VROUWELIJKE POLITICI VERLATEN NATIONAAL PARLEMENT EERDER DAN MANNELIJKE COLLEGA’S
Uit onderzoek van een masterstudente aan de Universiteit van Gent blijkt dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen wanneer ze de Belgische Kamer verlaten. Vrouwen stoppen vroeger en hebben er dus een kortere ambtstermijn opzitten dan mannelijke politici, concreet gaat het over gemiddeld 3,6 jaar. Het onderzoek toont ook aan dat de motieven om de politieke arena te verlaten weinig verschillen tussen mannen en vrouwen.
Word de politiek tegenwoordig nog altijd gezien als een mannenwereld? Ondanks het feit dat er steeds meer vrouwelijke politici in parlementen wereldwijd terechtkomen, bekleden ze gemiddeld nog steeds maar 24,5% van de zetels. België doet het met z’n 43% vrouwen in de Kamer van Volksvertegenwoordigers wel beter dan dat mondiaal gemiddelde. Toch is ons nationaal parlement nog niet volledig paritair. In de wetenschappelijke literatuur benaderen onderzoekers de politieke vertegenwoordiging van vrouwen meestal vanuit de instroom. Voor dit thesisonderzoek besloot Maartje Du Pont een blik te werpen op de exit van politici. Want ook de uitstroom kan de vrouwelijke vertegenwoordiging beïnvloeden.
Op lange termijn
Op basis van biografische data van de Kamerleden tussen 2010 en 2019 werd een dataset samengesteld. Die dataset moest duidelijk maken of de lengte van de ambtstermijn bij ex-politici verschilt tussen mannen en vrouwen. Het onderzoek gebruikt ook interviews om na te gaan of de motieven om de politieke arena te verlaten, verschillen tussen mannen en vrouwen. Ten slotte werd ook gekeken of er verschillen tussen partijen zijn.
Uiteindelijk blijkt dat er op het vlak van de duur van de ambtstermijn een beduidend verschil is tussen mannen en vrouwen. De onderzochte ex-politici begonnen rond dezelfde leeftijd hun carrière in de Kamer, maar vrouwen beëindigen hun loopbaan in het nationaal parlement ook eerder, een verschil van gemiddeld 3,6 jaar. Dit heeft belangrijke gevolgen, aangezien de beleidsinvloed die een parlement heeft, sterk samenhangt met zijn of haar anciënniteit. Daarnaast doken ook verschillen tussen partijen op. Vrouwen bij linksgeoriënteerde partijen, waaronder sp.a of PS, hadden er een langere ambtstermijn opzitten in vergelijking met vrouwelijke ex-politici uit rechtse of centrumpartijen.
Vrijwillig of onvrijwillig?
Verschillen ook de motieven om de politiek te verlaten tussen mannelijke en vrouwelijke ex-politici? Traditioneel maken onderzoekers daarbij onderscheid tussen vrijwillig de politiek verlaten of dat onvrijwillig doen, bijvoorbeeld als gevolg van te weinig stemmen. Om op die vraag te antwoorden, werden 10 ex-politici van sp.a en CD&V geïnterviewd. Daaruit bleek dat er weinig genderverschillen zijn, maar dat het onderscheid zich voornamelijk situeert tussen de partijen. De nationale carrière eindigde voor alle bevraagden van CD&V omdat zij niet opnieuw herverkozen raakten. Bij de bevraagden van sp.a is dat beeld genuanceerder. Zij stopten om andere redenen, waaronder ontevredenheid met de aangeboden plaats, verhuizing naar een ander bestuursniveau of de moeilijke combinatie tussen het ambt als parlementslid en gezin.
Toekomstbeeld
Deze resultaten roepen enkele vragen op naar de toekomst. Zijn de resultaten van dit onderzoek over de exit zorgwekkend? Dit kan partijen of verschillende overheden bijvoorbeeld aanzetten om na te denken over hoe men dit verschil tussen mannen en vrouwen kan wegwerken en hoe men ook een langere nationale carrière van vrouwelijke politici mogelijk kan maken.
Bibliografie
Abendschon, S., & Steinmetz, S. (2014). The Gender Gap in Voting Revisited: Women's Party Preferences in a European Context. Social Politics: International Studies in Gender, State & Society, 21(2), 315–344.
