"Visit Rwanda" : een uitgekiende Public Relations campagne of een oprechte poging om het imago van het land in het buitenland te verbeteren?
Inleiding
Op 22 mei 2018 wordt een commerciële deal gesloten die de wereld met verstomming slaat. Arsenal, een steenrijke Engelse voetbalclub, laat zich voor tientallen miljoenen sponsoren door Rwanda, een arm Afrikaans land dat bekendstaat vanwege de genocide die er plaatsvond in 1994. In ruil, zullen de voetballers van Arsenal voor drie seizoenen met het “Visit Rwanda” logo op de linkermouw van hun voetbalshirt spelen. Dat Arsenal zich laat sponsoren, hoeft niet te verbazen. Maar dat uitgerekend Rwanda gebruik wil maken van de voetbalclub om toeristen te lokken, dat wekt wel verwondering. Vandaar dat Thomas Voets (UAntwerpen) in zijn scriptie heeft gepoogd om te verklaren waarom de Rwandese overheid het land op deze manier probeert te profileren.
“Rwanda” als merk?
Er is tot op heden weinig onderzoek gedaan naar de inspanningen van Rwanda - een land dat gemiddeld 24 miljoen euro per jaar aan Belgisch ontwikkelingsgeld ontvangt - om een gunstiger imago in het buitenland te creëren. Dit maakt dat het moeilijk is om een goed begrip te krijgen van de redenen waarom de Rwandese overheid de keuze voor nation branding (kort samengevat, het toepassen van marketingtechnieken om landen te promoten) heeft gemaakt.
Kijken we daarnaast naar de ruimere context, kunnen we vandaag de dag ook spreken van een toenemende globalisering en politisering van de voetbalsport. Het resultaat is dat deze is uitgegroeid tot een platform waarin politieke en/of maatschappelijke ideeën worden tentoongesteld. Het is, in deze context, natuurlijk belangrijk dat er een helder en volledig beeld is bij diegenen die beïnvloed worden door wat er getoond wordt op dit platform. Kortom, beide zaken maken dat er dringend nood was aan onderzoek om dergelijke fenomenen beter te kunnen begrijpen.
Een staatsgeleide strategie?
Vertrekkende van een korte geschiedenis van Rwanda, met een focus op de burgeroorlog en de genocide die er plaatsvonden in het begin van de jaren ‘90, begint de scriptie bij een analyse van de perceptie die er internationaal heerste tijdens de periode net na het binnenlandse conflict. In de internationale media werden verslagen gepubliceerd over Rwanda, waarin het land werd beschreven als bezaaid met rottende lichamen en bestaand uit arme, hulpeloze vrouwen, mannen en kinderen. Dit maakte dat Rwanda internationaal gezien werd als een mislukte staat; en benadrukte de morele verplichting van de internationale gemeenschap om in te grijpen en het land weer op te bouwen.
Met deze negatieve perceptie in gedachten, ondernam Paul Kagame - die in 2000 president werd van Rwanda, maar het land sinds 1994 effectief bestuurd heeft - verschillende inspanningen om het imago van het land in het buitenland te verbeteren. Zo blijkt uit verschillende overheidsdocumenten, met name “Vision 2020” (de Rwandese overheidsstrategie voor de economische transformatie van het land tegen 2020), dat toerisme als een ontwikkelingsprioriteit wordt beschouwd en dat marketing - door middel van nation branding - een fundamenteel onderdeel uitmaakt van een staatsgeleide strategie voor de lange termijn ontwikkeling van het land.
Opmerkelijk in deze Rwandese marketinginspanningen, is de centrale rol die de Rwanda Development Board speelt. Deze overheidsdienst - die alle overheidsinstellingen groepeert die verantwoordelijk zijn voor het aantrekken, behouden en faciliteren van (buitenlandse) investeringen in de nationale economie - kondigde de sponsordeal met Arsenal aan, alsook de daaropvolgende sponsordeal met Franse voetbalclub Paris Saint Germain. Verder is de huidige Hoge Commissaris voor de Republiek Rwanda in het Verenigd Koninkrijk, Yamina Karitanyi, de voormalige directeur van de Toerisme en Natuurbehoud bij de Rwanda Development Board. Haar benoeming toont dus onder meer het belang aan dat de Rwandese regering hecht aan de rol van de Rwanda Development Board (als centrale diplomatieke actor) voor de ontwikkeling van het land.
