“In both political and moral life, the “neuter” is not a person one instinctively likes” (Walzer, 2006, geciteerd in Agius & Devine, 2011, p. 269)
Het Zweeds neutralisme staat sinds de Oekraïne-crisis onder grote druk. De afgelopen 200 jaar bleek het beleid bijzonder resistent tegen het conflictueuze internationaal systeem. In tegenstelling tot de meeste Europese staten, bleef het land bespaard van beide wereldoorlogen. Hoewel de kern van deze politiek doorheen de tijd sterk afzwakte, is Zweden tot op vandaag nog steeds formeel niet-gebonden.
Na het einde van de Koude Oorlog, zocht Zweden toenadering tot de westerse instituties. De toetreding tot het Partnership for Peace (PfP) (’94) – een samenwerkingsprogramma van NAVO – en het lidmaatschap van de Europese Gemeenschappen (’95) waren tekenend voor deze harmonisering. De heimelijke afspraken tussen het land en de Atlantische Alliantie in de bipolaire setting, werden zodoende vervangen door een formele coöperatie.
Realisme
Doorheen de tijd is het Zweedse neutraliteitsbeleid sterk onderhevig geweest aan realistische en idealistische leitmotiven. Het eerstgenoemde aspect duidt op het bestendigen van het nationale bestaan, m.a.w. de raison d’état. Dit uit zich in een sterke focus op veiligheidskwesties, belangen en geringe aandacht voor morele pretenties. Een dergelijke houding manifesteert zich in een onvoorspelbaar en gevaarlijk internationaal systeem, bijvoorbeeld tijdens de eerste twee decennia van de Koude Oorlog.
Zweedse beleidsmakers poogden op deze manier om betrokkenheid in een potentiële Derde Wereldoorlog ten allen prijze te vermijden. Het neutralisme – historisch een succesvolle beleid – moest dit bewerkstelligen. Aangezien de Zweedse neutraliteit niet verankerd is in het internationaal (verdragen-)recht of de nationale grondwet, bood deze enigszins meer politieke bewegingsruimte dan bij geneutraliseerde staten als Oostenrijk en Finland.
Het Zweeds neutralisme bestond concreet uit twee elementen. Enerzijds moest het beleid geloofwaardig overkomen ten aanzien van derde staten – lees de Verenigde Staten en de USSR (credibiliteit). Anderzijds was het noodzakelijk om over voldoende territoriale defensiecapaciteiten te beschikken, om een militaire aanval van een andere staat te ontraden / weerstaan (afschrikking).
Net als bij het permanent neutrale Zwitserland, was dit tweede aspect bijzonder problematisch. Zweden was namelijk, ondanks de gesofisticeerde nationale defensie-industrie, in grote mate afhankelijk van externe wapensystemen en technologie. Dit fenomeen wordt het gewapende neutraliteitsparadox genoemd, en impliceerde dat Zweden zich economisch aan het Westen moest binden om het defensievermogen te kunnen bestendigen.
Het land integreerde niet veel later ook op militair vlak met het Westen, iets wat strikt geheim gehouden werd tot beginjaren 90. Rysskräcken of russofobie, betond al eeuwenlang in de Zweedse samenleving, en dateerde van de Napoleontische Oorlogen. Hoewel het Koninkrijk formeel neutraal was – en men de ongebreidelde machtspolitiek van beide blokken verafschuwde – waren de toenmalige beleidsmakers quasi uitsluitend verontrust over militaire agressie vanwege de Sovjet-Unie.
De geostrategische ligging van Zweden was hierbij essentieel. Om doelwitten te bombarderen in het Russische hartland, dienden geallieerde bommenwerpers gebruik te maken van het Zweedse luchtruim. De route over de Zuid-Baltische regio – Oost-Duitsland, Polen, Kaliningrad… - was namelijk te zwaar gemilitariseerd. Zowel West als Oost, wisten dat het Zweedse leger geen weerstand zou bieden tegen geallieerde overvluchten bij een imminente Derde Wereldoorlog. Bij het Oostblok zou men dit echter niet tolereren, waardoor een preventieve Russische aanval – of militaire bezetting in extremis – op de Zweedse infrastructuur een zekerheid werd bij een grootschalige clash tussen Moskou en Washington.
Idealisme
De idealistische functie van het Zweeds neutraliteitsbeleid duidt op het Kantiaans geloof in de mogelijkheid op een geleidelijke ontwikkeling van een vreedzame internationale samenleving. Dit gebeurt door middel van langdurige transformaties, en de rehabilitatie van onrechtplegers om stabiliteit en orde te waarborgen. Idealistische beweeggronden – dewelke voornamelijk een rol begonnen te spelen in de latere decennia van de 20ste eeuw, meer bepaald tijdens de détente tussen West en Oost - omvatten de steun voor normatieve verandering binnen de internationale betrekkingen, door normen en waarden te exporteren en het gebruik van interstatelijk geweld te reguleren.