Bouteca, N., & Terrière, L. (2017). 1 JAAR VOOR DE LOKALE VERKIEZINGEN: Hoe betreden de linkse partijen de electorale arena? Sampol.
Brito Vieira, M. (2011). Reclaiming Representation: Contemporary Advances in the Theory of Political Representation. Abingdon: Routledge.
Byrne, C., & Theakston, K. (2015). Leaving the House: The Experience of Former Members of Parliament Who Left the House of Commons in 2010. Parliamentary Affairs, 69(3), 686–707.
Caul, M. (1999). Women's representation in Parliament: the role of political parties. Party Politics, 5(1), 79–99.
Caul, M. (2012). “Party politics”. In the Oxford Handbook on Gender and Politics, eds. G. Waylen, K. Celis, J. Kantola and L. Weldon. Oxford: Oxford University Press.
Celis, K., & Woodward, A. (2000). Gendering the New Political Culture? Women in the First Flemish Regional Parliament. Working Paper for European Consortium of Political Research Joint Sessions 14- 19 April 2000 Copenhagen.
Celis, K. (2011). Hoe kunnen vrouwen beter vertegenwoordigd worden? Tijdschrift voor Genderstudies, 2, 20–34.
Celis, K., Childs, S., Kantola, J., & Krook, M. L. (2014). Constituting Women's Interests through Representative Claims. Politics & Gender, 10(02), 149–174.
Celis, K., & Erzeel, S. (2013). Beyond the Usual Suspects: Non-Left, Male and Non-Feminist MPs and the Substantive Representation of Women. Government and Opposition, 50(01), 45–64.
Celis, K., & Meier, P. (2006). De macht van het geslacht: gender, politiek en beleid in België. Leuven: Acco.
Childs, S. & J., Lovenduski. (2013). Political representation. In G. Waylen, K. Celis, J. Kantola, & S. L. Weldon (Reds.), Oxford handbook of Politics and Gender. Oxford, Groot-Brittannië: Oxford University Press.
Creswell, J. W, & Plano Clark, V. L. (2018). Designing and conducting mixed methods research. Third Edition. Los Angeles: SAGE.
Crowder-Meyer, M. (2013). Gendered Recruitment without Trying: How Local Party Recruiters Affect Women's Representation. Politics & Gender, 9(04), 390–413.
49
Decuir-Gunby, J. T., & Schutz, P. A. (2016). Developing a Mixed Methods Proposal. Thousand Oaks, Canada: SAGE Publications.
De Smaele, H., & Tollebeek, J. (2002). Politieke representatie. Leuven: Universitaire pers. Devos, C. (2017). Een plattegrond van de macht. Gent, België: Academia Press.
Dodeigne, J. (2015). Representing a minority group in multinational federal systems: career patterns in catalonia, scotland and wallonia. (Doctoraat, Université de Liège, Luik).
Dolan, J., Deckman, M., & Swers, M. (2016). Women and politics: paths to power and political influence (3e ed.). Maryland: Rowman & Littlefield.
Eelbode, F., Wauters, B., Celis, K. & Devos, C. (2013). Left, right, left. The role of a party’s ideology on the political representation of ethnic minorities. Politics, Groups & Identities 1(3): 451-467.
Evans, E. (2012). From finance to equality: the substantieven representation of women's interests by men and women mp’s in the house of commons. Representation, 48(2), 183–196.
Folke, O., & Rickne, J. K. (2012). Female Representation but Male Rule? Party Competition and the Political Glass Ceiling. SSRN Electronic Journal.
Fox, R. L., & Lawless, J. L. (2011). Gendered Perceptions and Political Candidacies: A Central Barrier to Women's Equality in Electoral Politics. American Journal of Political Science, 55(1), 59–73.
François, A., & Grossman, E. (2015). How to Define Legislative Turnover? The Incidence of Measures of Renewal and Levels of Analysis. The Journal of Legislative Studies, 21(4), 457–475.
Franceschet, M. L. Krook, & N. Tan (Red.), The Palgrave Handbook of Women’s Political Rights (1ste editie, pp. 52-70). UK: Palgrave Macmillan.
