Netwerkeconomie als redding voor de economie van morgen
Alternatieve economische modellen kunnen ons voorbereiden op onstabiele economische situaties. 
Netwerkeconomie ziet de wereld als een verbonden netwerk van personen en ondernemingen. Bron: Geralt (pixbay.com)
Momenteel vinden allerhande maatschappelijke evoluties plaats. Dit zorgt ervoor dat het klassieke economische systeem, dat we kennen door denkers zoals Marx, Smith en Ricardo, onder druk komt te staan, en men op zoek gaat naar nieuwe economische structuren en manieren van handelen met elkaar.
Overal ter wereld beginnen mensen te beseffen dat er nood is aan verandering. Het economisch systeem waar onze maatschappij op draaide voor de afgelopen 50 jaar is ondertussen op verschillende vlakken achterhaald. Dit wordt als maar meer duidelijk bij elke crisis of onverwachte situatie die zich voordoet. Ondernemingen zijn niet meer in staat om dit zelfstandig te boven te komen en trekken aan de alarmbel.
Er moet een nieuwe focus komen in ons economisch systeem die niet meer puur financieel en kapitalistisch is. Niet enkel ondernemingen, maar ook het Wereld Economisch Forum en de Europese Unie voerden de afgelopen jaren extensief onderzoek uit naar dit soort nieuwe economische modellen. Deze modellen moeten naast duurzaam, ook te implementeren zijn op grote schaal.
Netwerkeconomie als alternatief
Netwerkeconomie is een term die al decennialang bestaat en doorheen de tijd een nieuwe betekenis heeft gekregen. Een complete en moderne definitie voor de term is de volgende: “Netwerkeconomie is een economische stroming waar organisaties en individuen zich bevinden in een onderling verbonden omgeving, ondersteund door moderne technologie en zich focussen op de maatschappelijke veranderingen en andere vormen van waarden dan economisch winstbejag.”
Men stapt dus deels weg van het klassieke kapitalistische systeem waar men hoofdzakelijk kijkt naar financieel winstbejag, er komt een nieuwe focus op andere vormen van waardecreatie. Sociale doelen zoals werkbaar werk en geluk worden mee in rekening gebracht.
Ook duurzaamheid komt aan bod. Niet enkel in de vorm van ecologie en energie efficiëntie, maar ook het voortbestaan van de onderneming garanderen en op een maatschappelijk verantwoorde wijze ondernemen (MVO) zijn belangrijke onderdelen van een netwerkeconomie.
Daarnaast spreken we ook over verbondenheid. Ondernemingen staan niet meer alleen, maar kunnen elkaar gebruiken en ondersteunen om vooruit te raken. Dit onderling samenwerken noemen we netwerkend ondernemen.
De kracht van kmo’s
Innovatie is niet enkel weggelegd voor startups en grote multinationals. Bron: Jarmoluk (pixbay.com)
Innovatie wordt over het algemeen gelinkt aan jonge startups of grote multinationals met een gigantisch R&D-budget. Dit is echter niet altijd een correcte assumptie. Verschillende onderdelen van netwerkeconomie kunnen we terugvinden in kmo’s met verschillende achtergronden en zeer diverse producten en diensten.
Zij zien de waarde van deze manier van ondernemen in en zetten hier dan ook sterk op in. Dit maakt hen beter voorbereid op moeilijke situaties. Kmo’s zijn in Europa, en zeker in België verantwoordelijk voor een groot deel van de arbeidsmarkt. Het is dus van groot belang dat deze ondernemingen blijven bestaan en kunnen bloeien in onze lokale, maar ook in de internationale economie.
Ondernemen op een netwerkeconomische wijze is opportuun voor deze kmo’s aangezien ze gebruik kunnen maken van verschillende van hun eigenschappen. Ze kunnen zich meer focussen op de lokale omgeving, hun werknemers, de lokale gemeenschap etc. Dit is een grotere uitdaging voor grote multinationals.
Redding in onzekere tijden
2020 is geen jaar als een ander. Er ontstaan probleemsituaties uit verschillende onverwachte hoeken. Zowel economisch, sociaal als ecologisch staat onze maatschappij onder extreme druk. Ons klassieke kapitalistisch systeem is niet voorbereid op dit soort situaties, en veel ondernemingen weten ook niet hoe ze moeten omgaan met dit soort black swans en gaan ten onder.
Black swan: Een onverwachte gebeurtenis met grote negatieve gevolgen op economisch en/of maatschappelijk vlak.