Vanaf eindjaren 60 begon Zweden zich onder leiding van premier Olof Palme, op te werpen als een morele supermacht. Het small state realism maakte zodoende plaats voor “ “ idealism. Concreet werd er binnen de idealistische rolconceptualisatie grote nadruk gelegd op:
- Een belangrijke rol voor het internationaal recht en een sterke VN als grondslag van de wereldpolitiek.
- Conflictbemiddeling: het ageren als Schutzmacht , onder meer door de verstrekking van “gute Dienste. Deze ‘diensten’ impliceren de intentie en het streven om, in geval van oorlog tussen derde staten, hulp te bieden bij het zoeken naar een vreedzame regeling voor het dispuut.
- Ontwikkelingssamenwerking en solidariteit met het Globale Zuiden
- Inspanningen voor wapenbeheersing en nucleaire ontwapening
- Humanitair recht & humanitaire interventie, samen met het Responsibility to Protect (R2P) gegeven, en de noodzaak om de veiligheid van anderen te garanderen: Being a force for good”, doing good en saving strangers.
Lidmaatschap haalbaar?
Binnen het PfP-kader ontpopte Zweden zich tot een capabele en betrouwbare NAVO-partner, en is overigens een betere security provider dan menig alliantielid. . Het land wordt ook wel eens een allied partner of partner number one genoemd in de wandelgangen van het NAVO-hoofdkwartier in Brussel. Door de substantiële militaire bijdragen aan alle belangrijke NAVO-geleide missies heeft het leger een grote mate van interoperabiliteit verkregen. Bijgevolg voldoet Zweden aan alle voorwaarden voor NAVO-lidmaatschap. Voor de alliantie zou een Zweedse toetreding van groot belang zijn voor de verdediging van de geografisch geïsoleerde Baltische staten.
Door decennialange besparingen op territoriale defensie, in combinatie met de Russische dreiging in het Oostzeegebied, staat Zweden er slecht voor. Een formele lidmaatschapsaanvraag zou dan ook een logische (lees realistische) stap zijn, en de verzilvering van jarenlange vruchtbare samenwerking. Uit verschillende peilingen blijkt echter dat er bij de publieke opinie weinig animo bestaat voor een dergelijke stap. Mocht er een parlementaire meerderheid voorstander zijn van toetreding, is een referendum een grondwettelijke vereiste.
Hoewel de Sociaaldemocratische Partij aan macht inboet, is het nog steeds de dominante fractie. Het huidige kabinet, onder premier Stefan Löfven, bestaat uit een coalitie van sociaaldemocraten en groenen. Hoewel hardliners als defensieminister Peter Hultqvist nauwere betrekkingen willen aangaan met de alliantie, staat lidmaatschap deze ambtstermijn niet op de agenda.
Abbenhuis, M. (2014). An Age of Neutrals: Great Power Politics, 1815-1914. Cambridge: Cambridge University Press.
Aunesluoma, J. (2003). Britain, Sweden and the Cold War, 1945–54: Understanding Neutrality . New York: Palgrave Macmillan.
Art (ed.), R., & Waltz (ed.), K. (1999). The Use of Force: Military Power and International Politics. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield Publishers.
Baker Fox, A. (1959). The Power of Small States: Diplomacy in World War II. Londen: Cambridge University Press.
Biscop, S. (2017). Make Europe Great Again: Een nieuwe Toekomst voor de oude Grootmacht. Tielt: Lannoo.
Czarny, R. (2018). Sweden: From Neutrality to International Solidarity. New York City : Springer International Publishing.
Dinan, D. (2014). Europe Recast: A History of the European Union. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Freedman, L. (2013). Strategy: A History . Oxford: Oxford University Press.
Gaddis, J. L. (2005). The Cold War: A New History. New York : The Penguin Press.
Ganser, D. (2005). NATO's Secret Armies: Operation Gladio and Terrorism in Western Europe. Abingdon: Frank Cass.
Gray, C. (2016). Strategy and Politics. Londen: Routledge .
Grieco, J., Ikenberry, J., & Mastanduno , M. (2019). Introduction to International Relations: Perspectives, Connections, and Enduring Questions. Londen: Red Globe Press.
Ingebritsen , C., Neumann, I., Gstöhl , S., & Beyer, J. (2006). Small States in International Relations. Washington : University of Washington Press.
Jordan, D., Kiras, J., Lonsdale, D., Speller, I., Tuck, C., & Walton, D. (2016). Understanding Modern Warfare. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Kaldor, M. (2012). New and Old Wars: Organized Violence in a Global Era. Redwood City: Stanford University Press.
