Een eeuw aan financiële crisissen en de toestand in actuele financiële markten
Alle sectoren worden geraakt, van basissectoren tot de meest exclusieve sectoren
Door de jaren heen hebben we te maken gehad met verschillende crisissen. Elk van deze crisissen bracht een eigen weerslag op de economie en financiële markten teweeg. Nu stellen we ons de vraag: “Hebben we uit deze crisissen zaken geleerd die ons verder op weg kunnen helpen om de economische crisis ten gevolge van COVID-19 zo veel mogelijk in te dijken?”.
“Koopjes” of toch geen “koopjes”?
Uit onderzoek naar voorgaande crisissen is gebleken dat wanneer het wat minder gaat op de beurs, de particuliere belegger een paniekreactie vertoont. Er wordt niet meer volledig rationeel gedacht door debelegger die zich zorgen maakt over de dalende beurzen. Bijgevolg gaat deze zijn of haar aandelen verkopen, om grotere verliezen te vermijden. Echter zou de particuliere belegger zich minder zorgen moeten maken. Hij of zij moet de daling van de beurzen zien als een moment om “koopjes” te doen en de aandelen die ze al bezitten te laten staan. Deze “koopjes” zijn aandelen die voorheen enorm hoog stonden, maar door de crisis gedaald zijn. Je mag er bijna zeker van zijn dat wanneer de beurzen terug opleven, deze aandelen mee zullen stijgen en een meerwaarde zullen vormen.
Snelle reactie van monetaire beleidsmakers
In tegenstelling tot “The Great Depression” ten gevolge van de Wall Street crash in 1929, is er deze keer wel snel gereageerd door de monetaire beleidsmakers. Zo heeft de Europese Centrale Bank beslist om de Europese banken geen dividenden op aandelen te laten uitkeren tot januari 2021. Eveneens mogen de Europese banken de bonussen niet verhogen en geen eigen aandelen inkopen. De reden voor deze maatregelen is het vormen van kapitaalbuffers die de financiële verliezen zoveel mogelijk moeten indijken. Eveneens is er in Europa beslist om aanspraak te maken op een fonds voor de opgelopen begrotingstekorten aan te zuiveren.
Paniekvoetbal?
Bij een economische crisis is het enorm belangrijk dat de overheid daadkrachtig tussenkomt en geen paniekvoetbal speelt om het schip niet te laten zinken. In de situatie waarin we ons vandaag bevinden is deze daadkrachtige tussenkomst gebeurd op verschillende vlakken. Zo is er tussengekomen op economisch vlak, socio-cultureel vlak en politiek vlak in België. Het ging niet enkel over een economische crisis, maar ook over een gezondheidscrisis. Waarbij de burger nood heeft aan een sterke overheid met tussenkomsten die het verschil kunnen maken.
Het unieke aspect van de huidige crisis
In tegenstelling tot voorgaande crisissen is de economie plotsklaps tot stilstand gekomen en niet in een langzaam aanzwellend proces. Dit heeft ervoor gezorgd dat we niet voorbereid waren op de diepe gevolgen van de pandemie. Het is echter belangrijk om constante waakzaamheid op verschillende niveau’s te bieden. Op dit ogenblik bevinden we ons in een tweede golf, die al een geluk niet zo groot is als de eerste. Een derde golf van de pandemie is zeker niet uitgesloten. Het is overduidelijk geworden dat de nasleep van de coronacrisis nog lang zal duren. De wereldeconomie dreigt in een verdere recessie te verglijden en enkel die regio’s of landen waar overheden en bedrijven nauw willen samenwerken zullen vlugger herstellen dan de rest, of enigszins de schade kunnen beperken.
