UNDER THE ABAYA AN EXPLORATIVE STUDY ON THE IMPACT OF THE SAUDI 2030 MODERNIST REFORM ON WOMEN IN JEDDAH FROM A TRANSNATIONAL FEMINIST PERSPECTIVE

Margot Verleyen
Persbericht

Saudi-Arabië; A wo(man)’s world?

Het oude stadsgedeelte van Jeddah, Al-Balad.

 

Tussen toen en nu: De Saudische staat en zijn vrouwen

“Het is mijn eerste dag terug in Jeddah sinds we verhuisd zijn in 2004. Ik zit een koffie te drinken, alleen en ongesluierd, als vrouw, in een bar aan de kustlijn. Vroeger was er hier niets. Rechtover mij zit een jonge Saudi een boek te lezen met zijn klassiek wit gewaad en de nieuwste Kanye West Yeezy’s. Ik herken deze stad niet meer.” Jeddah is de tweede grootste stad in Saudi-Arabië. Door haar inwoners wordt ze beschreven als een sociaal lab. Nieuwe concepten worden daar uitgetest, gezien Jeddah minder conservatief is en buitenlandse invloeden kent. Een snelle blik doorheen de internationale media, portretteert Saudi-Arabië als het moderne voorbeeld van een samenleving waar mannen de touwen in handen hebben. Tot recent, leefden vrouwen in Saudi-Arabië onder een systeem van segregatie en voogdijschap waarbij ze dus gescheiden leefden, weinig toegang hadden tot de publieke sfeer en geen directe burgerrechten hadden. De publieke orde werd gehandhaafd door de religieuze politie (Mutaween). Ze liepen vaak rond in de stad en hadden ongeziene macht waarbij ze lijfstraffen uitvoerden en mensen berispten op slecht gedrag.

In 2015, verscheen Mohammed Bin Salman (MBS) ten tonele. De jonge prins wou stereotype veronderstellingen over het conservatieve Saudi-Arabië ontkrachten via een beleid van sociaaleconomische modernisering, genaamd ‘Saudi 2030 Vision’. De modernisering omvat een omschakeling naar een kenniseconomie die onafhankelijk is van geïmporteerde arbeid door de nationale bevolking te onderwijzen en motiveren om te participeren in de lokale economie. Deze participatie was vroeger onbestaand, gezien Saudi-Arabië met oliereserves alle mannelijke burgers van voldoende inkomen kon voorzien. Als gevolg werden religieuze restricties op vrouwen opgeheven en werden ze voor het eerst toegelaten in de publieke sfeer. Evenementen, culturele activiteiten en ondernemingen schieten nu als paddenstoelen uit de grond. Elke avond was er wel een nieuw concert, restaurant, lezing, of sportclub waar ik naartoe werd uitgenodigd. De lokale vrouwen waren talrijk aanwezig in de stad en waren ontzettend trots om mij rond te leiden.

 

Helden en Heldinnen

Omar vertelde mij dat MBS het Saudische equivalent is van Brad Pitt. De jeugd is dankbaar voor de veranderingen en hun civiele rechten als onafhankelijke burgers. Desondanks, zou het misleidend zijn om aan te nemen dat Saudische vrouwen voor 2015 machteloos een patriarchaal systeem ondergingen. Voor de komst MBS, werden gendernormen en bestaande systemen in vraag gesteld. Vaders stuurden hun dochters naar het buitenland, om ze daar de kansen en mogelijkheden te schenken die ze hier ontbraken. Daarnaast gingen jonge Saudi’s in de stad experimenteren, waarbij ze de strikte gender segregatie doorbroken en met elkaar afspraken op afgelegen plaatsen. Yosra, een 72-jarige Saudische vrouw vertelde mij dat ze verplicht waren om sluw en gevat te zijn. In gezinssituaties waren vrouwen vaak onmisbaar voor het sociale netwerk van de gehele familie alsook het overzicht op de financiële zaken. In die zin zijn de hervormingen een formele goedkeuring van langdurige maatschappelijke onderhandelingen tussen moedige Saudi's. Hierdoor verloor de Mutaween ook hun autoriteit en zeggenschap.

