Bijna 70% van de diabeteseducatoren uit Universitaire ziekenhuizen van Vlaanderen en Brussel geeft zelden informatie over mondverzorging aan diabetespatiënten.
De focus van het onderzoek lag op de diabetes educatoren uit Universitaire ziekenhuizen in Vlaanderen en Brussel. In hoeverre konden deze het verband leggen tussen mondgezondheid en diabetes en welke factoren bepaalden die kennis?
Ik maak deel uit van de tweede generatie dat afstudeerd als mondhygiënist. Dit is een beroep dat enkele jaren geleden niet bestond in België. Naast verschillende andere verantwoordelijkheden staan wij vooral in voor de preventie van mondgezondheid. Doorheen mijn studie werd het snel duidelijk voor mij hoe belangrijk mondgezondheid is bij diabetespatiënten. De mensen die te maken hebben met deze aandoening hebben sneller te kampen met parodontitis. Dit zorgt ervoor dat mensen sneller een ontsteking van de weefsels hebben rondom de tand. Op eerste zicht lijken deze 2 zaken niets met elkaar te maken te hebben, maar het ene probleem kan nefaste gevolgen hebben voor het andere. Wanneer de mondgezondheid van een diabetespatiënt onvoldoende is en deze parodontitis heeft, kan men moeilijker de suikerspiegel op niveau krijgen. Dit wil je als diabetespatiënt natuurlijk vermijden. Daarom is het zeer belangrijk om net deze groep goed te informeren over de mondgezondheid en de verzorging hiervan.
De diabeteseducator is iemand die een speciale opleiding heeft gevolgd rond diabetes en met een bredere kijk uitleg kan geven over diabetes. Een verpleegkundige of diëtist nemen vaak de rol aan van een diabeteseducator. Daarnaast kunnen ook podologen of kinesisten de opleiding tot diabeteseducator volgen. De diabeteseducator heeft een heel gevarieerd takenpakket, waaronder het ondersteunen van de patiënt in zijn of haar persoonlijke diabetesbehandeling. Hierdoor heeft de individu beter zicht op hoe hij of zij moet omgaan met de ziekte. Ik kwam in aanraking met deze aandoening op een heel jonge leeftijd doordat enkele personen in mijn omgeving hiermee te kampen hadden. Hierdoor wist ik dat diabetes mellitus een veel voorkomende ziekte is in onze samenleving en dat hier veel aandacht wordt besteed aan preventie en behandelingen.
Diabetes is de snelt groeiende gezondheidsuitdaging van de 21steeeuw
(International diabetes federation, 2019)
Er werd een onderzoek gestart waarbij een vragenlijst met 44 vragen werd uitgedeeld. In totaal zijn er rond de 60 diabetes educatoren, er hebben 43 diabetes educatoren aan het onderzoek deelgenomen. De vragenlijsten werden schriftelijk afgenomen en bestonden uit open en gesloten vragen. Hierna werden alle gegevens geanalyseerd in een databank. Enkel diabetes educatoren uit Universitaire Ziekenhuizen in Vlaanderen en Brussel werden bevraagd.
Onderzoek wees uit dat 41,9% van de diabetes educatoren nooit informatie geeft over mondverzorging en 27,9% bijna nooit. Ondanks dat 72,1% van de ondervraagden aangaf nooit bijscholing gehad te hebben over mondzorg en diabetes was de kennis score relatief goed. Verdere analyse wees uit dat er geen verschil in gemiddelde kennis van mondhygiëne was tussen mannen en vrouwen. Ook was er geen verschil in kennis tussen de ziekenhuizen onderling.
Anderzijds heeft meer dan 70% nooit bijscholing gevolgd omtrent mondgezondheid en diabetes. Wat hier opmerkelijk is, is dat meer dan de helft geïnteresseerd is in het opnemen van een vormingsmoment. Er is klaarblijkelijk interesse in het vakgebied.
Nadat ik de resulaten besprak met mijn promotors en deze verdedigde voor de jury werd mij gevraagd of de inhoud van mijn bachelorproef in 1 van de juryleden hun les gegeven mocht worden. Ik werd uitgenodigd door de voorzitter van de Vlaamse diabetesverpleegkundigen om te komen praten over diabetes en mondzorg op een sympsium dat doorgaat in oktober 2021.
Aangezien dit onderwerp van cruciaal belang is, brengen we dit graag onder de aandacht van de verschillende verantwoordelijkheden die vorming en training geven aan de diabetes educatoren. Hiermee geef ik de voorzet aan die instellingen. Schrijf alle diabeteseducatoren aan voor een vormingsmoment, de nood is hoog.
Choi, Y., McKeown, R., Mayer-Davis, E., Liese, A., Song, K., & Merchant, A. (2011). Association between periodontitis and impaired fasting glucose and diabetes. Diabetes Care, 34:381–6.
Denys, M.-A. (2011, juli 13). HET BIDIRECTIONELE VERBAND TUSSEN DIABETES MELLITUS EN MONDGEZONDHEID.Gent: Universiteit Gent. Opgehaald van https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/787/746/RUG01-001787746_2012_000…
Hon K, Y., Onicescu, G., Hill, E., & & Jenkins, C. (2010). A survey of oral health education provided by certified diabetes educators. Pubmed.gov , 48-55.
IBM Corp. (2017). IBM SPSS Statistics for Macintosh, Version 25.0. Armonk: NY: IBM Corp.
international diabetes federation. (2017, januari 1). IDF DIABETES ATLAS - 8TH EDITION. Opgeroepen op mei 24, 2019, van international diabetes federation: https://www.diabetesatlas.org/across-the-globe.html
Janssens, B., Vanobbergen, J., Lambert, M., Schols, J., & De Visschere, L. (2018, Januari). Effect of an oral healthcare programme on care staff knowledge and attitude regarding oral health: a non-randomised intervention trial. Pubmed.gov, 281–292.
Lamster, I., Lalla, E., Borgnakke, W., & Taylor, G. (2008). The relationship between oralhealth and diabetes mellitus. J Am Dent Assoc, 139 Suppl:19S −24S.
Lopes, M. S. (2012). Diabetes educators' knowledge, opinions and behaviors regarding periodontal disease and diabetes. Pubmed.gov, 82-90.
Poudel, P., Griffiths, R., Wong, V., Arora, A., & George, A. (2017). Knowledge and practices of diabetes care providers in oral health care and their potential role in oral health promotion: A scoping review. Pubmed.gov, 266-277.
Preshaw, P. M., Alba, A., Herrera, D., Jepsen, S., Konstantinidis, A., Makrilakis, K., & Taylor, R. (2012). Periodontitis and diabetes: a two-way relationship. Springer Link.
Simpson, T., Needleman, I., Wild, S., Moles, D., & Mills, E. (2010). Treatment of periodontaldisease for glycaemic control in people with diabetes. Cochrane Database, (5);CD004714.
Teeuw, W. (2017). Academisch proefschrift. Periodontitis, diabetes mellitus, cardiovascular disease: a Bermuda triangle.Amsterdam: Universiteit van Amsterdam.
Yuen, H. S. (2010). Oral health content in diabetes self-management education programs. ScienceDirect, e82-e84.