Eerste hulp bij een kwaliteitsvolle terugkeer naar de werkvloer na burn-out
Ge zijt dan terug, maar eigenlijk was ik niet terug zoals ervoor. Ik was anders terug. (Vrouw, 60 jaar)
De laatste jaren stijgt het aantal personen dat langdurig afwezig is van het werk en dit lijkt vooral te wijten aan stressgerelateerde problemen, zoals burn-out. In 2017 waren maar liefst 28.000 werknemers langer dan 1 jaar afwezig ten gevolge van burn-out. Hoe langer men afwezig is van het werk, hoe moeilijker het wordt om opnieuw aan de slag te gaan. Anderzijds kan te snel het werk heropstarten, leiden tot herval waardoor men opnieuw arbeidsongeschikt wordt. Om deze spiraal te doorbreken en de toenemende cijfers een halt toe te roepen, bestudeerde ik welke factoren een kwaliteitsvolle en duurzame terugkeer naar het werk na burn-out kunnen bevorderen of hinderen. Daarbij, beste lezer, bent ook u een cruciale schakel in het verhaal. Benieuwd hoe u kan helpen? Lees dan zeker verder.
Factoren die een kwaliteitsvolle terugkeer naar het werk hinderen
Uit de studies bleek dat factoren die vaak mee aan de basis lagen van de burn-out, zoals tijdsdruk, perfectionisme, emotionele instabiliteit en moeilijk nee kunnen zeggen, ook een kwalitatieve terugkeer belemmeren. Daarnaast leidt de uitval tot een verlaagd zelfbeeld doordat men zich onzeker voelt over de eigen capaciteiten en het gevoel heeft gefaald te hebben. Dat veel ex-burn-out patiënten schaamte ervaren, hangt samen met de nog steeds aanwezige vooroordelen en taboesfeer rond burn-out. ‘Plantrekkers’ of ‘profiteurs’ zijn jammer genoeg erg bekende termen voor velen die een burn-out doorma(a)k(t)en. Deze stereotiepe visie, vaak voortkomend uit een gebrek aan kennis, leidt tot angst en terughoudendheid in de communicatie over hun burn-out. Bovendien legt het druk om sneller opnieuw aan het werk te gaan, ook al is men nog onvoldoende hersteld. Herstellen van een burn-out is een langzaam proces waardoor velen zelfs jaren nadien nog gevolgen merken, zoals vermoeidheid of gespannen spieren. Dit leidt tot goedbedoelde maar overmatige bezorgdheid bij collega’s en leidinggevende(n), wat voor ex-burn-out patiënten aanvoelt als negatieve betutteling. Hun zelfstandigheid wordt ingeperkt doordat anderen beslissen welke/hoeveel taken ze wel en niet aankunnen, wat het gevoel creëert dat ze worden gereduceerd tot hun burn-out.
'Ik hou u in de gaten’ en ‘ge moogt dit niet, ‘ge moogt dat niet’, wat ook wel niet zo positief was in het begin natuurlijk. Zo van… Er wordt heel hard gehamerd op die burn-out, terwijl ja … Zo van ‘en ge hebt dat nu gedaan, nu zult ge wel moe zijn'. (Vrouw, 46 jaar)
Verder is er een gebrek aan een gestructureerd zorgpad bij burn-out. Er lijkt nood aan enerzijds een ankerpunt, een persoon die alle behandelingen opvolgt en het proces coördineert, en anderzijds een duidelijk overzicht van mogelijke behandelingen bij burn-out. Ex-burn-out patiënten lijken dit ook nodig te hebben doordat ze vaak over te weinig energie beschikken om deze zoektocht zelf te ondernemen. Een huisarts zou zo’n mogelijk ankerpunt kunnen zijn, hoewel ook hier nood is aan verdere sensibilisering, zo blijkt uit verschillende interviews. Enkele huisartsen lijken nog onvoldoende zicht te hebben op wat een burn-out is en op de mogelijkheden tot behandeling. Dit bemoeilijkt een correcte diagnosestelling, vertraagt het hulpverleningsproces en belemmert zo de re-integratiekwaliteit.