Niets is wat het lijkt
Ondanks deze op het eerste zicht coherente en rationele ambitie van de Rwandese overheid om de toerismesector te ontwikkelen als inkomstenbron van het land, brengen eerdere onthullingen twijfels bij de oprechtheid van deze ambitie. Met name, een rapport getiteld “Spin doctors to the autocrats: how European public relations firms whitewash repressive regimes” van de non-profit organisatie Corporate Europe Observatory, documenteert het controversiële gebruik van dubieuze public relations bedrijven door de Rwandese overheid. Meer specifiek, wordt beschreven hoe de Rwandese overheid verschillende bedrijven heeft ingehuurd om te werken aan het weerleggen van kritiek over mensenrechtenschendingen in het land. Bijgevolg beweert de non-profit organisatie dat deze public relations-inspanningen, samen met een historisch schuldgevoel van de internationale gemeenschap over de genocide van 1994, geleid hebben tot de onkritische en onvoorwaardelijke Westelijke steun aan Paul Kagame.
In navolging van, en in lijn met het rapport van Corporate Europe Observatory, zijn er ook verschillende academici - met name, Rwanda specialisten Filip Reyntjens (emeritus professor UAntwerpen) en Susan Thomson (Colgate University) - naar buiten gekomen om publiekelijk te verkondingen dat de huidige nation branding inspanningen van Rwanda gelijkaardig zijn aan de eerdere dubieuze public relations praktijken.
Bijgevolg wordt in de scriptie geconcludeerd dat de inspanningen van de Rwandese overheid, om het land internationaal te profileren, als ambigu kunnen worden gezien. Enerzijds is er het gekende gebruik van public relations bedrijven door de Rwandese overheid om te werken aan het weerleggen van kritiek door de (westerse) media. Anderzijds heeft het land, als gevolg van de nation branding inspanningen, hoogstwaarschijnlijk wel veel zichtbaarheid (en misschien zelfs ook diplomatieke slagkracht) gekregen. Alles in overweging genomen, wordt tenslotte geconstateerd dat de huidige inspanningen van de Rwandese overheid, het buitenlands beleid van Rwanda meer dan waarschijnlijk hebben gereduceerd tot de wetten van de marketingwereld, om zo voordelen voor het land te verkrijgen die waarschijnlijk te mooi zijn om waar te zijn.
Bibliografie
Aaker, D.A. (1996), Building Strong Brands, New York: Free Press, 380 p.
Abdi, K. Talebpour, M. Fullerton, J. Ranjkesh, M. J. & Jabbari Nooghabi, H. (2018), Converting sports diplomacy to diplomatic outcomes: Introducing a sports diplomacy model, International Area Studies Review, 21(4), 365-381.
Acanchi (2020), Home, retrieved on 3 June 2020 from
http://stores.agilityems.co.uk/002501/default.asp
AFAR (2019), From the Ashes: Rwanda’s Traditional Imigongo Art Is on the Rise, retrieved on 1 June 2020 from https://www.afar.com/magazine/from-the-ashes-rwandas-traditionalimigong…
Africa Is a Country (2019a), About Us, retrieved on 3 June 2020 from https://africasacountry.com/about
Africa Is a Country (2019b), Rwanda’s £30 million Arsenal sleeve, retrieved on 3 June 2020 from https://africasacountry.com/2018/09/rwanda-on-a-sleeve
Al Jazeera (2020), Qatar Airways in talks to buy 49% stake in Rwanda's state carrier, retrieved on 31 May 2020 from https://www.aljazeera.com/ajimpact/qatar-airways-talks-buy-
49-stake-rwanda-state-carrier-200205095627333.html
Anderson, B. (1983), Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism, London: Verso, 240 p.
Anholt, S. (2005), Anholt Nation Brands Index: How Does the World See America?, Journal of Advertising Research. 45(3), 296–304.
Anholt, S. (2007), Competitive identity: The new brand management for nations, cities and regions, Basingstoke: Palgrave Macmillan, 147 p.
