Mijn dromende gezichtsuitdrukking, jouw nachtmerrie

Nora
Tuts

Je herkent misschien de situatie waarin je kort gelooft dat een stapel kleren op een stoel een persoon is. Of dat je gemakkelijk in de war geraakt wanneer er te veel tegelijkertijd gebeurt, of niet begrijpt hoe sommige mensen genieten van het proeven van onbekend eten. Misschien heb je wel vaker een drang om iets te breken. Deze kenmerken kunnen onder de noemer ‘schizotypie’ vallen. Dit woord doet je niet voor niets denken aan schizofrenie, maar toch is het niet hetzelfde. Schizotypie wordt beschreven als een verzameling kenmerken die qua inhoud vergelijkbaar zijn met psychotische stoornissen, maar waarvan de aanwezigheid minder uitgesproken is. 



Een belangrijke mededeling: geen paniek indien je positief antwoordde op de voorbeelden hierboven. Studies tonen dat deze ‘psychotisch-achtige’ ervaringen, zoals illusies of hallucinaties, maar ook ongeorganiseerde gedachten, gebrek aan plezier of een gebrek aan zelfcontrole, zich voordoen in gradaties. Bij sommige mensen zijn dergelijke zaken niet problematisch terwijl dezelfde zaken bij andere mensen zeer ingrijpend zijn. Het is dus zeker niet zo dat deze ervaringen enkel voorkomen bij individuen met een psychiatrische diagnose. Integendeel, sommige studies suggereren dat ongeveer een vijfde van de populatie ooit al eens iets gelijkaardigs meemaakte. Ook ik kan mijzelf hierbij tellen.

Schizotypische emotieperceptie

Eerder onderzoek suggereert dat personen met schizotypische kenmerken een verschillende emotieverwerking hebben, in de zin dat emotionele uitingen doorgaans negatiever geëvalueerd worden. Zo zouden ze bijvoorbeeld vaker negatieve emoties herkennen in gezichten die een positieve gezichtsuitdrukking vertonen en gezichten met neutrale gezichtsuitdrukkingen vaker interpreteren als walging.

"Medepassagiers op de trein, onbekenden die passeren in de winkelstraat, de mensen die bij je in de rij staan te wachten… allemaal lijken ze je af te wijzen."Beeld je het volgende in. Je zit op de trein. De persoon die voor je zit is aan het wegdromen, denkend aan alles en niets, en toont hierbij geen emotie. Indien je neutrale gezichten als negatief zou ervaren, wordt de wereld plots een meer bedreigende plaats. Medepassagiers op de trein, onbekenden die passeren in de winkelstraat, de mensen die bij je in de rij staan te wachten… allemaal lijken ze je af te wijzen. 

De gevolgen hiervan op sociaal vlak kun je je waarschijnlijk voorstellen, en worden ook teruggevonden in wetenschappelijke studies. Mensen met meer schizotypische kenmerken zouden meer sociale angst ervaren en moeilijker banden scheppen met anderen – ook hun huwelijkscijfers zijn verlaagd. Bovendien zouden deze moeilijkheden in de herkenning van gezichtsuitdrukkingen misverstanden rond de intenties van anderen kunnen veroorzaken. Sociale situaties worden moeilijker te begrijpen en het gedrag van anderen moeilijker te voorspellen. 

Wat maakt het verschil?

We kunnen tot op de dag van vandaag niet met zekerheid zeggen waarom deze ‘psychotisch-achtige’ ervaringen zich voordoen. Eén hypothese is dat dit samenhangt met een chemische stof in de hersenen, namelijk noradrenaline. Een teveel aan deze stof in bepaalde hersendelen zou mogelijks deel van de oorzaak zijn voor deze ervaringen. Bovendien zou noradrenaline ook een rol spelen in het verwerken van emoties. We besloten dus om niet enkel te kijken naar hoe mensen met meer schizotypische kenmerken emotionele gezichten evalueren, maar ook of dit samenhangt met de hoeveelheid noradrenaline in de hersenen. Dit werd nog nooit eerder onderzocht. 

Hoe gingen we te werk? 

Iedereen tussen de leeftijd van 18 en 35 kon zich vrijwillig inschrijven voor het experiment, op voorwaarde dat ze geen psychoactieve medicatie innamen. Op basis van een vragenlijst (sO-LIFE) konden we de hoeveelheid schizotypische kenmerken schatten. Tijdens het experiment toonden we telkens een gezicht op een computerscherm, waarna we vroegen om op een schaal aan te duiden hoe negatief of positief de deelnemers het gezicht vonden. De gezichten werden opgebouwd uit een samenstelling van een neutraal en een emotioneel gezicht. Door deze op verschillende manieren te combineren kregen we een brede waaier aan gezichtsuitdrukkingen met diverse emotionele intensiteiten. Tegelijkertijd bekeken we de reacties van hun oogpupillen. Dit omdat de grootte van de oogpupillen, en de veranderingen hierin, geassocieerd zijn met de hoeveelheid noradrenaline in de hersenen. Op deze manier konden we recente technologieën en gekende methodes uit de experimentele psychologie combineren om een klinisch relevant thema te onderzoeken.