Krige, J. (2006). American Hegemony and the Postwar Reconstruction of Science in Europe . Cambridge : Massachusetts Institute of Technology Press.
McWilliams, W., & Piotrowski, H. (2001). The World Since 1945: A history of international relations. Boulder, Colorado : Lynne Riener Publisher. Inc.
Müller, L. (2019). Neutrality in World History. New York City: Routledge.
O'Neill , B. (2005). From Revolution to Apocalypse: Insurgency & Terrorism. Dulles : Potomac Books, Inc.
Orbie, J. (2009). Theorie van de Europese integratie: Ideeën, belangen en instellingen . Leuven: Acco. 76
Sayle, T. (2019). Enduring Alliance: A History of NATO and the Postwar Global Order. Ithaca: Cornell University Press.
Smith, R. (2006). The Utility of Force: The Art of War in the Modern World. Londen : Penguin Books.
Stoker, D. (2019). Why America Loses Wars: Limited War and US Strategy from the Korean War to the Present. Cambridge : Cambridge University Press.
Walt, S. (1987). The Origins of Alliance. Ithaca, New York: Cornell University Press.
Waltz, K. (1979). Theory of International Politics. Long Grove: Waveland Press.
Aggestam, L., & Hyde-Price, A. (2016). "A Force for Good" ? Paradoxes of Swedish Military Activism. In J. Pierre (ed) , The Oxford Handbook of Swedish Politics (pp. 479-494). Oxford: Oxford University Press.
Barnett, M. (2014). Social constructivism. In J. Baylis (ed.) , S. Smith (ed.), & P. Owens (ed.) , The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations (pp. 156-167). Oxford: Oxford University Press.
Baylis, J. (2014). International and Global Security. In J. Baylis (ed.), S. Smith (ed.), & P. Owens (ed.), The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations (pp. 230-240). Oxford: Oxford University Press.
Bengtsson, R. (2016). Sweden and the Baltic Sea Region. In J. Pierre (ed.), The Oxford Handbook of Swedish Politics (pp. 447-461). Oxford: Oxford University Press.
Bjereld, U., & Möller, U. (2016). Swedish Foreign Policy: The Policy of Neutrality and Beyond. In J. Pierre (ed.) , The Oxford Handbook of Swedish Politics (pp. 433-446). Oxford: Oxford University Press.
Bjurner, A., & Huldt, B. (2003). Sweden. In H. Ojanen (ed.), Neutrality and non-alignment in Europe today (pp. 41-51). Helsinki: The Finnish Institute of International Affairs.
Coolsaet, R. (2014). De derde Afrikapolitiek: De Rwandese volkenmoord. in R. Coolsaet, België en zijn Buitenlandse Politiek: 1830-2015 (ss. 612-614). Leuven: Uitgeverij Van Halewyck.
Cottey, A. (2018). European Neutrality in Historical Perspective. In A. Cottey (ed.), The European Neutrals and Nato: Non-alignment, Partnership, Membership? (pp. 21-44). Londen : Palgrave Macmillan.
Cottey, A. (2018). Introduction: The European Neutral States. In A. Cottey (ed.), The European Neutrals and NATO: Non-alignment, Partnership, Membership? (pp. 1-20). Londen : Palgrave Macmillan.
Dahl, A.-S., & Järvenpää, P. (2013). Sweden, Finland and NATO: security partners and security producers. In A.-S. Dahl (ed.), & P. Järvenpää (ed.), Northern Security and Global Politics: Nordic-Baltic strategic influence in a post-unipolar world (pp. 124-137). Londen : Routledge.
De Wijk, R. (2015). De Strijd om Oekraïne. In R. D. Wijk, Elementaire Deeltjes: Machtspolitiek (pp. 143-156). Amsterdam: Amsterdam University Press.
Dunne, T. (2014). Liberalism. In J. Baylis (ed.) , S. Smith (ed.) , & P. Owens (ed.) , The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations (pp. 114-123). Oxford: Oxford University Press.
Dunne, T., & Schmidt, B. (2014). Realism. In J. Baylis (ed.), S. Smith (ed.), & P. Owens (ed.), The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations (pp. 99-112). Oxford: Oxford University Press.
Edström , H. (2011). Sweden and NATO – Partnership in the Shadow of Coalitions and Concepts . In H. Edström (ed.), J. Haaland Matlary , & M. Petersson, NATO: The Power of Partnerships (pp. 131- 162). Londen: Palgrave Macmillan.
Koutrakos, P. (2015). External Action: Common Commercial Policy, Common Foreign and Security Policy, Common Security and Defence Policy. In A. Arnull (ed.), & D. Chalmers (ed.), The Oxford Handbook Of European Union Law (pp. 271-299). Oxford: Oxford University Press.