Factoren die een kwaliteitsvolle terugkeer naar het werk bevorderen
Wat kunnen we nu ondernemen om de re-integratiekwaliteit te verhogen? Allereerst lijkt het erg belangrijk ex-burn-out patiënten inspraak geven in het terugkeerproces omdat het de zelfstandigheid en motivatie bevordert. Verder zijn begrip en steun van belang, zowel binnen de organisatie als in de ruimere sociale context. Leidinggevenden en collega's kunnen een luisterend oor bieden, maar ook praktische steun via een aangepast takenpakket en flexibele werkuren. Op die manier kan men anticiperen op moeilijke dagen waar men meer burn-out restsymptomen ervaart. Daarnaast kunnen familie en vrienden emotionele steun geven en fungeren ze als veilige context om over onzekerheden te praten. Anderzijds zorgen ze voor afleiding van het werk. Sociale vrijetijdsbesteding, zoals een gezellige avond op café, blijkt dan ook erg waardevol. Ook creatieve vrijetijdsactiviteiten zoals schilderen, en fysiek beweging via yoga of een wandeling, zorgen voor rust en ontspanning, wat herstel na een werkdag bevordert en bijdraagt aan de re-integratiekwaliteit. Een goede werk-privébalans waarbij er ruimte is om 'me-time momentjes' in te bouwen, blijkt dan ook zeer belangrijk voor een kwaliteitsvolle terugkeer naar het werk. Soms is een terugkeer naar de voormalige organisatie niet langer mogelijk of door de persoon zelf niet gewenst. Ondanks dat een nieuwe werkgever ook enkele uitdagingen met zich meebrengt, zoals het opnieuw moeten opbouwen van werkrelaties, verhoogt het vaak ook de re-integratiekwaliteit doordat men met een schone lei kan starten zonder ‘burn-out label’.
Ik heb mezelf eerst terug op persoonlijk en privévlak leren re-integreren voor ik ook effectief op werkgebied mij kon re-integreren. Dat was voordien niet mogelijk. Kort omschreven: lichaam eens opkuisen en energievretende vriendenbanden doorknippen gecombineerd met een heel begrijpende ‘peergroup’ hebben er buiten de job zelf zeker zo hard bij geholpen om terug aan de slag te gaan. (Man, 31 jaar)
Tenslotte zoeken velen extra ondersteuning in de aanpak van hun burn-out en hun terugkeer naar het werk via professionele begeleiding, zoals de huisarts, psycholoog of loopbaancoach. Ondanks het gebrek aan gestructureerde hulpverlening, heeft professionele begeleiding een zeer positief effect op de re-integratiekwaliteit. Het bevordert het acceptatieproces, biedt inzicht in sterktes en zwaktes en draagt bij aan het ontwikkelen van een gezonder gedragspatroon zoals durven nee zeggen.
Samengevat
Samengevat kunnen we stellen dat factoren op verschillende domeinen een kwaliteitsvolle terugkeer naar het werk na uitval door burn-out kunnen bevorderen of hinderen. Uit interviews met ex-burn-out patiënten lijkt het belangrijk om het samenspel tussen verschillende levensdomeinen in rekening te brengen in plaats van elk domein met eigen factoren apart te bekijken. Ook ruimere sensibilisering is cruciaal om bepaalde kennisgaten en stereotypen uit de wereld te helpen en inzicht te bieden in helpende factoren. Zo kunnen we allemaal samen zorgen voor werkbaar werk voor iedereen. En zeg nu zelf, beste lezer, klinkt dat niet top?
Bibliografie
Aerts, L. (2019, 8 april). Burn-outcijfers blijven onrustwekkend stijgen: te veel stress en te weinig vertrouwen bij werknemers [Persbericht]. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/04/04/iedereen-verliest-bij-burn-out-…
Aron, E. N. (2017). The Highly Sensitive Person. Macmillan Publishers.