De sociale transformatie heeft echter enkele nationale breuklijnen veroorzaakt. Grenzen omtrent culturele activiteiten en verwestering, verwateren. Op slechts enkele jaren tijd, is de oudere bevolking vervreemd geraakt van eigen land. Ze zijn echter wel dankbaar voor de economische mogelijkheden, vrouwenrechten en vrijheden maar staan sceptisch tegenover de vele festivals en ‘Westerse’ activiteiten. Daarnaast zijn jonge Saudi’s ook op zoek naar een goede balans tussen culturele authenticiteit en modernisering. Nour, een 27-jarige Saudische vrouw reageerde verontwaardigd: “Ik zag mannen en vrouwen kussen. Meisjes droegen onthullende kleding. Waarom is dit nodig? Het respecteert onze religie en Saudische wetten niet.”

 

Tegenstrijdige Identiteiten

In de stad, zijn veel Saudische vrouwen aan het werk. Hun toetreding in de samenleving is heel snel gegaan. Dit in tegenstelling tot de Saudische man waarvan er wordt gedacht dat zij nog een klassieke kijk hebben op genderrollen. Als reactie, gaan de Saudische meisjes vaak op zoek naar een moslimman van een naburig land. Yasmin beschrijft het als volgt: “Sommige Saudische mannen doen alsof ze ruimdenkend zijn, maar dat zou allemaal veranderen na het huwelijk”. Saudische vrouwen zijn heel creatief geworden en boksen op tegen hun familie en de staat om hun autonomie of invloed te vergroten.

De destabilisatie van de Saudische samenleving heeft veel contradictie en debat veroorzaakt. Het heeft geleid tot de herdefiniëring van hun sociale identiteiten waarbij nationale, religieuze en gender identiteiten elkaar steeds overlappen en tegen spreken. Vrouwen hebben bijvoorbeeld moeite om hun nieuwe nationale identiteit als werkende vrouwen en hun genderidentiteit als moeders te combineren. Ze proberen dan in sommige gevallen de Koran te interpreteren om hun keuzes te staven. Dit geldt ook voor het dragen van een hoofddoek of het klassieke zwarte gewaad dat ze over hun kleren trekken (abaya). Sommige vrouwen zijn van mening dat het een symbool is van hun persoonlijke relatie met God, anderen aanschouwen het als een representatie van onderdrukking. Vrouwen herinterpreteren hun geloof, genderidentiteiten en de overkoepelende sociale normen.  

 

Inclusie van Elites en Exclusie van de Massa

In het verleden werden de sociale normen en verwachtingen vooral bepaald door de staat en religieuze leiders. De vrouwen werden dan gebruikt als speelbal om ofwel modernisering ofwel culturele authenticiteit te vertegenwoordigen. De internationale media maakte het plaatje compleet door Saudische vrouwen te vertonen als conservatieve en onderdanige entiteiten. In realiteit bepalen Saudische vrouwen hun eigen moderniteit, alsook hun bewegingsruimte. Het erkennen van de collectieve en individuele macht van Saudische vrouwen toont de dissociatie van modernisering en verwestering aan. Ze definiëren en vieren wat het betekent om een ​​Saudische vrouw te zijn, anno 2020. Jammer genoeg is de modernisering enkel weggelegd voor een selectieve groep gelukkigen in de stedelijke kern. Vrijheid en autonomie heeft vooral te maken met klasse, nationaliteit, religie en leeftijd. Of de Saudische hervormingen effectief zullen overwaaien naar armere en afgelegen delen van het land, valt nog af te wachten.

Deze afbeelding van Mohammed Bin Salman en zijn vader worden overal in Saudi-Arabië afgebeeld.

Bibliografie

Abbas, F. (2020, May 30). Unveiling Saudi Vision 2030. Arab News. Retrieved from https://www.arabnews.com

Abu-Lughod, L. (1998). Introduction: Feminist Longings and Postcolonial Conditions. In L. Abu-Lughod (Eds.), Remaking Women: Feminism and Modernity in the Middle East (pp. 3-32). New Jersey: Princeton University Press.