Analist.nl. (2009, 29 mei). Grote Depressie Grafieken. Geraadpleegd op 17 april 2020, van https://www.analist.nl/hottopics/10529-grote-depressie-grafieken
Analyst, I. G. (2018, 31 oktober). The worst stock market crashes of all time. Geraadpleegd op 2 mei 2020, van https://www.ig.com/en-ch/trading- strategies/the-worst-stock-market-crashes-of-all-time-181031#information- banner-dismiss
Baron, C. (2020a). Coronavirus: impact on financial markets worldwide. Geraadpleegd op 16 mei 2020, van https://www.statista.com/study/71644/impact-of-the- coronavirus-covid-19-pandemic-on-global-financial-sector/
Baron, C. (2020b). Coronavirus: impact on the energy industry worldwide. Geraadpleegd op 16 mei 2020, van https://www.statista.com/study/71889/impact-of-the- coronavirus-pandemic-on-the-energy-industry-worldwide/
Baron, C. (2020c). Coronavirus: impact on the global economy. Geraadpleegd op 16 mei 2020, van https://www.statista.com/study/71343/economic-impact-of-the- coronavirus-covid-19-pandemic/
Baron, C. (2020d). The coronavirus disease (COVID-19) pandemic 2019-20. Geraadpleegd op 16 mei 2020, van https://www.statista.com/study/71007/the- coronavirus-disease-covid-19-outbreak/
BBC News. (2014, 24 maart). Did Hyman Minsky find the secret behind financial crashes? Geraadpleegd op 23 april 2020, van https://www.bbc.com/news/magazine- 26680993
Beleggers Belangen. (2016, 3 februari). De les van 11 september. Geraadpleegd op 8 mei 2020, van https://www.beleggersbelangen.nl/2015/09/11/de-les-van-11- september/
Belghmidi, L. (2019, 12 maart). Het world wide web viert zijn 30e verjaardag: hoe een vaag, maar opwindend idee de wereld veranderde. vrtnws.be. Geraadpleegd van https://www.vrt.be
Blekemolen, J. (2019, 5 juli). Handelen in futures: waar moet u op letten? Geraadpleegd op 26 mei 2020, van https://www.lynx.nl/kennis/artikelen/handelen-in-futures/
Bloomberg, & De tijd. (2017). De evolutie van de Dow Jones sinds 1986 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.tijd.be/dossier/krant/dow-jones-van-infoblaadje- tot-beursbarometer/9846255.html
Bogle, J. C. B. (2008 maart). Black Monday and Black Swans. Financial Analists Journal, 64. Geraadpleegd van https://www.cfainstitute.org
Centraal Planbureau. (2009). Kredietcrisis: oorzaken en gevolgen. Geraadpleegd van https://www.cpb.nl/sites/default/files/publicaties/download/kredietcris…
Corporate Finance Institute. (2019, 22 augustus). Black Monday. Geraadpleegd op 28 april 2020, van
https://corporatefinanceinstitute.com/resources/knowledge/trading- investing/ black-monday/
Davis, M. D. (2020, 18 maart). How September 11 Affected The U.S. Stock Market. Geraadpleegd op 9 mei 2020, van https://www.investopedia.com/financial- edge/0911/how-september-11-affected-the-u.s.-stock-market.aspx
De echte oorzaak van de Griekse crisis ligt bij de banken. (2015, 23 juni). Geraadpleegd op 14 mei 2020, van https://www.mo.be/nieuws/griekse-therapie-toegepast-op- europese-banken
De Griekse crisis. (z.d.). Geraadpleegd op 18 april 2020, van https://www.europa- nu.nl/id/viccj7o2p7ug/de_griekse_crisis?ksel=n3
De Preter, W. (2011, 7 september). 9/11 was ook aanslag op economie. De Standaard. Geraadpleegd van https://www.standaard.be
DeGrace, T. D. G. (2011, 25 april). The Great Depression Facts, Timeline, Causes, Pictures |. Geraadpleegd op 26 april 2020, van http://www.stockpickssystem.com/the-great-depression/
Delbeke, K. (2020, 25 mei). De lange landing van Lufthansa. De Standaard. Geraadpleegd van https://www.standaard.be
Delmartino, D. (2002, 5 september). ANALYSE. Luchtvaartmaatschappijen kunnen fasten seatbelts-lichten nog niet doven. De Standaard. Geraadpleegd van https://www.standaard.be
DeLong, J. B. D. L., & Magin, K. M. (2006). A SHORT NOTE ON THE SIZE OF THE DOT- COM BUBBLE (1). Geraadpleegd van https://www.researchgate.net/publication/5186801_A_Short_Note_on_the_Si… of_the_Dot-Com_Bubble
