OPROEP VOOR EEN WAKKERE MINISTER VAN ONDERWIJS
Bemiddelaar, sociaal assistent, opvoeder, psycholoog, organisator, entertainer, coach… als leerkracht ben je het manusje van ‘alles’. Leerkracht zijn is vandaag veel meer dan alleen maar kennis overdragen. De verantwoordelijkheid die je draagt om jonge mensen mee te helpen groeien tot respectvolle volwassene, is verpletterend. Leerkrachten moeten voortdurend ‘zorgen’ voor anderen, maar wie zorgt voor hen?
Ervaren leerkrachten hebben net als hun startende collega’s nood aan erkenning en ondersteuning, niet in het minst door hun leidinggevende(n). Een onderzoek naar de beweegredenen waarom ervaren onderwijsprofessionals de klas verlaten voor een andere job bracht enkele pijnpunten aan het licht.
Leerkrachten die al 10 jaar of langer voor de klas stonden, maar dan beslisten om eruit te stappen, doen dit niet lichtzinnig. Hun loyaliteit naar de school is groot en het lesgeven zit ze intussen in de vingers. Ze doen het bovendien met plezier. De ontwikkeling van de leerling staat voor hen centraal en zij zijn degenen die ervoor zorgen dat ze zolang voor de klas blijven staan. Het duurt dan soms ook wel maanden tot jaren tot ze overstag gaan en die beslissing gaat heus niet bij iedereen over rozen.
Weinig tot geen gerichte feedback, zelden een schouderklopje, geen of zeer beperkte inspraak in het beleid, te weinig kansen om zich te professionaliseren, weinig jobalternatieven… Het zijn enkele voorbeelden van pijnpunten die werden aangehaald door de ex-leerkrachten die werden geïnterviewd. Het lijkt vanzelfsprekend dat die zaken aanwezig zijn, maar de praktijk is vaak wel anders.
Daarnaast is het vandaag de dag ook helemaal niet meer zo simpel om met jonge mensen op weg te gaan. Klasgroepen zijn vaak te groot en heel divers. Moet u iedere dag samen zitten en werken met mensen van verschillende pluimage? Arm-rijk, verschillende origines en geloofsovertuigingen, taalverschillen, cultuurverschillen, met een beperking-zonder beperking… In de klas vind je ze vaak allemaal samen en dat zorgt wel eens voor vuurwerk. Ook hierop moet de leerkracht steeds een gepast antwoord weten. Ook een ervaren leerkracht is hier vaak niet tegen op gewassen. En niet alleen de leerlingenpopulatie in de klas is diverser ÉN mondiger, ook hun ouders.
Een combinatie van dit alles of van een aantal zaken zorgen ervoor dat ook ervaren leerkrachten uiteindelijk kiezen voor een andere job. Uiteraard willen we de zwarte piet niet volledig naar de directie schuiven, want ook zij kunnen maar roeien met de riemen die ze aangereikt krijgen. Alweer een oproep naar het beleid om meer middelen te voorzien voor onderwijs, want iedereen wil toch kwaliteitsvol onderwijs voor onze kinderen? Dat de nieuwe minister van Onderwijs maar goed uitgeslapen is, want de uitdagingen die hem of haar te wachten staan zijn in ieder geval niet mis te verstaan.
Bibliografie
Bakker, A., & Demerouti, E. (2007). The Job Demands-Resources model: state of the art. Journal of Managerial Psychology, 22(3), 309-328.
Belga. (2018, mei 9). Bijna helft leerkrachten secundair onderwijs stopt binnen de vijf jaar. De Morgen. Geraadpleegd op 5 november 2018 via https://www.demorgen.be/nieuws/bijna-helft-leerkrachten-secundair-onder…
Boderé , A., Vanlommel, K., & Van Petegem, P. (in voorbereiding). Loopbaankeuzes van Vlaamse onderwijsprofessionals: een empirisch onderzoek. Gent: Steunpunt Onderwijsonderzoek.
Borman, G. D., & Dowling, M. (2008). Teacher attrition and retention: a meta-analytic and narrative review of the research. Review of Educational Research, 78(3), 367-409.
Clandinin, D., Long, J., Schaefer, L., Downey, C., Steeves, P., Pinnegar, E., et al. (2015). Early career teacher attrition: intentions of teachers beginning. Teaching Education, 26(1), 1-16.
Creswell, J. W. (2014). Research design. Qualitative, Quantitative and Mixed Medhods Approaches (4de herziene dr.). Thousand Oaks, California United States of America: SAGE Publications, Inc.
De Clercq, S. (2015). Uitstroomredenen van leerkrachten basisonderwijs in een grootstedelijke context [Masterproef]. Antwerpen: Universiteit Antwerpen Master Opleidings- en Onderwijswetenschappen.
De Feyter, L. (2018). Vroegtijdig schoolverlaten onder leraars. In Dialoog, 1(3), 45-49.
den Brok, P., Wubbels, T., & van Tartwijk, J. (2017). Exploring beginning teachers' attrition in the Netherlands. Theachers and teaching, 23(8), 881-895.
Dienst mediatheken & Dienst onderwijsontwikkeling en internationalisering (2017). Refereren volgens APA. Geraadpleegd op 22 mei 2019 via https://arteveldehogeschool.instructure.com/courses/5136/files/72231/do…
(2018). Education and Training monitor 2018 - Belgium. Geraadpleegd op 20 november 2018 via https://ec.europa.eu/education/policy/strategic-framework/et-monitor_en
Gallant, A., & Riley, P. (2014). Early career teacher attrition: new thoughts on a intractable problem. Teacher Development, 18(4), 562-580.