Example of a set of morphed faces (“Happiness”)

De verborgen gezichten van neutraliteit

Interaction between the Impulsive Nonconformity Subscale and EmotionOnze verwachtingen werden deels bevestigd. Vooral hoogscoorders op de dimensie ‘impulsieve nonconformiteit’ neigden tot een meer negatieve beoordeling van gezichtsuitdrukkingen. Deze mensen zouden de meer asociale en bizarre kenmerken van schizotypie vertonen, de kenmerken die vaak te maken hebben met een gebrek aan zelfcontrole. Ook de subdimensies die de illusies en het gebrek aan plezier beschrijven vertoonden een gelijkaardig patroon maar leverden minder eenduidige resultaten. Globaal gezien zou dit kunnen betekenen dat schizotypische emotieperceptie inderdaad een negatievere blik inhoudt. 

Niet per se de zuiver neutrale gezichtsuitdrukkingen maar wel de emotionele gezichten van lagere intensiteiten bleken moeilijker te zijn. De toegenomen moeilijkheidsgraad bij meer dubbelzinnigheid zagen we ook terug in de reacties op verraste gezichten, aangezien verrassing zowel positief als negatief geïnterpreteerd kan worden. Hieruit leren we dat we niet enkel behoedzaam moeten zijn voor de negatieve effecten van hevige emotionele situaties maar evenzeer voor die van minder opvallende, meer subtiele emotionele signalen.

Over de noradrenaline-hypothese zijn we helaas niet veel wijzer geworden. De rol van noradrenaline in emotieverwerking konden we ondersteunen, de rol bij het ontstaan van schizotypie minder. Meer concreet verschilden de pupilreacties op basis van de intensiteit van de gezichtsuitdrukkingen maar niet op basis van de hoeveelheid schizotypische kenmerken. Dit verdient een kanttekening, want de oogpupillen meten was niet altijd even evident – als je je bedenkt dat er alleen al bij iedere knipper data verloren gaat, kan je je wel voorstellen dat het analyseren van deze gegevens ingewikkeld wordt. Er valt hier dus nog veel te verkennen. 

Stappen voor de toekomst

Met een grotere en meer gevarieerde groep en een bijgewerkte methode voor de pupilmetingen zouden we in toekomstig onderzoek meer concrete conclusies kunnen trekken. Toch geven deze bevindingen ons een indicatie van hoe mensen met schizotypische kenmerken onze emotionele wereld beleven en op welke manier noradrenaline er voor iets tussen zit. 

Belangrijk blijft om stil te staan bij de sociale ervaringen van deze groep. Zonder begrip is het onmogelijk om te proberen vermijden dat dromende medepassagiers inspiratie bieden voor nachtmerries bij anderen. Wetenschappelijk begrip is al een eerste stap. 

Bibliografie

Abbott, G. R., & Byrne, L. K. (2013). Schizotypal traits are associated with poorer identification of emotions from dynamic stimuli. Psychiatry Research, 207(1-2), 40-44. doi: 10.1016/j.psychres.2013.03.005

Abbott, G. R., & Green, M. J. (2013). Facial affect recognition and schizotypal personality characteristics. Early Intervention in Psychiatry, 7, 58-63. doi: 10.1111/j.1751-7893.2012.00346.x

Aguirre, F., Sergi, M. J., & Levy, C. A. (2008). Emotional intelligence and social functioning in persons with schizotypy. Schizophrenia Research, 104, 255-264. doi: 10.1016/j.schres.2008.05.007

Aston-Jones, G., & Cohen, J. D. (2005). An Integrative Theory of Locus Coeruleus-Norepinephrine Function: Adaptive Gain and Optimal Performance. Annual Review of Neuroscience, 28, 403-450. doi: 10.1146/annurev.neuro.28.061604.135709

Avramopoulos, D., Stefanis, N. C., Hantoumi, I., Smyrnis, N., Evdokimidis, I., &    Stefanis, C. N. (2002). Higher scores of self reported schizotypy in healthy young males carrying the COMT high activity allele. Molecular Psychiatry, 7, 706-711. doi: 10.1038/sj.mp.4001070

Bates D, Mächler M, Bolker B, & Walker S. (2015). “Fitting Linear Mixed-Effects Models   Using lme4.” Journal of Statistical Software, 67(1), 1–48. doi: 10.18637/jss.v067.i01.

