HELP! IK BEN OP ALS OUDER! Het belang van identiteit en motivatie in de strijd tegen ouderlijke burn-out.
Voel jij je ook soms uitgeput als ouder? Is het ouderschap je soms allemaal wat teveel? Je bent niet alleen!
In een recente studie naar gevoelens van ouderlijke burn-out bij Vlaamse ouders kwam naar voor dat 1 op de 3 ouders wel eens worstelt met deze gevoelens. 1 op de 20 ervaart ze wekelijks en 1 op de 25 zelfs dagelijks.
Ben je uitgeput door de taken en verantwoordelijkheden die bij je rol als ouder horen? Voel je je niet meer verbonden met je kinderen? Heb je het gevoel geen goede ouder te zijn? Deze kenmerken wijzen op de aanwezigheid van ouderlijke burn-out. Het ontstaat na een langdurige blootstelling aan ouderlijke stress.
Welke ouders hebben een verhoogd risico voor een ouderlijke burn-out? Wat kan ons beschermen? Wij vonden 472 Vlaamse ouders (waarvan 53,6% moeders) bereidt om een online vragenlijst in te vullen. Zij kregen vragen voorgeschoteld over de identiteit als ouder, de motivatie voor het ouderschap en de eigen kindervaringen.
Onderschat het belang van kindervaringen niet.
Kunnen je ervaringen als kind ervoor zorgen dat je later als ouder een groter risico hebt om gevoelens van ouderlijke burn-out te ervaren? In ons onderzoek werden ervaringen van parentificatie bevraagd. Parentificatie doet zich voor wanneer kinderen één of meerdere taken vervullen die eigenlijk de ouder toebehoren, zoals het zorgen voor de ouder of het creëren van goede levensomstandigheden. Een kind kan uiteraard voldoening vinden in het helpen of ondersteunen van de ouders, maar wanneer dit verandert in een langdurige en structurele ondersteuning kan de ontwikkeling, op korte én lange termijn, ernstig verstoord worden.
Deze kinderen verliezen het vertrouwen in zichzelf en ervaren een overweldigende stress die gepaard gaat met onzekerheid en angst. Later kan het leiden tot emotionele en/of fysieke uitputting in het ouderschap. Uit ons onderzoek bleek dat ouders die meer ervaringen van parentificatie rapporteerden ook meer gevoelens van ouderlijke burn-out ervoeren. Het is dus belangrijk om toekomstige ouders met een verleden van parentificatie op te volgen in hun overgang naar het ouderschap.
Echter ervaart niet elke ouder met een verleden van parentificatie deze gevoelens van ouderlijke burn-out. In ons onderzoek gingen we op zoek naar de rol van identiteit en motivatie hierin.
Wie ben ik als ouder?
Tijdens ons leven nemen we verschillende identiteiten aan, zoals de identiteit als partner, als werknemer, maar ook als ouder. Een identiteit is een beeld dat we van onszelf hebben. Het is belangrijk dat we ons verbinden met onze identiteit en dit wordt het best voorafgegaan door een fase van exploratie. Sommige mensen komen vast te zitten in dit exploratieproces en hierdoor ontstaat een blijvend gepieker. Dan wordt er gesproken van piekerende of ruminatieve exploratie. Uit de resultaten van ons onderzoek bleek dat ouders die aangaven meer te twijfelen over hun ouderlijke rol ook meer gevoelens van ouderlijke burn-out rapporteerden.
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat de onzekerheden en angsten die geparentificeerde ouders in hun kinderjaren ervoeren zich kunnen doorzetten in de rol die ze als ouder opnemen. Dit werd in ons onderzoek bevestigd. Ouders met een voorgeschiedenis van parentificatie exploreren wel, maar ze komen vast te zitten in dit exploratieproces. Hoewel ze zich lijken te binden met hun identiteit als ouder blijven ze ook twijfelen en in tweestrijd verkeren over hun ouderschap.
Kies voor het ouderschap omdat je dat zelf wilt!
