Eindwerk bachelorstudente geeft nieuwe inzichten op gedrag ‘perfecte’ geleidehond.
50% tot 70% van de honden die worden opgeleid tot blindengeleidehond of hulphond halen de eindstreep niet. In 63% tot 87% van de gevallen gaat het daarbij om gedragsproblemen. Bestaat er een ideale blindengeleidehond? Deze vraag probeert Daisy Ryckman in haar eindwerk te beantwoorden.
Het grootste deel van de blindengeleidehonden vallen in hun opleiding af door gedragsproblemen. Over welke gedragingen gaat het en is een niet-wenselijk gedrag voor de trainers eveneens niet gewenst door de geleidehondgebruikers? Vanuit het Belgisch Centrum voor Geleidehonden (BCG) in Tongeren is aan de Hogeschool Odisee de vraag gesteld om een studie te doen naar het gedrag en de gedragsproblemen die nog voorkomen bij geleidehonden van het BCG bij de blinde- en slechtziende geleiders thuis, zowel in hun werksituatie alsook in hun niet-werksituatie. Wanneer de trainers van het BCG deze gedragingen kennen, kan daar eventueel extra op getraind worden of kan er rekening mee worden gehouden bij de selectie van de honden.
Dit onderwerp interesseerde Daisy zeker. Ze vertelt: “Al van kinds af had ik graag honden rondom mij en ik vond het boeiend om te zien hoe goed honden getraind kunnen worden en waar ze toe in staat waren. Mijn interesse werd al vlug gewekt toen ik het onderwerp over blindengeleidehonden tegenkwam. Ondertussen kwam ik veel te weten over dit boeiende onderwerp en heb nu toch veel bewondering gekregen voor de blindengeleidehond”.
“Geleidewerk is teamwork”
Wanneer de blinde of slechtziende geleider en hond samenwerken is de geleider er voor de oriëntatie en het monitoren van het verkeer en verkeerslichten. De hond is de gids die ervoor zorgt dat het team op de juiste route blijft terwijl hij obstakels vermijdt, bestemmingen als deuren, trappen en stoelen vindt en uitkijkt voor gevaarlijke situaties. “Geleidewerk is teamwork”, schrijft Daisy in haar eindwerk. Om een goed geleideteam te kunnen vormen moeten zowel de blindengeleidehond als zijn geleider over de bepaalde vaardigheden beschikken.
De uitgevoerde studie toetste de ideale, fictieve hond die vier trainers van het BCG omschreven, aan blindengeleidehonden die aan een blinde of slechtziende persoon zijn toegewezen. Daarvoor werd een enquête samengesteld en aangevuld met de daarvoor bestemde, veelgebruikte C-BARQ om zo een onderscheid te kunnen maken tussen de werk- en niet-werksituatie van de hond. C-BARQ is een bestaande vragenlijst die informatie wil verzamelen over het gedrag en temperament van verschillende hondenrassen. In deze studie waren de meest voorkomende ongewenste gedragingen bij een niet-werksituatie: te veel energie, aandachtzoekend gedrag en opwinding. In een werksituatie waren dit: gemakkelijk afgeleid, laag niveau van directe gehoorzaamheid, onzekerheid, steun zoeken in nieuwe situtaties en ongepast gedrag in openbare plaatsen. Uit de studie bleek dat door de C-BARQ bestempeld probleem bij actieve geleidehonden niet altijd als probleemgedrag bestempeld werd door de geleidehondgebruikers. In de categorie ‘energieniveau’ waren er bijvoorbeeld zeer hoge scores, terwijl geleidehondgebruikers niets melden over minder aangenaam gedrag dat zij ervaren door te veel energie van hun geleidehond. Het omgekeerde werd ook gevonden. Het gedrag dat de geleidehondgebruikers als minder aangenaam ervaarden, was niet altijd vast te stellen met de C-BARQ. Geleidehondgebruikers ervaarden dit bijvoorbeeld onder de categorie ‘aandachtsvragend gedrag’ doordat de hond opdringerig was om te spelen met de bal. Dit kwam dan weer niet voor in de C-BARQ.
Deze resultaten zijn gebaseerd op 23 ingevulde enquêtes. Daisy concludeert dat er meer dan 23 geleidehondgebruikers nodig zijn om vast te stellen dat de gevonden resultaten gelden voor actieve geleidehonden in het algemeen. De resultaten uit dit onderzoek geven echter wel het signaal dat het C-BARQ probleemgedrag anders beoordeelt dan geleidehondgebruikers.