Europahuis. (2016). De eurocrisis. Geraadpleegd van https://www.europahuis.be/media/dossier_eurocrisis.pdf
F. (2020, 26 mei). McLaren Group gaat 1 200 werknemers ontslaan. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd van https://www.nieuwsblad.be
Fernando, J. F. (2020, 1 mei). Circuit Breaker Definition. Geraadpleegd op 16 mei 2020, van https://www.investopedia.com/terms/c/circuitbreaker.asp
Fishback, P. V. F., Haines, M. R. H., & Kantor, S. K. (2007 februari). BIRTHS, DEATHS, AND NEW DEAL RELIEF DURING THE GREAT DEPRESSION. Geraadpleegd op 27 april 2020, van https://www.cfr.org/content/thinktank/Depression/Births_Deaths_NewDeal_… ack.pdf
Flanders Investment&Trade. (2020, 1 mei). Japan in cijfers | Flanders Trade. Geraadpleegd op 29 mei 2020, van https://www.flandersinvestmentandtrade.com/export/landen/japan/cijfers
FRED Economic Data. (2012, 17 augustus). FRED Economic Data. Geraadpleegd op 24 april 2020, van
https://fred.stlouisfed.org/series/M0892AUSM156SNBR?utm_source=series_p… &utm_medium=related_content&utm_term=related_resources&utm_campaign=c ategories
G. (2016, 26 mei). Half miljoen mensen stierf aan kanker door financiële crisis van 2008. Gazet van Antwerpen. Geraadpleegd van https://www.gva.be
Geert, L. (z.d.). After the Dotcom Crash | multitudes. Geraadpleegd op 4 mei 2020, van https://www.multitudes.net/After-the-Dotcom-Crash/
Geier, B. (2015, 12 maart). What Did We Learn From the Dotcom Stock Bubble of 2000? Geraadpleegd op 4 mei 2020, van https://time.com/3741681/2000-dotcom- stock-bust/
Gurdus, L. (2017, 26 april). Cramer compares the 2000 dotcom bubble bust to today’s market moves. Geraadpleegd op 6 mei 2020, van https://www.cnbc.com/2017/04/25/cramer-compares-the-2000-dotcom-bubble- bust-to-todays-market-moves.html
Hayes, A. H. (2019, 25 juni). Dotcom Bubble. Geraadpleegd op 7 mei 2020, van https://www.investopedia.com/terms/d/dotcom-bubble.asp
Het ontstaan van de Eurocrisis. (z.d.). Geraadpleegd op 14 mei 2020, van https://www.kredietverstrekkers.eu/uitleg-over-kredietcrisis/ontstaan- eurocrisis.html
History.com Editors. (2019, 27 november). New Deal. Geraadpleegd op 26 april 2020, van https://www.history.com/topics/great-depression/new-deal
IG BANK. (2020). Down Jones Industrial Average, 1987 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.ig.com/en-ch/trading-strategies/the-worst-stock-market-cras…- all-time-181031#information-banner-dismiss
Jaffe, S. H. J., & Lautin, J. L. (2014). CRASH+DEPRESSION 1929–1945. In Colombia University Press (Red.), Capital of Capital (pp. 158–189). Geraadpleegd van https://www.jstor.org/stable/10.7312/jaff16910.11
KBC Bank & Verzekering. (2020, 15 mei). Economische Vooruitzichten mei 2020 - KBC Bank & Verzekering. Geraadpleegd op 17 mei 2020, van https://www.kbceconomics.be/nl/publicaties/economische-vooruitzichten-m…- 2020.html
KINDLEBERGER, C. P., & STEEMANS, S. F. (2003). The world in depression 1929-1939 [Grafiek]. Geraadpleegd van
https://www.scriptiebank.be/sites/default/files/30d733696715517dc707300… db2.pdf
Macrotrends. (2020a). Dow Jones - 10 Year Daily Chart [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.macrotrends.net/1358/dow-jones-industrial-average-last-10-y…
Macrotrends. (2020b). Nikkei 225 Index - 67 Year Historical Chart [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.macrotrends.net/2593/nikkei-225-index- historical-chart-data
Macrotrends. (2020). S&P 500 Index - 90 Year Historical Chart [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.macrotrends.net/2324/sp-500-historical-chart-data
Menu, S. (2020, 15 mei). ‘Jeff Bezos wordt ’s werelds eerste biljonair’. Geraadpleegd op 27 mei 2020, van https://techpulse.be/nieuws/288157/jeff-bezos-eerste-biljonair- ter-wereld/
Michielsen, S. (2020, 21 april). Oliecrash. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be Michielsen, S. M. (2018). Voor u uitgelegd: 10 jaar financiële crisis. De Tijd.