Waarom kies je ervoor om moeder of vader te worden? De verschillende motieven die mensen hiervoor hebben, kunnen opgedeeld worden in autonome en gecontroleerde motieven. Autonome motivatie ontstaat wanneer je kiest om moeder of vader te worden omdat je dit leuk en waardevol vindt in je leven. Wanneer de verwachtingen van anderen een belangrijke rol spelen in de keuze om moeder of vader te worden, is er sprake van gecontroleerde motivatie. In ons onderzoek bleek autonome motivatie een beschermende factor voor ouderlijke burn-out terwijl gecontroleerde motivatie een risicofactor was. Ouders die hoog scoorden op gecontroleerde motivatie ervoeren namelijk meer gevoelens van ouderlijke burn-out. De ouders die daarentegen hoog scoorden op autonome motivatie ervoeren net minder gevoelens van ouderlijke burn-out.
Hoe zit het met ouders die in hun kindertijd parentificatie ervoeren? Deze ouders nemen de ouderrol voor een deel op omwille van vrijwillige redenen, maar ook voor een deel omdat het moet. Ze lijken dus opnieuw dubbel te staan tegenover het ouderschap en heen en weer geslingerd te zijn tussen positieve en negatieve gevoelens.
Voorkomen is beter dan genezen
De reden waarom ouders met een verleden van parentificatie gevoeliger zijn voor burn-out is omdat ze meer twijfelen over hun rol als ouder en ook meer druk ervaren om deze rol op te nemen. Net zoals deze ouders in hun gezin van oorsprong wellicht onduidelijkheid ervoeren over hun rol in het gezin en ook druk ervoeren om taken op zich te nemen waarvoor ze niet klaar waren, ervaren ze nu in hun eigen gezin ook rolverwarring en een gevoel van verplichting om hun eigen kind(eren) te helpen.
In ons onderzoek werd bewust aandacht besteed aan veranderbare factoren, namelijk ouderlijke identiteitsontwikkeling en motivatie voor het ouderschap. De resultaten van dit onderzoek bieden handvatten voor preventie en interventie van ouderlijke burn-out. Zo is het belangrijk om ouders met twijfels over hun rol als ouder te begeleiden. Het is in de huidige samenleving vaak niet makkelijk om twijfels over het ouderschap te uiten. Hieraan meer aandacht besteden en openheid rond creëren is een eerste stap richting preventie. Daarnaast is het als ouder ook belangrijk om stil te staan bij de redenen die je hebt om voor het ouderschap te kiezen. Is het een vrijwillige keuze omdat je het zelf belangrijk en waardevol vindt in je leven? Of omdat je je meer onder druk gezet voelt door je omgeving of de maatschappij?
Het ouderschap kan voldoening geven, maar kan ook uitputtend zijn. Ouders bij wie de balans te veel en te lang uit evenwicht is, verdienen de nodige aandacht.
Niet alleen de mentale gezondheid van je kinderen is belangrijk. Ook die van jou als ouder telt!
Bibliografie
Abidin, R. R. (1983). Parenting stress index: manual. Pediatric Psychology Press.
Aiken, L. S., & West, S. G. (1991). Multiple regression: Testing and interpreting
interactions. Sage Publications.
Årseth, A. K., Kroger, J., Martinussen, M., & Marcia, J. E. (2009). Meta-analytic studies
of identity status and the relational issues of attachment and intimacy. Identity,
9(1), 1–32. https://doi.org/10.1080/15283480802579532
Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2007). The Job Demands-Resources model: state of
the art. Journal of Managerial Psychology, 22(3), 309–328.
https://doi.org/10.1108/02683940710733115
Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in
social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical
considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173–1182.
https://doi.org/10.1037/0022-3514.51.6.1173
Belga (2018, 30 augustus). Voor het eerst cijfers over ‘parentale burn-out’: ook
Vlaamse ouders ervaren uitputting. De Standaard. Geraadpleegd op:
http://www.standaard.be
Berman, W. H., & Sperling, M. B. (1991). Parental attachment and emotional distress in
the transition to college. Journal of Youth and Adolescence, 20(4), 427–440.
https://doi.org/10.1007/BF01537184
Berzonsky, M. D., & Adams, G. R. (1999). Reevaluating the Identity Status Paradigm:
Still Useful after 35 Years. Developmental Review, 19(4), 557–590.
https://doi.org/10.1006/drev.1999.0495
Blos, P. (1979). The adolescent passage. International Universities Press.