Ondernemingen die zich meer flexibel opstellen en zich focussen op andere doelen dan puur winstbejag gaan over het algemeen beter om met dit soort situaties. Waarom? Omdat ze niet enkel kijken naar de financiële cijfers, maar ook naar wat rond hen gaande is en hoe ze daar een positieve impact kunnen verkrijgen.
We zien ook dat hun personeel zich makkelijker kan vinden in de bedrijfscultuur en visie van deze bedrijven, waardoor de productiviteit en motivatie kan stijgen. Aangezien de werknemers de onderneming maken, kan dit een gigantisch voordeel zijn tegenover de concurrentie.
Hoe ver staan we?
Een vaste aanpak om netwerkeconomisch te ondernemen is er niet. Dit is ook moeilijk neer te schrijven aangezien iedere onderneming zijn focus licht anders zal stellen. Wat we wel hebben, zijn diverse frameworks die ondernemingen kunnen sturen en ondersteunen in hun veranderingsproces naar een netwerkeconomie toe. Hier denken we bijvoorbeeld aan de donut van Kate Raworth, de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties, Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en nog vele anderen.
Er vindt steeds meer onderzoek plaats naar nieuwe economische modellen, en ondernemingen beginnen ook zelf te experimenteren met nieuwe aanpakken. Dit is zeer positief, maar we zijn nog maar aan de start van de transitie.
Netwerkeconomie of eender welk ander economisch model is nog lang niet algemeen verspreid. Er moet dus een grotere focus komen op het informeren van ondernemingen en overheden over dit soort modellen en wat de impact van dit soort aanpak kan zijn voor hen en hun omgeving. Enkel op die manier zullen we onze economie kunnen moderniseren en omvormen naar een meer duurzaam model met een vooruitstrevende toekomst.
Bibliografie
Anstey, C. (2019, oktober 23). We need an economic model that works for people and the planet. World Economic Forum. https://www.weforum.org/agenda/2019/09/how-to-make-markets-more-sustain…
Anu Hariharan Et Al. (z.d.). Network Effects [PowerPoint].
Aranoff, S. L., Pearson, D. R., Okun, D. T., Lane, C. R., Williamson, I. A., & Pinkert, D. A. (2010). Small and Medium-Sized Enterprises: Overview of Participation in U.S. Exports (Nr. 332–508; p. 91). United States International Trade Commission. https://www.usitc.gov/publications/332/pub4125.pdf
Arbeid & Milieu. (2018, september 3). Werknemers nemen de zaak over [Blog]. Netwerk Bewust Verbruiken. https://www.bewustverbruiken.be/artikel/werknemers-nemen-de-zaak-over
Beech, N., & MacIntosh, R. (2017). Managing Change: Enquiry and Action. Cambridge University Press.
Belga. (2018, februari 10). “Data worden belangrijker dan geld”. De Tijd, 29.
Bevan, R. (2013). Changemaking: Tactics and Resources for Managing Organizational Change. eBookIt.com.
Boonstra, A. (2017). ICT, Mensen en organisaties (3de dr.). Pearson Benelux.
Çalışkan, A., Akkoç, I., & Turunç, Ö. (2019). THE MEDIATING ROLE CONFLICT WITH CO-WORKERS IN THE EFFECT OF INDIVIDUAL INNOVATIVE BEHAVIOURS ON THE ROLE CONFLICT AND ROLE AMBIGUITY OF WORKERS. Journal of Turkish Social Sciences Research, 4(2), 21.
Calu, T. (2017, december 7). Page NV: Naar een coöperatie van werknemers [Blog]. Arbeid en milieu. https://arbeidenmilieu.be/2017/12/07/page/
Camagni, R. (1991). Innovation networks: Spatial perspectives. Belhaven Press.
Castells, M. (2011). The Rise of the Network Society (2de dr.). John Wiley & Sons.
Chassagnette, A., & Trias Pinto, C. (2017). New sustainable economic models (exploratory opinion requested by the Commission) (p. 15) [Exploratory opinion Commission]. European Economic and Social Committee. https://www.eesc.europa.eu/en/our-work/opinions-information-reports/opi…
Chen, C.-K., Yu, C.-H., & Chang, H.-C. (2006). ERA Model: A Customer-Orientated Organizational Change Model for the Public Service. Total Quality Management & Business Excellence, 17(10), 1301–1322. https://doi.org/10.1080/14783360600753794
Coca-Cola. (z.d.). Meeting the SDGs: The Greatest Global Change Happens Together [Bedrijfswebsite]. Geraadpleegd 18 mei 2020, van http://www.coca-cola.eu/news/SDGs-global-change-happens-together/
Codit. (2020). Codit—Design, build and run, Azure integration solutions [Bedrijfswebsite]. Codit. https://www.codit.eu/en/
Cote, R. (2019). The Evolution of Social Network Theory: Perceived Impact on Developing Networking Relationships. American Journal of Management, 19(3), 19–34. https://doi.org/10.33423/ajm.v19i3.2187
De commissie van de Europese gemeenschappen. (2003). Aanbeveling van de commissie van 6 mei 2003 betreffende de definitie van kleine, middelgrote en micro-ondernemingen. Publicatieblad van de Europese Unie.