Petersson, M. (2018). ‘The Allied Partner’: Sweden and NATO Through the Realist–Idealist Lens. In A. Cottey (ed.) , The European Neutrals and NATO: Non-alignment, Partnership, Membership? (pp. 73-96). Londen : Palgrave Macmillan.
Sauer, T. (2017). De Russische Beer in het nauw. In T. Sauer, De Strijd voor Vrede: En hoe we die kunnen winnen (pp. 69-124). Kalmthout: Polis.
Seger, P. (2014). The Law of Neutrality. In A. Clapham (ed.), & P. Gaeta (ed.), The Oxford Handbook of International Law in Armed Conflict (pp. 1-23). Oxford : Oxford University Press .
Simpson, A. (2018). Realism, Small States and Neutrality. In D. Orsi (ed.), J. R. Avgustin (ed.), & M. Nurnus (ed.), Realism in Practice: An Appraisal (pp. 55-72). Bristol: E-International Relations Publishing .
Stokke, O. (2019). Sweden: Combining Domestic Values with Neutralism. In O. Stokke, International Development Assistance: Policy Drivers and Performance (pp. 187-252). Londen : Palgrave Macmillan.
Zetterberg, K. (1995). A Scandinavian Defence Union or NATO-partnership? The Scandinavian Countries and the formation of Security Policies 1945-1950 . In R. Bohn (ed.), & J. Elvert (ed.), Kriegsende im Norden: vom heissen zum kalten Krieg (pp. 233-240). Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
Aalders, G. (1990). The Failure of the Scandinavian Defence Union, 1948–1949. Scandinavian Journal of History, 125-153.
Agius , C., & Devine , K. (2011). ‘Neutrality: A really dead concept?’ A reprise. Cooperation and Conflict , 265-284.
Andersson, J. (z.d.). Sweden has effectively used bilateral co-operation with the US and other European states as an alternative to NATO membership. Retrieved from London School of Economics and Political Science: https://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2013/05/20/sweden-nato-eu-alternativ…
Åsberg, S. (2015, mei 19). After Ukraine, Part IV – NATO in Scandinavia: Will Sweden and Finland join up? Retrieved from Strife: http://www.strifeblog.org/2015/05/19/after-ukraine-part-iv-nato-inscand…
Åslund, A. (2020, januari 31). The Russian threat is scaring Sweden. Retrieved from Atlantic Council: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/the-russian-threa…
Beyer, J., & Hofmann, S. (2011). Varieties of neutrality: Norm revision and decline. Cooperation and Conflict, 286-311.
Brecher, M. (1962). Neutralism: An Analysis . International Journal, 224-236.
Britz, M. (2016, juni 20). Military non-alignment, political solidarity, and a retreat to territorial defence: how to understand the Swedish NATO-debate. Retrieved from Norwegian Institute of International Affairs: https://nupi.brage.unit.no/nupixmlui/bitstream/handle/11250/2393365/NUP… Allowed=y
Brodin, K., Goldmann , K., & Lang, C. (1968). The Policy of Neutrality: Official Doctrines of Finland and Sweden. Cooperation and Conflict, 18-51.
Chang, F. (2017, november 2). Sweden’s Foreign Policy: Nonaligned, But Not Entirely Neutral. Retrieved from Foreign Policy Research Institute: https://www.fpri.org/2017/11/swedens-foreign-policynonaligned-not-entir…
Cools, S. (2008, september 2). Finland en Zweden overwegen lidmaatschap NAVO. Mondiaal Nieuws. Retrieved from https://www.mo.be/artikel/finland-en-zweden-overwegen-lidmaatschap-navo
Dahl, A.-S. (2006). Sweden: Once a Moral Superpower, Always a Moral Superpower? . International Journal , 895-908 . Dahl, A.-S. (2019, september). Sweden: A ”Functional Member” of NATO? Retrieved from Royal Danish Defence College: http://www.fak.dk/biblioteket/publikationer/Documents/Sweden%20and%20NA…
Dalsjö, R. (2014). The hidden rationality of Sweden's policy of neutrality during the Cold War. Cold War History , 175-194.
De Wilde , G. (z.d.). Het nieuw Strategisch Concept van de NAVO. Belgisch Militair Tijdschrift, 25-30.
Dempsey (ed), J., Järvenpää, P., Kamp, K.-H., Stubb, A., Winnerstig, M., Zaborowski, M., & Jakobsen, P. V. (2014, mei 21). Judy Asks: Should Finland and Sweden Join NATO? Retrieved from Carnegie Europe: https://carnegieeurope.eu/strategiceurope/55657
Doeser, F. (2014). Sweden's Participation in Operation Unified Protector: Obligations and Interests. International Peacekeeping , 642-657.
