Ben jij één van die leerkrachten of een directeur dat al jaren op een school staat en je frustreert omdat iedereen zijn eigen “ding” doet? Of ben je op een plaats waar je talenten niet tot zijn recht komen? Laat onderstaand artikel je dan inspireren. Een gedragen schoolvisie, het inzetten op talenten en samen professionaliseren: daar krijg je GOESTING van!
In een traject van schoolontwikkeling, waar waardering en duurzaamheid voorop staan, wordt in een basisschool in Deurne voor GOESTING gezorgd. De directeur ging aan de slag met een het hele schoolteam. Het team was na zes directeurs op vier jaar tijd de weg kwijt. Door een waarderend onderzoek te starten, aan de hand van de methodiek appreciative inquiry, komt het team stap voor stap weer tot gelijkgerichtheid. De school bouwt samen aan een gedragen schoolvisie.
GROEIEN START MET EEN LEIDINGGEVEND LEERTEAM
Als eerste startte de directeur met het opstellen van een leidinggevend leerteam. Wanneer complexere vragen niet door één iemand beantwoord worden, is het nodig anderen te betrekken. Een strategische keuze die voor de directeur belangrijk is om samen school te maken. Het belang van gedeeld leiderschap primeert in de school. Het leidinggevend leerteam moet bestaan uit een mooie vertegenwoordiging van de school. Dit met als doel sneller aanspraak te kunnen maken op de kritische massa bij toekomstige vernieuwingen of veranderingen. Het leidinggevend leerteam werd samengesteld op basis van anonieme stemming van alle teamleden. Elk teamlid kreeg een post-it en kon in zijn graad één persoon kiezen. Concreet kwamen er één kleuterleerkracht en twee lagere schoolleerkrachten naar voor. Daarnaast werden ook de beleidsondersteuner en de zorgcoördinator gevraagd om deel te nemen aan het leidinggevend leerteam. De verkozen leerkrachten nodigde de directeur uit voor een persoonlijk gesprek om af te toetsen of ze zich in de opdracht konden vinden. De drie leerkrachten onthaalden dit zeer positief en voelden zich vereerd dat zij vanuit het team verkozen werden.
OPZOEK GAAN NAAR WAT AL WERKT EN DROMEN
Appricative Inquiry is een methodiek waarin waarderend onderzoek centraal staat. Het centraal vertrekpunt is dat een systeem zich positief ontwikkelt zodra mensen gezamenlijk gaan onderzoeken wat al werkt. Ze bespreken wat ze graag willen voor de toekomst en in het licht daarvan verkennen ze manieren om succes uit te bouwen en sterktes te benutten. Door gebruik te maken van actieve werkvormen waar iedereen bij betrokken werd, kreeg de schoolvisie vorm. Het motiveerden de collega’s om als team terug SAMEN aan de slag te gaan.
VAN VISIE NAAR LeeRKRACHT
Om de visie in de praktijk om te zetten, zag het leidinggevend leerteam snel de noodzaak in om samen te professionaliseren. Tijdens een pedagogische studiedag ontdekten de teamleden wat leren voor ‘hen’ betekent. Doormiddel van een leervoorkeurencarrousel onderzochten zij hun persoonlijke leervoorkeuren. Het team wil zich graag professionaliseren via volgende drie leervoorkeuren: beeldslim, samenslim en kennisverwerven. Deze leervoorkeuren geven aanknopingspunten voor het nieuwe professionaliseringsbeleid van de school.
INZICHT IN ELKAARS EXPERTISE EN TALENTEN
Door de nadruk te leggen op waardering worden de talenten van alle teamleden zichtbaar. De teamleden krijgen inzicht in elkaars expertise door de waarderende en onderzoekende houding van de directeur. Vanuit deze beweging wordt het eerste professionaliseringsinitiatief ontwikkeld door het leidinggevendleerteam van de school: ‘How to date’. Dit initiatief laat de directeur geleidelijk aan groeien door teamleden te laten deelnemen op vrijwillige basis. Vanuit een coachende houding worden de teamleden gemotiveerd om deel te nemen aan het professionaliseringsinitiatief.
Het schoolteam gelooft dat visieontwikkeling en samen professionaliseren sleutelelementen zijn voor het succes van eender welke verandering en van een stevig veranderingsbeleid. De hele vernieuwing steunt op een beleid dat start vanuit een duidelijke samen gecreëerde visie. Doordachte strategieën zorgen ervoor dat deze visie operationeel wordt.
VOORRANG AAN VERBINDING
Er wordt doorheen het proces gebruikt gemaakt van een metafoor om stapsgewijs de richting aan te tonen van kwaliteitsvol onderwijs. De twee veranderdoelen worden doorheen het proces afgebeeld als dé fundamenten om een huis op te bouwen. Een huis waar iedereen mag en kan groeien. Met iedereen bedoelt de school zowel leerlingen, leerkrachten, ouders en/of externe partners. Elke bouwsteen heeft autonomie en draagt bij aan het gemeenschappelijke doel.