Abu Lughod, L. (2013). Do Muslim Women Need Saving? Cambridge: Harvard University Press.

Alshoaibi, M. (2018). Identity Negotiation, Saudi Women, and the impact of the 2011 royal decree: An investigation of the cultural, religious, and societal shifts among women in the Saudi Arabian Public Sphere [Doctoral dissertation, Duquesne University]. Retrieved from https://dsc.duq.edu/etd/1729

Altorki, S. (1977). Family organization and women's power in urban Saudi Arabian society. Journal of anthropological research33(3), 277-287. doi:10.1086/jar.33.3.3630009

Altorki, S. (1986). Women in Saudi Arabia: Ideology and behavior among the elite. New York: Columbia University Press.

Alwedinani, J. (2017). Bargaining With Patriarchy: Women’s Subject Choices and Patriarchal Marriage Norms. International Journal of Gender and Women‘s Studies5(2), 11-21. doi:10.15640/ijgws.v5n2p2

Atkinson, P., & Hammersley, M. (1994). Ethnography and participant observation. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (pp. 248–261). Thousand Oaks: Sage Publications, Inc. doi:10.1111/j.1365-2648.2001.0472a.x

Al-Atawneh, M. (2009). Is Saudi Arabia a theocracy? Religion and governance in contemporary Saudi Arabia. Middle Eastern Studies45(5), 721-737. doi: 10.1080/00263200802586105

Al-bakr, F., Bruce, E. R., Davidson, P. M., Schlaffer, E., & Kropiunigg, U. (2017). Empowered but not equal: Challenging the traditional gender roles as seen by university students in Saudi Arabia. In FIRE: Forum for International Research in Education, 4(1), 51-66. doi:10.18275/fire201704011083

Al-Rasheed, M. (2010). A history of Saudi Arabia. New York: Cambridge University Press.

Al‐Saggaf, Y. (2004). The effect of online community on offline community in Saudi Arabia. The electronic journal of information systems in developing countries16(2), 1-16. doi:10.1002/j.1681-4835.2004.tb00103.x

Badran, M. (2001). Understanding Islam, Islamism, and Islamic Feminism. Journal of Women's History, 13(1), 47-52. doi: 10.1353/jowh.2001.0022

Benstead L. J. (2016). Conceptualizing and measuring patriarchy. Retrieved from https://pomeps.org/conceptualizing-and-measuring-patriarchy-the-importance-of-feminist-theory  

Boghani, P. (2019, October 1). The Paradox of Saudi Arabia’s Social Reforms. Retrieved from https://www.pbs.org/wgbh/frontline/article/the-paradox-of-saudi-arabias-social-reforms/

Brewer, J. (2000). Ethnography. Buckingham: Open University Press.

Carlier, J. & Schäfers, M. (2019). Gender and Globalisation [PowerPoint slides]. Retrieved from University of Ghent.

Cerioli, L. (2019). Conduzir dentro dos limites: contradições no papel das mulheres no contexto do novo nacionalismo saudita. Ex aequo, 40, 49-64. doi:10.22355/exaequo.2019.40.04

Charmaz, K. & Mitchell, R. (2001). Grounded theory in ethnography. In P., Atkinson, A. Coffey, S. Delamont, J. Lofland, & L. Lofland (Eds.), Handbook of ethnography (pp. 160-174). London: Sage Publications Ltd. doi: 10.4135/9781848608337

Connell, R. W. (1987). Gender and Power: Society, the Person and Sexual Politics. Stanford, CA: Stanford University Press.

Deeb, L. (2009). Piety politics and the role of a transnational feminist analysis. Journal of the Royal Anthropological Institute, 15(1), 112-126. doi:10.1111/j.1467-9655.2009.01545.x

Dixon, R. (2018, October 15). The world can no longer ignore Saudi Arabia’s human rights abuses. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com

Doumato, E. A. (1992). Gender, monarchy, and national identity in Saudi Arabia. British Journal of Middle Eastern Studies, 19(1), 31-47. doi:10.1080/13530199208705547

Doumato, E. A. (2009, October 1). Obstacles to Equality for Saudi Women. Retrieved from https://www.mei.edu/publications/obstacles-equality-saudi-women

De Luce D., Dilanian, K. & Windrem, R. (2018, November 18). How a Saudi royal crushed his rivals in a 'shakedown' at the Ritz-Carlton. Retrieved from https://www.nbcnews.com

El Guindi, F. (2005). Gendered resistance, feminist veiling, Islamic feminism. The Ahfad Journal, 22(1), 53-78.