Duxbury, C. (2018, januari 30). Under threat, Sweden rediscovers its Viking spirit: Sweden’s PM says there are no plans to join NATO, but the opposition disagrees and public opinion is shifting. Retrieved from Politico : https://www.politico.eu/article/under-threat-sweden-rediscovers-its-vik…
Eellend, J. (2016, juni 13). Friends, But Not Allies: Finland, Sweden, and NATO in the Baltic Sea. Opgehaald van Foreign Policy Research Institute: https://www.fpri.org/article/2016/06/friends-not-alliesfinland-sweden-n…
Etzold , T., & Opitz , C. (2015, april). Between Military Non-Alignment and Integration: Finland and Sweden in Search of a New Security Strategy . Retrieved from German Institute for International and Security Affairs: https://www.swpberlin.org/fileadmin/contents/products/comments/2015C25_…
Ferreira-Pereira, L. (2006). Inside the Fence but Outside the Walls - Austria, Finland and Sweden in the Post-Cold War Security Architecture. Cooperation and Conflict, 99-122.
Fiskvik, J. (2016, april). Nordische Sicherheit: Eine Annäherung an die NATO? Retrieved from ETH Zürich : https://css.ethz.ch/content/dam/ethz/special-interest/gess/cis/center-f…
Forsberg, T., & Vaahtoranta, T. (2001). Inside the EU, outside NATO: Paradoxes of Finland's and Sweden's post‐neutrality. European Security , 68-93.
Goetschel, L. (1999). Neutrality, a Really Dead Concept? Cooperation and Conflict, 116-139.
Goetschel, L. (2011). Neutrals as brokers of peacebuilding ideas? . Cooperation and Conflict, 312-333.
Goldmann, K. (1991). The Swedish model of security policy. West European Politics, 122-143.
Gotkowska, J., & Szymański, P. (2017). Between Co-operation and Membership: Sweden and Finland’s Relations with NATO. Warschau: Centre for Eastern Studies.
Gustafsson, B. (2010). The Swedish Submarine Issue. The Royal Swedish Academy of War Sciences: Proceedings and Journal , 64-95.
Hakovirta, H. (1983). The Soviet Union and the Varieties of Neutrality in Western Europe. World Politics , 563-585.
Hauser, G. (2019, januari 1). Staats– und wehrpolitische Bildung im Bundesheer: Neutralität . Retrieved from Bundesministerium für Landesverteidigung: https://www.bundesheer.at/download_archiv/pdfs/3_neutralitaet.pdf
Hedlund, S. (2017). Aurora 2017 – ein neuer Beginn für Schwedens Verteidigung, und für die NATO. SIRIUS – Zeitschrift für Strategische Analysen, 389-390.
Hoekstra, N. (z.d). Helemaal neutraal? Zweden en Europese veiligheidssamenwerking. Retrieved from Atlantische Commissie: https://www.atlcom.nl/ap_archive/pdf/AP%202000%20nr.%204/Hoekstra.pdf
Jakobsen , P., Ringsmose, J., & Saxi, H. (2018). Prestige-seeking small states: Danish and Norwegian military contributions to US-led operations. European Journal of International Security (EJIS) , 1-22.
Joenniemi, P. (1993). Neutrality beyond the Cold War . Review of International Studies, 289-304.
Kragh , M., & Åsberg, S. (2017). Russia’s strategy for influence through public diplomacy and active measures: the Swedish case. Journal of Strategic Studies, 773-816.
Kuczyński, G. (2019, december 10). Sweden Faces the Russian Threat in the Baltic Sea. Retrieved from Warsaw Institute: https://warsawinstitute.org/wp-content/uploads/2019/12/Sweden-Faces-The…
Kunz, B. (2015, November). Sweden’s NATO Workaround - Swedish security and defense policy . Retrieved from Institut français des relations internationales : https://www.ifri.org/sites/default/files/atoms/files/fs64kunz_0.pdf
Lapo, A., & Efstathiou, Y.-S. (2017, september 11). Aurora 2017: shedding light on Swedish defence thinking. Retrieved from International Institute for Strategic Studies: https://www.iiss.org/blogs/militarybalance/2017/09/aurora-2017-swedish-…
Melker, H. (1995). De Zweedse luchtmacht anno 1994. Militaire Spectator , 70-72.
Nilsson, M. (2009). Amber Nine: NATO's Secret Use of a Flight Path over Sweden and the Incorporation of Sweden in NATO's Infrastructure. Journal of Contemporary History, 287-309.
Nilsson, M., & Wyss, M. (2015). The Armed Neutrality Paradox: Sweden and Switzerland in US Cold War Armaments Policy. Journal of Contemporary History, 335-363.