Anholt, S. (2010), Places: Identity, Image and Reputation, London: Palgrave Macmillan, 168 p.
Annabel Illingworth (2019), Visit Rwanda, retrieved on 15 May 2020 from https://www.annabelillingworth.com/portfolio-of-work/visit-rwanda
Appiah, A. & Gates, H.L. (2010), Encyclopedia of Africa, Volume 1, Oxford: Oxford University Press, 1392 p.
Architectural Digest (2019), Everything You Need to Know About Africa’s Most Expensive Building, retrieved on 3 June 2020 from
https://www.architecturaldigest.com/story/everything-need-know-about-af…
Aronczyk, M. (2013), Branding the Nation: The Global Business of National Identity, Oxford: Oxford University Press, 256 p.
Arsenal Football Club (2018), Arsenal partner with ‘Visit Rwanda.’, retrieved on 15 May 2020 from https://www.arsenal.com/news/club-welcomesvisitrwandanewpartner?utm_sou…
Arsenal Football Club (2019), David Luiz enjoys memorable visit to Rwanda, retrieved on 31 May 2020 from https://www.arsenal.com/news/david-luiz-enjoys-memorable-visit-rwanda
Avery, J. & Anat, K. (2015), Consuming Brands, in Norton, M.I. Rucker, D.D. & Lamberton, C. (eds.), The Cambridge Handbook of Consumer Psychology (209-232), Cambridge: Cambridge University Press, 2015, 768 p.
BBC (2010), Hutus 'killed Rwanda President Juvenal Habyarimana', retrieved on 15 May 2020 from http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8453832.stm
BBC (2018), Rwanda country profile, retrieved on 15 May 2020 from https://www.bbc.com/news/world-africa-14093238
Bella Caledonia (2014), Astroturf Democracy, retrieved on 3 June 2020 from https://bellacaledonia.org.uk/2014/05/02/astroturf-democracy/
Bennett, P.D. (1988), Dictionary of Marketing Terms, Chicago: The American Marketing Association, 220 p.
Berkowitz, P. Gjermano, G. Gomez, L. & Schafer, G. (2007), Brand China: using the 2008 Olympic Games to enhance China's image, Place Branding and Public Diplomacy, 3(2), 164-178.
Cho, C. H. Martens, M. L. Kim, H. & Rodrigue, M. (2011), Astroturfing global warming: It isn’t always greener on the other side of the fence, Journal of business ethics, 104(4), 571-
587.
Chrétien, J-P. (2003), The Great Lakes of Africa: Two Thousand Years of History, Massachusetts: MIT Press, 504 p.
Cieplak, P. (2017), Death, image, memory: the genocide in Rwanda and its aftermath in photography and documentary film, London: Palgrave Macmillan UK, 230 p.
CNN (2018), Arsenal sponsored by... Rwanda?, retrieved on 15 May 2020 from https://edition.cnn.com/2018/08/13/football/arsenal-rwanda-deal-premier…
COMESA Regional Investment Agency (2020), Rwanda Development Board (RDB), retrieved on 3 June 2020 from http://www.comesaria.org/site/en/rwanda-development-boardrdb.70.html
Corporate Europe Observatory (2015), Spin doctors to the autocrats: how European PR firms whitewash repressive regimes, retrieved on 3 June 2020 from https://corporateeurope.org/sites/default/files/20150120_spindoctors_mr…
Craig Murray (2014), The Acanchi Effect, retrieved on 3 June 2020 from https://www.craigmurray.org.uk/archives/2014/05/the-acanchi-effect/
Creswell, J.W. (2012), Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches, Los Angeles: SAGE Publications, 488 p.
Cull, N.J. (2009), Public diplomacy: Lessons from the past, Los Angeles: Figueroa Press, 61 p.
Daily Express (2018), FOREIGN AID FARCE: Rwanda gets £64m UK aid – and gives £30m to Arsenal, retrieved on 1 June 2020 from https://www.express.co.uk/news/world/965981/arsenal-football-rwanda-30-…
Daley, P. (2013), Rescuing African bodies: celebrities, consumerism and neoliberal humanitarianism, Review of African political economy, 40(137), 375–393.