Bediou, B., Asri, F., Brunelin, J., Krolak-Salmon, P., D’Amato, T., Saoud, M., & Tazi, I. (2007). Emotion recognition and genetic vulnerability to schizophrenia. British Journal of Psychiatry, 191, 126-130. doi: 10.1192/bjp.bp.106.028829

Blackburn, K., & Schirillo, J. (2012). Emotive hemispheric differences measured in real-   life portraits using pupil diameter and subjective aesthetic preferences. Experimental Brain Research219(4), 447–455. doi: 10.1007/s00221-012-3091-y

Bradley, M. M., Miccoli, L., Escrig, M. A., & Lang, P. J. (2008). The pupil as a measure of emotional arousal and autonomic activation. Psychophysiology, 45(4), 602-607. doi: 10.1111/j.1469-8986.2008.00654.x

Brown, L. A., & Cohen, A. S. (2010). Facial emotion recognition in schizotypy: The role  of accuracy and social cognitive bias. Journal of the International Neuropsychological Society, 16, 474-483. doi: 10.1017/S135561771000007X

Brysbaert, M., & Stevens, M. (2018). Power Analysis and Effect Size in Mixed Effects  Models: A Tutorial. Journal of Cognition, 1(1), 1–20. doi: 10.5334/joc.10

Burch, G. S.J., Steel, C., & Hemsley, D. R. (1998). Oxford-Liverpool Inventory of Feelings and Experiences: Reliability in an experimental population. British Journal of Clinical Psychology, 37, 107-108. doi: 10.1111/j.2044-8260.1998.tb01284.x

Calvo, M. G., & Lundqvist, D. (2008). Facial expressions of emotion (KDEF): Identification under different display-duration conditions. Behavior Research  Methods, 40(1), 109-115. doi: 10.3758/BRM.40.1.109

Carsten, T., Desmet, C., Krebs, R. M., & Brass, M. (2019). Pupillary Contagion Is  Independent of the Emotional Expression of the Face. Emotion, 19(8), 1343- 1352. doi: 10.1037/emo0000503

Chen, J., Lipska, B. K., Halim, N., Ma, Q. D., Matsumoto, M., Melhem, S., Kolachana, B. S., Hyde, T. M., Herman, M. M., Apud, J., Egan, M. F., Kleinman, J. E., & Weinberger, D. R. (2004). Functional Analysis of Genetic Variation in Catehol-O-Methyltransferase (COMT): Effects on mRNA, Protein, and Enzyme Activity in Postmortem Human Brain. American Journal of Human Genetics, 75(5), 807-821. doi: 10.1086/425589

Chen, K. C., Lee, I. H., Yeh, T. L., Chiu, N. T., Chen, P. S., Yang, Y. K., Lu, R. B., & Chen, C. C. (2012). Schizotypy trait and striatal dopamine receptors in healthy volunteers. Psychiatry Research: Neuroimaging,201, 218-221. doi:           10.1016/j.pscychresns.2011.07.003

Claridge, G. (1996). Origins of Mental Illness: Temperament, Deviance and Disorder. European Journal of Personality, 2(2), 169-170.

Claridge, G. (1997). Schizotypy: Implications for illness and health. New York, NY, US: Oxford University Press. doi: 10.1093/med:psych/9780198523536.001.0001

Cloninger, C. R., Przybeck, T. R. & Svrakic, D. M. (1991). The Tridimensional Personality Questionnaire: U.S. normative data. Psychological Reports, 69(3), 1047-1057. doi: 10.2466/PR0.69.7.1047-1057

Crawford, J. R., Henry, J. D. (2004). The Positive and Negative Affect Schedule (PANAS): Construct validity, measurement properties and normative data in a large non-clinical sample. British Journal of Clinical Psychology, 43(3), 245-265.   doi: 10.1348/0144665031752934.

Csukly, G., Czobor, P., Simon, L., & Takács, B. (2008). Basic emotions and psychological distress: association between recognition of facial expressions and Symptom Checklist-90 subscales. Comprehensive Psychiatry, 49,177-183.   doi: 10.1016/j.comppsych.2007.09.001

De Martino, B., Strange, B. A., & Dolan, R. J. (2008). Noradrenergic neuromodulation of human attention for emotional and neutral stimuli. Psychopharmacology197(1), 127–136. https://doi.org/10.1007/s00213-007-1015-5

Duque, A., Sanchez, A., & Vazquez, C. (2014). Gaze-fixation and pupil dilation in the processing of emotional faces: The role of rumination. Cognition and Emotion, 28(8), 1347-1366. doi: 10.1080/02699931.2014.881327

Eack, S., Mermon, D. E., Montrose, D. M., Miewald, J., Gur, R. E., Gur, R. C., Sweeney, J. A., & Keshavan, M. S. (2010). Social Cognition Deficits Among Individuals at Familial High Risk for Schizophrenia. Schizophrenia Bulletin, 36(6), 1081-1088. doi: 10.1093/schbul/sbp026

Ekman, P., Friesen, W. V., O'Sullivan, M., Chan, A., Diacoyanni-Tarlatzis, I., Heider, K., Krause, R., LeCompte, W. A., Pitcairn, T., Ricci-Bitti, P. E., Scherer, K., Tomita, M., & Tzavaras, A. (1987). Universals and cultural differences in the judgments of facial expressions of emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 53(4), 712–717. doi: 10.1037/0022-3514.53.4.712

Estes, Z., & Verges, M. (2008). Freeze or flee? Negative stimuli elicit selective responding. Cognition, 108(2), 557-565. doi: 10.1016/j.cognition.2008.03.003

EyeLink Data Viewer 3.2.1 [Computer software]. (2018). Mississauga, Ontario, Canada: SR Research Ltd.

Eysenck, H. J. (1952). The scientific study of personality. Oxford, England: Macmillan.

Farley, I. J., Price K. S., & Hornykiewicz, O. (1978). Monoaminergic Systems in the Human Limbic Brain. Limbic Mechanisms, 333-349. doi: 10.1007/978-1-4757-0716-8_12

Fitzgerald, P. J. (2014). Is elevated norepinephrine an etiological factor in some cases of schizophrenia? Psychiatry Research, 215, 497-504. doi: 10.1016/j.psychres.2014.01.011

Fonseca-Pedrero, E., Garcia-Cueto, E., & Muñiz, J. (2007). Multidimensionality of schizotypy under review. Papeles del Psicologo, 28(2), 117-126. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/251770622_Multidimensionality_…

Fonseca-Pedrero, E., Ortuño-Sierra, J., Mason, O. J., & Muñiz, J. (2015). The Oxford- Liverpool Inventory of Feelings and Experiences short version: Further validation. Personality and Individual Differences, 86, 338-343. doi:            10.1016/j.paid.2015.06.041

Fontaine, J. R. J., Scherer, K. R., Roesch, E. B., & Ellsworth, P. C. (2007). The world of emotions is not two-dimensional. Psychological Science, 18(12), 1050-1057. doi: 10.1111/j.1467-9280.2007.02024.x

Fox, J., & Monette, G. (1992). Generalized Collinearity Diagnostics. Journal of the American Statistical Association, 87(417), 178-183. doi: 10.2307/2290467

Gabay, S., Pertzov, Y., & Henik, A. (2011). Orienting of attention, pupil size, and the  norepinephrine system. Attention, Perception, & Psychophysics, 73(1), 123-129. doi: 10.3758/s13414-010-0015-4

Garrido, M. V., & Prada, M. (2017). KDEF-PT: Valence, Emotional Intensity, Familiarity and Attractiveness Ratings of Angry, Neutral, and Happy Faces. Frontiers in Psychology, 8(2181). doi: 10.3389/fpsyg.2017.02181

Germine, L. T., & Hooker, C. I. (2011). Face emotion recognition is related to individual differences in psychosis-proneness. Psychological Medicine, 41, 937-947. doi:    10.1017/S00332917100001571

Giakoumaki, S. G. (2016). Emotion processing deficits in the different dimensions of psychometric schizotypy. Scandinavian Journal of Psychology, 57, 256-270. doi: 10.1111/sjop.12287

Gillespie, B. J., Hibbert, K. C., & Wagner, W. E. (2020). A Guide to R for Social and Behavioral Science Statistics.SAGE Publications.

Gooding, D. C., & Pflum, M. J. (2011). Theory of Mind and psychometric schizotypy. Psychiatry Research, 188, 217-223. doi: 10.1016/j.psychres.2011.04.029

Grant, P., Green, M. J., & Mason, O. J. (2018). Models of Schizotypy: The Importance of Conceptual Clarity. Schizophrenia Bulletin, 44(2), S556-S563. doi: 10.1093/schbul/sby012

Gur, R. C., Erwin, R. J., Gur, R. E., Zwil, A. S., Heimberg, C., & Kraemer, H. C. (1992). Facial Emotion Discrimination: II. Behavioral Findings in Depression. Psychiatry Research, 42(24)., 241-251. doi: 10.1016/0165-1781(92)90116-K

Hammerschmidt, W., Kagan, I., Kulke, L., & Schacht, A. (2018). Implicit reward associations impact face processing: Time-resolved evidencefrom event-related brain potentials and pupil dilations. NeuroImage, 179, 557-569. doi:           10.1016/j.neuroimage.2018.06.055

Harmer, C. J., Hill, S. A., Taylor, M. J., Cowe, P. J., & Goodwin, G. M. (2003). Toward a Neuropsychological Theory of Antidepressant Drug Action: Increase in Positive Emotional Bias After Potentiation of Norepinephrine Activity. The American Journal of Psychiatry, 160(5), 990 – 992. doi:          10.1176/appi.ajp.160.5.990

Harmer, C. J., Shelley, N. C., Cowen, P. J., & Goodwin, G. M. (2004). Increased Positive Versus Negative Affective Perception and Memory in Healthy Volunteers Following Selective Serotonin and Norepinephrine Reuptake Inhibition. The American Journal of Psychiatry, 161(7), 1256-1263. doi:          10.1176/appi.ajp.161.7.1256

Harris, D. A., Hayes-Skelton, S. A., & Ciaramitaro, V. M. (2016). What’s in a Face? How Face Gender and Current Affect Influence Perceived Emotion. Frontiers in Psychology, 7(1468). doi: 10.3389/fpsyg.2016.01468

Hartman, E. (1976). Schizophrenia: A Theory. Psychopharmacology, 49, 1-15. doi: 10.1007/BF0042746

Heberlein, A. S., Padon, A. A., Gillihan, S. J., Farah, M. J., & Fellows, L. K. (2008). Ventromedial Frontal Lobe Plays a Critical Role in Facial Emotion Recognition. Journal of Cognitive Neuroscience, 20(4), 721-733. doi: 10.1162/jocn.2008.20049

Henry, J. D., Bailey, P. E, & Rendell, P. G. (2008). Empathy, social functioning and schizotypy. Psychiatry Research, 160, 15-22. doi:             10.1016/j.psychres.2007.04.014

Hornykiewicz, O. (1982). Brain catecholamines in schizophrenia – a good case for noradrenaline. Nature, 299, 484-486. doi: 10.1038/299484a0

Hornykiewicz, O. (1986). Brain Noradrenaline and Schizophrenia. Progress in Brain Research, 65, 29039. doi: 10.1016/S0079-6123(08)60639-1

Jhung, K., Namkoong, K., Kang, J. I., Ha, R. Y., An, S. K., Kim, C., & Kim, S. J. (2010). Perception bias of disgust in ambiguous facial expressions in obsessive-compulsive disorder. Psychiatry Research, 178(1), 126-131. doi: 10.1016/j.psychres.2009.11.023

Johnston, P. J., Katsikitis, M., & Carr, V. J. (2001). A generalised deficit can account for problems in facial emotion recognition in schizophrenia. Biological psychology, 58(3), 203–227. https://doi.org/10.1016/s0301-0511(01)00114-4

Jusyte, A., & Schönenberg, M. (2014). Threat processing in generalized social phobia: An investigation of interpretation biases in ambiguous facial affect. Psychiatry Research, 217, 100-106. doi: 10.1016/j.psychres.2013.12.03

Kauschke, C., Bahn, D., Vesker, M., & Schwarzer, G. (2019). The Role of Emotional Valence for the Processing of Facial and Verbal Stimuli – Positivity or Negativity Bias? Frontiers in Psychology, 10, 1654. doi: 10.3389/fpsyg.2019.01654

Kerestes, R., Labuschagne, I., Croft, R. J., O’Neill, B. V., Bhagwagar, Z., Luan Phan, K., & Nathan, P. J. (2009). Evidence for modulation of facial emotional processing bias during emotional expression decoding by serotonergic and noradrenergic antidepressants: an event-related potential (ERP) study.            Psychopharmacology, 202, 621-634. doi: 10.1007/s00213-008-1340-3

Kerns, J. G. (2005). Positive Schizotypy and Emotion Processing. Journal of Abnormal Psychology, 114(3), 392-401. doi: 10.1037/0021-843X.114.3.392

Kohler, C. G., Turner, T. H., Bilker, W. B., Brensinger, C. M., Siegel, S. J., Kanes, S. J.,   Gur, R. E., & Gur, R. C. (2003). Facial Emotion Recognition in Schizophrenia: Intensity Effects and Error Pattern. American Journal of Psychiatry, 160(10), 1768-1774. doi: 10.1176/appi.ajp.160.10.1768

Koss, M. C. (1986). Pupillary dilation as an index of central nervous system a2-adrenoceptor activation. Journal of Pharmacological Methods, 15(1), 1-19. doi: 10.1016/0160-5402(86)90002-1

Kramer, R. S. S., Jenkins, R., & Burton, A. M. (2016). InterFace: A software package for face image warping, averaging, and principal components analysis. Behavior Research Methods. Advance online publication.

Kret, M. E., Stekelenburg, J. J., Roelofs, K., & de Gelder, B. (2013). Perception of face and body expressions using electromyography, pupillometry and gaze measures. Frontiers in Psychology, 4(28). doi: 10.3389/fpsyg.2013.00028

Kwapil, T. R., & Barrantes-Vidal, N. (2014). Schizotypy: Looking Back and Moving Forward. Schizophrenia Bulletin, 41(Suppl 2), S366-S373. doi:10.1093/schbul/sbu186

Launay, G., & Slade, P. (1981). The Measurement of Hallucinatory Predisposition in Male and Female Prisoners. Personality and individual Differences, 2, 221-234. doi: 10.1016/0191-8869(81)90027-1

Lenzenweger, M. F. (2018). Schizotypy, schizotypic psychopathology and schizophrenia. World Psychiatry, 17(1), 25-26. doi:10.1002/wps.20479

Leppänen, J. M., Tenhunen, M., & Hietanen, J. K. (2003). Faster Choice-Reaction Times to Positive than to Negative Facial Expressions. Journal of Psychophysiology, 17(3), 113-123. doi: 10-1027//0269-8803.17.3.113

Lin, A., Wigman, J. T.W., Nelson, B., Wood, S. J., Vollebergh, W. A.M., van Os, J., & Yung, A. R. (2013). Follow-up factor structure of schizotypy and its clinical associations in a help-seeking sample meeting ultra-high risk for psychosis criteria at baseline. Comprehensive Psychiatry, 54(2), 173-180. doi:      10.1016/j.comppsych.2012.06.011

Magezi, D. A. (2015). Linear mixed-effects models for within-participant psychology experiments: an introductory tutorial and free, graphical user interface (LMMgui). Frontiers in Psychology, 6(2). doi: 10.3389/fpsyg.2015.00002

Mason, O. (1995). A confirmatory factor analysis of the structure of schizotypy. European Journal of Personality, 9(4), 271-281. doi: 10.1002/per.2410090404

Mason, O., Claridge, G., & Jackson, M. (1995). New scales for the assessment of  schizotypy. Personality and Individual Differences, 18(1), 7-13. doi: 10.1016/0191-8869(94)00132-C

Mason, O., & Claridge, G. (2006). The Oxford-Liverpool Inventory of Feelings and Experiences (O-LIFE): Further description and extended norms. Schizophrenia Research, 82, 203-211. doi: 10.1016/j.schres.2005.12.845

McGrath, J. J., Saha, S., Al-Hamzawi, A., Alonso, J., Bromet, E. J., Bruffaerts, R., Caldas-de-Almeida, J. M., Chiu, W. T., de Jonge, P., Fayyad, J., Florescu, S., Gureje, O., Haro, J. M., Hu, C., Kovess-Masfety, V., Lepine, J. P., Lim, C. C., Mora, M. E., Navarro-Mateu, F., Ochoa, S., … Kessler, R. C. (2015). Psychotic Experiences in the General Population: A Cross-National Analysis Based on         31,261 Respondents From 18 Countries. JAMA Psychiatry, 72(7), 697-705. doi:   10.1001/jamapsychiatry.2015.0575

Meehl, P. E. (1962). Schizotaxia, Schizotypy, Schizophrenia. American Psychologist. Retrieved from              http://www.subjectpool.com/ed_teach/y4general_paper/meehl1962.pdf

Mohr, C., & Ettinger, U. (2014). An overview of the association between schizotypy and dopamine. Frontiers in Psychiatry, 5, 184. doi: 10.3389/fpsyt.2014.00184

Morrison, S. C., Brown, L. A., & Cohen, A. S. (2013). A multidimensional assessment of social cognition in psychometrically defined schizotypy. Psychiatry Research,      210, 1014-1019. doi: 10.1016/j.psych.res.2013.08.020

Neta, M., Davis, F. C., & Whalen, P. J. (2011). Valence resolution of facial expressions using an emotional oddball task. Emotion, 11(6), 1425-1433. doi: 10.1037/a0022993.

Noordewier, M. K. & Breugelmans, S. M. (2013). On the valence of surprise. Cognition and Emotion, 27(7), 1326-1334. doi: 10.1080/02699931.2013.777660

Oliva, M., & Anikin, A. (2018). Pupil dilation reflects the time course of emotion recognition in human vocalizations. Scientific Reports, 8, 4871. doi: 10.1038/s41598-018-23265-x

Onur, O. A., Walter, H., Schlaepfer, T. E., Rehme, A. K., Schmidt, C., Keysers, C., Maier, W., & Hurlemann, R. (2009). Noradrenergic enhancement of amygdala responses to fear. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 4(2), 119-126. doi: 10.1093/scan/nsn049

Outhred, T., Hawkshead, B. E., Wager, T. D., Das, P., Malhi, G. S., & Kemp, A. H. (2013). Acute neural effects of selective serotonin reuptake inhibitors versus noradrenaline reuptake inhibitors on emotion processing: Implications for differential treatment efficacy. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 37, 1786-1800. doi: 10.1016/j.neubiorev.2013.07.010