Pedersen, R. (2019). Jumping on the Bandwagon: status seeking as a driver for Sweden’s involvement in NATO-led operations? International Politics , 41-56.
Petersson, M. (2012). Sweden and the Scandinavian Defence Dilemma. Scandinavian Journal of History , 221- 229.
Salonius-Pasternak, C. (2013, November). Will Sweden become a net consumer of security – or will Svea wake up and seek to assume its traditional role as a stabilizing power in the Baltic Sea? Retrieved from The Finnish Institute of International Affairs : https://www.fiia.fi/wpcontent/uploads/2017/01/fiia_comment_19_2013.pdf
Savel, M. (2016, juli). Finland and Sweden Walk a Fine Line Between NATO and Russia . Retrieved from Royal United Services Institute: https://rusi.org/sites/default/files/2016_newsbrief_july_savel.pdf
Simons, G., Manoylo , A., & Trunov , P. (2019). Sweden and the NATO debate: views from Sweden and Russia. Global Affairs , 335-345.
Subedi, S. (1993). Neutrality in a Changing World: European Neutral States and the European Community. International and Comparative Law Quarterly, 238-268.
Sundelius, B. (1990). Sweden: Secure Neutrality . The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 116-124.
Toorenvliet, H. (1978). De Zweedse neutraliteit tijdens de Tweede Wereldoorlog. Militaire Spectator , 350- 360. Van Eekelen , W. (z.d.). Naar een nieuw strategisch concept voor de NAVO: Betere samenwerking met de EU is noodzakelijk . Retrieved from Atlantische Commissie : https://www.atlcom.nl/ap_archive/pdf/AP%202009%20nr.%205/Van%20Eekelen…
Wagnsson, C. (2011). A security community in the making? Sweden and NATO post-Libya. European Security, 585-603.
Wieslander, A. (2018, september 6). Will Sweden’s elections lead to NATO membership? Retrieved from Atlantic Council: https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/will-sweden-s-ele…
Wieslander, A. (2019, april 1). What makes an ally? Sweden and Finland as NATO partners. Retrieved from Atlantic Council : https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/what-makes-an-all…
Wolff, A. (2015). The Future of NATO Enlargement after the Ukraine Crisis. International Affairs , 1103- 1121.
Zartman, W. (1954). Neutralism and Neutrality in Scandinavia . Western Political Quarterly, 125-160.
Cohen, R. (1997, januari 26). The (Not So) Neutrals of World War II. The New York Times. Retrieved from https://www.nytimes.com/1997/01/26/weekinreview/the-not-so-neutrals-of-…
Franssen, A. (2020, april 15). Zo neutraal was Zweden niet tijdens de oorlog. Trouw. Retrieved from https://www.trouw.nl/buitenland/zo-neutraal-was-zweden-niet-tijdens-de-…
Hodge, L. (2020, juli 1). Vladimir Poetin blijft allicht tot 2036 president van Rusland: 8 op de 10 kiezers steunen grondwetshervorming. Opgehaald van VRT nieuws : https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/07/01/resultaat-referendum-rusland-po…- president-blij/
Johnson, S., Ahlander, J., Cadell, C., & Gibbs (ed.) , E. (2019, november 15). China, Sweden escalate war of words over support for detained bookseller. Opgehaald van Reuters: https://www.reuters.com/article/us-china-sweden/china-sweden-escalate-w…
Lambrecht, K. (2019, Augustus 31). Bankentaks moet geld opleveren voor Zweedse defensie. De Tijd. Retrieved from https://www.tijd.be/dossier/europareeks/bankentaks-moet-geld-opleveren-…
Masters, J., Smith-Spark , L., & D'Agostino, L. (2017, maart 3). Sweden reintroduces conscription as tensions rise over Russia. CNN. Retrieved from https://edition.cnn.com/2017/03/02/europe/sweden-conscription/index.html
Van Thillo, J. (2018, Mei 22). Zo bereidt Zweden zijn bevolking voor op oorlog. De Standaard. Opgehaald van https://www.standaard.be/cnt/dmf20180522_03523485
Malmqvist, H. (2018, januari 11). Sweden and NATO – 23 years down the road. Opgehaald van NATO: https://www.nato.int/docu/review/articles/2018/01/11/sweden-and-nato-23… NATO. (1949, april 4). Het Noord-Atlantisch Verdrag. Retrieved from NATO: https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_17120.htm?selectedLoc…
NATO. (2010, november). Strategic Concept. Retrieved from NATO: https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_publications/201…
NATO. (2014, oktober 1). NATO Secretary General. Retrieved from NATO: https://www.nato.int/cps/en/natohq/who_is_who_7371.htm
NATO. (2014, september 5). Wales Summit Declaration. Retrieved from NATO: https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_112964.htm
NATO. (2018, oktober 4). Relations with Sweden. Retrieved from NATO: https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_52535.htm
NATO. (2019, juni 25). Defence Expenditure of NATO Countries (2012-2019). Opgehaald van NATO: https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_2019_06/20190625…- EN.pdf
NATO. (2020, maart 24). Member countries. Retrieved from NATO: https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_52044.htm
Stoltenberg, J. (2019, November 7). NATO at 70 - The bedrock of European and transatlantic security: Speech by NATO Secretary General Jens Stoltenberg at the Körber Global Leaders Dialogue, Berlin. Retrieved from NATO: https://www.nato.int/cps/en/natohq/opinions_170606.htm?selectedLocale=en
FCMA-verdrag. (1948). The Agreement of Friendship, Coöperation, and Mutual Assistance between The Union of Soviet Socialist Republics and The Republic of Finland. Retrieved from http://heninen.net/sopimus/1948_e.htm
OSCE. (1990, november 21). Charter of Paris for a New Europe. Opgehaald van Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE) : https://www.osce.org/files/f/documents/0/6/39516.pdf
Tweede Haagse Vredesconferentie . (1907, oktober 18). Verdrag (V) nopens de rechten en verplichtingen van de onzijdige mogendheden en personen in geval van oorlog te land. Retrieved from Rode Kruis Vlaanderen: https://www.rodekruis.be/wat-doen-we/hulp-wereldwijd/ihr/verdragen/verd…
Tweede Haagse Vredesconferentie . (1907, oktober 18). Verdrag (XIII) nopens de rechten en verplichtingen van de onzijdige Mogendheden in geval van een zeeoorlog. Retrieved from Rode Kruis Vlaanderen: https://www.rodekruis.be/wat-doen-we/hulp-wereldwijd/ihr/verdragen/verd…
UNSCR. (1995, december 15). Resolution 1031. Opgehaald van United Nations Security Council Resolutions (UNSCR) : http://unscr.com/en/resolutions/1031
UNSCR. (2011, februari 26). Resolution 1970: Peace and security in Africa . Opgehaald van United Nations Security Council Resolutions : http://unscr.com/en/resolutions/1970
UNSCR. (2011, maart 17). Resolution 1973: The Situation in Libya . Opgehaald van United Nations Security Council Resolutions : http://unscr.com/en/resolutions/1973
UN. (2005, oktober 24). Resolution adopted by the General Assembly on 16 September 2005 . Retrieved from United Nations: https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/generalasse… compact/A_RES_60_1.pdf
Hultqvist, P. (14, mei 2016). Speech by Defence Minister Peter Hultqvist: NATO in Warsaw - Steeling the Alliance. Retrieved from Government Offices of Sweden: https://www.government.se/speeches/2016/05/speech-by-defence-minister-p…
Hultqvist, P. (2020, maart 12). Minister for Defence Peter Hultqvist’s keynote speech at Chatham House Security and Defence Conference. Retrieved from The Government Offices of Sweden: https://www.government.se/speeches/2020/03/minister-for-defence-peter-h…
Lavrov, S. (2016, april 28). Foreign Minister Sergey Lavrov’s interview with Swedish newspaper Dagens Nyheter, Moscow, April 28, 2016. Opgehaald van The Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation: https://www.mid.ru/en/posledniye_dobavlnenniye/- /asset_publisher/MCZ7HQuMdqBY/content/id/2258885
Ministry of Defence. (2015, mei 8). The Swedish Defence Bill 2016-2020. Retrieved from The Government Offices of Sweden: https://www.government.se/government-policy/defence/the-swedishdefence-…
Nederlands Ministerie van Defensie . (z.d.). NATO Response Force. Retrieved from https://www.defensie.nl/onderwerpen/internationale-samenwerking/snelle-…
Prime Minister's Office, Ministry of Defence. (2017, oktober 23). National Security Strategy. Retrieved from Government Offices of Sweden: https://www.government.se/4aa5de/contentassets/0e04164d7eed462aa511ab03… nal-security-strategy.pdf
SverigesMinistrar.se. (2020). Sveriges regeringar. Retrieved from SverigesMinistrar.se: http://www.sverigesministrar.se/regeringar
Sweden.se. (z.d.). Political Parties in Sweden. Retrieved from Sweden.se: https://sweden.se/society/politicalparties-in-sweden/
