Hulp- en dienstverlening na detentie, realiteit of dode letter?

Iris
Arnout

 

Inleiding

Gedetineerden komen ooit terug in de vrije samenleving terecht. Maar hoe verloopt de periode na detentie?

 

Het leven na detentie

Criminaliteit is een ‘hot topic’, we zien bijna dagelijks verschillende nieuwsberichten verschijnen. De publieke opinie is hierover duidelijk, wie een crimineel feit pleegt moet hiervoor gestraft worden. Maar wat gebeurd er indien deze straf ten einde loopt? Kunnen ex-gedetineerden zomaar hun leven terug opnemen in de maatschappij? Veel mensen zullen antwoorden ‘ja, natuurlijk’ maar dit is niet zo evident. Stel, je pleegde een misdaad enkele jaren geleden en komt vandaag terug vrij. Je kunt niet naar huis want je ex-vrouw/man heeft een nieuwe partner. Je vindt geen werk omdat je nu een strafblad hebt. Een smartphone is je onbekend. Je familie en vrienden willen geen contact meer met je, je hebt inmiddels de stempel van crimineel. Voor veel ex-gedetineerden is dit de harde realiteit. Op dat moment hebben ex-gedetineerden ondersteuning nodig. Vanzelfsprekend hebben niet alle ex-gedetineerden nood aan dezelfde ondersteuning. Hulp- en dienstverlening na detentie op maat is essentieel om mogelijke recidive te voorkomen. Wanneer deze begeleiding op maat ontbreekt wordt er snel teruggegrepen naar oude gewoontes, slechte vrienden en uiteindelijk… criminaliteit.

"Als je hier op een cel zit en dan kom je thuis... mensen zeggen; Je kan gewoon de deur opendoen! Dat is niet zo van zelfsprekend” (3 maart 2020).

Hulp- en dienstverlening na detentie

De periode na detentie krijgt amper aandacht en wordt al te vaak vergeten. Door mij hierin te verdiepen probeer ik aandacht te trekken naar dit thema en een signaal te uiten naar beleidswerkers binnen het penitentiaire welzijnswerk. Dit zijn utopische woorden en dit blijkt toch moeilijker te zijn dan eerst gedacht. Als basis van mijn onderzoek schets ik een overzicht van het postpenitentiaire hulpverleningsaanbod, dit op vlak van verleden, het heden en de mogelijke toekomst. Organisaties en kleinschalige of tijdelijke projecten die zich inzetten voor ex-gedetineerden worden in kaart gebracht.

Echter is hiermee de kous nog niet af. Het is daarnaast essentieel om na te gaan wat de effectieve noden en behoeften zijn van ex-gedetineerden. Wat vindt een ex-gedetineerde belangrijk wanneer hij terug in de maatschappij terecht komt? Is dit vooral een woning, het hebben van een job of toch eerder sociaal contact? Aan de hand van diepte-interviews met veelplegers worden antwoorden verzameld op deze vragen. Ik nam de proef op de som en ging het hen persoonlijk vragen. Er werd gekozen om te werken met veelplegers omdat zij kunnen reflecteren over deze, vaak moeilijke, periode. Om het onderzoek te vervolledigen wordt uiteindelijk de denkoefening gemaakt of het aanbod daadwerkelijk aansluit op de noden en behoeften.

Maar wat heeft de ex-gedetineerde zelf nodig?

Uit de onderzoeksresultaten kunnen we een top vijf van noden en behoeften opmaken. Dit zijn de elementen die gedetineerden zelf belangrijk vinden na detentie. Citaten van ex-gedetineerden worden gebruikt om het belang voor de gedetineerden duidelijk te maken.

  1. Huisvesting is voor veel gedetineerden die de gevangenis verlaten cruciaal. Voor vele gedetineerden gaat dit echter nog gepaard met vele onzekerheden. Vanuit de gevangenis hebben ze weinig zicht op de mogelijkheden tot het verkrijgen van een woning.
  2. Het hebben van een job is belangrijk op verschillende gebieden. Het zorgt voor inkomsten, zelfstandigheid, sociale contanten en zekerheid. Echter is het voor veel gedetineerden moeilijk om vast werk te vinden omwille van hun strafblad wat demotiverend werkt.