Als aanbeveling stelt Daisy voor om het onderzoek op een andere manier te doen, bijvoorbeeld dat de geleidehondgebruikers de C-BARQ invullen voor de ideale geleidehond wanneer de hond de taak van gezelschapsdier vervult. Dit levert hoogstwaarschijnlijk een realistischer beeld op dan het beeld van de ideale hond dat nu door de trainers is geschetst. Een andere oplossing om een realistischer beeld te verkrijgen is dat de trainers naast hun ideale score ook hun maximum toelaatbare score geven.
Bibliografie
Abbott, J. (2016, 16 september). Which dog breeds are used as guide dogs?. Geraadpleegd op 18 februari 2020, van https://pawversity.com/history-and-society/which-dog-breeds-are-used-as-guide-dogs
Ascarelli, M. (2010). Independent vision, Dorothy Harrison Eustis and the story of the Seeing Eye. West Lafayette, Indiana: Purdue University Press. Geraadpleegd op 9 januari 2020, van https://amydjtaylorzoe.s3.amazonaws.com/40/c92d4da7671ce5025eb89ba171494d.pdf
Asher, L, Blythe, S., Roberts, R, Toothill L., Craigon, P.J., Evans K.M., … Gary, C.W. (2013). A standardized behavior test for potential guide dog puppies: Method and association with subsequent success in guide dog training. Journal of Veterinary Behavior 8, 431-438.
Batt, L., Batt, M., Baguley, J., McGreevy, P.D., (2010). Relationships between puppy management practices and reported measures of success in guide dog training. Journal of Veterinary Behavior, 5(5), 240–246.
Belgisch Centrum voor Geleidehonden. (z.d.). Van pup tot geleidehond. Geraadpleegd op 9 januari 2020, van https://geleidehond.be/index.php/10-van-pup-tot-geleidehond?start=4
Bennett, P.C., Rohlf, V.I.(2007). Owner-companion dog interactions: relationships between demographics variables, potentially problematic behaviours, training engagamen tand shared activities. Applied Animal Behaviour Science, 65-84.
Blindengeleidehondenschool Genk. (sd). Geschiedenis. Geraadpleegd op 12 november 2019, van https://www.bghsg.be/geschiedenis/
Braya, E.E., Sammel, M.D., Cheney, L.D., Serpell, J.A., , Seyfarth, R.M. (2017). Effects of maternal investment, temperament, and cognition on guide dog success. Proceedings of the National Academy of Sciences 114(34). http://www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.1704303114
Buzhardt, L. (z.d.) Guide dogs. Geraadpleegd op 18 februari 2020, van https://vcahospitals.com/know-your-pet/guide-dogs
Coppinger, R., Coppinger, L. and Skillings, E. 1998. Observations on assistance dog training and use. Journal of Applied Animal Welfare Science 1, 133–144.
Craigon, P.J., Hobson-West P., England, G.C.W., Whelan, C. Lethbridge, E., & Asher, L. (2017). She's a dog at the end of the day: Guide dog owners' perspectives on the behaviour of their guide dog. PLoS ONE 12(4). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0176018
Diederich, C., & Giffroy, J.M. (2006). Behavioural testing in dogs: a review of methodology in search for standardization. Applied Animal Behaviour Science, 97, 51–72.
Dog Star Daily. (2007, 30 maart) Puppy personality Development. Graadpleegd op 11 januari 2020, van https://www.dogstardaily.com/training/puppy-personality-development
Dotson, M.J., & Hyatt, E.M. (2008). Understanding dog–human companionship. Business Research, 61(5), 457-466.
Duffy, D.L., & Serpell, J. A. (2012). Predictive validity of a method for evaluating temperament in young guide and service dogs . Applied Animal Behaviour Science 138, 99–109.
Ennik, I., Liinamo, A.E., Leighton, E., & van Arendonk, J. (2006). Suitability for field service in 4 breeds of guide dogs. Journal of Veterinary Behavior, 1, 67-74.
Evans, K.M., Lewis, T.W., Asher, L, Blythe, S., Bottomley, M., Tootill, L., … & Blott S.C. (2015). Genetic evaluation of traits in a standardized behavioral test for potential guide dog puppies using crossbreed models. Journal of Veterinary Behavior, 10(6), 459-464.
Fédération Cynologique Internationale. (z.d.) Presentation of our organisation. Geraadpleegd op 17 febrauri 2020, van http://www.fci.be/en/Presentation-of-our-organisation-4.html
Fishman, G. A. (2003). When your eyes have a wet nose: the evolution of the use of guide dogs and establishing the Seeing Eye. Survey of Ophthalmology, 48(4), 452-458.
Foyer, P., Bjällerhaga, N., Wilssonc, E., & Jensena, P. (2014). Behaviour and experiences of dogs during the first year of life predict the outcome in a later temperament test. Applied Animal Behaviour Science 155, 93-100.