Alarcon, G., Eschleman K. J., & Bowling, N. A. (2009). Relationships between personality variables and burnout: a meta-analysis. Work Stress, 23(3), 244–263. https://doi.org/10.1080/02678370903282600
Bakker, A. B. (2015). Towards a multilevel approach of employee well-being. European Journal of Work and Organizational Psychology, 24(6), 839-843. https://doi.org/10.1080/1359432x.2015.1071423
Bakker, A. B., & Costa, P. L. (2014). Chronic job burnout and daily functioning: A theoretical analysis. Burnout Research, 1(3), 112–119. https://doi.org/10.1016/j.burn.2014.04.003
Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2007). The Job Demands‐Resources model: state of the art. Journal of Managerial Psychology, 22(3), 309–328. https://doi.org/10.1108/02683940710733115
Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2017). Job demands–resources theory. Taking stock
and looking forward. Journal of Occupational Health Psychology, 22(3), 273-285. https://doi.org/10.1037/ocp0000056
Bakker, A. B., Demerouti, E., & Euwema, M. C. (2005). Job Resources Buffer the Impact of Job Demands on Burnout. Journal of Occupational Health Psychology, 10(2), 170-180. https://doi.org/10.1037/1076-8998.10.2.170
Bakker, A. B., Demerouti, E., De Boer, E., & Schaufeli, W. B. (2003). Job demands and job resources as predictors of absence duration and frequency. Journal of Vocational Behavior, 62(2), 341–356. https://doi.org/10.1016/s0001-8791(02)00030-1
Bakker, A. B., Demerouti, E., & Sanz-Vergel, A. I. (2014). Burnout and Work Engagement: The JD–R Approach. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 1(1), 389-411. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-031413-091235
Bakker, A. B., Demerouti, E., & Verbeke, W. (2004). Using the Job Demands-Resources Model to Predict Burnout and Performance. Human Resource Management, 43(1), 83–104. https://doi.org/10.1002/hrm.20004
Bellis, C., Chu, B. W. B., De Jong, P., & Heller, G. (2007, April 2-4). Development of a Standardised Measure of Return-to-Work in Workers’ Compensation [Paper presentation]. XIth Accident Compensation Seminar, Melbourne, Australia. https://www.actuaries.asn.au/knowledge-bank/past-events/2007/accident-c…
Bernerth, J. B., & Aguinis, H. (2015). A Critical Review and Best-Practice Recommendations for Control Variable Usage. Personnel Psychology, 69(1), 229–283. https://doi.org/10.1111/peps.12103
Blanch, A., & Aluja, A. (2012). Social support (family and supervisor), work–family conflict, and burnout: Sex differences. Human Relations, 65(7), 811–833. https://doi.org/10.1177/0018726712440471
Blonk, R. W. B., Brenninkmeijer, V., Lagerveld, S. E., & Houtman, I. L. D. (2006). Return to work: A comparison of two cognitive behavioural interventions in cases of work-related psychological complaints among the self-employed. Work & Stress, 20(2), 129–144. https://doi.org/10.1080/02678370600856615
Boštjančič, E., & Koračin, N. (2014). Returning to work after suffering from burnout syndrome: Perceived changes in personality, views, values, and behaviors connected with work. PSIHOLOGIJA, 47(1), 131-147. https://doi.org/10.2298/PSI1401131B
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Carver, C. S., Scheier, M. F., & Segerstrom, S. C. (2010). Optimism. Clinical Psychology Review, 30(7), 879–889. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2010.01.006
Chen, H., Wu, P., & Wei, W. (2012). New perspective on job burnout: exploring the root cause beyond general antecedents analysis. Psychological Reports, 110(3), 801-819. https://doi.org/10.2466/01.09.13.PR0.110.3.801-819
Dansereau, F, Jr., Graen, G. B., & Haga, W. J. (1975). A Vertical Dyad Linkage Approach to Leadership within Formal Organizations: A Longitudinal Investigation of the Role Making Process. Organizational Behavior and Human Performance, 13(1), 46–78. https://doi.org/10.1016/0030-5073(75)90005-7
Demerouti, E., Bakker, A. B., & Bulters, A. J. (2004). The loss spiral of work pressure, work-home interference and exhaustion: Reciprocal relations in a three-wave study. Journal of Vocational Behavior, 64(1), 131–149. http://dx.doi.org/10.1016/S0001-8791(03)00030-7
Demerouti, E., Bakker, A. B., Nachreiner, F., & Schaufeli, W. B. (2001). The job demands-resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86(3), 499–512. https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.3.499
Dekkers-Sánchez, P., Wind, H., Sluiter, J., & Frings-Dresen, M. (2010). A qualitative study of perpetuating factors for long term sick leave and promoting factors for return to work: chronic work disabled patients in their own words. Journal of Rehabilitation Medicine, 42(6), 544–552. https://doi.org/10.2340/16501977-0544
Desart, S., Schaufeli, W. B., & De Witte, H. (2017). Op zoek naar een nieuwe definitie van burn-out. Over.Werk. Tijdschrift van het Steunpunt Werk, 27(1), 86-92.