“Woonst en werk! Das het belangrijkste en dan zie je wel verder, eerst moet dat in orde zijn. Maar als je juiste op straat komt is dat niet gemakkelijk” (3 maart 2020).

3. Structuur is een goeie samenvatting voor het leven binnen detentie. Iedere dag wordt een strak dagschema gehanteerd. Wanneer gedetineerden vrij komen valt deze structuur weg. Veel ex-gedetineerden ervaren dit als een moeilijke overgang. Het gevaar van dit gebrek aan structuur bestaat erin dat zij terug het slechte pad op gaan.

“Een beetje structuur zou beter zijn. Ik heb structuur nodig, als ik vrij kom en als ik da niet heb… Als er niemand voor je is dan ben ik een vogel voor de kat hé” (3 maart 2020).

4. Een positief netwerk helpt de ex-gedetineerden om zijn leven terug op te bouwen. Wanneer dit netwerk uit vroegere vrienden met slechte invloeden bestaat is dit netwerk een gevaar. Belangrijk is dus het opbouwen van nieuwe relaties die een positief effect hebben op de ex-gedetineerden.

“Ik ben beïnvloedbaar en je hebt mensen die dat misgebruiken.... Nu heb ik niemand meer, ik moet een beetje meer nieuwe mensen leren kennen en vooral goeie mensen” (3 maart 2020).

5. Een vertrouwensfiguur vormt het aanspreekpunt waar even de druk van de ketel gelost kan worden. Hulpverlening kan een veilige omgeving bieden aan gedetineerden die zich onzeker voelen in deze overgangsperiode.

“Ik had veel geluk met de mensen in de hulpverlening. Als die mensen rustig zijn dan kan ik daar ook zelf wel eens even tot rust komen” (3 maart 2020).

Realiteit of dode letter?

We kunnen stellen dat de nood aan hulpverlening na detentie op beleidsniveau wordt erkend. Ook in de literatuur wordt opgemerkt dat er een correcte weergave gegeven wordt van de noden en behoeften van gedetineerden. Essentieel in een goed hulp- en dienstverleningsaanbod is de interdisciplinaire aanpak. Bij dergelijke manier van werken staat afstemming tussen verschillende diensten centraal. De realisatie van dit aanbod laat echter op zich wachten. De initiatieven kunnen vaak als dode letter omschreven worden. Momenteel bestaan amper organisaties die uitsluitend inzetten op hulpverlening na detentie. Wel zijn er verschillende organisaties die een deel postpenitentiaire hulp- en dienstverlening op zich nemen. Ook losstaande projecten zien we steeds meer naar voor komen. Jammer genoeg zijn deze vaak slechts van korte duur door te weinig (financiële) ondersteuning op beleidsniveau.

Het onderzoek toont de meerwaarde van het aanbod aan waardoor ik overtuigd ben dat dit, naar de toekomst toe, een grote rol kan spelen in functie van dalende criminaliteitscijfers. Het is mijn taak, als criminoloog, om ex-gedetineerden te vertegenwoordigen en een stem te geven. Iedereen verdient ten slotte een tweede kans.

Bibliografie

Bibliografie

Beyens, K. (2000). Straffen als sociale praktijk. Een penologisch onderzoek naar straftoemeting. Brussel: VUBPRESS.

Beyens, K., & Snacken, S. (2017). Het Belgische beleid ten aanzien van de gevangenisstraf en haar alternatieven. In K. Beyens & S. Snacken (Red.), Straffen. Een penologische perspectief (pp. 95-131). Antwerpen, België: Maklu Uitgevers N.V.

Beyens, K., & Snacken, S. (2017). Straffen. Een penologische perspectief. Antwerpen, België: Maklu Uitgevers N.V.