Dallaire, R. (2005), Shake Hands with the Devil: The Failure of Humanity in Rwanda, London: Arrow, 562 p.
De Chernatony, L. & McDonald, M. (2003), Creating powerful brands: In consumer, service and industrial markets (3rd ed.), Oxford: Elsevier/Butterworth-Heinemann, 467 p.
De Morgen (2018), Massagraven ontdekt in Rwanda, retrieved on 7 June 2020 from https://www.demorgen.be/nieuws/massagraven-ontdekt-in-rwanda~be093066/
DevelopmentEducation.ie (2015), Website: Africa is a country, retrieved on 3 June 2020 from https://developmenteducation.ie/resource/website-africa-is-a-country/
Dinnie, K. (2008), Nation Branding: Concepts, Issues, Practice, Oxfordshire: Routledge, 288 p.
Dinnie, K. (2016), Nation Branding Concepts, issues, practice (2nd ed.), Oxfordshire: Routledge, 306 p.
Encyclopædia Britannica (2012), Rwanda, retrieved on 2 June 2020 from https://cdn.britannica.com/95/7195-050-E5B42BAA/Rwanda-map-boundaries-c…
Encyclopædia Britannica (2020), Rwanda under German and Belgian control, retrieved on 15 May 2020 from https://www.britannica.com/place/Rwanda/Rwanda-under-German-and-Belgian…
English Twitter account of Paris Saint-Germain (2019), Rwanda and Paris Saint-Germain announce a unique and innovative partnership inviting the world to be part of the country’s inspiring transformation, retrieved on 3 June 2020 from https://twitter.com/PSG_English/status/1202159618346168320
Fan, Y. (2008), Soft power: Power of attraction or confusion?, Place Branding and Public Diplomacy, 4(2), 147-158.
France 24 (2019), Rwanda inks deal with PSG football club to promote tourism, retrieved on 1 June 2020 from https://www.france24.com/en/20191205-rwanda-france-psg-footballpromote-…
Gellner, E. (1983), Nations and nationalism, Ithaca: Cornell University Press, 150 p.
Gourevitch, P. (2000), We Wish to Inform You that Tomorrow We Will be Killed with Our Families: Stories from Rwanda, London: Picador, 355 p.
Government of Rwanda (2011), Rwanda National Export Strategy (NES), retrieved on 3 June 2020 from http://www.minicom.gov.rw/fileadmin/minicom_publications/Strategies/Nat…
Gowing, N. (1998), Dispatches from Disaster Zones: New Challenges and Problems for Information Managers in Complex Emergencies: Ominous Lessons Learnt from the Great Lakes and Eastern Zaire in Late 1996 and early 1997, Conference Paper presented at the Dispatches from Disaster Zones conference in London, 1-76.
GRIPS Development Forum (2014), Report on the Rwanda Mission, retrieved on 3 June 2020 from https://www.grips.ac.jp/forum-e/afgrowth/support_ethiopia/document/2014…
Halperin, S. & Heath, O. (2012), Political Research: Methods and Practical Skills, Oxford: Oxford University Press, 488 p.
Himbara, D. (2018a), Kagame Built The Most Expensive Building In Africa, retrieved on 3 June 2020 from https://medium.com/@david.himbara_27884/kagame-built-the-mostexpensive-
building-in-africa-758c30c6380f
Himbara, D. (2018b), RwandAir Bankrupting Rwanda, retrieved on 7 June 2020 from https://medium.com/@david.himbara_27884/rwandair-bankrupting-rwanda-db7…
Holmes, G. & Buscaglia, I. (2019), Rebranding Rwanda’s Peacekeeping Identity during Post-Conflict Transition, Rwanda Since 1994: Stories of Change, 10, 104-124.
Holmes, G. (2013), Women and war in Rwanda: Gender, media and the representation of genocide, London: Bloomsbury Publishing, 344 p.
iGuide (2017), iGuide Rwanda: An investment guide to Rwanda, retrieved on 15 May 2020 from https://www.theiguides.org/public-docs/guides/rwanda
Jansen, Y.O. (2014), Denying Genocide or Denying Free Speech-A Case Study of the Application of Rwanda's Genocide Denial Laws, Northwestern University Journal of International Human Rights, 12(2), 191-213.