Franceschet, S., Krook, M. L., & Piscopo, J. M. (2012). The impact of gender quotas. Oxford, Groot- Brittannië: Oxford University Press.
Gouglas, A., Maddens, B., & Brans, M. (2017). Determinants of legislative turnover in Western Europe, 1945- 2015. European Journal of Political Research, 57(3), 637–661.
Hooghe, M., Jacobs, L., & Claes, E. (2015). Enduring Gender Bias in Reporting on Political Elite Positions: Media Coverage of Female MPs in Belgian News Broadcasts (2003–2011). The International Journal of Press/Politics, 20(4), 395–414.
Hughes, M. M., & Paxton, P. (2019). The political representation of Women over time. In S.
Inter-parliamentary Union (IPU), (2019).IPU - Comparative data on Structure of parliament. Geraadpleegd op 23 november 2019, van https://data.ipu.org/women- ranking?month=10&year=2019
50
Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (IGVM). (z.d.). Cijfers. Geraadpleegd op 27 maart 2020, van https://igvm-iefh.belgium.be/nl/activiteiten/politiek/cijfers
Jeydel, A., & Taylor, A. J. (2003). Are Women Legislators Less Effective? Evidence from the U.S. House in the 103rd- 105th Congress. Political Research Quarterly, 56(1), 19–27.
Karpowitz, C. F., Monson, J. Q., & Preece, J. R. (2017). How to Elect More Women: Gender and Candidate Success in a Field Experiment. American Journal of Political Science, 61(4), 927–943.
Kassa, S. (2015). Challenges and Opportunities of Women Political Participation in Ethiopia. Journal of Global Economics, 03(04). https://doi.org/10.4172/2375-4389.1000162
Kittilson M. C. (2006). Challenging Parties, Changing Parliaments. Columbus: Ohio State University Press.
Kittilson, M. C., & Schwindt-Bayer, L. A. (2012). The gendered effects of electoral institutions. Oxford, Groot-Brittannië: Oxford University Press.
Krook, M. L. (2010). Why Are Fewer Women than Men Elected? Gender and the Dynamics of Candidate Selection. Political Studies Review, 8(2), 155–168.
Krook, M. L., & Schwindt-Bayer, L. (2013). Electoral institutions. In G. Waylen, K. Celis, J. Kantola, & S. L. Weldon (Reds.), Oxford handbook of Politics and Gender (pp. 554–578). Oxford, Groot-Brittannië: Oxford University Press.
Krook, M. L., & Zetterberg, P. (2014). Electoral quotas and political representation: Comparative perspectives. International Political Science Review, 35(1), 3-11.
Lawless, J. L. (2004). Politics of Presence? Congresswomen and Symbolic Representation. Political Research Quarterly, 57(1), 81–99.
Lawless, Jennifer L., and Sean M. Theriault. (2005). “Will She Stay or Will She Go? Career Ceilings and Women’s Retirement from the U.S. Congress.” Legislative Studies Quarterly.
Luhiste, M. (2015). Party Gatekeepers' Support for Viable Female Candidacy in PR-List Systems. Politics & Gender, 11(01), 89–116.
Mansbridge, J. (2003). Rethinking Representation. In: American Political Science Review, 97, 4, pp. 515- 528.
Matland, R. E. (2005). Enhancing Women’s Political Participation: Legislative Recruitment and Electoral Systems. In J. Ballington, & A. Karam (Reds.), Women in Parliament: Beyond Numbers (pp. 93–111). IDEA: Stockholm.
Meuleman, B., & Roose, H. (2017). Methodologie van de sociale wetenschappen: een inleiding. Gent, België: Academia Press.
51
Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.
Niven, D. (1998). Party Elites and Women Candidates: The Shape of Bias. Women & Politics, 19 (2), 57– 80.
Norris, P. (2006). The Impact of Electoral Reform on Women’s Representation. Acta Politica, 41, 197– 213.
Paxton, P., & Hughes, M. M. (2015). The Increasing Effectiveness of National Gender Quotas, 1990- 2010. Legislative Studies Quarterly, 40(3), 331–362.
Phillips, A. (1995). The politics of presence. Oxford: Clarendon Press.