Beyens, K., Dirkzwager, A., & Korf, D. (2014). Detentie en gevolgen van detentie. Tijdschrift voor Criminologie, 56(2), 01–22. https://doi.org/10.5553/tvc/0165182x2014056002001

Beyens, K., Kennes, P., & Tournel, H. (2017). Mijnwerker of ontdekkingsreizigers? Het kwalitatieve interview. In T. Decorte & D. Zaitch (Red.), Kwalitatieve Methoden en Technieken in de Criminologie (4de editie, pp. 187-219). Leuven, België: Acco.

Boeije, H. (2019). Principes van kwalitatieve analyse 87. In Analyseren in kwalitatief onderzoek Denken en doen (3de editie, pp. 87–110). Amsterdam, Nederland: Boom uitgevers Amsterdam.

Bouverne-De Bie, M., Kloeck, K., Meyvs, M., Roose, R., & Vanacker, J. Handboek Forensische welzijnswerk. Gent: Academia Press.

Broek, A. G. (2010). Schaamte lozen; Een protocol voor hulpverlening en interventies. Geraadpleegd van http://docplayer.nl/21404953-Schaamte-lozen-een-protocol-voor-hulpverlening-en-interventies.html

Broker, E. (2016). Samen kom je er wel. Een afstudeerartikel over het Skejby halfway house: een huis waar delinquenten en studenten onder één dak wonen. Journal of Social Intervention: Theory and Practice25(1), 90. https://doi.org/10.18352/jsi.478

Brosens, D., De Donder, L., & Verté, D. (2013). Hulp- en dienstverlening gevangenis Antwerpen: een onderzoek naar de behoeften van gedetineerden. Geraadpleegd van https://k00118.login.kanooh.be/sites/default/files/media/db_onderzoeksrapport_behoefteonderzoek_gevangenis_antwerpen.pdf

Buddywerking Vlaanderen. (2017, 28 augustus). Visie. Geraadpleegd op 25 maart 2020, van https://www.buddywerking.be/over-ons/visie/

Bulman, P., Garcia, M., & Hernon, J. (2012). Study Raises Questions About Psychological Effects of Solitary Confinement. NIJ Journal, (269), 4–7. Geraadpleegd van https://nij.ojp.gov/topics/articles/study-raises-questions-about-psychological-effects-solitary-confinement

Buntinx, W.H.E., & Bijwaard, M. (2004). Professionaliteit in de zorg voor mensen met functiebeperkingen. Kenmerken, rol, voorwaarden. Utrecht, Nederland : Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland.

BZN. (2020). Hoe ex-gedetineerden ons doen nadenken. Geraadpleegd op 7 maart 2020, van https://www.bzn.be/nl/Hoeex-gedetineerdenjongerendoennadenken

CAW. (2019). Het leven na de gevangenis. geraadpleegd van https://www.caw.be/wat-beweegt-er/getuigenissen/het-leven-na-de-gevange…

CAW. (2020). Organisatie. Geraadpleegd op 30 januari 2020, van https://www.caw.be/over-het-caw/organisatie/

Charmaz, K. (2006). Writing the draft. In Constructing Grounded Theory: A Practical Guide through Qualitative Analysis (pp. 151–176). London, United Kingdom: SAGE Publications.

Claus,H., Beyens, K., De Meyer, R., Gryson, M., & Naessens, L. (2013). Huizen, Naar een duurzame penitentiaire aanpak. Academic and Scientific Publishers: Brussel.

Coryn, V. (2019). Jaarverslag 2018. Geraadpleegd van https://www.groepintro.be/_library/_files/Jaarverslagen/Groep_Intro_-_Jaarverslag_2018_-_v5_-_low_res.pdf

Crow, M. S., & Smykla, J. O. (2013). Offender Reentry. Rethinking criminology and criminal justice. (1ste editie). New York, Verenigde Staten: Macmillan Publishers.

Daems, T. (2009). Achter tralies in België. (pp. 206 – 209). Nederland: Academia Press.