John Wall Street (2019), Rwanda Using Team Partnerships, Not Large Scale Events to Rebrand on World Stage, retrieved on 1 June 2020 from https://www.si.com/johnwallstreet/sports-business/rwanda-psg-sponsorship
Jones, M.O. (2017), Nation branding and celebrity diplomacy in Bahrain, Celebrity Studies, 8(2), 324-330.
Kaneva, N. (2011), Nation branding: Toward an agenda for critical research, International journal of communication, 5, 117–141.
Knack (2018), “Wanneer de armen de rijken sponsoren, over Arsenal en Rwanda.”, retrieved on 15 May 2020 from https://www.knack.be/nieuws/wereld/wanneer-de-armen-de-rijkensponsoren-…
Kotler, P. Haider, D.H. & Rein, I. (1993), Marketing Places: Attracting Investment, Industry, and Tourism to Cities, States and Nations, New York: Free Press, 400 p.
La France au Rwanda (2020), Organigramme de l’ambassade de France au Rwanda, retrieved on 31 May 2020 https://rw.ambafrance.org/Organigramme-de-l-ambassade-de-
France-au-Rwanda
Le Parisien (2013), Nasser al-Khelaifi nommé ministre, retrieved on 1 June 2020 from http://www.leparisien.fr/sports/nasser-al-khelaifi-nomme-ministre-02-12…
Lee, A.L. (2010), Did the Olympics help the nation branding of China? Comparing public perception of China with the Olympics before and after the 2008 Beijing Olympics in Hong Kong, Place Branding and Public Diplomacy, 6(3), 207-227.
Linden, I. & Linden, J. (1977), Church and Revolution in Rwanda, Manchester: Manchester University Press, 304 p.
Louis, C. (2012), Concerned Citizens and Secret Operatives?, retrieved on 3 June 2020 from https://newdiplomatichistory.org/concerned-citizens-and-secret-operativ…
Lynch, J. & De Chernatony, L. (2004), The power of emotion: Brand communication in business-to-business markets, Journal of Brand management, 11(5), 403-419.
Macrae, C. Parkinson, S. & Sheerman, J. (1995), Managing marketing’s DNA: The role of branding, Irish Marketing Review, 18, 13-20.
Mamdani, M. (2002), When Victims Become Killers: Colonialism, Nativism, and the Genocide in Rwanda, Princeton: Princeton University Press, 364 p.
Melvern, L. (2004), Conspiracy to Murder: The Rwandan Genocide, London: Verso, 358 p.
Ministry of Finance and Economic Planning (2000), Rwanda Vision 2020, retrieved on 3 June 2020 from https://www.greengrowthknowledge.org/sites/default/files/downloads/poli… RWANDA)%20Rwanda%20Vision%202020.pdf
Ministry of Trade and Industry (2014), Rwanda embarks on 'Made in Rwanda' Brand, retrieved on 3 June 2020 from http://www.minicom.gov.rw/index.php?id=24tx_ttnews%5Btt_news%5D=912&cHa…
Minority Rights Group International (2020), Twa, retrieved on 7 June 2020 from https://minorityrights.org/minorities/twa-2/
Murray, S. & Pigman, G.A. (2014), Mapping the relationship between international sport and diplomacy, Sport in Society, 17(9), 1098-1118.
Nauright, J. (2013), Selling Nations to the World Through Sports: Mega-Events and Nation Branding as Global Diplomacy, Public Diplomacy Magazine, 9, 22-27.
Nielsen, H. & Spenceley, A. (2011), The success of tourism in Rwanda: Gorillas and more, in Chuhan-Pole, P. & Angwafo, M. (eds.), Yes Africa Can: Success stories from a dynamic
continent (231-249), 477 p.
Nye, J.S. (1990), Soft power, Foreign policy, (80), 153-171.
Nye, J.S. (2004), Soft Power: the means to success in world politics, New York: PublicAffairs, 192 p.
Pappu, R. Pascale G.Q. & Cooksey, R.W. (2007), Country image and consumer–based brand equity: relationships and implications for international marketing, Journal of International
business Studies, (38), 726–745.
