Suppressed desire: Ook in België voelen LGB-asielzoekers zich onveilig
Suppressed desire: Ook in België voelen LGB-asielzoekers zich onveilig
Stel je voor: je bent een Palestijnse, El Salvadoraanse of Gambiaanse man. En je valt op mannen. Dan zou je weleens een leven kunnen hebben waarin je je verlangens om je seksuele identiteit publiekelijk uit te drukken, voortdurend moet onderdrukken. Je zou er dan voor kunnen kiezen om zoveel mogelijk onder de radar te blijven, om zoveel mogelijk moeite te doen om beschouwd te worden als ‘normaal’. Tot je dit deel van jouw identiteit niet langer verborgen kan houden en het onvermijdelijke gebeurt: je wordt betrapt. Om verdere fysieke bedreigingen, mentaal geweld of stigmatisering te vermijden, neem je de gedwongen beslissing om -al dan niet halsoverkop- te vluchten. Naar België bijvoorbeeld.
Van zodra je je aanmeldt aan het CGVS (Commissariaat Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen) start jouw asielprocedure en word je gelabeld onder de term ‘LGB-asielzoeker’. Maar wat dan? Betekent deze asielaanvraag dat alle miserie achter de rug is? Wordt de veiligheid waar je al zo lang naar verlangt vanaf dat moment gegarandeerd?
LGB-asielzoekers: een dubbele minderheidspositie
De afgelopen tien jaar vroeg één op 25 asielzoekers in België bescherming aan omwille van zijn of haar seksuele geaardheid. Slechts 1/3de hiervan kreeg bescherming. Zij kregen vaak als argumentatie: we geloven niet dat jij écht homoseksueel bent. Homoseksuele asielzoekers staan hierdoor onder druk om geloofd te worden door open te zijn over de seksuele identiteit en deze publiekelijk uit te drukken. Tegelijkertijd houdt een groot deel van het prille leven in België het verblijf in een opvangcentrum in. Verscheidene culturen met diverse ideeën, normen, waarden en overtuigingen dienen samen te leven.
Ik ging in gesprek met een kleine twintigtal mannelijke homoseksuele asielzoekers. Ik analyseerde hoe LGB-asielzoekers omgaan met drie essentiële trajecten (seksuele identiteitstraject, juridische migratietraject en integratietraject) die deze groep verplicht moet ondergaan tijdens de vlucht en het leven in België om erkend te worden als vluchteling. Hoe ga je om met deze verschillende paradoxale verwachtingen? En is dit in elke situatie hetzelfde? Welke waarden van je thuisland behoud je nog en wat neem je over van de Belgische samenleving? Hoe ga je om met een soortgelijk onderdrukt verlangen als in het thuisland? Kan je hieruit geraken en hoe is dit (on)mogelijk?
België als safe haven voor holebi’s: een illusie?
Er wordt gepretendeerd dat het geloofwaardigheidsonderzoek in alle objectiviteit plaatsvindt. Maar onderzoek hiernaar wijst uit hoe moeilijk dit is. In mijn onderzoek achterhaalde ik verschillende paradoxen. Als eerste bestaat er de verwachting dat LGB-asielzoekers aantonen op welke manier ze in gevaar waren in het thuisland. Asielzoekers moeten bewijzen hoe ze gedwongen werden om de seksuele geaardheid te onderdrukken. Tegelijkertijd wordt verwacht dat asielzoekers uitvoerig over de emoties en seksuele ervaringen kunnen praten. De homofobie dient dus niet geïnternaliseerd te zijn.
Ook wordt genegeerd dat het zelf-acceptatieproces niet eindigt eenmaal je in België aankomt.
Maar ook de moeilijkheid om je aan te passen aan de verwachting om open te zijn over de seksualiteit wordt genegeerd. Het onveiligheidsgevoel in opvangcentra wordt niet in vraag gesteld, terwijl LGB-asielzoekers geconfronteerd worden met homofobe (re)acties. Het leven in opvangcentra wordt als onveilig omschreven aangezien er een zogenaamde heteroseksuele conformiteitsdruk ervaren wordt. Deze ervaringen bemoeilijken het geloof in België als een veilige LGB-omgeving.
Er kan dus gesteld worden dat er doorheen alle fasen van de vlucht, ook tijdens het verblijf in België, een onderdrukt verlangen is.