Daems, T., & Goossens, E. (2018). De interne en externe rechtspositieregeling van gedetineerden: een beknopt overzicht van enkele recente ontwikkelingen. FATIK, 35(159), 31–34.

De Bremstruik. (2018). De Bremstruik – zuurstof in de stad, zuurstof voor de mensen. Geraadpleegd op 6 maart 2020, van http://debremstruikbe.webhosting.be/

De huizen vzw. (2017). Aanbevelingen voor kwalitatieve en succesvolle transitiehuizen. Geraadpleegd van https://dehuizen.be/files/aanbevelingsnota2.pdf

De Koster, K. (2017). Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. In K. Beyens & S. Snacken (Red.), Straffen. Een penologische perspectief (pp. 619–642). Antwerpen, België: Maklu Uitgevers N.V.

De Pauw, F. (2018, 2 Oktober). Brotherhood Enterprise: “Via onze foodtruck begeleiden we ex-gedetineerden naar een job”. Geraadpleegd van https://kifkif.be/cnt/artikel/brotherhood-enterprise-onze-foodtruck-begeleiden-we-ex-gedetineerden-naar-een-job-6564

De Vlaamse regering. (2015). Strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Geraadpleegd van https://www.departementwvg.be/sites/default/files/media/documenten/strap_gedetineerden_2015_2020_definitief.pdf

De Vos, H. (2019). “Strafuitvoering in commerciële handen is moreel onverantwoord”. https://sociaal.net/opinie/strafuitvoering-commerciele-handen-is-moreel-onverantwoord/

De Vos, H., & Vanhouche, A. (2019). Conferentie: Rescaled. Fatik, 162, 39-40.

de Wit, M. A. S., Segers, M. W., & Witteveen, E. J. (2012). OGGZ problematiek en nazorg bij Amsterdamse gedetineerden. Nederland, GGD Amsterdam, 3-15.

Decorte, T. (2017). Kwalitatieve data-analyse. In T. Decorte & D. Zaitch (Red.), Kwalitatieve Methoden en Technieken in de Criminologie (4de editie, pp. 105–123). Leuven, België: Acco.

Demeersman, T. (2008). Thuisloosheid na detentie. Geraadpleegd van https://www.kennisplein.be/Documents/Beleidsdossier%20Thuisloosheid%20na%20detentie.pdf

Deriemaeker, J., Dhondt, D., & Verboven, I. (2017). Draaiboek. Achter de spiegel. Geraadpleegd van http://moderator.be/wp-content/uploads/2016/02/Draaiboek-Achter-de-Spie…

Dupont, L. (1998). Op weg naar een beginselenwet gevangeniswezen. Leuven, België: Universitaire Pers.

ESRC. (2015). ESRC Framework for research ethics Updated January 2015. Geraadpleegd van https://esrc.ukri.org/files/funding/guidance-for-applicants/esrc-framework-for-research-ethics-2015/

Franck, P. (2018). VEILIG THUIS: multidisciplinaire aanpak van intra familiaal geweld en kindermishandeling onder één dak. Tijdschrift voor mediation en conflictmanagement22(3), 45–58. https://doi.org/10.5553/tmd/138638782018022003004

G4S. (2019, 10 september). Eerste Belgische transitiehuis opent deuren in Mechelen. Geraadpleegd via https://www.g4s.com/nl-be/media/newsroom/2019/09/10/press-release---transition-house.

Galen, G.W.A. van, Niemeijer, E., & Beijers, W.M.E.H. (1998). Huisvestingsproblemen van (ex-) gedetineerden. Amsterdam: Nederlandse Woonbond.