Donnellan M. B, Oswald F. L, Baird B. M, & Lucas R. E. (2006). The mini-IPIP scales: tiny-yet effective measures of the Big Five factors of personality. Psychol Assess, 18(2), 192-203. https://doi.org/10.1037/1040-3590.18.2.192
Dunstan, D. A., & Maceachen, E. (2013). A Theoretical Model of Co-worker Responses to Work Reintegration Processes. Journal of Occupational Rehabilitation, 24(2), 189–198. https://doi.org/10.1007/s10926-013-9461-x
Engström, L. G., & Janson, S. (2007). Stress-related sickness absence and return to labour market in Sweden. Disability Rehabilitation, 29(5), 411–416. https://doi.org/10.1080/09638280600835986
Ekstedt, M., Söderström, M., & Åkerstedt, T. (2009). Sleep physiology in recovery from burnout. Biological Psychology, 82(3), 267–273. https://doi.org/10.1016/j.biopsycho.2009.08.006
Eriksen, W., Natvig, B., & Bruusgaard, D. (2001). Sleep problems: a predictor of long-term work disability? A four-year prospective study. Scandinavian Journal of Public Health, 29(1), 23-31. https://doi.org/10.1177/14034948010290010701
Etuknwa, A., Daniels, K., & Eib, C. (2019). Sustainable Return to Work: A Systematic Review Focusing on Personal and Social Factors. Journal of Occupational Rehabilitation, 29(4), 679–700. https://doi.org/10.1007/s10926-019-09832-7
FOD WASO. (2018, 19 november). Evaluatie van de impact van de nieuwe reglementering op de re-integratie op het werk - Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. https://werk.belgie.be/nl/nieuws/evaluatie-van-de-impact-van-de-nieuwe-…
Goldberg, L. R. (1990). An alternative" description of personality": the big-five factor structure. Journal of personality and social psychology, 59(6), 1216-1229. https://doi.org/10.1037//0022-3514.59.6.1216
Guba, E., & Lincoln, Y. (1994). Competing Paradigms in Qualitative Research. In Handbook of qualitative research (pp. 105–117). https://doi.org/http://www.uncg.edu/hdf/facultystaff/Tudge/Guba%20&%20L…
Gustafsson, H., & Skoog, T. (2012). The mediational role of perceived stress in the relation between optimism and burnout in competitive athletes. Anxiety, Stress and Coping, 25(2), 183-199. https://doi.org/10.1080/10615806.2011.594045
Hakanen, J. J., & Bakker, A. B. (2017). Born and Bred to Burn out: A Life-Course View and
Reflections on Job Burnout. Journal of Occupational Health Psychology, 22(3), 354-364. https://doi.org/10.1037/ocp0000053
Hakanen, J. J., Bakker, A. B., & Jokisaari, M. (2011). A 35-year follow-up study on burnout among Finnish employees. Journal of Occupational Health Psychology, 16(3), 345-360. https://doi.org/10.1037/a0022903
Hakanen, J. J., Schaufeli, W. B., & Ahola, K. (2008). The Job Demands-Resources model: A three year cross-lagged study of burnout, depression, commitment, and work engagement. Work & Stress, 22(3), 224-241. https://doi.org/10.1080/02678370802379432
Heinemann, L. V., & Heinemann, T. (2017). Burnout Research: Emergence and Scientific Investigation of a Contested Diagnosis. SAGE Open, 7(1), 215824401769715. https://doi.org/10.1177/2158244017697154
Hu, Q., Schaufeli, W. B., & Taris, T. W. (2017). How are changes in exposure to job demands and job resources related to burnout and engagement? A longitudinal study among Chinese nurses and police officers. Stress and Health, 33(5), 631–644. https://doi.org/10.1002/smi.2750
Kärkkäinen, R., Saaranen, T., Hiltunen, S., Ryynänen, O. P., & Räsänen, K. (2017). Systematic review: Factors associated with return to work in burnout. Occupational Medicine, 67(6), 461-468. https://doi.org/10.1093/occmed/kqx093