Hoop doet leven: hoe LGB-asielzoekers agencies creëren
Toch slagen veel LGB-asielzoekers erin om zich door de juridische procedure en het onaangename verblijf in een opvangcentra te wringen. Drie agencies werden geïdentificeerd. Een minderheid slaagt erin om te assimileren en de heteronormatieve seksualiteitsdruk te negeren. Zij schamen zich in geen enkele situatie om de seksualiteit publiekelijk uit te drukken. Een tweede groep dreigt te marginaliseren door zichzelf te doden. De grootste groep wil er echter alles aan doen om de vlucht te overleven en geloofd te worden tijdens de procedure. Ze zijn bang en getraumatiseerd door deze tegenstrijdige verwachtingen, maar gaan toch op zoek naar hulp om hun doel te bereiken en bescherming te krijgen. Steun zoeken bij lotgenoten en experten (zogenaamde significant others), zoeken naar een veilige mircro-omgeving en bewust een andere normatieve omgeving vinden, zoals deelname aan de Gay Pride, helpen hierbij.
Beredeneerde keuzes maken
We mogen dus gerust kritisch staan ten opzichte van de asielprocedure en hoe er wordt omgegaan met LGB-asielzoekers in opvangcentra. Want het leven als LGB-asielzoeker gaat niet alleen om geloofd worden door overheidsinstanties. Het gaat ook om het maken van beredeneerde keuzes: welke aspecten van de seksualiteit worden geaccepteerd en in welke omstandigheden? Wanneer druk je de seksualiteit publiekelijk uit en wanneer voelt dit onveilig?
Als jij toevallig geboren was in Palestina, El Salvador of Gambia en je viel op mensen van hetzelfde geslacht, dan zou je vooral hopen dat de beoordelaar jouw verhaal als uitgangspunt neemt, dat er ondertussen specifieke aandacht is voor de bescherming van LGB-asielzoekers in opvangcentra én dat er safe havens blijven bestaan waar je naartoe kan als de druk van de procedure en de homo-onveilige omgeving in opvangcentra je even te veel worden.
Bibliografie
Acosta, K. (2013). Amigas y amantes : sexually non-conforming Latinas negotiate family. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press. Adamczyk, A., & Pitt, C. (2009). Shaping attitudes about homosexuality: the role of religion and cultural context. Social Science Research, 38(2), 338-351. Doi:https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2009.01.002 Agar, M. (1980). The Professional Stranger. San Diego: Academic Press. Allen, R. (2009). Benefit or burden? Social capital, gender, and the economic adaptation of refugees. International migration review, 43(2), 332-365. Amnesty International, (2018). LGBTI’s homofobie en homohaat. https://www.amnesty.nl/encyclopedie/homoseksuelen-homofobie-homohaat , consulted on 25th November 2018. Andrew-Robinson, B., Khan, C., Vidal-Ortiz, S. (2018). Race and sexuality. Polity Press. Ascencio, M., Acosta, K. (2009). Migration, gender conformity and social mobility among Puerto Rican sexual miniorities. Sexuality research and social policy 6 (3): 34-43. Barnett, H. G., Broom, L., Siegel, B. J., Vogt, E. Z., & Watson, J. B. (1954). Acculturation: An exploratory formulation. American Anthropologist, 56, 973–1002. Berger, P. L. & Luckmann, T. (1967). The social construction of reality. Penguin books. Bhugra, D. (2004). Migration and mental health. Acta Psychiatrica Scandinavica, 109, 243–258. Doi: https://doi.org/10.1046/j.0001-690X.2003.00246.x. Boski, P., & Rudmin, F. W. (1989). Ichheiser’s theories of personality and person perception: A classic that still inspires. Journal for the Theory of Social Behavior, 19, 263–296. Brannen, J. (1988). The study of sensitive subjects. Sociological Review, 36(3), 552-563. Bregman, H., Malik, N., Page, M., Makynen, E. & Lindahl, K. M. (2012). Identity Profiles in Lesbian, Gay, and Bisexual Youth: The Role of Family Influences. Journal of Youth and Adolescence, 42(3), 417-430. Doi:10.1007/s10964-012-9798-z Brewer, M. B. & Seelye, H. N. (1970). Ethnocentrism