De Langhe, R. (2018, oktober). Deeleconomie: Digitalisering, commons & platforms. Etion Inspiratienota, 103, 8.
De Langhe, R. (2019, oktober). Op zoek naar het platform in het product. Etion Inspiratienota, 110, 8.
Etion. (z.d.). Missie | ETION, Forum voor geëngageerd ondernemen [Bedrijfswebsite]. Geraadpleegd 7 mei 2020, van https://etion.be/over-etion/missie
Eurostat. (2019). Key figures on Europe 2019 edition [Jaarverslag]. Eurostat. https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3217494/10164469/KS-EI-19-001-E…
Eurostat. (2019). Key figures on Europe 2019 edition [Jaarverslag]. Eurostat. https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3217494/10164469/KS-EI-19-001-E…
Eurostat. (z.d.). Overview Sustainable Development Goals—Eurostat [Statistiek]. Sustainable Development Goals. Geraadpleegd 11 mei 2020, van https://ec.europa.eu/eurostat/web/sdi
Febecoop. (2019, juni 13). Werknemers worden overnemers bij elektronicabedrijf Page [Blog]. Febecoop. https://febecoop.be/cases/werknemers-nemen-elektronicabedrijf-over/
FOD Economie. (z.d.). Niet-financiële informatie | FOD Economie [Overheid]. Geraadpleegd 16 mei 2020, van https://economie.fgov.be/nl/themas/ondernemingen/een-onderneming-behere…
Forum for the Future. (z.d.). The Five Capitals—A framework for sustainability. Forum for the Future. Geraadpleegd 12 mei 2020, van https://www.forumforthefuture.org/the-five-capitals
Global Compact Network Belgium. (z.d.). Environment | Global Compact Network Belgium. Geraadpleegd 16 mei 2020, van http://www.globalcompact.be/issues/environment
Global Footprint Network. (2020). Earth Overshoot Day 2020. Earth Overshoot Day. https://www.overshootday.org/
Godfrey, P. C. (2014). More Than Money: Five Forms of Capital to Create Wealth and Eliminate Poverty. Stanford Business Books. http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=nlebk&AN=713452&s…
Goodman, L. A. (1961). Snowball Sampling. Annals of Mathematical Statistics, 32(1), 148–170. https://doi.org/10.1214/aoms/1177705148
Google. (2013). Google Ngram Viewer [Statistiek]. Google Books Ngram Viewer. https://books.google.com/ngrams
Google. (2020). Google Trends [Statistiek]. Google Trends. Geraadpleegd 15 mei 2020, van https://trends.google.nl/trends/?geo=NL
Hammer, M. (2004, april 1). Deep Change: How Operational Innovation Can Transform Your Company. Harvard Business Review, April 2004. https://hbr.org/2004/04/deep-change-how-operational-innovation-can-tran…
Hammer, M. (2004, april 1). Deep Change: How Operational Innovation Can Transform Your Company. Harvard Business Review, April 2004. https://hbr.org/2004/04/deep-change-how-operational-innovation-can-tran…
Harun, M., Fanani, Z., & Sugiono, S. (2019, oktober 31). The Effect of Leadership and Religiosity on Motivation and Performance of Construction Labor in Sumenep Regency. ResearchGate. IISS 2019, Malang, Indonesia. https://doi.org/10.4108/eai.23-10-2019.2293062
Heinze, A., Griffiths, M., Fenton, A., & Fletcher, G. (2018). Knowledge exchange partnership leads to digital transformation at Hydro-X Water Treatment, Ltd. Global Business and Organizational Excellence, 37(4), 6–13. https://doi.org/10.1002/joe.21859
Hinssen, P. (2017, maart 14). Wie durft verder te kijken dan de volgende verkiezingen? De Tijd, 11.