Fratkin, J.L., Sinn, D.L., Patall, E.A., & Gosling, S.D. (2013). Personality Consistency in Dogs: A Meta-Analysis. PLoS ONE 8(1),e54907. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0054907
Freedman, D.G, King, J.A., & Elliot O. (1961). Critical period in the social development of dogs. Science 133(3457), 1016–1017. https://doi.org/10.1126/science.133.3457.1016
Galibert, F., Quignon, P., Hitte, C., & André, C. (2011). Toward understanding dog evolutionary and domestication history. Comptes rendus - Biologies, 334(3), 190-196.
Germonpré, M., Sablin, M. V., Stevens, R.E., Hedges, R.E.M., Hofreiter, M., Stiller, M., Després, V.R. (2009). Fossil dogs and wolves from Palaeolithic sites in Belgium, the Ukraine and Russia: osteometry, ancient DNA and stable isotopes. Journal of Archaeological Science, 36, 473–490.
Guide Dogs. (z.d.). What a guide dog does. Geraadpleegd op 9 januari 2020, van https://www.guidedogs.org.uk/services-we-provide/guide-dogs/what-a-guide-dog-does
Guide Dogs Victoria. (z.d.). Guide Dog selection and training. Geraadpleegd op 9 januari 2020, van https://www.guidedogs.com.au/guide-dogs/guide-dog-training
Hauser, S., Wakkery, R., Neustaedter, C.G. (2014). Understanding guide dog team interactions: design opportunities to support work and play. Proceedings of the 2014 conference on Designing interactive systems, 295-304. https://doi.org/10.1145/2598510.2598531
Hershkovitz, I., Weber, G., Quam, R., Duval, M., Grün, R., Kindsley., L. ... Rodríguez, L. (2018). The earliest modern humans outside Africa. Science, 359(6374), 456-459.
Hsu, Y.Y., & Serpell, J.A. (2001). Development and validation of a novel method for evaluating behaviour abd temperament in guide dogs. Applied Animan behaviour Science 72, 347-364.
Hsu, Y.Y., & Serpell, J.A. (2003). Development and validation of a questionnaire for measuring behaviour and temperament traits in pet dogs. Journal of the American Veterinary Medical Association 223, 1293-1300.
Ilska,J., Haskell, M.J., Blott, S.C., Sánchez-Molano, E., Polgar, Z., Lofgren, S.E., ... & Wiener, P. (2017). Genetic Characterization of Dog Personality Traits. Genetics Society of America, 206, 1101-1111. https://doi.org/10.1534/genetics.116.192674
International Guide Dog Federation. (z.d.). History of guide dogs. Geraadpleegd op 12 november 2019, van https://www.igdf.org.uk/about-us/facts-and-figures/history-of-guide-dogs/
Ireson, P. (1991). Another pair of eyes: the sory of guide dogs in Britian. London: Pelham.
Jagoe, A., & Serpell, J. (1996). Owner characteristics and interactions and the prevalence of canine behaviour problems. Applied Animal Behaviour Science 47(3), 1-42.
Jespers, K. (2013, 24 april). BGHSG vzw viert Internationale Dag van de Geleidehond. Geraadpleegd op 8 januari 2020, van https://www.hbvl.be/cnt/eid175832/extern-bghsg-vzw-viert-internationale-dag-van-de-geleidehond
Knol, B.W., Roozendaal, C., van den Bogaard, & Bouw, J. (1988). The suitability of dogs as guide dogs for the blind: criteria and testing procedures. The Veterinary Quarterly 10 (3), 198-204.
Koda, N., Kubo, M., Ishigami, T., & Furuhashi, H. (2011). Assessment of dog guides by users in Japan and suggestions for improvement. Journal of visual impairment and blindness, 105(11), 591–600.
Kubinyi, E., Turcsán, B., & Miklósi, A. (2009). Dog and owner demographic characteristics and dog personality trait associations. Behavioural Processes 81, 392-401.
Landsberg G., Hunthausen W., Ackerman L. (2013). Behavior problems of the Dog & Cat. 3rd edition, Saunders, London, p. 13-19.
Lane, D.R., McNicholas, J., Collis, G.M. (1998). Dogs for the disabled: benefits to recipients and welfare of the dog. Applied Animal Behavior Science 59(1–3), 49–60.
Lenkei, R., Pogány, Á., & Fugazza, C. (2019). Social behavior in dog puppies: Breed differences and the effect of rearing conditions. Biologica Futura. 70, 134–142.
Liimatainen, R., Liinamo, A., & Ojala, M. (2009). Genetic and environmental factors affecting behaviour test results in Rottweilers. Geraadpleegd op 15 januari, van http://old.eaap.org/Previous_Annual_Meetings/2009Barcelona/Papers/07_Liimatainen.pdf
Lloyd, J.K.F. (2004). Exploring the match between people and their guide dogs. (Proefschrift). Massey University, Aotearoa New Zealand.