and acculturation of North Americans in Guatemala. Journal of Social Psychology, 80, 147–155. Brickell, C. (2009). Sexuality and the dimensions of power. Sexuality and culture, 13(2), 57-74. Doi: Doi: org/10.1007/s12119-008-9042-x Carillo, H. (2004). Sexual migration, cross-cultural sexual encounters and sexual health. Sexuality research and social policy 1 (3) 58-70. Doi:10.1525/srsp.2004.1.3.58 66 Carillo, H. & Fontdevilla, J. (2014). Border crossings and shifting sexualities among Mexican gay immigrant men: beyond monolithic conceptions. Sexualities, 17(8), 919-938. Doi:10.1177/1363460714552248 Cass, V. (1984). Homosexual identity formation: testing a theoretical model. Journal of sex research, 20(2): 26. Cavaria, (2019). Asielbeleid voor LGBTI-mensen in België. https://cavaria.be/crossingborders , consulted on 15th March 2019. Cho, J., & Lee, E. (2014). Reducing confusion about Grounded Theory and Qualitative Content Analysis: similarities and differences. The Qualitative Report, 19(32), 1-20. Graham, B., Herlihy, J. & Brewin, C. R. (2014). Over general memory in asylum seekers and refugees. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 45(3), 375-380. Doi: https://doi.org/10.1016/j.jbtep.2014.03.001 CGVS (2005). Gender. https://www.cgvs.be/nl/gender, consulted on 24th April 2020. CVGS (2015). Gendergerelateerde vervolging. https://www.cgvs.be/nl/gendergerelateerde-vervolging, consulted on 18th March 2019. CGVS (2009-2019). Jaarverslagen asielstatistieken. https://www.cgvs.be/nl/cijfers?page=7 , consulted on 18th March 2019. CGVS (2020). Jaarverslagen asielstatistieken. https://www.cgvs.be/nl/cijfers, consulted 26th April 2020. Davies, C. A. (2008). Reflexive Ethnography: A Guide to Researching Selves and Others. London: Routhledge. Decena, C. (2008). Profiles, compulsory disclosure and ethical sexual citizinship in the contemporary USA. Sexualities, 11(4), 397-413. Doi:10.1177/1363460708091741 Detrie, P. & Lease, S. (2000). The Relation of Social Support, Connectedness, and Collective Self-Esteem to the Psychological Well-Being of Lesbian, Gay, and Bisexual Youth. Journal of Homosexuality, 53(4), 173-199. Doi:10.1080/00918360802103449 De Vos, E., & Motmans, J. (2017). Het traject van transgender asielzoekers in België: drempels en hefbomen. https://lib.ugent.be/catalog/rug01:002349047 Dewaele, A. (2010). Zichtbaarheid- en discriminatiemanagement bij holebi-jongeren. Antwerpen, Steunpunt Gelijkekansenbeleid. Dunphy, R. (2000). Sexual politics: an introduction. Edinburgh University Press. Ellis, C. (2007). Telling Secrets: Revealing Lives: Relational Ethics in Research with Intimate Others. Qualitative Inquiry, vol. 13, 3-29. European Union Agency for Fundamental Rights (2017). Current Migration Situation in the EU: Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender and Intersex Asylum Seekers. 67 Fedasil (2020). Fedasil: About Fedasil. https://www.fedasil.be/en/about-fedasil, consulted on 2nd of June 2020. Feldman, M. S., Bell, J., & Berger, M. T. (2003). Gaining Access. A Practical and Theoretical Guide for Qualitative Researchers. Oxford: AltaMira Press. Fobear, K. (2015). "I Thought We Had No Rights" - Challenges in Listening, Storytelling, and Representation of LGBT Refugees. Studies in Social Justice, 9(1). Gagnon, J.H. & Parker, R. (1995). Introduction: conceiving sexuality. Conceiving sexuality, New York: Routledge, 3-18. Gailey, J. A., & Prohaska, A. (2011). Power and gender negotiations during interviews with men about sex and sexually degrading practices. Qualitative Research, 11(4), 365-380. Gover, J. (1994). Gay youth in the family. Journal of Emotional and Behavioral Problems, 2(4), 34-38. Green, G., Barbour, R. S., Barnard, M., & Kitzinger, J. (1993). “Who wears the trousers?”: Sexual harassment in research settings. Women's Studies