Gastvrije gemeente. (2017). VZW Kerit. Geraadpleegd op 6 maart 2020, van https://www.gastvrijegemeente.be/initiatieven/vzw-kerit

Geens, K. (2019, 28 juni). Eerste transitiehuis in Wallonië [persbericht]. Geraadpleegd van https://www.koengeens.be/news/2019/06/28/eerste-transitiehuis-in-wallonie

Groepintro. (z.d.). Begeleiding van mensen tijdens en na detentie. Geraadpleegd op 26 februari 2020, van https://www.groepintro.be/nl/justitie/begeleiding-van-mensen-tijdens-en-na-detentie/#herintegratie

Hermanns, J. (2009). Nieuwe wegen in het terugdringen van recidive? PROCES88(3), 147–154. Geraadpleegd van https://www.researchgate.net/profile/Jo_Hermanns/publication/254918214_Nieuwe_wegen_in_het_terugdringen_van_recidive/links/02e7e53a9915e5876f000000/Nieuwe-wegen-in-het-terugdringen-van-recidive.pdf

Kaesemans, G. (2014). Forensische zorg door de centra geestelijke gezondheidzorg. Geraadpleegd van https://www.kennisplein.be/Documents/Geestelijke%20gezondheidszorg/Cahier%20Forensische%20zorg%20door%20de%20centra%20geestelijke%20gezondheidszorg.pdf

kennisplein. (2011). Onderzoeksdossier: CAW in beeld, cijfers 2011. Geraadpleegd van https://www.kennisplein.be/Documents/CAW%20in%20beeld%20cijfers%202011.pdf

klasbak. (2019, 14 oktober). Back on track. Geraadpleegd op 26 februari 2020, van https://www.klasbak.net/bakberichten/back-on-track

Klifman, M. (2017, 24 oktober). “Hier leer ik weer hoe het is om vrij te zijn” (Re-Entrywoning) | Vice-eersteminister, minister van Justitie en minister van Europese Zaken. Geraadpleegd op 22 april 2020, van https://www.koengeens.be/news/2017/10/24/hier-leer-ik-weer-hoe-het-is-om-vrij-te-zijn-re-entrywoning

La Vigne, N., Visher, C., & Castro, J. (2004). Chicago Prisoners' Experiences Returning Home.

Loyens, K. (2004). Resocialisatie van (ex-)gedetineerden : Vlaanderen versus Nederland. FATIK, (104), 7–11.

McNeill F., & Beyens K. (2013). Introduction: Studying Mass Supervision. In: F. McNeill, & K. Beyens (eds.), Offender Supervision in Europe (pp. 1-18). Palgrave Macmillan, London

McNeill, F. (2012). Four forms of ‘offender’ rehabilitation: Towards an interdisciplinary perspective. Legal and Criminological Psychology17(1), 18–36. https://doi.org/10.1111/j.2044-8333.2011.02039.x

Meijer, S., & van Ginneken, E. (2018). Visie op resocialisatie? Strafblad: het nieuwe tijdschrift voor strafrecht16(44), 35–41.

Meurisse, H. (2017). Jaarverslag 2016 Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen. Geraadpleegd van https://justitie.belgium.be/sites/default/files/bat_ra_2016_nl_light_1.pdf

Minke, L. K. (2019, 12 december). Acknowledgement, Inclusion and Integration as Guiding Principles in Imprisonment [Presentatieslides]. Geraadpleegd van Download Final_Brussels_12122019 (002).pptx

Moderator vzw. (2018). Bemiddelingsdienst West-Vlaanderen. Geraadpleegd van http://moderator.be/wp-content/uploads/2019/05/jaarfiche-2018-West-Vlaanderen.pdf

Moors, H., & Balogh, L. (2007). Wat goed en slecht gaat in de nazorg voor ex-gedetineerden. Wat goed en slecht gaat in de nazorg voor ex-gedetineerden. justitiële verkenningen, 33(4), 103–114.

Mortelmans, D. (2017). Het kwalitatief onderzoeksdesign. In Kwalitatieve Methoden en Technieken in de Criminologie (4de editie, pp. 105–123). Leuven, België: Acco.

Opdebeeck, S., Van Audenhove, C., & Lammertyn, F. (1998). De toegankelijkheid van de voorzieningen in de welzijns- en gezondheidszorg: visies uit de praktijk, het onderzoek en het beleid. Brussel: BACOB.