Pitkin, H. Fenichel. (1967). The concept of representation. Berkeley (Calif.): University of California
press.
Polk, J., Rovny, J., Bakker, R., Edwards, E., Hooghe, L., Jolly, S., ... Zilovic, M. (2017). Explaining the salience of anti-elitism and reducing political corruption for political parties in Europe with the 2014 Chapel Hill Expert Survey data. Research & Politics, 4 (1). doi: 10.1177/2053168016686915/2053168016686915
Praino, R., & Stockemer, D. (2016). The Career Length and Service of Female Policymakers in the US House of Representatives. Government and Opposition, 53(03), 437–460.
Pruysers, S., & Blais, J. (2016). Why Won't Lola Run? An Experiment Examining Stereotype Threat and Political Ambition. Politics & Gender, 13 (02), 232–252.
Rosema, M., Denters, B., & Aarts, K. (2011). How democracy works. Political representation and policy congruence in modern societies. Essays in Honour of Jacques Thomassen. Amsterdam: Pallas Publications.
Rosen, J. (2012). The Effects of Political Institutions on Women’s Political Representation. Political Research Quarterly, 66(2), 306–321.
Rosen, J. (2017). Gender quotas for women in national politics: A comparative analysis across development thresholds. Social Science Research, 66, 82–101.
Saward, M. (2006). The Representative Claim. In: Contemporary Political Theory, 5, pp. 297-318. Schmidt, G. (2008). The election of women in list PR-systems: Testing the conventional wisdom.
Electoral studies, 28, 190–203.
Schwindt-Bayer, L. A. (2009). Making Quotas Work: The Effect of Gender Quota Laws On the Election of Women. Legislative Studies Quarterly, 34(1), 5–28.
52
Schwindt-Bayer, L. A., and Mishler, W. (2005). “An Integrated Model of Women’s Representation.” Journal of Politics 67 (2): 407–28.
Statbel. (2019, 17 juni). Structuur van de bevolking - Statbel. Geraadpleegd op 23 november 2019, van https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking.
Thames, F. C. (2017). Understanding the Impact of Electoral Systems on Women's Representation. Politics & Gender, 13(03), 379–404.
Tremblay, M. (2012). Conclusion in Tremblay M, ed., Women and legislative representation: electoral system, political parties and sex quotas (Herz. ed.). New York, USA: Palgrave Macmillan, 233-247.
Urbinati, N., & Warren, M. E. (2008). The Concept of Representation in Contemporary Democratic Theory. Annual Review of Political Science, 11(1), 387–412.
Valcke, T. (2017).Het beleid van de Provincie West-Vlaanderen: 1995 - 2017.Sint Andries: Provinciebestuur West-Vlaanderen.
Vanlangenakker, I.; Wauters, B.; Maddens, B.; (2013). “Pushed Toward the Exit? How Female MPs Leave Parliament.” Politics & Gender; 2013; Vol. 9; iss. 1; pp. 61 – 75
Van Assendelft, L. (2014). Entry level in politics? Women as candidates and elected officials at the local level. In S. Thomas, & C. Wilcox (Reds.), Women and elective office: past, present and future (3e ed., p. 199–215). Oxford, Groot-Brittannië: Oxford University Press.
Wauters, B., & Lambrecht, J. (2007). Zelfstandigen in de Belgische politiek: een kwantitatieve analyse. Geraadpleegd van https://ideas.repec.org/p/hub/wpecon/200712.html
Wauters, Bram, Bart Maddens, and Gert-Jan Put. 2014. "It takes time: the long-term effects of gender quota." Representation 50 (2):143-159.
Wauters, B., Thijssen, P., & Van Erkel, P. (2019). Preference voting in the Low Countries. A meta- analysis. Politicologenetmaal.
Williams, M. S., Voice, trust and memory. Marginalized groups and the failings of liberal representation, Princeton, Princeton University Press, 1998.
Wolbrecht, Christina, and David. E. Campbell, (2007). Leading by Example: Female Members of Parliament as Political Role Models. AJPS, 51 (4)
Zetterberg, P. (2009). Do Gender Quotas Foster Women’s Political Engagement? Lessons from Latin America. Political Research Quarterly, 62(4), 715–730.