Ethier, K. A., & Deaux, K. (1994). Negotiating social identity when contexts change: Maintaining identification and responding to threat. Journal of personality and social psychology67(2), 243-251.

Eum, I. (2019). "New Women for a New Saudi Arabia?" Gendered Analysis of Saudi Vision 2030 and Women's Reform Policies. Asian Women35(3), 115-133.

European Centre for Democracy and Human Rights (ECDHR). (2018). Saudi Arabia – Women’s rights, May 2018. Retrieved from https://www.ecdhr.org/wp-content/uploads/2019/06/2018.05_ECDHR_Womens-rights-in-Saudi-Arabia.pdf

Future Saudi Cities Programme (FSCP) (2018). Jeddah CPI Profile 2018. Retrieved from https://www.futuresaudicities.org/cpireports/CPI%20Profile%20for%20Jeddah.pdf

Government and Tech: Kollona Amn app registers half million reports. (2017,  November 2). Saudi Gazette. Retrieved from https://saudigazette.com.

Guta, H., & Karolak, M. (2015). Veiling and blogging: Social media as sites of identity negotiation and expression among Saudi women. Journal of International Women's Studies16(2), 115-127.

Herbert, S. (2000). For ethnography. Progress in human geography24(4), 550-568. doi: 10.1191/030913200100189102

Hilal, K. (2017). Saudi Arabia’s Flawed “Vision 2030”. Middle East Quarterly, 24(1), 1-8.

Hinnebusch, R. (2014). A historical sociology approach to authoritarian resilience in post-Arab Uprising MENA. Retrieved from http://pomeps.org/2014/12/19/a-historical-sociology-approach-to-authoritarian-resilience/

Hvidt, M. (2018). The new role of women in the new Saudi Arabian economy. Retrieved from https://findresearcher.sdu.dk:8443/ws/portalfiles/portal/140141199/Hvidt_KSA_Role_of_women_April_2018.pdf

Johansson-Nogués, E. (2013). Gendering the Arab Spring? Rights and (in) security of Tunisian, Egyptian and Libyan women. Security Dialogue44(5-6), 393-409. doi:10.1177/0967010613499784

Kandiyoti, D. (1988). Bargaining with patriarchy. Gender & society2(3), 274-290. doi:10.1177/089124388002003004

Kandiyoti. (1991). Women, Islam and the state. Philadelphia: Temple University Press.

Kandiyoti, D. (1998). Afterword: Some Awkward Questions on Women and Modernity in Turkey. In L. Abu-Lughod (Eds.), Remaking Women: Feminism and Modernity in the Middle East (pp. 270-288). New Jersey: Princeton University Press.

Kingdom of Saudi Arabia. (n.d.). Vision 2030. Retrieved from https://vision2030.gov.sa/

Kynsilehto, A. (2008). Islamic feminism: current perspectives, Introductory. In A. Kynsilehto (Eds.), Islamic feminism: current perspectives. (pp.7-14). Finland: Tampere Peace Research Institute.

Le Renard, A. (2008). "Only for women:" women, the state, and reform in Saudi Arabia. The Middle East Journal, 62(4), 610-629. doi:10.3751/62.4.13

Le Renard, A. (2011). Dress Practices in the Workplace Power Relations, Gender Norms and Professional Saudi Women’s Tactics. Al-Raida Journal, 135-136-137, 31-38. Retrieved from http://www.alraidajournal.com/index.php/ALRJ/article/view/19

Le Renard, A. (2014, December 15). The Politics of "Unveiling Saudi Women": Between Postcolonial Fantasies and the Surveillance State. Retrieved June 16, 2020, from https://www.jadaliyya.com/Details/31570/The-Politics-of-Unveiling-Saudi-Women-Between-Postcolonial-Fantasies-and-the-Surveillance-State

Le Renard, A. (2019). Covering Women’s Rights, Silencing Suppression: Western News Media and Saudi Female Activists. Journal of Middle East Women's Studies15(2), 251-255. doi: 10.1215/15525864-7491199

Le Renard, A., & Rundell, E. (2010). Personal Development and “Women’s Rights”: Women’s Appropriation of Religion in Saudi Arabia. Critique internationale, 46(1), 67-86.