Borchet, J., & Lewandowska-Walter, A. (2017). Parentification – its direction and
perceived benefits in terms of connections with late adolescents’ emotional
regulation in the situation of marital conflict. Current Issues in Personality
Psychology, 2(2), 113–122. https://doi.org/10.5114/cipp.2017.66092
Borchet, J., Lewandowska-Walter, A., & Rostowska, T. (2018). Performing
developmental tasks in emerging adults with childhood parentification – insights
from literature. Current Issues in Personality Psychology, 6(3), 242–251.
https://doi.org/10.5114/cipp.2018.75750
Bosma, H. A. (1985). Identity development in adolescence: Coping with commitments.
Dissertatie, Rijksuniversiteit Groningen.
59
Bosma, H. A. (2004). Identiteitsontwikkeling. In J. de Wit, W. Slot, & M. van Aken
(Eds.), Psychologie van de adolescentie: Basisboek (pp. 125–142). HB.
Boszormenyi-Nagy, I., & Krasner, B. R. (1986). Between give and take: A clinical guide
to contextual therapy. Brunner/Mazel.
Boszormenyi-Nagy, I., & Spark, G. M. (1973). Invisible loyalities. Harper and Row.
Bouchard, G., Lee, C., Asgary, V., & Pelletier, L. (2007). Fathers’ Motivation for
Involvement with Their Children: A Self-Determination Theory Perspective.
Fathering: A Journal of Theory, Research, and Practice about Men as Fathers,
5(1), 25–41. https://doi.org/10.3149/fth.0501.25
Brenning, K., Soenens, B., & Vansteenkiste, M. (2015). What’s your motivation to be
pregnant? Relations between motives for parenthood and women’s prenatal
functioning. Journal of Family Psychology, 29(5), 755–765.
https://doi.org/10.1037/fam0000110
Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by
nature and design. Harvard University Press.
Bronfenbrenner, U. (1977). Toward an experimental ecology of human development.
American Psychologist, 32(7), 513–531. https://doi.org/10.1037/0003-
066X.32.7.513
Buchholz, E. S., & Haynes, R. (1983). Sometimes I feel like a motherless child: Role
reversal as from a parental neglect. Dynamic Psychotherapy, 1, 99–107.
Burt, A. (1992). Generation boundary distortion: Implications for object relations
development. Doctoral dissertation, Georgia State University, Atlanta, GA.
Byng-Hall, J. (2008). The significance of children fulfilling parental roles: implications
for family therapy. Journal of Family Therapy, 30(2), 147–162.
https://doi.org/10.1111/j.1467-6427.2008.00423.x
Cast, A. D. (2004). Well-Being and the Transition to Parenthood: An Identity Theory
Approach. Sociological Perspectives, 47(1), 55–78.
https://doi.org/10.1525/sop.2004.47.1.55
Chase, N. D. (1999). Burdened Children. The Guilford Press.
Chase, N. D., Deming, M. P., & Wells, M. C. (1998). Parentification, parental
alcoholism, and academic status among young adults. The American Journal of
Family Therapy, 26(2), 105–114. https://doi.org/10.1080/01926189808251091
Clancy, S. M., & Dollinger, S. J. (1993). Identity, Self, and Personality: I. Identity Status
and the Five-Factor Model of Personality. Journal of Research on Adolescence,
3(3), 227–245. https://doi.org/10.1207/s15327795jra0303_2
60
de Brock, A. J. L. L., Vermulst, A. A., Gerris, J. R. M., & Abidin, R. R. (1992). NOSI.
Nijmeegse ouderlijke stress index. Swets en Zeitlinger.
Dean, A. L., Malik, M. M., Richards, W., & Stringer, S. A. (1986). Effects of parental
maltreatment on children’s conceptions of interpersonal relationships.
Developmental Psychology, 22(5), 617–626. https://doi.org/10.1037/0012-
1649.22.5.617
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1995). Human autonomy: The basis for true self-esteem. In
M. Kernis (Ed.), Efficacy, agency, and self-esteem (pp. 31–49). Plenum Publishing
Co.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “What” and “Why” of Goal Pursuits: Human
Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–
268. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1104_01
Demerouti, E., Bakker, A. B., Nachreiner, F., & Schaufeli, W. B. (2001). The job
demands-resources model of burnout. Journal of Applied Psychology, 86(3), 499–
512. https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.3.499
Ditmar, H. (2011). Material and consumer identities. In S. J. Schwartz, K. Luyckx, & V.