Kärkkäinen, R., Saaranen, T., & Räsänen, K. (2019). Return-to-Work Coordinators’ Practices for Workers with Burnout. Journal of Occupational Rehabilitation, 29(3), 493–502. https://doi.org/10.1007/s10926-018-9810-x
Karlson, B., Jönsson, P., Pålsson, B., Åbjörnsson, G., Malmberg, B., Larsson, B., & Österberg, K. (2010). Return to work after a workplace-oriented intervention for patients on sick-leave for burnout - a prospective controlled study. BMC Public Health, 10, 301-311. https://doi.org/10.1186/1471-2458-10-301
Knijn, G. C. M., Dijkgraaf, M., & Van Wel, F. H. (2012). Beter met werk: een verslag van ervaringen van gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers. Utrecht: Universiteit Utrecht
Koen, J., Van Vianen, A. E. M., & Klehe, U-C. (2014). De sleutel tot succesvolle re-integratie: over de cruciale rol van inzetbaarheid bij het vinden van (passend) werk. Gedrag en Organisatie, 27(3), 331-351. https://doi.org/10.5553/GenO/092150772014027003005
Korunka, C., & Kubicek, B. (2018). Job Demands in a Changing World of Work: Impact on Workers’ Health and Performance and Implications for Research and Practice (Softcover reprint of the original 1st ed. 2017 editie). Springer.
Krause, N., Dasinger, L. K., Deegan, L. J., Rudolph, L., & Brand, R. J. (2001). Psychosocial job factors and return-to-work after compensated low back injury: A disability phase-specific analysis. American Journal of Industrial Medicine, 40(4), 374–392. https://doi.org/10.1002/ajim.1112
Kristof, A. M. Y. (1996). Person-organization fit: An integrative review of its conceptualizations, measurement and implications. Personnel Psychology, 49(1), 1–49. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1996.tb01790.x
Krupa, T., Kirsh, B., Cockburn, L., & Gewurtz, R. (2009). Understanding the stigma of mental illness in employment. Work, 33(4), 413–425. https://doi.org/10.3233/wor-2009-0890
Landers, R. N., & Behrend, T. S. (2015). An Inconvenient Truth: Arbitrary Distinctions Between Organizational, Mechanical Turk, and Other Convenience Samples. Industrial and Organizational Psychology, 8(2), 142–164. https://doi.org/10.1017/iop.2015.13
Liantis. (2019, 17 juli). UNIZO en Integraal starten burn-out-preventieproject zelfstandigen [Persbericht]. https://www.liantis.be/nl/nieuws/burn-out-project-zelfstandigen
Liljegren, M., & Ekberg, K. (2009). Job mobility as predictor of health and burnout. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 82(2), 317–329. https://doi.org/10.1348/096317908x332919
MacEachen, E., Clarke, J., Franche, R.-L., & Irvin, E. (2006). Systematic review of the qualitative literature on return to work after injury. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 32(4), 257–269. https://doi.org/10.5271/sjweh.1009
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior, 2(2), 99-113. https://doi.org/10.1002/job.4030020205
Maslach, C., Schaufeli, W., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397–422. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.397
McDonald, N., Schoenebeck, S., & Forte, A. (2019). Reliability and Inter-rater Reliability in Qualitative Research: Norms and Guidelines for CSCW and HCI Practice. Proceedings of the ACM on Human-Computer Interaction, 3(CSCW), 1–23. https://doi.org/10.1145/3359174
Meijman, T. F., & Mulder, G. (1998). Psychological aspects of workload. In P. J. D. Drenth, H. Thierry, & C. J. de Wolff (Reds.), Handbook of Work and Organizational Psychology (2de ed.). Handbook of Work and Organizational Psychology: Work psychology (p. 5–33). Taylor & Francis.
