Traumasensitief lesgeven in OKAN
"Hij was 17 jaar oud en hij moest in de oorlog gaan vechten."
"In mijn klas zat een leerling die niets over zijn ouders wist. Hij was alleen naar België gekomen."
Traumasensitief lesgeven in OKAN is van belang voor allochtone kinderen, blijkt uit onderzoek van Oana Andrisan naar Traumasensitief lesgeven in het onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers.
Hoe moet je traumasensitief lesgeven? Wat moet je weten? Wat moet je wel en niet doen? Kan een handleiding over dit onderwerp helpen? Hoe moet een handleiding over traumasensitief lesgeven gericht aan OKAN-leerkrachten en vervolgschoolcoaches er uit zien? Dit zijn vragen waarop in dit onderzoek een antwoord gezocht werd.
Traumasensitief lesgeven in OKAN: bij het lesgeven - in de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomersrekening - rekening houden met het feit dat er in de klas leerlingen zijn die een of meerdere traumatische ervaringen hebben opgedaan.
Uit onderzoek naar hoe een handleiding over traumasensitief lesgeven in OKAN gericht aan OKAN-leerkrachten en vervolgschoolcoaches er uit moet zien, wordt een bepaalde vormgeving en noodzakelijke inhoud vastgesteld.
Aan het onderzoek hebben vier ex-OKAN-leerlingen en drie OKAN-leerkrachten/vervolgschoolcoaches geparticipeerd. Aan de hand van een semi-gestructureerd interview, kregen ze vragen over wat volgens hen de OKAN-leerkrachten/vervolgschoolcoaches over traumasensitief lesgeven zouden moeten leren en wat de gewenste vorm van de handleiding is.
De zaken die als meest nodige werden benoemd door de deelnemers waren uitleg over trauma, traumasensitief lesgeven, empathie, gesprekstechnieken en deontologie. Deze onderwerpen werden dan ook gebruikt om de inhoud van de handleiding te bepalen.
In verband met de vorm van de handleiding vonden de deelnemers ‘voorbeelden’ en ‘tips’ het belangrijkst.
Het onderzoek resulteerde in de handleiding “Traumasensitief lesgeven in OKAN”. De inhoud van de handleiding bevat de onderwerpen die door de deelnemers aan het onderzoek het meest genoemd zijn en veel voorbeelden en tips over hoe je traumasensitief kan lesgeven.
Bibliografie
Agentschap Integratie & Inburgering. (z.j.). Hoe communiceren met anderstaligen?. [PowerPoint slides]. Geraadpleegd op https://integratieinburgering.be/sites/default/file s/atoms/files/PPT_infomomentenvluchtelingen_deel%20taal.pdf
Agentschap voor Onderwijsdiensten. (2010). Rapport Onthaalonderwijs Anderstalige Nieuwkomers (OKAN) 2008-2010. Geraadpleegd op www.ond.vlaanderen.be/ wegwijs/agodi/
Agentschap voor Onderwijsdiensten. (2017). Rapport OKAN (5). Geraadpleegd op http:// www.agodi.be/publicaties-onthaalonderwijs-anderstalige-nieuwkomers-okan
AUGEO Fundation. (z.d.). Cursus Steun bieden aan vluchtelingenkinderen. Gedaadpleegd op https://www.augeo.nl/belgie
Baarda, D. B. (2014). Dit is onderzoek!: handleiding voor kwantitatief en kwalitatief onderzoek (2e ed.). Groningen/Houten, Nederland: Noordhoff.
Bossuyt, T., & Dobbelaere, D. (2013). Communicatie met anderstaligen in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Kortrijk: Howest, Departement professionele Bachelor Kortrijk.
Boyson, B. A., & Short, D. J. (2003). Secondary School newcomer Programs in the United States. Santa Cruz: Center for Research on Education, Diversity & Excellence. doi=10.1.1.488.91
Brinkman, J. H. M. (2014). De vragenlijst: een goed meetinstrument voor toepasbaar onderzoek (3de ed.). Groningen: Noordhoff Uitgevers.
Centrum voor Taal en Onderwijs. (2009). Visietekst anderstalige nieuwkomers. Geraadpleegd op cteno.be/lees_meer.php?id=106&detail=3,2,0&nav=3,0,0
Coppens, L., & Schneijderberg, M. (2015). Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen: training voor opvoeders (2e ed.). Amsterdam, Nederland: SWP Uitgeverij B.V.
Council of Europe. (2018). Vluchtelingen als taalgebruikers en -verwervers. Geraadpleegd op https://www.coe.int/nl/web/language-support-for-adult-refugees/home
De Ambrassade. (2014). Infobundel Trusty-label [Brouchoure]. Geraadpleegd op https:// ambrassade.be/nl/attachments/view/COM_20160315_trusty-bundel-aangepast
De Bruyne, L., Decroos, N., Hauben, M., & Sterckx, M. (2016). Wegwijs in OKAN Brochure voor het secundair onderwijs [Brochure]. Geraadpleegd op http://www.cteno.be/ downloads/wegwijs_okan_webversie.pdf
Delameillieure, I. (2014). Luister naar mij. Kinderen helpen na trauma (3de ed.). Tielt: Lannoo.