L. Vignoles (Eds.), Handbook of identity theory and research (pp. 745–770).
Springer.
Donovan, W., Taylor, N., & Leavitt, L. (2007). Maternal self-efficacy, knowledge of
infant development, sensory sensitivity, and maternal response during interaction.
Developmental Psychology, 43(4), 865–876. https://doi.org/10.1037/0012-
1649.43.4.865
Elkind, D. (1981). The hurried child: Growing up too fast. Addison-Wesley.
Erikson, E. (1980). Identity and the life cycle. Norton.
Essman, C. S., & Deutsch, F. (1979). Siblings as babysitters: Responsenses of
adolescents to younger siblings in problem situations. Adolescence, 14, 411–420.
Fadjukoff, P., Pulkkinen, L., Lyyra, A. L., & Kokko, K. (2016). Parental Identity and Its
Relation to Parenting and Psychological Functioning in Middle Age. Parenting,
16(2), 87–107. https://doi.org/10.1080/15295192.2016.1134989
Finch, J. F., Baranik, L. E., Liu, Y., & West, S. G. (2012). Physical health, positive and
negative affect, and personality: A longitudinal analysis. Journal of Research in
Personality, 46(5), 537–545. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2012.05.013
Fullinwider-Bush, N., & Jacobvitz, D. B. (1993). The Transition to Young Adulthood:
Generational Boundary Dissolution and Female Identity Development. Family
Process, 32(1), 87–103. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.1993.00087.x
61
Gauthier, L., Senécal, C., & Guay, F. (2007). Construction et validation de l’Échelle de
motivation à avoir un enfant (EMAE). European Review of Applied Psychology,
57(2), 77–89. https://doi.org/10.1016/j.erap.2006.09.001
Genesoni, L., & Tallandini, M. A. (2009). Men’s Psychological Transition to Fatherhood:
An Analysis of the Literature, 1989-2008. Birth, 36(4), 305–318.
https://doi.org/10.1111/j.1523-536X.2009.00358.x
Goglia, L. R. (1982). An exploration of the long-term effects of parentification.
Unpublished master’s thesis, Georgia State University, Atlanta, Ga.
Goglia, L. R. (1985). Personal characteristics of adult children of alcoholics (Doctoral
dissertation, Georgia State University). Dissertation Abstracts International, 47,
1774B.
Grotevant, H. D. (1987). Toward a Process Model of Identity Formation. Journal of
Adolescent Research, 2(3), 203–222. https://doi.org/10.1177/074355488723003
Gunderson, J. G. (1980). The Families of Borderlines. Archives of General Psychiatry,
37(1), 27. https://doi.org/10.1001/archpsyc.1980.01780140029003
Held, B. S., & Bellows, D. C. (1983). A family systems approach to crisis reactions in
college students. Journal of Marital and Family Therapy, 9(4), 365–373.
https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.1983.tb01524.x
Hewitt, P. L., & Flett, G. L. (1991). Perfectionism in the self and social contexts:
Conceptualization, assessment, and association with psychopathology. Journal of
Personality and Social Psychology, 60(3), 456–470. https://doi.org/10.1037/0022-
3514.60.3.456
Hooper, L. M., Doehler, K., Wallace, S. A., & Hannah, N. J. (2011). The parentification
inventory: Development, validation, and cross-validation. American Journal of
Family Therapy, 39(3), 226–241. https://doi.org/10.1080/01926187.2010.531652
Hooper, L. M., Marotta, S. A., & Lanthier, R. P. (2008). Predictors of growth and
distress following childhood parentification: A retrospective exploratory study.