Palermo, R. & Coltheart, M. (2004). Photographs of facial expression: Accuracy, response times, and ratings of intensity. Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, 36(4), 634-638. doi: 10.3758/BF03206544

Paradee, C. V., Lumley, M. A., Rapport, L. J., & Hanks, R. A. (2008). Circadian Preference and Facial Emotion Recognition Among Rehabilitation Inpatients. Rehabilitation Psychology, 53(1), 46-53. doi: 10.1037/0090-5550.53.1.46

Pechey, R., & Halligan, P. (2012). Prevalence and correlates of anomalous experiences in a large non-clinical sample. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 85, 150-162. doi: 10.1111/j.2044-  8341.2011.02024.x

Penn, D. L., Sanna, L. J., & Roberts, D. L. (2008). Social Cognition in Schizophrenia: An Overview. Schizophrenia Bulletin, 34(3), 408-411. doi: 10.1093/schbul/sbn014

Penton-Voak, I. A., Munafò, M. R., & Looi C. Y. (2017). Biased Facial-Emotion Perception in Mental Health Disorders: A Possible Target for Psychological Intervention? Psychological Science, 26(3), 294-301. doi: 10.1177/0963721417704405

Peirce, J. W. (2007). PsychoPy—psychophysics software in Python. Journal of neuroscience methods, 162(1-2), 8-13.

Prehn, K., Kazzer, P., Lischke, A., Heinrichs, M., Herpertz, S. C., & Domes, G. (2013). Effects of intranasal oxytocin on pupil dilation indicate increased salience of socioaffective stimuli. Psychophysiology, 50, 528-537. doi: 10.1111/psyp.12042

R Core Team. (2013). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. URL http://www.R-project.org/.

Rado, S. (1953). Dynamics and classification of disordered behaviour. American Journal of Psychiatry, 110, 406-416. doi: 10.1037/0021-843X.101.3.567

Raine, A. (1991). The SPQ: A Scale for the Assessment of Schizotypal Personality Based on DSM-III-R Criteria. Schizophrenia Bulletin, 17(4), 555-564. doi:    10.1093/schbul/17.4.555

Rawlings, D., & Freeman, J. L. (1997). Measuring paranoia/suspiciousness. In G. Claridge (Ed.), Schizotypy: Implications for illness and health (pp. 38-60). New York, NY, US: Oxford University Press. doi: 10.1093/med:psych/9780198523536.003.0003

R Development Core Team. (2008). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. ISBN 3-900051-07-0. http://www.R-project.org

Ripoll, L. H., Zaki, J., Perez-Rodriguez M. M., Snyder, R., Strike, K. S., Boussi, A., Bartz, J. A., Ochsner, K. N., Siever, L. J., & New, A. S. (2013). Empathic accuracy and cognition in schizotypal personality disorder.Psychiatry Research210(1), 232–241. doi: 10.1016/j.psychres.2013.05.025

Rosell, D. R., Futterman, S. E., McMaster, A., & Siever, L. J. (2014). Schizotypal Personality Disorder: A Current Review. Current Psychiatry Reports16(7), 452. doi: 10.1007/s11920-014-0452-1.

Rude, S. S., Wenzlaff, R. M., Gibbs, B., Vane, J., & Whitney, T. (2002). Negative processing biases predict subsequent depressive symptoms. Cognition and Emotion, 16(3), 423-440. doi:10.1080/02699930143000554

Rus-Calafell, M., Gutiérrez-Maldonado, J., & Frerich, N. (2013). Schizotypy, alexithymia and affect as predictors of facial emotion recognition capability using static and dynamic images. Anuario de Psicología, 43(1), 7-21.

Schürhoff, F., Szöke, A., Chevalier, F., Roy, I., Méary, A., Bellivier, F., Giros, B., & Leboyer, M. (2007). Schizotypal Dimensions: An Intermediate Phenotype Associated With the COMT High Activity Allele. American Journal of Medical Genetics Part B (Neuropsychiatric Genetics, 144B, 64-68. doi:    10.1002/ajmg.b.30395

Sergerie, K., Chochol, C., & Armony, J. L. (2007). The role of the amygdala in emotional processing: A quantitative meta-analysis of functional neuroimaging studies. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 32, 811-830. doi:         10.1016j.neubiorev.2007.12.002

Smolka, M. N., Schumann, G., Wrase, J., Grüsser, S. M., Flor, H., Mann, K., Braus, D.    F., Goldman, D., Büchel, C., & Heinz, A. (2005). Catechol-O-Methyltransferase val158met Genotype Affects Processing of Emotional Stimuli in the Amygdala and Prefrontal Cortex. The Journal of Neuroscience, 25(4), 836-842.         doi:10.1523/jneurosci.1792-04.2005