Lloyd, J., Budge, C., La Grow, S., & Stafford, K. (2016). An investigation of the complexity of successful and unsuccessful guide dog matching and partnerships. Frontiers in Vetenary Science 16. https://doi.org/10.3389/fvets.2016.00114
Mizukoshia, M., Kondob, M., & Nakamurab, T. (2008). Evaluation of the potential suitability of guide dog candidates by continuous observation during training. Journal of Veterinary Behavior, 3, 193-198.
Naderi, S., Miklósi, Á., Dóka, A., & Csányi, V. (2001). Co-operative interactions between blind persons and their dogs. Applied Animal Behaviour Science 74, 59-80.
Oldenbroek, K. & Windig, J. (2012). Het fokken van rashonden - Omgaan met verwantschap en inteelt. Amsterdam: Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Nederland.
Ostermeier, M. (2010). History of guide dog use by veterans. Military medicine, 175(8), 587-593.
Pierotti, R., & Fogg, B.R. (2017). The first domestication: how wolves and humans coevolved. New Haven: Yale University Press.
Riemer, S., Müller, C., Virányi, S., Huber, L., & Range F. (2014). The Predictive Value of Early Behavioural Assessments in Pet Dogs – A longitudinal study from neonates to adults. PLoS ONE 9(7): e101237. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0101237
Rooney, N.J., & Cowan, S. (2011). Training methods and owner-dog interactions: Links with dog behaviour and learning ability. Applied Animal Behaviour Science 132, 169-177.
Schöberl, I., Wedl, M., Bauer, B., Day, J., Möstl, E., & Kotrschal, K. (2012). Effects of Owner-Dog Relationship and Owner Personality on Cortisol Modulation in Human-Dog Dyads. Anthrozoos 25, 199-214.
Schwab, C., & Huber, L. (2006). Obey or not obey? Dogs (Canis familiaris) behave differently in response to attentional states of their owners. Journal of Comparative Psychology 120(3), 169-175.
Scott, J.P., & Fuller, J.L. (1965). Genetics and the social behaviour of the dog. Chicago: University of Chicago Press. Geraadpleegd op 11 januari 2020, van https://www.gwern.net/docs/genetics/heritable/1965-scott geneticsandthesocialbehaviorofthedog.pdf
Serpell, J.A., & Duffy, D.L. (2016). Aspects of juvenile and adolescent environment predict agression and fear in 12-month-old guide dogs. Veterinary Science 3(49) https://doi.org/10.3389/fvets.2016.00049
Serpell, J., Jagoe, J.A. (1995). Early experience and the development of behaviour. In: Serpell, J. (Ed.), The Domestic Dog (pp. 79-102). Cambridge: Cambridge University Press.
Svartberg, K., 2007. Individual differences in behaviour – dog personality. In: Jensen, P. (Ed.), The
Behavioural Biology of Dogs. CAB International, Cambridge, MA, pp. 182–206.
Thalmann, O., Shapiro, B., Cui, P., Schuenemann, V. J., Sawyer, S. K., Greenfield, D. L., . . . Wayne, R. K. (2013). Complete mitochondrial genomes of ancient canids suggest a European origin of domestic dogs.(Report)(Author abstract). Science, 342(6160), 871-874.
Van der Waaij, E.H., Wilsson, E., & Strandberg, E. (2008). Genetic analysis of results of a Swedish behavior test on German Shepherd Dogs and Labrador Retrievers. Journal of Animal Science 86(11), 2853-2861.
Wiener, P., & Haskell, M.J. (2016). Use of questionnaire-based data to assess dog personality. Journal of Veterinary Behavior 16, 81-85.
Willis-Owen, S. A. G., & Flint, J. (2006). The genetic basis of emotional behaviour in mice. European Journal of Human Genetics 14, 721–728.
Wilsson, E., & Sundgren, P.E. ( 1997). The use of a behaviour test for selection of dogs for service and breeding. II. Heritability for tested parameters and effect of selection based on service dog characteristics. Applied Animal Behaviour Science 54, 235-241.
Wilsson, E., & Sinn, D.L. (2012). Are there differences between behavioral measurement methods? A comparison of the predictive validity of two ratings methods in a working dog program.
Yamamoto, M., Ohtani, N., & Ohta, M. (2011). The response of dogs to attentional focus of human beings: A comparison between guide dog candidates and other dogs. Journal of Veterinary Behavior 6(1), 4-11.
Zijlmans, J. (2002). Hond en baas. Een geschiedenis van haat en liefde. Den Haag: De Nieuwe Haagsche, Haags historisch museum.
.