Journal of Child and Family Studies, 17(5), 693–705.
https://doi.org/10.1007/s10826-007-9184-8
Hooper, L. M., & Wallace, S. A. (2010). Evaluating the parentification questionnaire:
Psychometric properties and psychopathology correlates. Contemporary Family
Therapy, 32(1), 52–68. https://doi.org/10.1007/s10591-009-9103-9
Jacobvitz, D. B., Morgan, E., Kretchmar, M. D., & Morgan, Y. (1991). The transmission
of mother-child boundary disturbances across three generations. Development
and Psychopathology, 3(04), 513. https://doi.org/10.1017/S0954579400007665
62
Jacobvitz, D., Fullinwider, N., & Loera, L. (1991). Representations of childhood family
patterns, the self, and intimacy in romantic relationships. In D. A. Cohn (Ed.),
Working models of attachment and couple relationships.
Johnston, J. R., Gonzàlez, R., & Campbell, L. E. G. (1987). Ongoing postdivorce
conflict and child disturbance. Journal of Abnormal Child Psychology, 15(4), 493–
509. https://doi.org/10.1007/BF00917236
Jungert, T., Landry, R., Joussemet, M., Mageau, G., Gingras, I., & Koestner, R. (2015).
Autonomous and Controlled Motivation for Parenting: Associations with Parent
and Child Outcomes. Journal of Child and Family Studies, 24(7), 1932–1942.
https://doi.org/10.1007/s10826-014-9993-5
Jurkovic, G. J. (1997). Lost childhoods: The Plight of the Parentified Child.
Brunner/Mazel.
Jurkovic, G. J., Jessee, E. H., & Goglia, L. R. (1991). Treatment of parental children
and their families: Conceptual and technical issues. The American Journal of
Family Therapy, 19(4), 302–314. https://doi.org/10.1080/01926189108250862
Karpel, M. A. (1976). Intrapsychic and interpersonal processes in the parentification of
children. Dissertation Abstracts International, 38, 365.
Kawamoto, T., Furutani, K., & Alimardani, M. (2018). Preliminary Validation of
Japanese Version of the Parental Burnout Inventory and Its Relationship With
Perfectionism. Frontiers in Psychology, 9(JUN), 1–10.
https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00970
Kerr, M. E., & Bowen, M. (1988). Family evaluation. Norton.
Knevels, E. (2017, 29 oktober). “Voor en na kinderen”, of lachen met de tol van het
ouderschap. vrtNWS. Geraadpleegd op: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/
Kroger, J., & McLean, K. C. (2011). Identity narratives during the adult years:
Development and learning. In C. Hoare (Ed.), The Oxford handbook of reciprocal
adult development and learning (2nd ed., pp. 173–756). Oxford University Press.
https://doi.org/doi:10.1093/oxfordhb/9780199736300.013.0060
Kroger, J. (2003). What Transits in an Identity Status Transition? Identity, 3(3), 197–
220. https://doi.org/10.1207/S1532706XID0303_02
Kroger, J. (2007). Identity development: Adolescence through adulthood. (2nd ed.).
Sage Publications.
Kroger, J., & Marcia, J. E. (2011). The identity statuses: Origins, meanings and
interpretations. In S. J. Schwartz, K. Luyckx, & V. L. Vignoles (Eds.), Handbook of
identity theory and research (pp. 31–54). Springer.
63
Kroger, J., Martinussen, M., & Marcia, J. E. (2010). Identity status change during
adolescence and young adulthood: A meta-analysis. Journal of Adolescence,
33(5), 683–698. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2009.11.002
Lackie, B. (1982). Family correlates of career achievement in social work. Unpublished
doctoral dissertation, Rutgers University. (University Microfilm No. 8221687).
Lackie, B. (1983). The families of origin of social workers. Clinical Social Work Journal,
11(4), 309–322. https://doi.org/10.1007/BF00755898
Le Vigouroux, S., & Scola, C. (2018). Differences in parental burnout: Influence of
demographic factors and personality of parents and children. Frontiers in
Psychology, 9(JUL), 1–8. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00887
Le Vigouroux, S., Scola, C., Raes, M. E., Mikolajczak, M., & Roskam, I. (2017). The big
five personality traits and parental burnout: Protective and risk factors. Personality
and Individual Differences, 119, 216–219.
https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.07.023
Lewis, H. L. (2003). Differences in Ego Identity Among College Students Across Age,
Ethnicity, and Gender. Identity, 3(2), 159–189.
https://doi.org/10.1207/s1532706xid030205
Lindström, C., Åman, J., & Norberg, A. L. (2010). Increased prevalence of burnout
symptoms in parents of chronically ill children. Acta Paediatrica, 99(3), 427–432.