International Forum, 16(6), 627-637. Guillemin, M. & Gillam, L. (2004). Ethics, Reflexivity and 'Ethically Important Moments' in Research. Qualitative Inquiry, vol. 10, 261-280. Doi: 10.1177/1077800403262360 Guittar, N. (2013). The meaning of coming out: from self-affirmation to full disclosure. Qualitative Sociology Review, 9 (3). Herdt, G. (2004). Sexual development, social oppression, and local culture. Sexuality Research & Social Policy, 1(1), 39-62. Doi:http://dx.doi.org/10.1525/srsp.2004.1.1.39 Hildenbrand, B. (1989). Estrangement from One's Own Biography - Narrative Interviews with Psychiatric Patients. Soziologische Revue, 12 (4). Howe, C. (2007). Sexual borderlands: Lesbian and gay migration, human rights, and the metropolitan community church. Sexuality Research & Social Policy, 4(2), 88-106. Doi:http://dx.doi.org/10.1525/srsp.2007.4.2.88 Hutson, D. J. (2010). Standing out/fitting in: Identity, appearance, and authenticity in gay and lesbian communities. Symbolic Interaction, vol. 33, 213-233. Doi: 10.1525/si.2010.33.2.213. Icard, L. D. (2008). Reaching African-American Men on the 'Down Low': Sampling Hidden Populations: Implications for HIV Prevention. Journal of Homosexuality, 55(3), 437-449. Doi: 10.1080/00918360802345198 Inglehart, R. (1997). Modernization and postmodernization: cultural, economic and political change in 43 societies. Princeton U Press. 68 Jakoby, N. (2015). The self and significant others: Toward a Sociology of Loss. Illness, Crisis and Loss, 23(2), 110-128. Jansen, S., & Spijkerboer, T. (2011). Fleeing homophobia: Asylum claims related to sexual orientation and gender identity in the EU. https://ssrn.com/abstract=2097783 Jivraj, S., & de Jong, A. (2011). The Dutch Homo-Emancipation Policy and its Silencing Effects on Queer Muslims. Feminist Legal Studies, 19(2), 143-158. Doi:http://dx.doi.org/10.1007/s10691-011-9182- 5 Kaufman, J. & Johnson C. (2004). Stigmatized individuals and the process of identity. The Sociological Quarterly 45(4), 28. Kinsey, A., Pomeroy, B. & Martin, C.E. (1953). Sexual behavior and the human female. Philadephia: W.B. Saunders. Laviolette, N. (2007). Gender-Related Refugee Claims: Expanding the Scope of the Canadian Guidelines. International Journal of Refugee Law, 19(2), 169-214. Doi:http://dx.doi.org/10.1093/ijrl/eem008 Le Déroff, J., & Jansen, S. (2014). Good practices related to LGBTI asylum applicants in Europe. Lewis, R. (2013). Deportable Subjects: Lesbians and Political Asylum. Feminist Formations, 25(2), 174-194. Luker, T. (2015). Performance anxieties: Interpellation of the refugee subject in law. Canadian Journal of Law and Society, 30(1), 91-107. Doi: https://doi.org/10.1017/cls.2014.13 Masoumi, A. (2016). (Stop) Deporting Pegah: Sovereignty, (Public) Sex, and (Life)/Death. Social Justice, 43(4), 22-43,127. McGhee, D. (2000). Accessing Homosexuality: Truth, Evidence and the Legal Practices for Determining Refugee Status - The Case of Ioan Vraciu. Body & Society, 6(1), 29-50. Doi:10.1177/1357034X00006001003 McGhee, D. (2001). Persecution and Social Group Status: Homosexual Refugees in the 1990s. Journal of Refugee Studies, 14(1), 20-42. Doi:10.1093/jrs/14.1.20 McGhee, D. (2003). Queer strangers: Lesbian and gay refugees. Feminist Review(73), 145-147. Millbank, J. (1995). Fear of Persecution or Just a Queer Feeling? Alternative Law Journal, 20(6), 261-265,299. Mortelmans, D. (2013). Handboek Kwalitatieve Onderzoeksmethoden. Murray, D. A. B. (2014). Real Queer: "Authentic" LGBT Refugee Claimants and Homonationalism in the Canadian Refugee System. Anthropologica, 56(1), 21-32. Mutanski, B. & Liu, R. T. (2012). A Longitudinal Study of Predictors of Suicide Attempts Among Lesbian, Gay, Bisexual and Transgender Youth. Archives of Sexual Behavior, 42, 437-448. OECD (2014). Jobs for immigrants: The labor market in Italy. OECD Publishing. 