Hinz, O., Otter, T., & Skiera, B. (2020). Estimating Network Effects in Two-Sided Markets. Journal of Management Information Systems, 37(1), 12–38. https://doi.org/10.1080/07421222.2019.1705509
Howest Netwerkeconomie. (z.d.). Netwerkeconomie [Schoolwebsite]. Netwerkeconomie. Geraadpleegd 20 mei 2020, van http://nek.howest.be/
Howest. (2020). Netwerkeconomie. Multikapitalistisch ondernemen. https://www.netwerkeconomie.org/
Howest. (2020). Netwerkeconomie. Netwerkeconomie. https://www.netwerkeconomie.org/
Howest. (z.d.). Missie, visie en waarden [Schoolwebsite]. Howest. Geraadpleegd 18 mei 2020, van https://www.howest.be/nl/hogeschool/visie-missie-en-waarden
In The Pocket. (2020). In The Pocket [Bedrijfswebsite]. https://www.inthepocket.com/
IPCC. (2020). IPCC — Intergovernmental Panel on Climate Change. https://www.ipcc.ch/
Jacobs, G., Derache, H., & Demuynck, P. (2019, februari 7). Vlaanderen telt tien nieuwe Fabrieken van de Toekomst [Blog]. https://www.agoria.be/WWW.wsc/NL/Vlaanderen-telt-tien-nieuwe-Fabrieken-…
Johansson, B., Karlsson, C., & Westin, L. (2012). Patterns of a Network Economy. Springer Science & Business Media.
Jones, G. R. (1995). Organizational Theory: Text and Cases. Addison-Wesley Pub.
Kotter, J. P. (2007). Leading Change: Why Transformation Efforts Fail. Harvard Business Review, 85(1), 96–103.
Kraus, L. (2016). Developing a Model for Change Management [Bachelor’s Thesis, Haaga-Helia University of Applied Sciences]. https://pdfs.semanticscholar.org/a1eb/0cd9c9b7b012b71b5193c8d2df02c9631…
Lederer, M., & Bruns, J.-G. (2019). SUCCESS PATTERNS FOR THE DIGITAL TRANSFORMATION OF B2B COMMERCE. International Conference on Information Systems Post-Implementation & Change Management, 4. http://web.b.ebscohost.com/ehost/detail/detail?vid=0&sid=c5fc31e1-fe76-…
Likert, R. (1932). A Technique for the Measurement of Attitudes. Archives of Psychology, 140, 1–55. https://doi.org/10.1007/s10707-019-00350-5
Maack, M. H., & Davidsdottir, B. (2015). Five capital impact assessment: Appraisal framework based on theory of sustainable well-being. Renewable and Sustainable Engery Review, 15. https://doi.org/10.1016
Martinus, K. (2018). Labor Networks Connecting Peripheral Economies to the National Innovation System. Annals of the American Association of Geographers, 108(3), 845–863. Academic Search Ultimate. https://doi.org/10.1080/24694452.2017.1374163
Mayring, P. (2000). Qualitative Content Analysis. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research, 1(2), Article 2. https://doi.org/10.17169/fqs-1.2.1089
McCarthy, G., & Fitzpatrick, J. J. (2016). Nursing Concept Analysis: Applications to Research and Practice. Springer Publishing Company. http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=nlebk&AN=1139873&…
Metin-Orta, İ. (2020). Fear of Missing Out, Internet Addiction and Their Relationship to Psychological Symptoms. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 7(1), 67–73. https://doi.org/10.15805/addicta.2020.7.1.0070
Moore Belgium. (z.d.). Over ons | Moore [Bedrijfswebsite]. Geraadpleegd 18 mei 2020, van https://www.moore.be/nl/over-ons
MVO Vlaanderen. (2019, februari 13). Werknemers nemen de zaak over [Overheid]. MVO Vlaanderen. https://www.mvovlaanderen.be/inspiratie/werknemers-nemen-de-zaak-over
Nike. (z.d.). Nike Purpose: Sustainable Development Goals (SDGs). Nike Purpose. Geraadpleegd 18 mei 2020, van https://purpose.nike.com/sustainable-development-goals-sdgs
Page Electronica. (2020). Page Electronica – Sterk in assemblage [Bedrijfswebsite]. https://page.be/electronica/
Parker, G. G., Alstyne, M. W. V., & Choudary, S. P. (2016). Platform Revolution: How Networked Markets Are Transforming the Economy?and How to Make Them Work for You. W. W. Norton & Company.
Parkin, S. (2010). The Positive Deviant: Sustainability Leadership in a Perverse World. Routledge.
Patibandla, M., & Sastry, T. (2004). Capitalism and Cooperation: Cooperative Institutions in a Developing Economy. Economic and Political Weekly, 39(27), 2997–3004. JSTOR.