Oranjehuis. (z.d.). Home. Geraadpleegd op 26 februari 2020, van https://www.oranjehuis.be/

Paterson, N. (2013). Het Vlaamse decreet hulp- en dienstverlening aan gedetineerden: tussenhalte of eindstation?. Fatik, 138, 20-25.

PCL Ruislede. (2017). Penitentiair Landbouwcentrum Ruiselede: Jaarverslag 2018. Geraadpleegd van https://www.departementwvg.be/sites/default/files/media/documenten/od_jv17-ruiselede%20DEF%202017.pdf

Put, J. (2019). Justitieassistenten, Discretieplicht en Beroepsgeheim. Geraadpleegd van https://www.law.kuleuven.be/isr/justitieassistenten-en-beroepsgeheim

Redcross, C,. Millenky, M., Rudd, T., & Levshin, V. (2012). More Than a Job Final Results from the Evaluation of the Center for Employment Opportunities (CEO) Transitional Jobs Program.

Re-integratie. (1992). In Van Dale (12). Antwerpen, België: Van Dale Lexicografie

Resocialisatie. (1992). In Van Dale (12). Antwerpen, België: Van Dale Lexicografie

Ritchie, J., & Lewis, J. (2003). Generalising from Qualitative Research. In J. Ritchie & J. Lewis (Eds.), Qualitative research practice: A guide for social science students and researchers. London, Thousand Oaks & New Delhi: Sage Publications.

Robert, L., Maes, E., & Mine, B. (2017). Over ezels en stenen. Enkele observaties over recidive. In K. Beyens & S. Snacken (Red.), Straffen. Een penologische perspectief (pp. 165-173). Antwerpen, België: Maklu Uitgevers N.V.

Rovers, B. (2007). What Works. Kanttekeningen bij een populair programma. Tijdschrift voor Veiligheid6(3), 7–22. Geraadpleegd van https://pdfs.semanticscholar.org/bd60/67b332bdb2b08c286beeced4a407d98d4aac.pdf

Sannen, L. (2003). Drempels naar welzijnsvoorzieningen. De cliënt aan het woord: literatuurstudie en diepte-interviews bij kansarmen en etnisch-culturele minderheden. Leuven, HIVA.

Scheirs, V. (2017). Van binnen naar buiten. De externe rechtspositie van veroordeelde gedetineerden. In K. Beyens & S. Snacken (Red.), Straffen. Een penologische perspectief (pp. 663-696). Antwerpen, België: Maklu Uitgevers N.V.

Schuman, H. (2010). Being a professional today means becoming interprofessional. Fontys Hogescholen, 7–18. Geraadpleegd van https://www.researchgate.net/profile/Hans_Schuman/publication/241853520_Being_a_professional_today_means_becoming_interprofessional/links/551184470cf270fd7e2fe6fe.pdf

Snacken, S., & Kennes, P. (2017). De interne rechtspositie van gedetineerden. In K. Beyens & S. Snacken (Red.), Straffen. Een penologische perspectief (pp. 425–467). Antwerpen, België: Maklu Uitgevers N.V.

Uzieblo, K., Vertommen, T., Boxstaens, J., & van Dijck, J.-P. (2019). Hoe is het gesteld met de Vlaamse justitieassistent? Een onderzoek naar werk gerelateerde stres, coping, psychisch welbevinden en levenskwaliteit. Panopticon, 40(4), 273–296.

VAD. (2017, oktober). TANDEM gestart. Geraadpleegd op 28 januari 2020, van https://www.vad.be/artikels/detail/tandem-gestart

Van Dam, S., & Raeymaeckers, P. (2017). BRUG BINNEN BUITEN. Inzetten op ondersteuningsnoden van ex-gedetineerden door vrijwilligers. Geraadpleegd van https://departementwvg.login.kanooh.be/sites/default/files/media/rappor…

Van den Braak, J., van Burik, A., Jansen, P., van Montfoort, A., Veltkamp, E., van Vianen, R., & Vogelvang, B. (2003). Opvang ex-gedetineerden. Verslag van een onderzoek naar de maatschappelijke opvang van ex-gedetineerden. Geraadpleegd op 25 februari 2020 van https://wodc.nl/onderzoeksdatabase/behoefte-opvangvoorzieningen-exgedetineerden.aspx

Van der Trier, M., & Potting, M. (2016). Voor iedereen een buddy: Zorg voor een goede match tussen hulpvrager en vrijwilliger. (Online), http://sociaal.net/analyse-xl/voor-iedereeneen-buddy/.