Geiger, T., & Pivovarova, M. (2018). The effects of working conditions on teacher retention. Teachers and Teaching, 24(6), 604-625.
Harm, Harmsen, R., Helms-Lorenz, M., Maulana, R., & van Veen, K. (2018). The relationship between beginning teacher's stress causes, stress responses, teaching behaviour and attrition. Teachers an Teaching: theory and practice, 24(6), 626-643.
Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81-112.
Huyge, E., Droogenbroeck, F., Elchardus, M., Kavadias, D., Jessy, S., & Jasper, D. (2011). Oorzaken en motieven van de vroegtijdige uittrede van leraars. Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Antwerpen. Brussel: In opdracht van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs en Vorming.
Johnson, B., Down, B., Le Cornu, R., Peters, J, Sullivan, A., Pearce, J., et al. (2014). Promoting early career teacher resilience: a framework for understanding and acting. Teachers and Teaching: theory and practice, 20(5), 530-546.
Karel de Grote hogeschool. (2018, december 3). KdG-studenten nemen middelbare school over [Online video]. Geraadpleegd op 20 januari 2019 via https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=VJtBKhzWUJ4
Kelchtermans, G. (1994). De professionele ontwikkeling van leerkrachten basisonderwijs vanuit het biografisch perspectief. Leuven: Universitaire Pers Leuven.
Kelchtermans, G. (2017). 'Should I stay or should I go?': unpacking teacher attrition/retention as an educational issue. Teachers and Teaching, 23(8), 961-977.
Long, J., McKenzie-Robblee, S., Schaefer, L., Steeves, P., Wnuk, S., Pinnegar, E., et al. (2012). Literature Review on Induction and Mentoring Related to Early Career Teacher Attrition and Retention. Mentoring & Tutoriing: Partnership in Learning, 20(1), 7-26.
Meij, H. (2011). De basis van opvoeding en ontwikkeling. Geraadpleegd 17 op mei 2019 via http://nji.nl/nl/Download-NJi/Normale-ontwikkeling-pdftekst.pdf
Minister vervroegt vaste benoemingen, past vervangingsvoorwaarden leerkrachten aan en versterkt ondersteuning M-decreet [Website]. Geraadpleegd op 8 januari 2019 via https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/meer-ondersteuning-en-duurzame-loopb…
Mortelmans, D. (2007). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven/Den Haag: Acco.
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden (4de dr.). Acco.
Newberry, M., & Allsop, Y. (2017). Teacher attrition in the USA: the relational elements in a Utah case study. Teachters and Teaching, 23(8), 863-880.
Patrick, M. (2013). Managing teacher retention in a rural school district. Aust. Educ. Res. 40, 227–240.
Perryman, J., & Calvert, G. (2019). What motivates people to teach, and why do they leave? Accountability, performativity and teacher retention. British Journal of Educational Studies, 1-21. doi: 10.1080/00071005.2019.1589417
Robinson, J. (2017). Exploring attribution theory and bias. Communication Teacher, 31(4), 209-213.
Roediger III, H. L., Deutsch Capaldi, E., Paris, S., Polivy, J., & Herman, C. P. (2001). Een inleiding psychologie (2de dr.). Gent: Wetenschappelijke Boekhandel J. Story-Scientia bvba.
Rustpensioenen van het ambtenarenstelsel [Website] . Geraadpleegd op 18 december 2018 via https://www.pdos-sdpsp.fgov.be/nl/pdf/publications/retirement_pension.p…
Smith, K., & Ulvik, M. (2017). Leaving teaching: lack of resilience or sign of agency? Teachters and Teaching, 23(8), 928-945.
Statistisch jaarboek van het Vlaams onderwijs 2017-2018 [Website]. Geraadpleegd op 29 maart 2019 via https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/statistisch-jaarboek-van-het-vlaams-…
Struyve, C., Daly, A., Vandecandelaere, M., Meredith, C., Hannes, K., & De Fraine, B. (2016). More than a mentor - The role of social connectedness in early career and experienced teachers' intention to leave. Journal of Professional Capital and Community, 1(3), 198-218.
Struyven, K., & Vanthournout, G. (2014). teachers' exit decisions: An investigation into the reasons why newly qualified teachers fail to enter the teaching profession or why those who enter do not continue teaching. Teaching and Teacher Education, 43, 37-45.
Struyven, K., Vrancken, S., Brepoels, K., Engels, N., & Lombaerts, K. (2012). Leerkracht zijn met mijn lerarendiploma? Neen, dank u. Een onderzoek naar de redenen van gekwalificeerde leraren om niet te starten in het onderwijs na afstuderen of na korte tijd eruit te stappen. Pedagogische Studiën, 89, 3-19.
Studie knelpuntberoepen in Vlaanderen VDAB [Website].Geraadpleegd op 4 januari 2019 via https://www.vdab.be/trends/vacatureanalyse.shtml
Taaladviezen [Website]. Geraadpleegd op 20 mei 2019 via https://www.taaltelefoon.be/taaladviezen
Towers, E., & Maguire, M. (2017). Leaving or staying in teaching: a 'vignette' of an experienced urban teacher 'leaver' of a London primary school. Teachers and Teaching: theory and practice, 23(8), 946-960.
Van Beirendonck, L., Cannaerts, N., Hendrickx, E., & Van Beirendonck, C. (2018). Handboek HRM (1ste dr.). Leuven: Acco.
Wynants, J. (2014). Lesgeven in een grootstad: een kans of een struikelblok? Antwerpen: Universiteit Antwerpen Master Opleidings- en Onderwijswetenschappen.