Peterson, J. E. (2006), Qatar and the world: Branding for a micro-state, The Middle East Journal, 60(4), 732-748.
PRovoke (2011), The New Rwanda, retrieved on 1 June 2020 from https://www.provokemedia.com/latest/article/the-new-rwanda#sthash.dGehw…
Prunier, G. (1995), The Rwanda Crisis: History of a Genocide, London: C. Hurst & Co. Publishers, 389 p.
PRWeek (2017), Rwandan Government appoints The PC Agency to ‘build the country’s brand’, retrieved on 3 June 2020 from https://www.prweek.com/article/1433497/rwandangovernment-
appoints-pc-agency-build-countrys-brand
Raney, A.A. & Bryant, J. (2006), Handbook of Sports and Media, London: Routledge, 652 p.
Reuters (2019), Rwanda signs deal with Paris St Germain to promote tourism, retrieved on 3 June 2020 from https://www.reuters.com/article/rwanda-tourism-soccer/rwanda-signs-deal…
Rever, J. (2018), In Praise of Blood: The Crimes of the Rwandan Patriotic Front, Toronto: Penguin Random House Canada, 288 p.
Reyntjens, F. (2019), The Rwandan Patriotic Front's information and communication strategy, in Thompson, A (ed.), Media and Mass Atrocity: The Rwanda Genocide and Beyond (133-155), Ontario: Centre for International Governance Innovation, 637 p.
Rwanda Development Board (2020a), About RDB: Overview, retrieved on 3 June 2020 from https://rdb.rw/about-rdb/#overview
Rwanda Development Board (2020b), About RDB: Vision and Mission, retrieved on 3 June 2020 from https://rdb.rw/about-rdb/#vision-and-mission
RwandAir (2019), RwandAir to fly to Tel Aviv, retrieved on 31 May 2020 from https://www.rwandair.com/media-center/news-press-releases/rwandair-to-f…
Rwandan High Commission United Kingdom (2018), High Commissioner’s Biography, retrieved on 31 May 2020 from https://rwandahc.org/the-high-commission/highcommissioners-biography/
Sierra Express Media (2012), The rebranding of a nation, retrieved on 1 June 2020 from https://sierraexpressmedia.com/?p=33758
Smith, A.D. (1991), National identity, Reno: University of Nevada Press, 226 p.
Sport/Voetbalmagazine (2018), Hoe een van de armste landen ter wereld shirtsponsor wordt van Arsenal, retrieved on 3 June 2020 from https://sportmagazine.knack.be/sport/voetbalinternationaal/hoe-een-van-…
Sport/Voetbalmagazine (2019), Rwanda serveert koffie bij PSG en scheldt op critici, retrieved on 3 June 2020 from https://sportmagazine.knack.be/sport/magazin/rwandaserveert-
koffie-bij-psg-en-scheldt-op-critici/article-normal-1541885.html
Szondi, G. (2008), Public diplomacy and nation branding: Conceptual similarities and differences, Discussion Papers In Diplomacy, 1-42.
Temporal, P. (2015), Branding for the public sector: Creating, building and managing brands people will value, Hoboken: John Wiley & Sons, 288 p.