Swedish Civil Contingencies Agency. (2018). If Crisis or War Comes. Retrieved from Din Säkerhet: https://www.dinsakerhet.se/siteassets/dinsakerhet.se/broschyren-om-kris…
Swedish Government . (2015, juni 2). Sweden’s Defence Policy 2016 to 2020. Retrieved from The Government Offices of Sweden: https://www.government.se/49c007/globalassets/government/dokument/forsv… t/sweden_defence_policy_2016_to_2020
CSP. (2011). Figure 2: Global Trends in Armed Conflict, 1946-1991. Opgehaald van Center for Systemic Peace (CSP): http://www.systemicpeace.org/CTfigures/CTfig02.htm
Election Resources on the Internet. (2020). Elections to the Swedish Riksdag - Results Lookup. Retrieved from Election Resources on the Internet: http://electionresources.org/se/
Göteborgs Universitet. (z.d.). Svenska regeringar 1905-2004. Retrieved from Partiforskningsprogrammet : https://partiforskning.gu.se/digitalAssets/1563/1563292_1469142_svenska…
Göteborgs Universitet. (2018). Valresultat i Sverige 1921–2014. Hämtat från Valforskningsprogrammet: https://valforskning.pol.gu.se/digitalAssets/1716/1716796_valresultat-1…
Ipsos . (2019, december). Public Perceptions of NATO. Retrieved from Ipsos: https://www.ipsos.com/sites/default/files/ct/news/documents/2019-12/pub…
Ipsos, Ahlin, D., & Benzler, B. (2017). DN/Ipsos temamätning om Nato och. Retrieved from Ipsos: https://www.ipsos.com/sites/default/files/2017-05/DN-Ipsos-Allmanheten-…
Ipsos, Ahlin, D., & Benzler, B. (2018, januari). DN/Ipsos: Försvar och NATO. Retrieved from Ipsos: https://www.ipsos.com/sites/default/files/ct/news/documents/2018- 01/dn_ipsos_nato_forsvar_20180108_0.pdf
Kantar Sifo . (2013, mei 22). Rapporter & undersökningar - Nato 2013. Retrieved from Kantar Sifo : https://www.kantarsifo.se/sites/default/files/reports/documents/tns_sif…
Pew Research Center, & Stokes, B. (2017, mei 23). NATO’s Image Improves on Both Sides of Atlantic. Retrieved from Pew Research Center: https://www.pewresearch.org/global/2017/05/23/natosimage-improves-on-bo…
Pew Research Center, Fagan, M., & Poushter, J. (2020, februari 9). NATO Seen Favorably Across Member States. Retrieved from Pew Research Center: https://www.pewresearch.org/global/2020/02/09/nato-seen-favorably-acros…
Politico . (2020). Sweden — National parliament voting intention. Retrieved from Politico : https://www.politico.eu/europe-poll-of-polls/sweden/
SCB. (2020, juni 8). The Party Preference Survey: "If there were an election to the Riksdag today". May 2020. Retrieved from Statistiska centralbyrån: https://www.scb.se/en/finding-statistics/statistics-bysubject-area/demo….-
SCB, Berg, L., & Oscarsson, H. (2015). Democracy Statistics Report no 20, The Super Election Year 2014. Retrieved from SCB: https://www.scb.se/contentassets/7fbb57f3b2ca4a36aae16345c240e475/me010… me09br1503.pdf
SCB, Vilkénas, R., & Eklund, J. (2020, juni 11). Partisympatiundersökningen maj 2020. Retrieved from Statistiska centralbyrån (SCB): https://scb.se/contentassets/70f7d66a4e77478d915fd9b45f846bb2/me0201_20… br2001.pdf 86
SFWF, & Lundquist, V. (2017, november). Briefing: Inställningen till Nato. Retrieved from The Stockholm Free World Forum (SFWF): https://frivarld.se/wp-content/uploads/2017/11/OpinionNato.pdf
SOM, & Bjereld, U. (2014). Svensk Nato-Opinion i Förändring? Retrieved from Samhälle Opinion Medier (SOM): https://som.gu.se/digitalAssets/1487/1487721_487-494-ulf-bjereld---nato…
Statista. (2020). Gross domestic product (GDP) at current prices in Sweden 2009-2019. Opgehaald van Statista: https://www.statista.com/statistics/529811/sweden-gross-domestic-produc…
Stockholm International Peace Institute (SIPRI) . (2020). SIPRI Military Expenditure Database -> Data for all countries 1949–2019 (excel spreadsheet). Retrieved from SIPRI: https://www.sipri.org/databases/milex
SverigesMinistrar.se. (2020). Sveriges regeringar. Retrieved from SverigesMinistrar.se: http://www.sverigesministrar.se/regeringar
Valmyndigheten . (2018). Val till riksdagen - Röster. Hämtat från Valmyndigheten : https://data.val.se/val/val2018/slutresultat/R/rike/index.html
Worldometer . (2020, augustus 9). New York: Coronavirus Cases . Opgehaald van Worldometer : https://www.worldometers.info/coronavirus/usa/new-york/
Geology. (2007). Sweden Map and Satellite Image. Retrieved from Geology.com : https://geology.com/world/sweden-satellite-image.shtml