Geraadpleegd van https://multimedia.tijd.be
Morris, C. S. T. C. (2012, 9 juli). Failed IPOs of the Dot-Com Bubble. Geraadpleegd op 16 mei 2020, van https://www.cnbc.com/2012/05/17/Failed-IPOs-of-the-Dot-Com- Bubble.html
National Bureau of Economic Research, & FRED Economic Data. (2012). Total Money Supply for United States [Grafiek]. Geraadpleegd van https://fred.stlouisfed.org/series/M1490AUSM157SNBR
Nationale Bank van België. (2009). Verslag 2008 Economische en financiële ontwikkeling. Geraadpleegd van
https://www.nbb.be/doc/ts/publications/nbbreport/2008/nl/t1/verslag2008…
Nationale Bank van België. (2011). Economisch Tijdschrift. Geraadpleegd van https://www.nbb.be/nl/publicaties-en-onderzoek/economie-en- financien/economisch-tijdschrift
NTR. (z.d.). De beurskrach van 1987. Geraadpleegd op 1 mei 2020, van https://www.anderetijden.nl/aflevering/534/De-beurskrach-van-1987
OAG Schedules Analyser, & Statista. (2020). Global Scheduled Capacity Change year- over-year [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.statista.com/statistics/1104036/novel-coronavirus-weekly-fl…- change-airlines-region/
Ofek, E. 0., & Richardson, M. R. (2003). DotCom Mania: The Rise and Fall of Internet Stock Prices (3). Geraadpleegd van https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1540-6261.00560
OPEC , Bloomberg, & STATISTA. (2020). Weekly crude oil prices for Brent, OPEC basket, and WTI 2019-2020 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.statista.com/statistics/326017/weekly-crude-oil-prices/
Organisation for Economic Co-operation and Development. (2020). Unemployment rateTotal, % of labour force, Sep 2006 – Sep 2013 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://data.oecd.org/unemp/unemployment-rate.htm#indicator-chart
Peeperkorn, M. (2020, 7 mei). Europa gaat de coronadreun nog jaren voelen. De Morgen. Geraadpleegd van https://www.demorgen.be
Penn Wharton University of Pennsylvania, Centers for Disease Control, & National Center for Health Statistics. (2016). U.S. Mortality and Life Expectancy, 1900-2013 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://budgetmodel.wharton.upenn.edu/issues/2016/1/25/mortality-in-the- united-states-past-present-and-future
Ppi, W. (2016, 27 juni). Mortality in the United States: Past, Present, and Future. Geraadpleegd op 25 april 2020, van https://budgetmodel.wharton.upenn.edu/issues/2016/1/25/mortality-in-the- united-states-past-present-and-future
Rabobank. (2008a). De kredietcrisis woedt voort. Geraadpleegd van https://economie.rabobank.com/publicaties/
Rabobank. (2008b). De subprime kredietcrisis. Geraadpleegd van https://economie.rabobank.com/publicaties/
Rabobank. (2008c). Economisch Kwartaalbericht. Geraadpleegd van https://economie.rabobank.com/publicaties/
Rabobank. (2009). Lessen uit het verleden: hoe anders was de crisis van de jaren dertig? Geraadpleegd van https://economie.rabobank.com/publicaties/
Rabobank. (2012). Financial Crisis Investigation. Geraadpleegd van https://economie.rabobank.com/publicaties/
Redactie. (2020, 6 mei). Europa verwacht dat Belgische economie met 7,2 procent krimpt: ‘Recessie van historische proporties’. De Morgen. Geraadpleegd van https://www.demorgen.be
Roosens, E. R. (2006). Economische impact terreuraanslagen. Geraadpleegd van https://www.vbo-feb.be/globalassets/actiedomeinen/economie-- conjunctuur/economie--conjunctuur/economische-impact-terroristische- aanslagen-bedraagt-bijna-06-van-het-bbp/vbo-analyse---economische-impact- terreuraanslagen.pdf
Rushe, D. (2017, 14 juli). Nasdaq reaches new record high, 15 years after dotcom tech surge. the Guardian. Geraadpleegd van https://www.theguardian.com
Shepley, N. S. (2011). THE ROARING 20’S AND THE WALL STREET CRASH. Geraadpleegd van http://www.andrewsuk.com
Standaard.be. (2001, 12 september). Europese luchtvaartaandelen crashen mee. De Standaard. Geraadpleegd van https://www.standaard.be
STATISTA. (2020). Market capital value of Europe’s largest banks since the Coronavirus 2020 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.statista.com/statistics/1102735/market-capital-of-leading-e…- banks-since-the-coronavirus-outbreak/