The Africa Report (2020), Qatar Airways confirms purchase of 49% stake in RwandAir, retrieved on 1 June 2020 from https://www.theafricareport.com/23179/qatar-airwaysconfirms-
purchase-of-49-stake-in-rwandair/
The Conversation (2018), When the poor sponsor the rich: Rwanda and Arsenal FC, retrieved on 31 May 2020 from https://theconversation.com/when-the-poor-sponsor-the-rich-rwandaand-ar…
The Conversation (2020), Who we are, retrieved on 3 June 2020 from https://theconversation.com/uk/who-we-are
The East African (2015), Kigali steadily grows as a hub for meetings, conferences and exhibitions, retrieved on 1 June 2020 from https://www.theeastafrican.co.ke/magazine/Allroads-
lead-to-Kigali-the-new-events-capital-of-East-Africa-/-/434746/2792616/-/item/0/-/7gqfysz/-/index.html
The East African (2018), A 'special gift' sells Rwanda, retrieved on 31 May 2020 from https://www.theeastafrican.co.ke/magazine/A-special-gift-sells-Rwanda/4…
The Globe and Mail (2014), Assassination in Africa: Inside the plots to kill Rwanda’s dissidents, retrieved on 1 June 2020 from https://www.theglobeandmail.com/world/articleassassination-
in-africa-inside-the-plots-to-kill-rwandas-dissidents/
The Guardian (2007), Scar tissue, retrieved on 15 May 2020 from
https://www.theguardian.com/world/2007/oct/31/rwanda.theatre
The Guardian (2010), Does this picture make you think of Rwanda?, retrieved on 31 May 2020 from https://www.theguardian.com/media/2010/aug/03/london-pr-rwanda-saudi-ar…
The Guardian (2014), Financier launches 'No Borders', a referendum campaign for 'unpolished' voters who back the union, retrieved on 1 June 2020 from https://www.theguardian.com/politics/scottish-independence-blog/2014/ma…-
scotland
The Guardian (2019), Macron asks experts to investigate French role in Rwandan genocide, retrieved on 1 June 2020 from https://www.theguardian.com/world/2019/apr/05/macron-asksexperts-invest…
The Independent (2011), Rwanda: How dare you accuse our client of genocide (video), retrieved on 1 June 2020 from https://www.independent.co.uk/news/uk/politics/rwanda-howdare-you-accus…
The New Times (2014), RwandAir changing country’s aviation industry through enhancednaviation skills, retrieved on 1 June 2020 from https://www.newtimes.co.rw/section/advertorial/466
The New Times (2018), Independence Day: Did Rwanda really gain independence on July 1, 1962?, retrieved on 15 May 2020 from https://www.newtimes.co.rw/news/independence-daydid-
rwanda-really-gain-independence-july-1-1962
The New Times (2019a), Arsenal defender David Luiz expected in Rwanda, retrieved on 31 May 2020 from https://www.newtimes.co.rw/sports/arsenal-defender-david-luiz-expectedr…
The New Times (2019b), I will recommend my friends to visit Rwanda – David Luiz, retrieved on 3 June 2020 from https://www.newtimes.co.rw/latest-news/i-will-recommendmy-
friends-visit-rwanda-david-luiz
The New York Times (2012), Qatar Is Becoming a Player in French Sports, retrieved on 1 June 2020 from https://www.nytimes.com/2012/10/27/sports/soccer/with-paris-saintgermain-
qatar-is-a-player-in-french-sports.html
The New York Times (2019), How to Rebrand a Country, retrieved on 15 May 2020 from https://www.nytimes.com/2019/11/23/travel/rebrandng-croatia-colombia.ht…
The New York Times Magazine (1996), The Spinner Spun, retrieved on 3 June 2020 from https://www.nytimes.com/1996/12/22/magazine/the-spinner-spun.html
The PC Agency (2018), Visit Rwanda, retrieved on 15 May 2020 from https://www.pc.agency/case-study/rwanda-tourism-board/
The Sunday Times (2013), Blairite polish for tainted Rwanda, retrieved on 1 June 2020 from https://www.thetimes.co.uk/article/blairite-polish-for-tainted-rwanda-z…
Thompson, A. (2007), The Media and the Rwanda Genocide, London: Pluto Press, 480 p.
Verhaegen, J. (2011), Rwanda Inc. Businessplan, retrieved on 3 June 2020 from https://www.mo.be/sites/default/files/JorisVerhaegen_RwandaInc_Business…
Viktorin, C. Gienow-Hecht, J. C. Estner, A. & Will, M. K. (2018), Nation Branding in Modern History, New York City: Berghahn Books, 300 p.
Visit Rwanda (2019), David Luiz's Holiday in Rwanda, retrieved on 3 June 2020 from https://www.visitrwanda.com/arsenal/fan-page/player-visits-david-luiz/
Visit Rwanda Instagram page (2018), Visit Rwanda’s new brand identity and logo mark, retrieved on 1 June 2020 from https://www.instagram.com/p/BjHCxQqHSOP/
World Bank (2019), World Development Indicators database, retrieved on 3 June 2020 from https://databank.worldbank.org/data/download/GNIPC.pdf
Yin, R.K. (2009), Case study Research (Fourth edition), Los Angeles: SAGE Publications, 219 p.