Tot slot wijst het onderzoek, doorheen het proces van duurzame verandering, uit dat er onder dé twee fundamenten, nog een belangrijke onderlaag is. De onderlaag van vertrouwen, verbondenheid, verbindende communicatie en permanente feedback. Deze processen zijn noodzakelijk om te kunnen leren en groeien. Deze processen worden nu verder onderzocht bij het team. De directeur in samenwerking met het leidinggevend leerteam zorgt ervoor dat alles met elkaar verbonden wordt en op deze manier streeft de school naar kwaliteitsvol onderwijs. Het leidinggevend leerteam voegt alles op zodat er niets afbrokkelt of terug aangetast wordt via een coachende en innoverende leiding.
DEEL III: Het digitaal portfolio
3. Literatuurlijst
Baert, H., De Witte, K., Govaerts, N. & Sterck G. (2011). Werk maken van leren. Strategisch VTO-beleid in organisaties. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.
Bellens, K. & De Fraine, B. (2012). Wat werkt? Kenmerken van effectief basisonderwijs. Leuven: Acco.
Bolhuis, S. (2016). Leren en veranderen. Emotie, gedrag en denken. Bussem: Coutinho.
Clement, J. (2017). Inspirerend coachen. De kunst van dynamisch en uitdagend communiceren. Tielt: Lannoo.
Dweck, C.S (2018). Mindset. Verander je manier van denken om je doelen te behalen. Amsterdam: SWP.
Dewulf, L. & Beschuyt P. (2012). Ik kies voor mijn talent. Leuven: Lannoo Campus.
De Loenen, R., Saenen, P., Verlackt, V. & De Helt, A. (2019). Visitatie De Speelvogel.
De Rijck, W., De Wandel, J. & Valcke, A. (2019) Professionalisering op school. Samen leren excelleren. Brussel: Politeia.
Hargreaves, A. & O’Conner, M.T (2019). Samen werken aan professionaliteit. Rotterdam: Bazalt.
Hooge, E. (2008). Op de grenzen van het onderwijs. Professioneel onderwijs in de grote stad. Amsterdam: University Press.
Knoot, J. (2012, 20 decmeber). 7S-model McKinsey. Geraadpleegd van https://www.strategischmarketingplan.com/marketingmodellen/7s-model-mckinsey/“
Kramer, J. (2018). Deep democracy. De wijsheid van de minderheid. Amsterdam: Management impact.
Krothagen, F. & Nuijten, E. (2016). Krachtgericht coachen. Een aanpak voor diepgaand leren en effectief functioneren. Amsterdam: Boom Uitgevers.
Landolf, M., Spielmann, J. & Zwitterbarth, W. (2013). Handboek themagecentreerde interactie (TGI). Amsterdam: Tonnelier.
Lencioni, P. (2009). De vijf frustraties van teamwork. Hoe je ervoor zorgt dat het samenwerken leuk blijft. Amsterdam/Antwerpen: Bussiness Contact.
Lingsma, M. (2019). Aan de slag met team coaching. Amsterdam: Boom.
März, V., Gaikhorst, L., Mioch, R., Weijers, D. & Geijsel, F. (2018, 4 januari). Van acties naar interacties. Een overzichtstudie naar de rol van professionele netwerken bij duurzame onderwijsvernieuwing. Geraadpleegd van https://www.nro.nl/wp-content/uploads/2018/03/rol-professionele-netwerken-bij-duurzaam-vernieuwen.pdf
Mennen W. & Hoekstra, E. (2019). Beter leren door groepsdynamica. Van multi-intensief naar groepsdynamisch onderwijs. Huizen: Pica.
Onderwijsinspectie (2017). Bronnendocument: Referentiekader voor onderwijskwaliteit. Geraadpleegd op 10 april via https://www.vlaanderen.be/publicaties/bronnendocument-referentiekader-voor-onderwijskwaliteit
Ruijters, M.C.P. (2006). Liefde voor leren. Over diversiteit van leren en ontwikkelen in en van organisaties. Deventer: Vakmedianet.
Schollaert, R. (2007). De spiraal van verandering. Hoe stuur je zelf vernieuwingen aan in je school? Lannoo Campus.
Sinek, S. (2012). Begin met het waarom. De gouden cirkel van ondernemen. Amsterdam: Business Contact.
Stedelijk onderwijs (Website). Missie en visie. Geraadpleegd op 15 april 2020 via https://www.stedelijkonderwijs.be/over-stedelijk-onderwijs/missie-en-visie
Tjepkema, S., Verheijen, L. & Kabalt, J. (2017). Waarderend veranderen. Appreciative inquiry in de dagelijkse praktijk van managers. Boom Uitgevers Amsterdam.
Van Wanrooij, M. & Dekker, J. (2017). Mindsets op school. Rotterdam: Bazalt.
Vandendriessche, F. & Clement, J. (2016). Leidinggeven zonder bevelen. De outputmanager. Tielt: Lannoo.
Vandevelde, M. (2019). Co-teaching op school. Brussel: Politeia.
Vandevelde, M. (2019). Feedback geven aan leerlingen op school. Brussel: Politeia.
Verbiest, E. (2011). Leren innoveren. Een inleiding in de onderwijsinnovatie. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.
Vescio, V., Ross, D. & Adams, A. (2008). A review of research on the impact of professional learning communities on teaching practice and student learning. Teaching and teacher education, 24, 80 – 91.