Long, D. E., & Long, D. (1979). The Hajj Today: A Survey of the Contemporary Pilgrimage to Makkah. New York: SUNY Press.

Mahmood, S. (2001). Feminist theory, embodiment, and the docile agent: Some reflections on the Egyptian Islamic revival. Cultural anthropology16(2), 202-236.

Mahmood, S. (2005). Politics of piety: The Islamic revival and the feminist subject. Princeton: Princeton University Press.

Mandeli, N. K. (2016). New public governance in Saudi cities: An empirical assessment of the quality of the municipal system in Jeddah. Habitat International, 51, 114-123. doi:10.1016/j.habitatint.2015.10.020

Mansyuroh, F. A. (2019). Analysis of Legal Change for Women Traveling Without Mahram: A Case Study of the Kingdom of Saudi Arabia Royal Decree No. M/134 of 2019. Al-Ihkam14(2), 199-218.

Mcarthur, R. (2018, July 7). Marriam Mossalli’s ‘Under The Abaya’ — changing the perception of Saudi Arabian women. Arab News. Retrieved from www.arabnews.com

Meijer, R. (2010). Reform in Saudi Arabia: The gender‐segregation debate. Middle East Policy17(4), 80-100.

Meisenbach, R. J. (2010). The female breadwinner: Phenomenological experience and gendered identity in work/family spaces. Sex Roles62, 2-19. doi:10.1007/s11199-009-9714-5

Mendoza, B. (2002). Transnational feminisms in question. Feminist Theory3(3), 295-314. doi.org/10.1177/146470002762492015

Moghadam, V. M. (2003). Modernizing women: Gender and social change in the Middle East (2nd ed.). London: Lynne Rienner Publishers.

Moghadam, V. M. (2004). Patriarchy in transition: Women and the changing family in the middle east. Journal of Comparative Family Studies, 35(2), 137-162. doi 10.3138/jcfs.35.2.137

Moghadam, V. M. (2013). Modernizing Women: Gender and Social Change in the Middle East (3rd ed.). London: Lynne Rienner Publishers.

Mohanty, C. T. (1984). Under Western eyes: Feminist scholarship and colonial discourses.  12(3), 333-358. doi:10.2307/302821

Mohanty, C. T. (2003). “Under western eyes” revisited: Feminist solidarity through anticapitalist struggles. Signs: Journal of Women in culture and Society28(2), 499-535. doi:10.1086/342914

Morin, A. (2009). Victimization of Muslim women in submission. Women's Studies in Communication32(3), 380-408. doi: 10.1080/07491409.2009.10162395

Mortelmans, D. (2013). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco.

Nurunnabi, M. (2017). Transformation from an oil-based economy to a knowledge-based economy in Saudi Arabia: the direction of Saudi vision 2030. Journal of the Knowledge Economy8, 536-564. doi:10.1007/s13132-017-0479-8

Otterbeck, J. (2012). Wahhabi ideology of social control versus a new publicness in Saudi Arabia. Contemporary Islam6, 341-353. doi:10.1007/s11562-012-0223-x

Pepicelli, R. (2008). Islamic Feminism: Identities and Positionalities. In A. Kynsilehto (Eds.), Islamic feminism: current perspectives. (pp.91-101). Finland: Tampere Peace Research Institute.

