kamachi S, Nakamura S. Oral Health Status and Oral Health Behavior of School Children in Central Nepal. Health Science and Health Care. 2012;12(2):146-51.
Helderman W, Groeneveld A, Truin GJ, Shrestha BK, Bajracharya M, Stringer R. Analysis of epidemiological data on oral diseases in Nepal and the need for a nationa oral health survey. International dental journal. 1998;48(1):56-61.
Helderman WvP, Mikx F, Begum A, Adyatmaka A, Bajracharya M, Kikwilu E, et al. Integrating oral health into primary health care--experiences in Bangladesh, Indonesia, Nepal and Tanzania. Int Dent J. 1999;49(4):240-8.
Khanal S, Acharya J. Dental caries status and oral health practice among 12–15 year old children in Jorpati, Kathmandu. Nepal Medical College Journal: NMCJ. 2014;16(1):84-7.
Yee R, McDonald N, Walker D. An advocacy project to fluoridate toothpastes in Nepal. International dental journal. 2003;53(4):220-30.
Prasai Dixit L, Shakya A, Shrestha M, Shrestha A. Dental caries prevalence, oral health knowledge and practice among indigenous Chepang school children of Nepal. BMC Oral Health. 2013;13(1):20.
Khanal K, Shrestha D, Ghimire N, Younjan R, Sanjel S. Assessment of Knowledge Regarding Oral Hygiene among Parents of Pre-School Children Attending Pediatric Out Patient Department in Dhulikhel Hospital. Kathmandu University Medical Journal. 2015;13(1):38-43.
Khanal S, Bhattarai R, Rao GN, Shrestha S. Prevalence of Dental Caries among Primary School Children of Kathmandu District-A Pilot Study. Journal of College of Medical Sciences-Nepal. 2017;13(2):275-8.
Knevel R, Neupane S, Shressta B, De Mey L. Buddhi Bangara Project on oral health promotion: a 3-to 5-year collaborative programme combining support, education and research in Nepal. International journal of dental hygiene. 2008;6(4):337-46.
Knevel R. Training rural women to improve access to oral health awareness programmes in remote villages in Nepal. International journal of dental hygiene. 2010;8(4):286-93.
Limbu S, Dikshit P, Bhagat T. Significant caries index evaluation of dental caries among preschool children in Kathmandu. Journal of the Nepal Medical Association. 2017;56(207):341-5.
Milsom K, Rijal K, Lennon M. Oral heath status of 12-year-old children in Nepal in 1994. International dental journal. 1997;47(2):88-93.
Monse B, Heinrich-Weltzien R, Benzian H, Holmgren C, van Palenstein Helderman W. PUFA–an index of clinical consequences of untreated dental caries. Community dentistry and oral epidemiology. 2010;38(1):77-82.
Petersen PE, Lennon MA. Effective use of fluorides for the prevention of dental caries in the 21st century: the WHO approach. Community dentistry and oral epidemiology. 2004;32(5):319-21.
Shakya A, Shrestha M, Srivastav A, Kayastha B. Oral health related knowledge, attitude, and practice among school children of Jyamrung, Nepal. Journal of Chitwan Medical College. 2014;4(3):1-4.
Shrestha N, Acharya J, Sagtani A, Shrestha R, Shrestha S. Occurrence of dental caries in primary and permanent dentition, oral health status and treatment needs among 12- 15 year old school children of Jorpati VDC, Kathmandu. Nepal Med Coll J. 2014;16(2- 4):109-14.
Suttagul K, Rokaya D, Rokaya N, Humagain M. Prevalence of Dental Caries and Oral Hygiene Practice in School Children of Bhaktapur, Nepal. World Journal of Medical Sciences. 2016;13(2):107-10.
Thapa P, Aryal K, Dhimal M, Mehata S, Pokhrel A, Pandit A, et al. Oral Health Condition of School Children in Nawalparasi District, Nepal. Journal of Nepal Health Research Council. 2015;13(29):7-13.
Yee R, McDonald N. Caries experience of 5–6-year-old and 12–13-year-old schoolchildren in central and western Nepal. International dental journal. 2002;52(6):453-60.
Yee R, David J, Lama D. The periodontal health of Nepalese schoolchildren. Community dental health. 2009;26(4):250-6.
Humagain M. Evaluation of knowledge, attitude and practice (KAP) about oral health among secondary level students of rural Nepal-a questionnaire study. 2011.
Yee R, Mishra P. Nepal national oral health'pathfinder'survey 2004. Ministry of Health, HMG Nepal; 2004.
Petersen PEJCD, epidemiology o. The World Oral Health Report 2003: continuous improvement of oral health in the 21st century–the approach of the WHO Global Oral Health Programme. 2003;31:3-24.
World Population Review. World Population Review [Available from: http://worldpopulationreview.com].
The World Bank [Available from: https://www.worldbank.org].
Government of Nepal - National Planning Commission Secretariat - Central Bureau of Statistics. Population monograph of Nepal, Volume I (Population Dynamics). 2014.