https://doi.org/10.1111/j.1651-2227.2009.01586.x
Lindström, C., Åman, J., & Norberg, A. L. (2011). Parental burnout in relation to
sociodemographic, psychosocial and personality factors as well as disease
duration and glycaemic control in children with Type 1 diabetes mellitus. Acta
Paediatrica, 100(7), 1011–1017. https://doi.org/10.1111/j.1651-2227.2011.02198.x
Little, R. J. A. (1988). A Test of Missing Completely at Random for Multivariate Data
with Missing Values. Journal of the American Statistical Association, 83(404),
1198. https://doi.org/10.2307/2290157
Luyckx, K., Goossens, L., & Soenens, B. (2006). A developmental contextual
perspective on identity construction in emerging adulthood: Change dynamics in
commitment formation and commitment evaluation. Developmental Psychology,
42(2), 366–380. https://doi.org/10.1037/0012-1649.42.2.366
Luyckx, K., Goossens, L., Soenens, B., Beyers, W., & Vansteenkiste, M. (2005).
Identity statuses based on 4 rather than 2 identity dimensions: Extending and
refining Marcia’s paradigm. Journal of Youth and Adolescence, 34(6), 605–618.
https://doi.org/10.1007/s10964-005-8949-x
64
Luyckx, K., Schwartz, S. J., Berzonsky, M. D., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Smits,
I., & Goossens, L. (2008). Capturing ruminative exploration: Extending the fourdimensional
model of identity formation in late adolescence. Journal of Research
in Personality, 42(1), 58–82. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2007.04.004
Luyckx, K., Schwartz, S. J., Goossens, L., Beyers, W., & Missotten, L. (2011). Proces
of personal identity formation and evaluation. In S. J. Schwartz, K. Luyckx, & V. L.
Vignoles (Eds.), Handbook of identity theory and research (pp. 77–98). Springer.
Malerstein, A. J., & Ahern, M. M. (1979). Piaget’s Stages of Cognitive Development
and Adult Character Structure. American Journal of Psychotherapy, 33(1), 107–
118. https://doi.org/10.1176/appi.psychotherapy.1979.33.1.107
Marcia, J. E. (1966). Development and validation of ego-identity status. Journal of
Personality and Social Psychology, 3(5), 551–558.
https://doi.org/10.1037/h0023281
Marcia, J. E. (1993). The ego identity status approach to identity. In J. Marcia, A.
Waterman, D. Matteson, S. Archer, & J. Orlofsky (Eds.), Ego identity (pp. 3–21).
Springer-Verlag.
McBride, B. A., Brown, G. L., Bost, K. K., Shin, N., Vaughn, B., & Korth, B. (2005).
Paternal Identity, Maternal Gatekeeping, and Father Involvement. Family
Relations, 54(3), 360–372. https://doi.org/10.1111/j.1741-3729.2005.00323.x
McCrae, R. R., Costa, P. T., de Lima, M. P., Simões, A., Ostendorf, F., Angleitner, A.,
Marušić, I., Bratko, D., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Chae, J.-H., & Piedmont,
R. L. (1999). Age differences in personality across the adult life span: Parallels in
five cultures. Developmental Psychology, 35(2), 466–477.
https://doi.org/10.1037/0012-1649.35.2.466
McNiel, J. M., & Fleeson, W. (2006). The causal effects of extraversion on positive
affect and neuroticism on negative affect: Manipulating state extraversion and
state neuroticism in an experimental approach. Journal of Research in
Personality, 40(5), 529–550. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2005.05.003
Meeus, W., van de Schoot, R., Keijsers, L., & Branje, S. (2012). Identity Statuses as
Developmental Trajectories: A Five-Wave Longitudinal Study in Early-to-Middle
and Middle-to-Late Adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 41(8), 1008–
1021. https://doi.org/10.1007/s10964-011-9730-y
Mikolajczak, M., Brianda, M. E., Avalosse, H., & Roskam, I. (2018). Consequences of
parental burnout: Its specific effect on child neglect and violence. Child Abuse and
Neglect, 80(February), 134–145. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2018.03.025
65
Mikolajczak, M., Gross, J. J., & Roskam, I. (2019). Parental Burnout: What Is It, and
Why Does It Matter? Clinical Psychological Science, 7(6), 1319–1329.