69 Oliver, D. G., Serovich, J. M., & Mason, T. L. (2005). Constraints and Opportunities with Interview Transcription: Towards Reflection in Qualitative Research. Social Forces, 84(2), 12731289. Plummer, K. (1975). Sexual stigma: An interactionist account. London, Routledge. Poelman, M. (2011). Drempels die allochtone holebi's ervaren bij coming-in met specifieke aandacht voor het genderperspectief: een explorerend kwalitatief onderzoek. Gelijke kansenbeleid. Redfield, R., Linton, R., & Herskovits, M. (1936). Memorandum on the study of acculturation. American Anthropologist, 38, 149–152. Refugee Studies Center (2013). Forced Migration Review: Sexual Orientation and Gender Identity and the Protection of Forced Migrants. www.fmreview.org Reinharz, S. (2011). Observing the observer: Understanding ourselves in field research. Oxford: Oxford University Press. Renzetti, C. M., & Lee, R. M. (1993). Researching Sensitive Topics. Newbury Park, CA: Sage Publications. Rosario, M., Hunter, J., Maguen, S., Gwadz, M. & Smith, R. (2001). The Coming Out Process and Its Adaptational and Health-Related Associations Among Gay, Lesbian and Bisexual Youths: Stipulation and Exploration of a Model. American Journal of Community Psychology, 29, 133-160. Savin-Williams, R. (1989). Coming Out to Parents and Self-Esteem Among Gay and Lesbian Youths. Journal of Homosexuality, vol. 18, 1-35. Doi: https://doi.org/10.1300/J082v18n01_01 Schwartz S. J. & Zamboanga B. L. (2008). Testing Berry's model on acculturation: a confirmatory latent class approach. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, vol. 14, No. 4, 275–285. Doi: 10.1037/a0012818 Silverman, D. (2000). Qualitative Research. Spijkerboer, T. (2013). Fleeing homophobia: Sexual orientation, gender identity and asylum. New York: Routledge. Strauss, A.L. & Corbin, J.M. (1990). Basics of Qualitative Research. Grounded Theory: Procedures and Techniques. Newbury Park, CA: Sage Publications. Tolnay, E. & Beck, E. (1990). Black flight: lethal violence and the great migration: 1900-1930. Social science history 14 (3): 347-70. Doi:10.1017/S0145553200020836 Troiden, R. (1988). Gay and lesbian identity: A sociological analysis. New York, General Hall. Valentine, G. & Skelton T. (2003). Finding oneself, losing oneself: The lesbian and gay 'scene as a paradoxical space. International Journal of Urban and Regional Research 27(4), 19. Van Kerckem, K. (2014). Bridging the gap: How ethnic boundary dynamics shape socio-cultural incorporation: a case study among Turkish Belgians. 70 Van Mannen, J., Manning, P., & Miller, M. (1989). Editors' Introduction. In J. C. Hunt (Ed.), Psychoanalytic Aspects of Fieldwork. Newbury Park, CA: Sage Publications. Vincke, J., Dewaele, A., Van den Berghe, W. & Cox, N. (2006). Zzzip: Een statistisch onderzoek met het oog op het verzamelen van basismateriaal over de doelgroep holebi's. Gent - Steunpunt Gelijkekansenbeleid. Vincke, J. & Stevens, P. (1999). Een beleidsgerichte algemene survey van Vlaamse homoseksuele mannen en vrouwen: basisrapport. Brussel/Gent, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Cel Gelijke Kansen Universiteit Gent. Vluchtelingenwerk Vlaanderen (2013). Holebi's op de vlucht: een analyse van beslissingen door de asielinstanties. https://www.vluchtelingenwerk.be/publicaties/rapport-gevluchte-holebis , consulted on 5th March 2019. Vogler, S. (2016). Legally Queer: The Construction of Sexuality in LGBQ Asylum Claims. Law & Society Review, 50(4), 856-889. Doi:http://dx.doi.org/10.1111/lasr.12239 Wellard, S., & McKenna, L. G. (2001). Turning tapes into text: Issues surrounding the transcription of interviews. Contemporary Nurse, 11(2-3), 180-186. Yip, A. (2004). Negotiating space with family and kin in identity construction: the narratives of British nonheterosexual Muslims. The Sociological Review, 52(3): 16.