Europees Parlement. (2017, juli 12). Migratiecrisis: feiten en cijfers. Nieuws Europees Parlement. Geraadpleegd op http://www.europarl.europa.eu/news/nl/headlines/society/ 20170629STO78630/migratiecrisis-feiten-en-cijfers
Francken, T., & Vermeersch, J. (2018). Continent zonder grens (1ste ed.). Hofstade: Doorbraak.
Gecoördineerde Grondwet. (1994, 17 februari). Geraadpleegd op https://www.belgium. be/nl/over_belgie/overheid/democratie/wetgeving
Het CLB. (z.d.). NA DE ONTHAALKLAS - De opvang van gewezen anderstalige nieuwkomers in het secundair onderwijs. Geraadpleegd op http://www.vclb-koepel.be/professionals/kansenbevordering3/anderstalige-nieuwkomers/materialan
Hoffman, E., (2013). Interculturele Gespreksvoering. Theorie en praktijk van het TOPOI-model. Nederland: Bohn Stafleu Van Loghum.
Horeweg, A. (2017). De traumasensitieve school: een andere kijk op gedragsproblemen in de klas (2e ed.). Rotterdam, Nederland: LannooCampus.
International Organization for Migration. (2018). Migration. Geraadpleegd op www.iom.int
Klasse. (2018). Wat na OKAN. Geraadpleegd op www.klasse.be/53669/vervolgschoolcoach-anderstalige-nieuwkomers/
Ministerieel besluit van 11 juni 2004 betreffende de richtlijnen voor de inburgering van minderjarige anderstalige nieuwkomers in het kader van het Vlaamse inburgeringsbeleid, Belgisch Staatsblad, 3 juni 2017.
Mooren, T., & Schoorl, M. (2008). Beter beginnen: een psycho-educatief programma voor vluchtelingen en asielzoekers. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
Onderwijs inspectie. (2017). Monitoringrapport OKAN. Geraadpleegd op https://www.onderwijs inspectie.be/sites/default/files/atoms/files/Monitoringrapport%20OKAN%20%28augustus%202017%29.pdf
Onderwijs talent. (z.d.). Nederlands aan anderstaligen | Onderwijs|talent. Geraadpleegd op 29 mei 2018, van https://www.onderwijstalent.be/leraar-worden/nederlands-aan-anderstaligen
Onderwijs Vlaanderen. (z.d.). Onthaalonderwijs. Geraadpleegd op www.ond.vlaanderen.be/ onthaalonderwijs/inhoud
Onderwijs Vlaanderen. (z.d.). Onthaalonderwijs. Historiek. Geraadpleegd op www.ond. vlaanderen.be/onthaalonderwijs/inhoud/Historiek/
Onderwijs Vlaanderen. (z.j.). Onthaalonderwijs. Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers. Geraadpleegd op www.ond.vlaanderen.be/onthaalonderwijs/
Schroevers, S. (2006). Interculturele communicatie. Alphen aan den Rijn: Kluwer.
Ten Brummelhuis, H. (2004, januari). Migratie, diaspora en identiteiten. Tijdschrift voor psychotherapie, 2004(10), 187-192.
The UN Refugee Agency (Ed.). (2017). LESGEVEN OVER VLUCHTELINGEN (Rev. ed.). Geraadpleegd op https://www.unhcr.org/be/wp-content/uploads/sites/46/2018/08/NL-PDF-Gid…
Timmerman, C., Lodewyckx, I., Vanderwaeren, E., & Vanheule, D. (red.). (2011). MIGRATIE, over nieuwe vormen van migratie en integratie. Antwerpen: UPA.
Tuk, B., & de la Rive Box, A. (2000). Welkom op school: Mentormethode voor nieuwkomers in het voortgezet onderwijs. Utrecht: Stichting Pharos
Van Ginniken, J., & Sookhoo, A. (2008). Handboek wereldburger: inleiding interculturele communicatie (2de ed.). Amsterdam: Boom onderwijs.
VDAB. (z.d.). Leren op de werkvloer. Geraadpleegd op https://www.vdab.be/leren-op-de-werkvloer
Vlaanderen. (2018). Onderwijs en wetenschap. Onderwijsaanbod. Geraadpleegd op www.vlaanderen.be/nl/onderwijs-en-wetenschap/onderwijsaanbod/onthaalonderwijs-voor-anderstalige-kinderen-okan
Westerkamp, K., & Van Veen, M. (2008). Deskresearch. Informatie selecteren, beoordelen en verwerken. Amsterdam: Pearsen Edication Benelux.