https://doi.org/10.1177/2167702619858430
Mikolajczak, M., Raes, M. E., Avalosse, H., & Roskam, I. (2018). Exhausted Parents:
Sociodemographic, Child-Related, Parent-Related, Parenting and Family-
Functioning Correlates of Parental Burnout. Journal of Child and Family Studies,
27(2), 602–614. https://doi.org/10.1007/s10826-017-0892-4
Mikolajczak, M., & Roskam, I. (2018). A theoretical and clinical framework for parental
burnout: The balance between risks and resources (BR2). Frontiers in
Psychology, 9(JUN). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00886
Minuchin, S., & Fishman, H. C. (1981). Family therapy techniques. Harvard University
Press.
Minuchin, S., Montalvo, B., Guemey, B., Rosman, B., & Schumer, F. (1967). Families
of the slums. Basic Books.
Nelson, S. K., Kushlev, K., & Lyubomirsky, S. (2014). The pains and pleasures of
parenting: When, why, and how is parenthood associated with more or less wellbeing?
Psychological Bulletin, 140(3), 846–895. https://doi.org/10.1037/a0035444
Norberg, A. L. (2007). Burnout in Mothers and Fathers of Children Surviving Brain
Tumour. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 14(2), 130–137.
https://doi.org/10.1007/s10880-007-9063-x
Nuttall, A. K., Valentino, K., Wang, L., Lefever, J. B., & Borkowski, J. G. (2015).
Maternal history of parentification and warm responsiveness: The mediating role
of knowledge of infant development. Journal of Family Psychology, 29(6), 863–
872. https://doi.org/10.1037/fam0000112
Orlofsky, J. L., Marcia, J. E., & Lesser, I. M. (1973). Ego identity status and the
intimacy versus isolation crisis of young adulthood. Journal of Personality and
Social Psychology, 27(2), 211–219. https://doi.org/10.1037/h0034787
Podd, M. H. (1972). Ego identity status and morality: The relationship between two
developmental constructs. Developmental Psychology, 6(3), 497–507.
https://doi.org/10.1037/h0032611
Preacher, K. J., & Leonardelli, G. J. (2001). Calculation for the Sobel test: An
interactive calculation tool for mediation tests. http://quantpsy.org/sobel/sobel.htm
Radloff, L. S. (1977). The CES-D Scale: A Self-Report Depression Scale for Research
in the General Population. Applied Psychological Measurement, 1(3), 385–401.
https://doi.org/10.1177/014662167700100306
66
Radziwillowicz, W. (2015). Attachment patters as the contexts of the separationindividualization
process during adolescence. In W. Radziwillowicz & A.
Jarmolowska (Eds.), Adolescence. Selected clinical and therapeutic issues. (pp.
31–49). Biblioteka Psychiatrii Polskiej.
Rantanen, J., Tillemann, K., Metsäpelto, R.-L., Kokko, K., & Pulkkinen, L. (2015).
Longitudinal study on reciprocity between personality traits and parenting stress.
International Journal of Behavioral Development, 39(1), 65–76.
https://doi.org/10.1177/0165025414548776
Rosenbaum, M. (1963). Psychological effects on the child raised by an older sibling.
American Journal of Orthopsychiatry, 33(3), 515–520.
https://doi.org/10.1111/j.1939-0025.1963.tb00386.x
Roskam, I., Brianda, M.-E., & Mikolajczak, M. (2018). A Step Forward in the
Conceptualization and Measurement of Parental Burnout: The Parental Burnout
Assessment (PBA). Frontiers in Psychology, 9(JUN), 1–12.
https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00758
Roskam, I., Raes, M. E., & Mikolajczak, M. (2017). Exhausted parents: Development
and preliminary validation of the parental burnout inventory. Frontiers in
Psychology, 8(FEB), 1–12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00163
Ross-Plourde, M., & Basque, D. (2019). Motivation to Become a Parent and Parental
Satisfaction: The Mediating Effect of Psychological Needs Satisfaction. Journal of
Family Issues, 40(10), 1255–1269. https://doi.org/10.1177/0192513X19836458
Ryan, R. M., & Deci, E. L. . (2017). Self-determination theory: Basic psychological
needs in motivation, development, and wellness. Guilford Press.