Menne, L. (2015). Reïntegreren na burnout. Le One. http://www.le-one.nl/artikel/re_ntegreren_na_burnout
Mor Barak, M. E., Nissly, J. A., & Levin, A. (2001). Antecedents to retention and turnover among child welfare, social work, and other human service employees: what can we learn from past research? A review and metanalysis. Social Service Review, 75(4), 625–661. https://doi.org/10.1086/323166
Negrini, A., Corbière, M., Lecomte, T., Coutu, M.-F., Nieuwenhuijsen, K., St-Arnaud, L., Durand, M.-J., Gragnano, A., & Berbiche, D. (2018). How Can Supervisors Contribute to the Return to Work of Employees Who have Experienced Depression? Journal of Occupational Rehabilitation, 28(2), 279–288. https://doi.org/10.1007/s10926-017-9715-0
Oerlemans, W. G. M., & Bakker, A. B. (2014). Burnout and daily recovery: A day reconstruction study. Journal of Occupational Health Psychology, 19(3), 303–314. https://doi.org/10.1037/a0036904
Omrane, A., Kammoun, A., & Seaman, C. (2018). Entrepreneurial Burnout: Causes, Consequences and Way Out. FIIB Business Review, 7(1), 28–42. https://doi.org/10.1177/2319714518767805
Perski, O., Grossi, G., Perski, A., & Niemi, M. (2017). A systematic review and meta-analysis of tertiary interventions in clinical burnout. Scandinavian Journal of Psychology, 58(6), 551–561. https://doi.org/10.1111/sjop.12398
Petersen, K. S., Labriola, M., Nielsen, C. V., & Larsen, E. L. (2016). Work reintegration after long-term sick leave: domains of influence on co-workers’ ability to be supportive. Disability and Rehabilitation, 38(19), 1872–1883. https://doi.org/10.3109/09638288.2015.1107772
Peterson, U., Bergström, G., Demerouti, E., Gustavsson, P., Asberg, M., & Nygren, A. (2011). Burnout levels and self-rated health prospectively predict future long-term sickness absence: A study among female health professionals. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 53(7), 788-793. https://doi.org/10.1097/JOM.0b013e318222b1dc
Pijpker, R., Vaandrager, L., Veen, E. J., & Koelen, M. A. (2020). Combined Interventions to Reduce Burnout Complaints and Promote Return to Work: A Systematic Review of Effectiveness and Mediators of Change. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(1), 55. https://doi.org/10.3390/ijerph17010055
Redfearn, R. A. (2019). Sensory processing sensitivity: Is being highly sensitive associated with stress and burnout in nursing? (Masterthesis). https://asuir.tdl.org/handle/2346.1/30926
Rinaldo, U., & Selander, J. (2016). Return to work after vocational rehabilitation for sick-listed workers with long-term back, neck and shoulder problems: A follow-up study of factors involved. Work, 55(1), 115–131. https://doi.org/10.3233/wor-162387
Sharpe, J. P., Martin, N. R., & Roth, K. A. (2011). Optimism and the Big Five factors of personality: Beyond Neuroticism and Extraversion. Personality and Individual Differences, 51(8), 946–951. https://doi.org/10.1016/j.paid.2011.07.033
Schaufeli, W. B. (2017a). Applying the Job Demands-Resources model: A ‚how to‘ guide to measuring and tackling work engagement and burnout. Organization Dynamics, 46(2), 120-132. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2017.04.008
Schaufeli, W. B. (2017b). Burnout: A Short Socio-Cultural History. In S. Neckel, A. K. Schaffner, & G. Wagner (Red.), Burnout, fatigue, exhaustion. An interdisciplinary perspective on a modern affliction (pp. 105-128). https://doi.org/10.1007/978-3-319-52887-8
Schaufeli, W. B. (2018). Burnout in Europe: Relations with national economy, governance, and culture. Research Unit Occupational & Organizational Psychology and Professional Learning (internal report). KU Leuven, België.
