De opmars van de superheldin
Superman, Batman, Black Panther en Captain America. Deze namen klinken u waarschijnlijk bekend in de oren. Superhelden zijn enorm populair. En niet alleen mannen, maar ook meer vrouwelijke superhelden vinden hun weg naar het witte doek. Maar wat weten wij nu over deze superheldinnen? Kunnen we ze beschouwen als voorvechters van het feminisme of herbevestigen ze traditionele stereotypes?
Het superheldengenre heeft altijd al gespeeld met het herdenken van de realiteit. Door de immense populariteit en het fictieve karakter, vormt het het perfecte genre om maatschappelijke problemen aan te kaarten en te strijden voor een inclusieve samenleving. Toch bleven vrouwen lang afwezig in het genre of werden ze voorgesteld als het hulpeloze vriendinnetje in nood.
Belang van vrouwelijke superhelden
Met de opkomst van films en series zoals Wonderwoman, Captain Marvel, Batwoman en Supergirl lijkt daar verandering in te komen. Sterke, vrouwelijke superhelden kunnen een belangrijke invloed hebben op meisjes en vrouwen wereldwijd. Daarom deed ik onderzoek naar 2 superheldenseries uit ‘Arrowverse’, een fictief universum bestaande uit verschillende series en superhelden die met elkaar in in verband staan.
Positieve representaties
Uit de studie van de series ‘Arrow’ en ‘Supergirl’ blijkt dat deze series vrouwelijke superhelden voornamelijk positief afbeelden. Dit doen ze door vrouwen voor te stellen als onder andere sterk, slim en onafhankelijk. Superhelden zoals The Black Canary, Speedy en Supergirl vechten net zoals hun mannelijke tegenhangers tegen het kwaad.
“While you were gone, I had to figure out how to survive, and I am glad that I did because the old me, she was weak”
S7E8 - Arrow
Toch is er een verschil tussen de 2 series. Waar ‘Arrow’ in het begin durft terugvallen op mannelijke én vrouwelijke clichés en daar slechts geleidelijk aan verandering in brengt, bezit ‘Supergirl’ al vanaf het eerste seizoen een uitgesproken feministisch verhaal. Zo focust de serie op het harde werk dat de superheldin moet leveren om uit te groeien tot de held van haar stad terwijl ze continue wordt vergeleken met haar neef, Superman.
I am so sick of hearing about the man of steel. Every woman worth her salt knows that we have to work twice as hard as a man to be thought of as half as good.
S1E2 - Supergirl
Stereotypes en onderrepresentatie
Hoewel beide series een goede beoordeling krijgen in het onderzoek, wil dat niet zeggen dat stereotypes afwezig zijn. ‘Supergirl’ vergroot die clichés voornamelijk uit om ze te bekritiseren. ‘Arrow’ daarentegen gebruikt stereotypes om weerstand te bieden tegen positieve representaties. Daarnaast stelt de serie obstakels die vrouwen ervaren voor als problemen van een andere, niet-westerse wereld terwijl ‘Supergirl’ die obstakels juist openlijk aankaart.
“What do you think is so bad about girl? I’m a girl, and your boss and powerful and rich and hot and smart. So, if you perceive Supergirl as anything less than excellent isn’t the real problem you?”
S1E1 - Supergirl
Niet alleen verschijnen er meer vrouwelijke superhelden, er duiken ook vaker gekleurde en/of LHBTQ (lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender, queer, red.) superhelden op. Ondanks dat deze personages sterk in de minderheid zijn, blijken de representaties die aanwezig zijn voornamelijk positief. De series stellen de weinige vrouwelijke, gekleurde en/of LHBTQ superhelden voor als complexe personages en reduceren deze niet tot clichés.
(Maatschappelijke) evolutie
‘Arrow’ en vooral ‘Supergirl’ doen het dus algemeen goed als ze vrouwelijke superhelden voorstellen. Zo dragen deze series hun steentje bij om onze samenleving te herdenken en veranderen. Toch zijn stereotiepe representaties niet afwezig en worden die zowel herbevestigd als uitgedaagd.