Schier, K. (2010). “When a child becomes a parent” - reversed care as a phenomenon
of parentification in the family. In B. Tryjarska (Ed.), The cohesion of the family.
Bonds in childhood and disorders in adulthood. (pp. 63–80). Wydawnictwo
Naukowe Scholar.
Schier, K. (2014). Adult children. Psychological problems of role’s reversal in the
family. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Schrooyen, C., Beyers, W., & Soenens, B. (2019). How to avoid that parenting burns
you out: on the importance of having a clear identity as a parent. Papers 59 -
Parenting, Parental Acceptance/Rejection and Psychological Distress. Oral paper
presentation conducted at the 19th European Conference on Developmental
Psychology (ECDP), Athens, Greece.
67
Schwartz, S. J. (2001). The Evolution of Eriksonian and, Neo-Eriksonian Identity
Theory and Research: A Review and Integration. Identity, 1(1), 7–58.
https://doi.org/10.1207/S1532706XSCHWARTZ
Sessions, M. W. (1986). Influence of parentification on professional role choice and
interpersonal style (Doctoral dissertation, Georgia State University). Dissertation
Abstracts International, 47, 5066.
Sorkkila, M., & Aunola, K. (2020). Risk Factors for Parental Burnout among Finnish
Parents: The Role of Socially Prescribed Perfectionism. Journal of Child and
Family Studies, 29(3), 648–659. https://doi.org/10.1007/s10826-019-01607-1
Van Bakel, H. J. A., Van Engen, M. L., & Peters, P. (2018). Validity of the Parental
Burnout Inventory Among Dutch Employees. Frontiers in Psychology, 9(MAY), 1–
9. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00697
Vansteenkiste, M., & Soenens, B. (2015). Vitamines voor groei. Acco.
Vignoles, V. L., Schwartz, S. J., & Luyckx, K. (2011). Introduction: Towards an
integrative view of identity. In S. J. Schwartz, K. Luyckx, & V. L. Vignoles (Eds.),
Handbook of identity theory and research (pp. 1–30). Springer.
Wallerstein, J. S. (1985). The Overburdened Child: Some Long-Term Consequences of
Divorce. Social Work, 30(2), 116–123. https://doi.org/10.1093/sw/30.2.116
Waterman, A. S. (1982). Identity development from adolescence to adulthood: An
extension of theory and a review of research. Developmental Psychology, 18(3),
341–358. https://doi.org/10.1037/0012-1649.18.3.341
Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happiness: Contrasts of personal
expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment. Journal of Personality and
Social Psychology, 64(4), 678–691. https://doi.org/10.1037/0022-3514.64.4.678
Waterman, A. S. (1999). Identity, the Identity Statuses, and Identity Status
Development: A Contemporary Statement. Developmental Review, 19(4), 591–
621. https://doi.org/10.1006/drev.1999.0493
Weisner, T. S., Gallimore, R., Bacon, M. K., Barry, H., Bell, C., Novaes, S. C.,
Edwards, C. P., Goswami, B. B., Minturn, L., Nerlove, S. B., Koel, A., Ritchie, J.
E., Rosenblatt, P. C., Singh, T. R., Sutton-Smith, B., Whiting, B. B., Wilder, W. D.,
& Williams, T. R. (1977). My Brother’s Keeper: Child and Sibling Caretaking [and
Comments and Reply]. Current Anthropology, 18(2), 169–190.
https://doi.org/10.1086/201883
Weiss, R. S. (1979). Growing Up a Little Faster: The Experience of Growing Up in a
Single-Parent Household. Journal of Social Issues, 35(4), 97–111.
68
https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1979.tb00815.x
Wolkin, J. (1984). Childhood parentification: An exploration of long-term effects
(Doctoral dissertation, Georgia State University). Dissertation Abstracts
International, 45, 2707-B.
Wolska, M. (2000). Family loyality. In B. Kosek-Nita & D. Ras (Eds.), Contacts with
those who are “different” as a matter of education, care and resocialization. (pp.
49–60). Wydawnictwo Uniwersytetu Slaskiego.