Soliman, A., O’Drisoll, G. A., Pruessner, J., Holahan, A. V., Boileau, I., Gagnon, D., Dagher, A. (2008). Stress-Induced Dopamine Release in Humans at Risk of Psychosis: A [11C]Raclopride PET Study. Neuropsychopharmacology, 33, 2033-2041. doi:10.1038/sj.npp.1301597

Statucka, M., & Walder, D. J. (2017). Facial affect recognition and social functioning among individuals with varying degrees of schizotypy. Psychiatry Research, 256, 180-187. doi: 10.1016/j.psychres.2017.06.040

Suzuki, A., Hoshino, T., Shigemasu, K., & Kawamura, M. (2007). Decline or improvement? Age-related differences in facial expression recognition. Biological Psychology, 74, 75-84. doi: 10.1016/j.biopsycho.2006.07.003

Tottenham, N., Tanaka, J. W., Leon, A. C., McCarry, T., Nurse, M., Hare, T. A., Marcus, D. J., Westerlund, A., Casey, BJ., & Nelson, C. (2009). The NimStim set of facial expressions: Judgements from untrained research participants. Psychiatry Res, 168(3), 242-249. doi:10.1016/j.psychres.2008.05.006.

Van Os, J., Hanssen, M., Bijl, R. V., & Ravelli, A. (2000). Strauss (1969) revisited: a psychosis continuum in the general population? Schizophrenia Research, 45, 11-20. doi: 10.1016/S0920-9964(99)00224-8

Van Stegeren, A. H., Goekoop, R., Everaerd, W., Scheltens, P., Barkhof, F., Kuijer, J.P.A., & Rombouts, S. A.R.B. (2004). Noradrenaline mediates amygdala activation in men and women during encoding of emotional material. NeuroImage, 24, 898-909. doi: 10.1016/j.neuroimage.2004.09.011

van ‘t Wout, M., Aleman, A., Kessels, R. P.C., Larøi, F., & Kahn, R. S. (2004). Emotional processing in a non-clinical psychosis-prone sample. Schizophrenia Research, 68, 271-281. doi: 10.1016/j.schres.2003.09.006

Walter, E. E., Fernandez, F., Snelling, M., & Barkus, E. (2016). Genetic Consideration of Schizotypal Traits: A Review. Frontiers in Psychology, 7:1769. doi: 10.3389/fpsyg.2016.01769

Wang, C-A., Baird, T., Huang, J., Coutinho, J. D., Brien, D. C., & Munoz, D. P. (2018). Arousal Effects on Pupil Size, Heart Rate, and Skin Conductance in an Emotional Face Task. Frontiers in Neurology, 9:1029. doi: 10.3389/fneur.2018.01029

Williams, B. T., Henry, J. D., & Green, M. J. (2007). Facial affect recognition and schizotypy. Early Intervention in Psychiatry, 1, 177-182. doi: 10.1111/j.1751-7893.2007.00023.x

Woodward, N. D., Cowan, R. L., Park, S., Ansari, M. S., Baldwin, R. M., Li, R., Doop, M., Kessler, R. M., & Zald, D. H. (2011). Correlation of Individual Differences in Schizotypal Personality Traits With Amphetamine-Induced Dopamine Release in Striatal and Extrastriatal Brain Regions. American Journal of Psychiatry,     168(4), 418-426. doi: 10.1176/appi.ajp.2010.10020165

Quirk, S. W., Subramanian, L., & Hoerger, M. (2007). Effects of Situational Demand Upon Social Enjoyment and Preference in Schizotypy. Journal of Abormal Psychology, 116(3), 624-631. doi: 10.1037/0021-843X.116.3.624

Yamamoto, K., & Hornykiewicz, O. (2004). Proposal for a noradrenaline hypothesis of schizophrenia. Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry, 28, 913-922. doi: 10.1016/j.pnpbp2004.05.033

Yamamoto, K., Shinba, T., & Mitsunobu, Y. (2014). Psychiatric symptoms of noradrenergic dysfunction: A pathophysiological view. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 68, 1-20. doi: 10.1111/pcn.12126

Yang, X., Ru, W., Wang, B., Gao, X., Yang, L., Li, S., Xi, S., & Gong, P. (2016). Investigating the genetic basis of attention to facial expressions: the role of the norepreniphrine transporter gene. Psychiatric Genetics, 26(6), 266-271. doi:         10.1097/YPG.0000000000000146

Zeileis A., & Grothendieck, G. (2005). zoo: S3 Infrastructure for Regular and Irregular Time Series. Journal of Statistical Software14(6), 1–27. doi: 10.18637/jss.v014.i06.

Download scriptie (1.76 MB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2020
Promotor(en)
Dr. Julie Hall, Prof. Dr. Ruth Krebs