Schaufeli, W., & Bakker, A. (2013). Burn-out en bevlogenheid. In W. Schaufeli & A. Bakker (Red.), De psychologie van arbeid en gezondheid (3de herziene druk) (pp. 305-322). Bohn, Stafleu en Van Loghum.
Schaufeli, W.B., De Witte, H., & Desart, S. (2019). Handleiding Burnout Assessment Tool (BAT). KU Leuven, België: Intern rapport.
Schaufeli, W. B., Leiter, M. P., & Maslach, C. (2009). Burnout: 35 years of research and practice. Career Development International, 14(3), 204-220. https://doi.org/10.1108/13620430910966406
Schaufeli, W. B., & Taris, T. W. (2014). A critical review of the job demands-resources model: Implications for improving work and health. In G. F. Bauer & O. Hämmig (Red.), Bridging occupational, organizational and public health: A transdisciplinary approach (pp. 43–68). Springer Science + Business Media. https://doi.org/10.1007/978-94-007-5640-3_4
Scheier, M. F., Carver, C. S., & Bridges, M. W. (1995). Distinguishing optimism from neuroticism (and trait anxiety, self-mastery, and self-esteem): A re-evaluation of the Life Orientation Test. Journal of Personality and Social Psychology, 67(6), 1063-1078. https://doi.org/10.1037//0022-3514.67.6.1063
Smith, J. A., Flowers, P., & Larkin, M. (2009). Interpretative phenomenological analysis: Theory, method and research. SAGE
Schneider, U., Linder, R., & Verheyen, F. (2016). Long-term sick leave and the impact of a graded return-to-work program: evidence from Germany. The European Journal of Health Economics, 17(5), 629–643. https://doi.org/10.1007/s10198-015-0707-8
Schultz, I. Z., Stowell, A. W., Feuerstein, M., & Gatchel, R. J. (2007). Models of Return to Work for Musculoskeletal Disorders. Journal of Occupational Rehabilitation, 17(2), 327–352. https://doi.org/10.1007/s10926-007-9071-6
Silva-Costa, A., Griep, R. H., Fischer, F. M., & Rotenberg, L. (2012). Need for recovery from work and sleep-related complaints among nursing professionals. Work, 41, 3726–3731. https://doi.org/10.3233/wor-2012-0086-3726
Sivertsen, B., Overland, S., Neckelmann, D., Glozier, N., Krokstad, S., Pallesen, S., Nordhus, I. H., Bjorvatn, B., & Mykletun, A. (2006). The Long-term Effect of Insomnia on Work Disability. American Journal of Epidemiology, 163(11), 1018–1024. https://doi.org/10.1093/aje/kwj145
Smulders, P., Houtman, I., Van Rijssen, J., & Mol, M. (2013). Burnout: trends, internationale verschillen, determinanten, en effecten. Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, 29(3), 258-278.
Sonnenschein, M., Sorbi, M. J., Van Doornen, L. J. P., Schaufeli, W. B., & Maas, C. J. M. (2007). Evidence that impaired sleep recovery may complicate burnout improvement independently of depressive mood. Journal of Psychomatic Research, 62(4), 487-494. https://doi.org/10.1016/j.jpsychores.2006.11.011
Sonnenschein, M., Sorbi, M. J., Verbraak, M., Schaufeli, W. B., Maas, C. J. M., & Van Doornen, L. J. P. (2008). Influence of sleep on symptom improvement and return to work in clinical burnout. Scandinavian journal of Work, Environment & Health, 34(1), 23-32. https://doi.org/10.5271/sjweh.1195
Sonnentag, S. (2001). Work, recovery activities, and individual well-being: A diary study. Journal of Occupational Health Psychology, 6(3), 196–210. https://doi.org/10.1037/1076-8998.6.3.196
Sonnentag, S., & Bayer, U.-V. (2005). Switching off mentally: Predictors and consequences of psychological detachment from work during off-job time. Journal of Occupational Health Psychology, 10(4), 393–414. https://doi.org/10.1037/1076-8998.10.4.393
Sonnentag, S., Binnewies, C., & Mojza, E. J. (2008). “Did you have a nice evening?” A day-level study on recovery experiences, sleep, and affect. Journal of Applied Psychology, 93(3), 674–684. https://doi.org/10.1037/0021-9010.93.3.674
Stenlund, T., Ahlgren, C., Lindahl, B., Burell, G., Steinholtz, K., Edlund, C., Nilsson, L., Knutsson, A., & Slunga Birgander, L. (2009). Cognitively Oriented Behavioral Rehabilitation in Combination with Qigong for Patients on Long-Term Sick Leave Because of Burnout: REST—A Randomized Clinical Trial. International Journal of Behavioral Medicine, 16(3), 294–303. https://doi.org/10.1007/s12529-008-9011-7
Sterkens, Philippe & Baert, Stijn & Rooman, Claudia & Derous, Eva, 2020. "As If It Weren't Hard Enough Already: Breaking down Hiring Discrimination Following Burnout," IZA Discussion Papers 13514, Institute of Labor Economics (IZA)
Swider, B. W., & Zimmerman, R. D. (2010). Born to burnout: A meta-analytic path model of personality, job burnout, and work outcomes. Journal of Vocational Behavior, 76(3), 487–506. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2010.01.003
Taris, T., Houtman, I., & Schaufeli, W. (2013). Burnout: de stand van zaken. Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken, 29(3), 241-257.