Perlman, K., & Leppert, J. (2013). Engage the Unengaged. T+D, 67(5), 58–63.
r3.0. (2019). R3.0 | Redesign for Resilience & Regeneration for a green, inclusive and open economie [Bedrijfswebsite]. https://www.r3-0.org/
Ravesteijn, P., & Ongena, G. (2019). THE ROLE OF E-LEADERSHIP IN RELATION TO IT CAPABILITIES AND DIGITAL TRANSFORMATION. International Conference on Information Systems Post-Implementation & Change Management, 9. Academic Search Ultimate. http://web.b.ebscohost.com/ehost/detail/detail?vid=0&sid=9cfcb19b-8266-…
Raworth, K. (2017). Doughnut Economics (1ste dr.). Penguin Books.
Redactie. (z.d.). Van Dale [Woordenboek]. Van Dale. Geraadpleegd 5 mei 2020, van https://www.vandale.nl/
Removing the Commons : A Lockean Left-Libertarian Approach to the Just Use and Appropriation of Natural Resources
RF Techologies. (2019, februari 6). Rf-Technologies ontvangt de ‘Factory of the Future’ award [Bedrijfswebsite]. https://www.rft.be/nl-be/pagina/over-rf-t/nieuws/factory-of-future
RF Techologies. (2020). RFT - Producten [Bedrijfswebsite]. RF Techologies. https://www.rft.be/nl-be
Sachs, A., & Kundu, A. (2015, november 11). The Unfinished Business of Organizational Transformation. ThoughtWorks. https://www.thoughtworks.com/insights/blog/unfinished-business-organiza…
Sadq, Z. majed, Othman, B., & Mohammed, H. O. (2019). Management Science Letters Attitudes of managers in the Iraqi Kurdistan region private banks towards the impact of knowledge management on organizational effectiveness. Management Science Letters, 10(2020). https://doi.org/10.5267/j.msl.2019.12.035
Séjournet, S. (2019, 06). De 5 favoriete aandelen van Sylvie Séjournet. De Tijd, 36.
Shaftel, H., Jackson, R., Callery, S., & Bailey, D. (z.d.). Climate Change Evidence: How Do We Know? [Overheid]. Climate Change: Vital Signs of the Planet. Geraadpleegd 5 juni 2020, van https://climate.nasa.gov/evidence
Shorten, A., & Smith, J. (2017). Mixed methods research: Expanding the evidence base. Evidence-Based Nursing, 20(3), 74–75. https://doi.org/10.1136/eb-2017-102699
Sommer, L. P., Heidenreich, S., & Handrich, M. (2017). War for talents-How perceived organizational innovativeness affects employer attractiveness. R&D Management, 47(2), 299–310. https://doi.org/10.1111/radm.12230
Statbel. (2020, maart 31). Statbel, het Belgische statistiekbureau | Statbel [Statistiek]. Statbel - België in cijfers. https://statbel.fgov.be/nl
Statbel. (z.d.). SDG | Statbel [Statistiek]. SDG. Geraadpleegd 11 mei 2020, van https://statbel.fgov.be/nl/themas/sdg
Steff, M. (2018, maart 13). Resolution on disability-inclusive Sustainable Development Goals | European Disability Forum [Forum]. http://www.edf-feph.org/newsroom/news/resolution-disability-inclusive-s…
Suseno, Y., & Pinnington, A. H. (2017). The war for talent: Human capital challenges for professional service firms. Asia Pacific Business Review, 23(2), 205–229. https://doi.org/10.1080/13602381.2017.1287830
Thurm, R. (2017). Blueprint 1. A principles-based approach to reporting serving a green, inclusive & open economy (Final Version 1.0; p. 122). Reporting 3.0. https://www.r3-0.org/wp-content/uploads/2019/07/R3-BP1.pdf
Tongco, D. C. (2007). Purposive Sampling as a Tool for Informant Selection. Enthnobotany Journal, 5, 12.
United Nations. (2015). Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015. United Nations. https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/70/1&Lang=E
United Nations. (2016, januari 11). Climate Change [Organisatie]. https://www.un.org/en/sections/issues-depth/climate-change/
United Nations. (z.d.). What is the UN Global Compact | UN Global Compact [Inforamtief]. United Nations Global Compact. Geraadpleegd 16 mei 2020, van https://www.unglobalcompact.org/what-is-gc
Vlaamse Overheid. (z.d.). MVO Vlaanderen [Overheid]. MVO Vlaanderen. Geraadpleegd 16 mei 2020, van https://www.mvovlaanderen.be/
Vlaio. (z.d.). Investeren als kmo | Agentschap Innoveren en Ondernemen [Overheid]. Geraadpleegd 16 mei 2020, van https://www.vlaio.be/nl/subsidies-financiering/subsidiedatabank/subsidi…
Wikipedia. (2020). Doughnut (economic model). In Wikipedia. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Doughnut_(economic_model)&ol…