The Statistics Portal. Average life expectancy in industrial and developing countries for those born in 2018, by gender (in years) [Available from: https://www.statista.com/statistics/274507/life-expectancy-in-industria….
Wikipedia. Nepal [Available from: https://nl.wikipedia.org/wiki/Nepal.
Government of Nepal - National Planning Commission Secretariat - Central Bureau of Statistics. Population profile of Nepal 2006.
Government of Nepal - National Planning Commission Secretariat - Central Bureau of Statistics. National Population and Housing Cencus 2011 (Population Projection 2011-2013). 2011.
Welcome Nepal. Naturally Nepal [Available from: https://www.welcomenepal.com.
ETH Zurich. Nepal earthquake: Waiting for the complete rupture.: Science Daily; 2019 [Available from: www.sciencedaily.com/releases/2019/01/190116115518.htm].
Arizona State University. Better understanding seismic hazards.: Science Daily; 2016 [Available from: www.sciencedaily.com/releases/2016/08/160822174104.htm].
Westbacke K. Hygiene, eating habits and oral health among children in three Nepalese Public High Schools2006.
Shrestha RM, Shrestha S, Kunwar NJJoNHRC. Dentists in Nepal: a situation analysis. 2017;15(2):187-92.
Bhuva S. A Himalayan dental adventure! British Dental Journal. 2009;207(11).
Yee R. An ART field study in western Nepal. International dental journal. 2001;51(2):103-8.
Subedi B, Shakya P, Kc U, Jnawali M, Paudyal BD, Acharya A, et al. Prevalence of dental caries in 5 - 6 years and 12 - 13 years age group of school children of Kathmandu valley. JNMA J Nepal Med Assoc. 2011;51(184):176-81.
Kwan SY, Petersen PE, Pine CM, Borutta A. Health-promoting schools: an opportunity for oral health promotion. Bull World Health Organ. 2005;83(9):677-85.
Golai S, Nimbeni B, Patil SD, Baali P, Kumar H. Impact of untreated traumatic injuries to anterior teeth on the oral health related quality of life as assessed by video based smiling patterns in children. Journal of clinical and diagnostic research: JCDR. 2015;9(6):ZC16.
E. Sutherland, S. (2001, 27 Jul). Evidence-based Dentistry: Part IV. Research Design and Levels of Evidence. Journal (Canadian Dental Association), p. 375-8.
World Health Organization. Oral health surveys: basic methods: World Health Organization; 2013.
Loe H. The Gingival Index, the Plaque Index and the Retention Index Systems. Journal of periodontology. 1967;38(6):Suppl:610-6.
Gugnani N, Pandit I, Srivastava N, Gupta M, Sharma M. International caries detection and assessment system (ICDAS): A new concept. International journal of clinical pediatric dentistry. 2011;4(2):93.
Klein H, Palmer CE, Knutson JW. Studies on dental caries: I. Dental status and dental needs of elementary school children. Public Health Reports (1896-1970). 1938:751-65.
Bartlett D, Ganss C, Lussi A. Basic Erosive Wear Examination (BEWE): a new scoring system for scientific and clinical needs. Clinical oral investigations. 2008;12(1):65-8.
O. Andreasen, J., M. Andreasen, F., & Andersson, L. (2018). Textbook and color atlos of traumatic injuries to the teeth (5th ed.). Hoboken, New Jersey, United States: Wiley-Blackwell.
Thylstrup A, Fejerskov O. Clinical appearance of dental fluorosis in permanent teeth in relation to histologic changes. Community dentistry and oral epidemiology. 1978;6(6):315-28.
Lygidakis NA, Wong F, Jalevik B, Vierrou AM, Alaluusua S, Espelid I. Best Clinical Practice Guidance for clinicians dealing with children presenting with Molar-Incisor- Hypomineralisation (MIH): An EAPD Policy Document. Eur Arch Paediatr Dent. 2010;11(2):75-81.
Fleiss JL, Cohen J. The equivalence of weighted kappa and the intraclass correlation coefficient as measures of reliability. Educational and psychological measurement. 1973;33(3):613-9.
Landis JR, Koch GG. The measurement of observer agreement for categorical data. biometrics. 1977:159-74.
Declerck D, Bottenberg P, Carvalho J, Declerck C, De Vos E, Vanden Abbeele A, et al. Development and implementation of an oral health data registration and evaluation system for the Belgian population. Journal of dental oral and craniofacial epidemiology. 2013;1(3):45-54.
International Labour Office. International Standard Classification of Occupations 2008 (ISCO-08): Structure, group definitions and correspondence tables: International Labour Office; 2012.
Schwendicke F, Elhennawy K, Reda S, Bekes K, Manton DJ, Krois J. Global burden of molar incisor hypomineralization. Journal of dentistry. 2018;68:10-8.
Shrestha R, Upadhaya S, Bajracharya MJKUMJ. Prevalence of molar incisor hypomineralisation among school children in Kavre. 2014;12(1):38-42.
Yee R, David J, Khadka R. Oral cleanliness of 12-13-year-old and 15-year-old school children of Sunsari District, Nepal. Journal of Indian Society of Pedodontics and Preventive Dentistry. 2006;24(3):146.