Statistics Netherlands. (2009, 17 maart). Unemployment in 1930s unprecedentedly high. Geraadpleegd op 25 april 2020, van https://www.cbs.nl/en- gb/news/2009/12/unemployment-in-1930s-unprecedentedly-high
Steeman, F. S. (2003). Structurele analyse vd beurscrash van Wall Street van 1929 en het verband met de mondialisering. Geraadpleegd van https://www.scriptieprijs.be/scriptie/2003/structurele-analyse-vd-beurs…- wall-street-van-1929-en-het-verband-met-de
Stock Market Crash. (z.d.). Geraadpleegd op 24 april 2020, van http://athenaandkim.weebly.com/stock-market-crash.html
STOXX. (2020). EURO STOXX 50 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.stoxx.com/index-details?symbol=sx5e
Suy, P. (2020, 10 juni). “Europese Centrale Bank overweegt bad bank voor slechte coronakredieten”. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Tanghe, N. (2008, 10 oktober). De kredietcrisis in vijftien vragen. De Standaard. Geraadpleegd van https://www.standaard.be
Trends. (2020a, 26 maart). Bijna 3,3 miljoen nieuwe werklozen in VS door coronacrisis. Site-Trends-NL. Geraadpleegd van https://trends.knack.be
Trends. (2020b, 5 mei). Werkloosheid in Vlaanderen stijgt fors door coronacrisis. Site- Trends-NL. Geraadpleegd van https://trends.knack.be
U.S. Bureau of Economic Analysis, & Fred Economic Data. (2020). Real Gross Domestic Product [Grafiek]. Geraadpleegd van https://fred.stlouisfed.org/series/GDPCA
US Department of Commerce; US Census Bureau, & Statista. (2019). Number of documented migrants from Europe to the United States between 1820 and 1957 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.statista.com/statistics/1044523/migration-europe-to-us-1820…
Vallin, V. J., Meslé, M. F., Adamets, A. S., & Pyrozhkov, P. S. (2012). Annual sex-specific trends in numbers of births and deaths, from 1924 to 1939 [Grafiek]. Geraadpleegd van https://www.demogr.mpg.de/books/drm/009/2.pdf
Van der Hout, B. (2020, 8 juni). “ECB kan aandelen gaan opkopen”. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Van Dun, Dr. F. v. D. (1988). Crash en depressie (“Herzien”, “2” druk, Vols. 1988–1). Geraadpleegd van
https://users.ugent.be/~frvandun/Texts/Articles/C&D_1988_rev.pdf
Van Eerden, A. (2019, 5 januari). 11 september, de dag die de beurzen deed schudden. Geraadpleegd op 8 mei 2020, van https://www.aberfeld.nl/2015/09/11/11- september-de-dag-die-de-beurzen-deed-schudden/
Van Hamme, K. (2017, 19 oktober). Black Monday, de vergeten beurscrash. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Van Hamme, K. (2020, 19 maart). “Deze berenmarkt is erger dan die van 2008”. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Van Haver, K. (2020a, 21 april). Coronacrisis wordt gigatest voor Europees project. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Van Haver, K. (2020b, 27 mei). Europees herstelfonds van 750 miljard euro. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Van Santen, R. (2017, 6 september). De S&P 500 index; alles over de populairste index. Geraadpleegd op 9 mei 2020, van https://www.lynx.nl/kennis/artikelen/sp-500- index-alles-populairste-speler/
Vanacker, L. (2020a, 14 mei). Luchtvaart wil in lonen snoeien. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Vanacker, L. (2020b, 15 mei). Gesprek met Lufthansa levert geen garanties voor Brussels Airlines op. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Vanacker, L. (2020c, 16 mei). Brussels Airlines schrapt in de zon. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Vermorgen, E. (2020, 9 juni). “Geen dividend bij Europese banken tot 2021”. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Vervenne, W. (2020, 16 april). VS verliezen 22 miljoen jobs in één maand. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Vervenne, W. V. (2011, 22 december). Jumbolening lost eurocrisis niet op. De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Wereldeconomie herstelt snel na terreuraanslagen. (2002, 3 september). De Tijd. Geraadpleegd van https://www.tijd.be
Wolf, M. W. (2009, 20 november). After the Crash. ForeignPolicy, 120. Geraadpleegd van https://foreignpolicy.com
Zacks Investment Research, & CNBC. (2015). NASDAQ Sectors 2000 [Illustratie]. Geraadpleegd van https://www.cnbc.com/15-years-after-nasdaqs-peak-look-how- its-changed/