Van Robaeys, B., & Lyssens-Danneboom, V. (2016). Duo-werkingen in Vlaanderen. Geraadpleegd van https://www.kdg.be/sites/default/files/tussentijds_onderzoeksrapport_duowerkingenvlaanderen_09112016.pdf

Vander Laenen, F., & Eechaudt, V. (2017). Gelijkwaardigheid van de gezondheidszorg in detentie: de wet is er, nu nog de toepassing. Fatik, 160, 3-6.

Vander Laenen, F., & O’Gorman, A. (2017). Ethische aspecten van het kwalitatieve onderzoek. In T. Decorte & D. Zaitch (Red.), Kwalitatieve Methoden en Technieken in de Criminologie (4de editie, pp. 555-585). Leuven, België: Acco.

Vander Laenen, F., & Polfliet, K. (2010). Het forensisch welzijnswerk in Vlaanderen: een stand van zaken. Welzijnsgids (Mechelen), (75), 113–131.

VDAB. (2004). Aan de bak (van)uit de bak Een brug tussen gevangenis en arbeidsmarkt. ArbeidsmarktTopic, 1–14. Geraadpleegd van https://www.vdab.be/trendsdoc/maandverslag/topic0402.pdf

VDAB. (2012, 23 mei). Sloop die muren. Geraadpleegd van https://www.vdab.be/blogs/fonsleroy/sloop-die-muren.

Veilig thuis. (z.d.). Family Justice Center en Ketenaanpak Intra familiaal Geweld. Geraadpleegd op 9 mei 2020, van https://fjc-veiligthuis.be/

Vertommen, T. (2015). Sociale kaart: Hulpverlening aan seksuele delinquenten in Vlaanderen. Geraadpleegd van https://www.kennisplein.be/Documents/Sociale%20Kaart%20Hulpverlening%20Seksuele%20Delinquenten%20in%20Vlaanderen%2015092015.pdf

Vlaams parlement. (2019). Schriftelijke vraag nr. 190. Geraadpleegd op 26 februari 2020, van http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1465240

Vlaamse overheid. (2010). Hulp- en diensteverlening aan gedetineerden. Brussel, België: Corelio.

Vlaamse overheid. (z.d.). Cijfers Justitiehuizen 2017 | Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Geraadpleegd op 26 februari 2020, van https://www.departementwvg.be/cijfers-justitiehuizen-2017

Vlaamse Vereniging Verslaafdenzorg VVBV. (2019). TANDEM, toeleiding en aanmelding van gedetineerden, definitief van start. Geraadpleegd op 28 januari 2020, van http://www.verslaafdenzorg.be/index.php/2-ongecategoriseerd/260-tandem

Vzw Brotherhood Enterprise. (2017). Brotherhood enterprise: Over ons. Geraadpleegd van https://brotherhoodenterprise.com/?fbclid=IwAR2IZqwtN7WhkJ9idfIasBLCSrM…

Vzw De Huizen. (2018). Jaarverslag de huizen 2018. Geraadpleegd van https://dehuizen.be/files/Jaarverslag_De_Huizen_2018compressed.pdf

Vzw De Huizen. (2019). "Niet aftellen, maar meetellen": Het oplossingstraject. Geraadpleegd van https://www.dehuizen.be/oplossingsplan.htm

 

Download scriptie (1.38 MB)
Universiteit of Hogeschool
Vrije Universiteit Brussel
Thesis jaar
2020
Promotor(en)
Katrien De Koster