Ten Klooster, P. M., Weekers, A. M., Eggelmeijer, F., Woerkom, J. M., Drossaert, C. H. C. M., Taal, E., Rasker, J. J., & Baneke, J. J. (2010). Optimisme en/of pessimisme: factorstructuur van de Nederlandse Life Orientation Test-Revised. Psychologie en Gezondheid, 38(2), 89–100. https://doi.org/10.1007/bf03089356
Van Hoof, E. (2018). Weer aan de slag: Anders omgaan met langdurige afwezigheid. Lannoo.
Van Mechelen, T. (2018, januari 29). 28.000 Belgen vorig jaar geveld door burn-out: is het ook bij jou tijd om aan de alarmbel te trekken? Het Laatste Nieuws. https://www.hln.be/nina/carriere/28-000-belgen-vorig-jaar-geveld-door-b…
Vendrig, L. (2005). De vragenlijst arbeidsreïntegratie. Diagnostiek-wijzer: tijdschrift voor de geestelijke gezondheidszorg, 8(1), 27-39.
Vogel, A. P., Barker, S. J., Young, A. E., Ruseckaite, R., & Collie, A. (2011). What is return to work? An investigation into the quantification of return to work. International Archives of Occupational and Environmental Health, 84(6), 675–682. https://doi.org/10.1007/s00420-011-0644-5
Waddell, G., Burton, A. K., Council, I. I. A., Kendall, N. (2008). Vocational Rehabilitation: what works, for whom, and when? TSO.
Wasiak, R., Young, A. E., Roessler, R. T., McPherson, K. M., van Poppel, M. N. M., & Anema, J. R. (2007). Measuring Return to Work. Journal of Occupational Rehabilitation, 17(4), 766–781. https://doi.org/10.1007/s10926-007-9101-4
Xanthopoulou, D., Bakker, A. B., Demerouti, E., & Schaufeli, W. B. (2007). The role of personal resources in the job demands-resources model. International Journal of Stress Management, 14(2), 121–141. https://doi.org/10.1037/1072-5245.14.2.121
Xanthopoulou, D., Bakker, A. B., Demerouti, E., & Schaufeli, W. B. (2009). Reciprocal relationships between job resources, personal resources, and work engagement. Journal of Vocational Behavior, 74(3), 235–244. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2008.11.003
Ybema, J.F., Torre, W. van der, Vroome, E. de, Bossche, S. van den, Lautenbach, H., Banning, R. & Dirven, H-J. (2013). Zelfstandigen Enquête Arbeid; methodologie en beschrijvende resultaten. http://docplayer.nl/1908149-Zelfstandigen-enquete-arbeid.html
Young, A. E., Roessler, R. T., Wasiak, R., McPherson, K. M., van Poppel, M. N. M., & Anema, J. R. (2005). A Developmental Conceptualization of Return to Work. Journal of Occupational Rehabilitation, 15(4), 557–568. https://doi.org/10.1007/s10926-005-8034-z