Het superheldengenre zit vol spanningen en tegenstrijdigheden en er is dus nog altijd ruimte voor verbetering. Toch tonen deze series in welke richting het genre kan evolueren, misschien zelfs met maatschappelijke veranderingen tot gevolg.
Bibliografie
Adriaens, F., & Van Bauwel, S. (2014). Sex and the City: a postfeminist point of view? Or how popular culture functions as a channel for feminist discourses. Journal of Popular Culture, 47(1), 174-195.
Behm-Morawitz, E., & Mastro, D. (2008). Mean girls? The influence of gender portrayals in teen movies on emerging adults’ gender-based attitudes and beliefs. Journalism and Mass Communication Quarterly, 85, 131–146.
Behm-Morawitz, E., & Mastro, D. (2009). The effects of the sexualization of female video game characters on gender stereotyping and female self-concept. Sex Roles, 61, 808–823.
Beritela G.F. (2007). Super-girls and mild mannered men: gender trouble in metropolis. In T.R. Wandtke (Ed.), The amazing transforming superhero: essays on the revision of characters in comic books, film and television (pp. 52-69). Jefferson, North Carolina & London: McFarland & Company, Inc., Publishers.
Braithwaite, A. (2002). The personal, the political, third-wave and postfeminisms. Feminist theory, 3(3), 335-344.
Brooks, A. (2002). Postfeminisms: Feminism, cultural theory and cultural forms. Routledge.
Brooks, D. E. & Hébert, L. P. (2006). Gender, race, and media representation. Handbook of gender and communication, 16, 297-317.
Brown, J.A. (2013). Panthers and vixens: black superheroines, sexuality and stereotypes in contemporary comic books. In S.C Howard & R.L. Jackson II (Eds.), Black comics: politics of race and representation (pp. 133-150). London, New Delhi, New York & Sydney: Bloomsbury.
Brunsdon, C. (1993). Identity in feminist television criticism. Media, Culture & Society, 15(2), 309-320. Butler, J. (1990). Gender trouble: feminism and the subversion of identity. London: Routledge.
Butler, J. (2004). Undoing gender. Routledge.
Carroll, N. (1990). The image of women in film: a defense of a paradigm. The journal of aesthetics and art criticism, 48, 349–360.
Corin G. & Schott G. (2015). From fan appropriation to industry re-appropriation: the sexual identity of comic superheroes. In M. Gibson, D. Huxley & J. Ormrod (Eds.), Superheroes and identities (pp. 135-146). Abingdon, OX & New York, NY: Routledge.
Crenshaw, K. (1990). Mapping the margins: Intersectionality, identity politics, and violence against women of color. Stan. L. Rev., 43(6), 1241-1299.
Curtis, N., & Cardo, V. (2018). Superheroes and third-wave feminism. Feminist Media Studies, 18(3), 381- 396.
Davis, T. J. (2008). Homophobia and Media Representations of Gay, Lesbian, Bisexual, and Transgender People. In C.M Renzetti & J.L. Edleson (Eds.), Encyclopedia of Interpersonal Violence (pp. 339–340). Thousand Oaks, CA: Sage.
Demarest, R. A. (2010). "Superheroes, superpowers, and sexuality." Inquiries Journal/Student Pulse, 2(10). Consulted on 17 March 2019 on the World Wide Web: http://www.inquiriesjournal.com/a?id=312
Denzin, N.K. & Lincoln, Y.S. (2011). Introduction: the discipline and practice of qualitative research. In N.K.
Denzin & Y.S. Lincoln (Eds.), The Sage handbook of qualitative research (4th ed.) (pp.1-20). Los Angeles: Sage.
Dhoest, A. & Simons N. (2012). “Questioning queer audiences: exploring diversity in lesbian and gay men’s media uses and readings.” In K. Ross (Ed.) The handbook of gender, sex, and media (1st ed.), (pp. 260–276). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Erigha, M. (2015). Race, gender, hollywood: representation in cultural production and digital media's potential for change. Sociology compass, 9(1), 78-89.
Eschholz, S., Bufkin, J., & Long, J. (2002). Symbolic reality bites: women and racial/ethnic minorities in modern film. Sociological Spectrum, 22(3), 299-334.
Faludi, S. (1991). Backlash: The Undeclared War Against Women. London: Vintage, Print.
Fouts, G. & Inch, R. (2005). Homosexuality in TV situation comedies: Characters and verbal comments. Journal of Homosexuality, 49(1), 35-45.
Garcia-Escriva, V. (2018). The boom of the superhero genre and the new global film industry. Revista
Mediterranea Comunicacion-Journal of Communication, 9(1), 483-491.
Gauntlett, D. (2008). Media, gender and identity : an introduction (2nd ed.). New York, NY: Routledge.
Gerhard, J. (2005). Sex and the city: carrie bradshaw's queer postfeminism. Feminist media studies, 5(1), 37-49.
Gibson M., Huxley D. & Ormrod J. (Eds.) (2013). Superheroes and identities. Abingdon, OX & New York, NY: Routledge.
Gibson, M. (2015). Who does she think she is? Female comic-book characters, second-wave feminism and feminist film theory. In M. Gibson, D. Huxley & J. Ormrod (Eds.), Superheroes and identities (pp. 135-146). Abingdon, OX & New York, NY: Routledge.
Gill, R. & Gill, R. M. (2007). Gender and the Media. Polity.
Gillis, S., Howie, G., & Munford, R. (Eds.). (2004). Third wave feminism. New York: Palgrave Macmillan.
GLAAD (2015). Where we are on TV: 2015–16. Consulted on 23 March 2019 on the World Wide Web: http://www.glaad.org/files/GLAAD-2015-WWAT.
Greenberg, B. & Baptista-Fernandez, P. (1980). Hispanic-Americans: The new minority on television. In B. Greenberg (Ed.), Content analyses of US TV drama (pp. 3–13). Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation.
Greer, G. (2014). The whole woman. Random House.
Holloway, D. (2017, 19 Mei). New 2017-18 TV Show Are Mostly White and Male. Consulted on 25 November 2018 on the World Wide Web: https://variety.com/2017/tv/news/new-2017-18-tv-shows-no-diversity- 1202436493/
Hollows, J. & Moseley, R. (2006). Popularity contests: The meanings of popular feminism. In J. Hollowsand & R. Moseley (Eds.), Feminism in popular culture (pp. 1-22). Oxford: Berg.
Hudson, S. (1998). Re-creational television: The paradox of change and continuity within stereotypical iconography. Sociological Inquiry, 68(2), 242–257.
Jackson, R. (1981). Fantasy, the literature of subversion. London: Methuen.
Kelly, C. (2018, 12 Mei). The CW keeps diversifying, both in front of and behind the camera. Consulted on 25 November 2018 on the World Wide Web: https://www.hypable.com/the-cw-diversity/A handbook of media and communication research (pp. 145-166).
Longman, C. (2013). Syllabus Gender en Diversiteit 2013-2014. Niet-gepubliceerde syllabus, Gent, Vakgroep Talen en Culturen.
Lotz, A. D. (2001). Postfeminist television criticism: Rehabilitating critical terms and identifying postfeminist attributes. Feminist Media Studies, 1(1), 105-121.
Mastro, D. E. & Greenberg, B. S. (2000). The portrayal of racial minorities on prime time television. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 44(4), 690-703.
Larsen, P. (2013). Mediated fictions. In
Routledge.
McCallister, M. P., Gordon, I. & Jancovich, M. (2006). Blockbuster meets superhero comic, or art house meets graphic novel? The contradictory relationship between film and comic art. Journal of Popular Film and Television, 34, 108–115.
McInroy, L.B. & Craig, S.L. (2017). Perspectives of LGBTQ emerging adults on the depiction and impact of LGBTQ media representation. Journal of youth studies, 20(1), 32-46.
McKee, A. (2003). Textual analysis: A beginner's guide. Sage.
McRobbie, A. (2004). Post-feminism and popular culture. Feminist media studies, 4(3), 255-264.
Meslow, S. (2012). The revenge of the second-tier superhero film. Consulted on 23 March 2019 on the World Wide Web: http://www.theatlantic.com/entertainment/
Modleski, T. (2014). Feminism without women: Culture and criticism in a "postfeminist" age. Routledge. Mohanty, C. T. (1988). Under Western eyes: Feminist scholarship and colonial discourses. Feminist review, (30), 61-88.
Mosely, R. & Read, J. (2002). " Having it ally": Popular television (post-)feminism.
Munford, R. (2004). “Wake up and smell the lipgloss: Gender, generation and the (a)politics of girl power.”
In S. Gillis, G. Howie and R. Munford (Eds.), Third wave feminism (pp. 142-153). London: Palgrave MacMillan. Murray, R. (2015). The feminine mystique: feminism, sexuality, motherhood. In M. Gibson, D. Huxley & J.
Ormrod (Eds.), Superheroes and identities (pp. 135-146). Abingdon, OX & New York, NY: Routledge. Musen, G. & Treisman, A. (1990). Implicit and explicit memory for visual patterns. Journal of Experimental
Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 16, 127–137.
Padva, G. (2008). “Educating the simpsons: teaching queer representations in contemporary visual media.” Journal of LGBT youth, 5(3), 57–73.
Palmer, E. (2005). Superheroes and gender roles, 1961-2004. Sociological inquiry, 68(2), 242–257.
Pennell, H. & Behm-Morawitz, E. (2015). The empowering (super) heroine? The effects of sexualized female characters in superhero films on women. Sex Roles, 72(5-6), 211-220.
Raley, A. B. & Lucas, J.L. (2006). Stereotype or success? Prime-time television’s portrayals of gay male, lesbian, and bisexual characters. Journal of homosexuality, 51(2), 19-38.
Robbins, T. (1996). The great women superheroes. Northhampton, MA: Kitchen Sink Press.
Sadri, H. (2014). The super-heroine’s journey: comics, gender and the monomyth. In 3rd Global Conference Of The Graphic Novel, 3-5 September 2014. Mansfield College: Oxford University.
Samuels, G. M., & Ross-Sheriff, F. (2008). Identity, oppression, and power: Feminisms and intersectionality theory.
Shively, M. G. & De Cecco, J. P. (1993). Components of sexual identity. Psychological perspectives on lesbian and gay male experiences, 80-88.
Signorielli, N. (2011). Gender stereotyping on television. In G. Brewer (Ed.), Media psychology (pp. 170- 186). Palgrave Macmillan.
Stabile, C. A. (2009). “Sweetheart, this ain't gender studies”: sexism and superheroes. Communication and Critical/cultural studies, 6(1), 86-92.
Tate, C. (2008). The stereotypical (wonder) woman. In R. Rosenberg with J. Canzoneri (Eds.), The psychology of superheroes: an unauthorized exploration (pp. 150-162). Dallas: Benbella Books, INC.
Taylor, L. D., & Setters, T. (2011). Watching aggressive, attractive, female protagonists shapes gender roles for women among male and female undergraduate viewers. Sex roles, 65(1-2), 35-46.
Tuchman, G. (1978). The symbolic annihilation of women in the media. In G. Tucman, A. Daniels and J. Benet (eds.), Health and home: images of women in the mass media. Oxford: Ofxord University Press.
Tukachinsky, R., Mastro, D. & Yarchi, M. (2017). The effect of prime time television ethnic/racial stereotypes on latino and black Americans: a longitudinal national level study. Journal of broadcasting & electronic media, 61(3), 538-556.
Turner, G. (2005). British cultural studies. Routledge.
Walby, S., Armstrong, J., & Strid, S. (2012). Intersectionality: Multiple inequalities in social theory. Sociology, 46(2), 224-240.
Willis, J. (2007). Foundations of qualitative research: interpretative and critical approaches. Los Angeles: Sage Publications.