Permuy, A. (2016). The Ulama and the Al Saud: A Relationship Between Elites in Saudi Arabia [Master’s Thesis, Qatar University]. Retrieved from https://qspace.qu.edu.qa:8443/bitstream/handle/10576/5084/423967_pdf_3484608E-07A0-11E6-B1B2-C02C59571AF4.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Pharaon, N. A. (2004). Saudi women and the Muslim state in the twenty-first century. Sex roles51(5-6), 349-366. doi:10.1023/B:SERS.0000046618.62910.ef

Rajkhan F. S. & Dana, K. (2014). Women in Saudi Arabia Status, Rights, and Limitations [Master’s Thesis, University of Washington Bothell]. Retrieved from https://digital.lib.washington.edu/researchworks/bitstream/handle/1773/25576/Rajkhan%20-%20Capstone.pdf?sequence=1

Raphaeli, N. (2005). Demands for reforms in Saudi Arabia. Middle Eastern Studies41(4), 517-532. doi:10.1080/00263200500119241

Roose, H., & Meuleman, B. (2017). Methodologie van de sociale wetenschappen: een inleiding. Ghent: Academia Press.

Scott, J. W. (2009). The politics of the veil. Princeton: Princeton University Press.

Shaneen, K. (2018, January 12). Saudi football stadium welcomes women for first time. The Guardian. Retrieved from https://www.theguardian.com/world/2018/jan/12/saudi-football-stadiums-prepare-welcome-women-first-time

Sharabi, H. (1988). Neopatriarchy: A theory of distorted change in Arab society. New York: Oxford University Press.

Song, J. (2019). “She Needs to Be Shy!”: Gender, Culture, and Nonparticipation Among Saudi Arabian Female Students. Tesol Quarterly53(2), 405-429. foi:10.1002/tesq.488

Tajfel, H. (1974). Social identity and intergroup behaviour. International Social Science Council, 13(2), 65-93.

Thompson, C. M. (2017). SAUDI VISION 2030’: A VIABLE RESPONSE TO YOUTH ASPIRATIONS AND CONCERNS? Asian Affairs, 48(2), 205-221. doi:10.1080/03068374.2017.1313598

Tønnessen, L. (2016). Women’s Activism in Saudi Arabia: Male Guardianship and Sexual Violence. Retrieved from: https://www.cmi.no/publications/file/5696-womens-activism-in-saudi-arabia.pdf

Turak, N. (2019, December 12). 'This is a huge deal': Saudi Arabia ends gender segregation in restaurants. Retrieved from https://www.cnbc.com/

Ulrichsen, K. C., & Sheline, A. R. (2019). Mohammed Bin Salman and Religious Authority and Reform in Saudi Arabia. Retrieved from https://scholarship.rice.edu/bitstream/handle/1911/108116/bi-report-092319-cme-mbs-saudi.pdf?sequence=1

Under the Abaya. (n.d.). About us. Retrieved from https://undertheabaya.com/pages/about-us

Vassiliev, A. (2013). The History of Saudi Arabia. London: Saqi Books.

van Geel, A. (2016). Separate or together? Women-only public spaces and participation of Saudi women in the public domain in Saudi Arabia. Contemporary Islam10(3), 357-378. doi: 10.1007/s11562-015-0350-2

Van Wagtendonk, A. (2019, August 3). Saudi Arabia changed its guardianship laws, but activists who fought them remain imprisoned. Vox. Retrieved from https://www.vox.com/

Vermeiren, J., & Zemni, S. (2011). Echtscheiding en gendergelijkheid in Tunesië: een kwalitatief veldonderzoek naar de wettelijke en reële dimensie van echtscheiding sexism [Master’s Thesis, Ghent University]. Retrieved from www.lib.ugent.be  

Vidyasagar, G., & Rea, D. M. (2004). Saudi women doctors: Gender and careers within Wahhabic Islam and a 'westernised' work culture. Women’s Studies International Forum, 27(3), 261-280. doi:10.1016/j.wsif.2004.06.008

Zavis, A. (2018, September 14). Trying to shake off its ultraconservative image, Saudi Arabia launches a new industry: Fun. Los Angeles Times. Retrieved from https://www.latimes.com

Universiteit of Hogeschool
Conflict and Development Studies
Publicatiejaar
2020
Promotor(en)
Prof. Marlies Casier
Kernwoorden
Share this on: