Prehistorisch medicijn voor burn-out: wapen tegen Covid-19?
Stel dat u tegelijkertijd zowel de heersende coronamaatregelen, als de overvloed aan mensen met een burn-out zou willen wegwerken, dan biedt dit eindwerk een uitweg waarbij twee gezondheidscrisissen in een keer vervagen als sneeuw voor de zon.
Stijgend kostenplaatje
De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) maakte een goede inschatting dat tegen 2020 psychische problemen de voornaamste oorzaak van verminderde productiviteit op de werkvloer zou zijn. In 2017 schatte het Riziv de kosten voor burn-out bij de ziekenkas op een half miljard euro. De Belgische psychologe Elke Van Hoof die al twintig jaar gespecialiseerd is in stress- en traumapsychologie waarschuwt voor een nieuwe golf van burn-outs na de coronacrisis. Onder de gewone burgers heerst er namelijk een onveilig gevoel, alsook een aantasting in hun bestaansrecht nu het werk stil valt of niet loopt zoals gewoonlijk. Van Hoof heeft al herhaaldelijk gepleit voor experten die de bedrijven uit hun lockdown helpen organiseren, maar tevergeefs. We zullen ons moeten behelpen met online chatdiensten en communicatiemedia. Het sociaal leven komt op een laag pitje te staan, met vereenzaming en depressieve gevoelens tot gevolg. Ervaart u dit ook?
Wilt u dit tegengaan?
Dan is het hoognodig dat we samen deze ‘hot topics’ aanpakken. Je denkt nu vast: “wat kan ik op mijn eentje daar nu aan veranderen?”Om deze verandering in gang te zetten is het in de eerste plaats belangrijk dat u zich gewaar wordt van de link tussen burn-out en Covid-19. Er is namelijk een dubbele wending aan de gang. Aan de ene kant heb je mensen die reeds kampen met een burn-out of op het punt staan om dit te krijgen. Dit wordt nog eens versterkt door het feit dat we in tijden van corona niet altijd de hulpverlening kunnen inschakelen die geschikt is voor herstel. We zijn genoodzaakt om multimedia (Skype, pc, gsm, …) in te schakelen.
Door de strenge maatregelen is er ook minder fysiek contact en een kleiner opvangnet, wat zelfisolement in de hand werkt. Ouders combineren nu thuiswerk met de zorg voor hun kinderen, en krijgen amper nog vrije tijd ingepland. De toerenteller zal steeds meer in het rood gaan, en alles wordt bekeken vanuit ‘moeten’. Er is onvoldoende gelegenheid om te herstellen en recupereren van de stress, waardoor overbelasting de overhand neemt, en er klachten optreden. Daarbij komt nog eens het besef dat dit een onzekere periode is voor de economie, want bedrijven zullen nu niet meteen staan te springen om te investeren in nieuwe werknemers. Alsook de werknemers die reeds een ingeburgerde angst hebben om hun job te verliezen.
Dan heb je ook nog een andere groep mensen. Zij kwamen tijdens de lockdown tot een heel andere vaststelling, namelijk het besef dat de impact van al het lawaai, de geluiden en de drukte was weggevallen. Het is de groep die met volle spijt terugblikt op die periode. Al die vliegtuigen in de lucht, die witte strepen, het geluid, het daveren van camions, de autoweg, het dreunen, al die prikkels die toch op je lichaam inwerken waren even weg, en dat deed deugd.
Het hangt nu alleen af van de keuze tot welke groep u wilt behoren. Blijft u vasthangen in een spiraal van angst en onzekerheid? Of kiest u ervoor om de fakkel van hoop door te geven?
Optie twee is de rode draad van dit eindwerk. Het is de bedoeling dat er meer mensen zullen zeggen: 'kijk, ik hoop dat de signalen opgevangen worden en betekenen dat we niet op die manier verder kunnen.' Want het zijn niet alleen de mensen die opbranden, maar ook de aarde en ons ecologisch systeem dat verwoest wordt, dus moeten we het geweer van schouder veranderen en op een andere manier omgaan, niet enkel met de economie, maar ook met hoe wij omgaan met ons werk en in die versnelling onszelf verliezen."
Batterijen opladen
De grote vraag is hoe we die verandering in beweging stellen. Als je gaat kijken naar mensen met een burn-out, of mensen die stress ervaren in tijden van corona, wat merkt u dan op? Welke veilige haven zullen zij steeds verkiezen om tot rust te komen?
Foto: sfeerbeelden Nacadia geïnspireerd op Alnarptuin (Sidenius, 2017).
Inderdaad, de natuur, onze natuurlijke habitat. De voeling en de aarding die de holbewoner in de prehistorie had met de natuur zijn we deels verloren. Door de dicht bebouwde woningen, hebben steeds minder kinderen de beschikking over een eigen tuin om in te spelen. Terwijl de wetenschap net bewezen heeft dat je tijdens een natuurwandeling de onschadelijke bodembacterie Mycobacteriumvaccae en bepaalde geurstoffen inademt. Dit zou zorgen voor een oppeppend geluksgevoel, activering van het immuunsysteem, verlaging van stresshormonen en nog vele andere voordelen.
In deze eindscriptie werd een Belgisch agrarisch maatwerkbedrijf vergeleken met de Alnarptuin in Zweden. De Alnarptuin heeft grootschalig onderzoek verricht naar tuintherapie bij mensen met een burn-out. Op basis van die vergelijking werd er een stappenplan opgesteld om mensen met stress of een burn-out zo goed mogelijk te begeleiden.
Dit stappenplan zou men in de praktijk kunnen omzetten in bedrijven, revalidatiecentra, je achtertuin,… Het kan ook toegepast worden bij workshops en teambuildingsactiviteiten. We deden meerdere interviews met experts om verschillende standpunten onder de loep te nemen, en kwamen tot verrassende wendingen.
In dit onderzoek wordt geconcludeerd dat de overheid de focus legt op preventie en sensibilisering, en minder op het ondersteunen van de mensen die reeds met klachten rond lopen. Om de energiereserves van mensen te beschermen is 'maatwerk' belangrijk voor een meer 'inclusieve' samenleving en arbeidsmarkt. Rekening houden met werkinhoud, realistische deadlines en werk op eigen tempo zal mensen besparen van een burn-out en geeft voldoening om langer en efficiënter te werken.
Wanneer u het eindwerk van Ilona Ruelens (UCLL) grondig doorneemt komt u tot de vaststelling dat onze levenswijze sinds De Middeleeuwen de oorzaak is van verschillende gezondheidscrisissen, waaronder de pestpandemie, een overvloed aan burn-outs, en Covid-19.
Tot slot is het dus een goed voornemen om terug wat meer over te schakelen op de levenspatronen van onze voorouders, de Homo Sapiens.
Bibliografie
AG Insurance. (z.d.). Hoe ben ik verzekerd bij depressie of burn-out? In dekking burn-out en depressie bij werknemers. Geraadpleegd 3 februari 2020, https://www.aginsurance.be/professionals/nl/pensioen/werknemers/Paginas…
Baert, S. (2019). Jobs, jobs, jobs! Heeft Michel-I de mantra waargemaakt? Geraadpleegd via faculteit economie en bedrijfskunde, https://users.ugent.be/~sbaert/JOBS_JOBS_JOBS_Een_opiniërende_evaluatie…
Bos, T. (2008). Burn-out, wat is het en waarom is het zo'n groot probleem? In The Human Link. Geraadpleegd 20 mei 2020, https://slideplayer.nl/slide/15178144/
Bratman, G., Hamilton, P., Hahn, K., Daily, G., & Gross, J. (2015). Nature experience reduces rumination and subgenual prefrontal cortex activation. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 112(28), 8567-8572. https://doi.org/10.1073/pnas.1510459112
Chabot, P. (2018). Filosofie van de burn-out. Amsterdam: University Press B.V.
Corazon, S., Stigsdotter, U., Jensen, A., & Nilsson, K. (2010). Development of the nature-based therapy concept for patients with stress-related illness at the Danish Healing Forest Garden Nacadia. Journal of therapeutic horticulture, 35-51.
De Geyter, N. (2018). Voorkomen van herval na burn-out [eindwerk]. HO Gent: faculteit Mens en Welzijn.
Departement Werk. (2020). Van stress naar burn-out. In Vlaanderen. Geraadpleegd 4 maart 2020, https://overheid.vlaanderen.be/personeel/welzijn/van-stress-naar-burn-o…
Desart, S., Schaufeli, W.B., & De Witte, H. (2017). Op zoek naar een nieuwe definitie van burn-out. In Researchgate. Geraadpleegd 4 maart 2020, https://www.researchgate.net/profile/Steffie_Desart/publication/3261122…
De Vliegher, S. (2020). Absenteïsme in België bereikt mogelijk kantelpunt. In Securex. Geraadpleegd 20 mei 2020, https://press.securex.be/absenteisme-in-belgie-bereikt-mogelijk-kantelp…
De Vliegher, S. (2017). Burn-out: eind dertigers en voltijds werkenden lopen hoogste risico. In Securex. Geraadpleegd 20 mei 2020, https://press.securex.be/burn-out-eind-dertigers-en-voltijds-werkenden-…
Dewulf, L. (2014). Al die onheilsberichten waarmee we elke dag geconfronteerd worden, leiden tot een klimaat van voortdurende angst. In De Morgen. Geraadpleegd 25 maart 2020, https://www.demorgen.be/meningen/al-die-onheilsberichten-waarmee-we-elk…
Dewulf, L. (15 november 2016). Langdurig zieken door burn-out kostten de overheid 106 miljoen in 2015. In Het Laatste Nieuws. Geraadpleegd 3 februari 2020, https://www.hln.be/geld/jobs/langdurig-zieken-door-burn-out-kostten-de-…
Dewulf, L. (2013). Ook werkgevers hebben een verantwoordelijkheid bij vele burn-outs. In De Standaard. Geraadpleegd 25 maart 2020, https://www.standaard.be/cnt/dmf20130818_00697116
Dewulf, L. & Vangronsveld, G. (2012). Help, mijn batterijen lopen leeg! Een burnout krijg je niet alleen, kies voor je talent. Leuven: Uitgeverij Lannoo campus.
Erlandsson, L-K., & Persson, D. (2010). Evaluating OVal-9, An Instrument for Detecting Experiences of Value in Daily Occupations. Occupational Therapy in Mental Health, 26(1), 32-50. doi: 10.1080/01642120903515284
Feijt, A. (2020). Kwalitatief onderzoek: hoeveel interviews heb je nodig? In Research & Education Company. Geraadpleegd 20 maart 2020, https://www.rcompany.nl/kwalitatief-onderzoek-hoeveel-interviews-heb-je…
Gavel, J. (2018). Stress en burn-out: wie moet wat? In HR Square. Geraadpleegd 20 mei 2020, https://www.hrsquare.be/nl/varia/stress-en-burn-out-wie-moet-wat
Geens, N., & Kindt, B. (2020). Over stress en burn-out. In Compagnon de route. Geraadpleegd 20 mei 2020, https://levenissimpel.be/wat_is_het.html
Grahn, P., Bengtsson, I.L., Welén-Andersson, L., Lavesson, L., Lindfors, L., Tauchnitz, F. & Tenngart C. (2007). Innovative Approaches to Research Excellence in Landscape and Health. In P. Aspinall , S. Bell, & C.W. Thompson (reds.), Alnarp Rehabilitation Garden: possible health effects from the design, from the activities and from the therapeutic team (pp.24-28). Edinburgh: Openspace Research Centre.
Grahn, P., Pálsdóttir, A.M., & Persson, D. (2013). Changes in experienced value of everyday occupations after nature-based vocational rehabilitation. Scandinavian Journal of Occupational Therapy. doi:10.3109/11038128.2013.832794
Grahn, P., Pálsdóttir, A. M., Ottosson, J., & Jonsdottir, I. H. (2017). Longer Nature-Based Rehabilitation May Contribute to a Faster Return to Work in Patients with Reactions to Severe Stress and/or Depression. International Journal of environmental research and public health, 14(11), 1310. http://dx.doi.org/10.3390/ijerph14111310
Grahn, P., Stigsdotter, C., Bengtsson, I.L. (2010). Using affordances as a health-promoting tool in a therapeutic garden. Geraadpleegd via Academia, https://www.academia.edu/24020304/Using_affordances_as_a_health-promoti…
Harens, M. (2019). 12 fasen in het proces naar een burn-out. In brn-out. Geraadpleegd 20 mei 2020, https://brn-out.com/fasen-in-het-burn-out-proces/
Hassink, J. (2006). Gezond door landbouw en groen: de betekenis van landbouw en groen voor de gezondheid van de stedelijke samenleving. Van Gorcum.
Hoge Raad voor de Werkgelegenheid. (2016). Digitale economie en arbeidsmarkt. Geraadpleegd via http://www.krispeeters.be/sites/default/files/HRW%202016-2.pdf
Hoflack, M. (2007). Absenteïsme op het werk: bestaan er specifieke profielen van verzuimers? Een empirische studie [eindwerk]. Universiteit Gent: faculteit Economie en Bedrijfskunde.
Humo. (2017). Burn-outcoach Luk Dewulf: 'van hard werken wordt je niet ziek'. In Humo. Geraadpleegd 12 februari 2020, http://www.erikraspoet.be/?p=1121
Karsten, C. (2019). Oefeningen. Geraadpleegd 24 mei 2020, https://www.carienkarsten.nl/oefeningen-2/
Karsten, C. (2018). Stresstypen herkennen en stress en burn-out behandelen. Physios, 1(3), 19-26.
Kerkhoff, A.H.M. (2020). Per imperatief plakkaat – Overheid en pestbestrijding in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Hilversum: uitgeverij Verloren.
Lemmens, J., & Vereycken, H. (2017). Tuintherapie en therapeutische tuinen, een kennismaking. In Terra-therapeutica. Geraadpleegd 9 januari 2020, http://terra-therapeutica.be/wp-content/uploads/2019/07/tuintherapie-en…
Lenoir, L. (2019). Ontwikkelen van een op het KOP-model gebaseerd consultmodel voor psychosociale problemen (toegespitst op surmenage en burn-out) [eindwerk]. Universiteit Gent - Master in de huisartsgeneeskunde.
Lepore, M. (2018). JOMO is the new FOMO - and it's perfect for preventing burn-out. In Ladders. Geraadpleegd 11 april 2020, https://www.theladders.com/career-advice/jomo-is-the-new-fomo-and-its-p…
Lucieer, M. (2020). Burnout-bullshit: 'Wie zijn werk leuk vindt , krijgt geen burn-out.' In werk-privebalans. Geraadpleegd 4 maart 2020, https://www.intermediair.nl/werk-privebalans/burn-out/burn-out-bullshit…
Meulenberg, R. (2019). Burn-out in de zorg: Hoe ontstaat het? Wat kan je eraan doen? In Meulenberg training en coaching. Geraadpleegd 4 maart 2020, https://ruudmeulenberg.nl/burnout/burnout-gezondheidszorg/
Meulenberg, R. (2019). Stress bij boeren: wat doe je aan stress en burn-out in de agrarische sector? In Meulenberg training en coaching. Geraadpleegd 4 maart 2020, https://ruudmeulenberg.nl/stress/stress-bij-boeren/
MIND. (2007). Ecotherapy: the green agenda for mental health. Geraadpleegd via British Library, https://www.bl.uk/collection-items/ecotherapy-the-green-agenda-for-ment…
Pálsdóttir, A.M. (2014). The Role of Nature in Rehabilitation for Individuals with Stress-Related Mental Disorders: the Alnarp Rehabilitation Garden as supportive environment [doctoral thesis]. Swedish University of Agricultural Sciences (Alnarp): Acta Universitatis Agriculturae Sueciae.
Pálsdóttir, A. M., Persson, D., Persson, B., & Grahn, P. (2014). Clients’ Perspectives on Nature-Based Rehabilitation in Relation to the Role of the Natural Environment." The Journey of Recovery and Empowerment Embraced by Nature, 11(s7), 7094-7115. doi:10.3390/ijerph110707094
Pálsdóttir, A.M., Stigsdotter, U.K., Persson, D., Thorpert, P., Grahn, P. (2017). The qualities of natural environments that support the rehabilitation process of individuals with stress-related mental disorder in nature-based rehabilitation. Urban Forestry & Urban Greening 29, 312-321. doi: 10.1016/j.ufug.2017.11.016
Philips, V. (2020). Stress en burn-out. In Evolvero. Geraadpleegd 20 mei 2020, https://www.evolvero.com/stress-en-burn-out.html
Raworth, K. (2018). Seven ways to think like a 21st-century economist. Geraadpleegd 15 mei 2020, https://www.youtube.com/watch?v=XoejXbvjYwc
Renson, I. (2020). De volgende pandemie is maar een kwestie van tijd: 'andere virussen zitten al te wachten.' In De Standaard. Geraadpleegd 4 juni 2020, https://www.standaard.be/cnt/dmf20200423_04932612
Sachs, N. (2017). The Healthcare Garden Evaluation Toolkit: A Standardized Method for Evaluation, Research, and Design of Gardens in Healthcare Facilities. In Texas A & M University. Geraadpleegd 15 maart 2020, https://oaktrust.library.tamu.edu/handle/1969.1/173045
Schaufeli, W. (2018). Burn-out in Europe: relations with national economy, governance, and culture. KU Leuven: occupational & organizational psychology.
Securex. (2015). Stress & burn-out: dreiging voor werknemers en werkgevers. Geraadpleegd via Previdis, https://previdis.be/wp-content/uploads/2018/03/Stress-en-burn-out.-Drei…….pdf
UHasselt. (2018). UHasselt onderzoekt impact van natuur op werkgerelateerde stress. Geraadpleegd 23 februari 2020, https://www.uhasselt.be/UH/Nieuws/2018/UHasselt-onderzoekt-impact-van-n…
Vandervelden, J. (2020). De geschiedenis lijkt zich te herhalen: in de middeleeuwen kwam ook de pest via Italië Europa binnen. In VRT. Geraadpleegd 7 juni 2020, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/02/27/hoe-ook-de-pest-via-italie-euro…
Van Hoeyveld, B. (19 maart 2019). Een op de zes werkende Vlamingen kampt met burn-outklachten of loopt er risico op. In KU Leuven nieuws. Geraadpleegd 3 februari 2020, https://nieuws.kuleuven.be/nl/2019/een-op-de-zes-werkende-vlamingen-kam…
Van Rymbeek, P. (2020). Archeologen vinden massief houten mondkapje uit de middeleeuwen. In Nieuwspaal. Geraadpleegd 7 juni 2020, https://nieuwspaal.nl/archeologen-vinden-massief-houten-mondkapje-uit-d…
Vujcic et al. (2017). Nature based solution for improving mental health and well-being in urban areas. Elsevier: environmental research, 158(s1), 385-392. https://doi.org/10.1016/j.envres.2017.06.030
Währborg, P., Petersson, I. & Grahn, P. (2014). Nature-assisted rehabilitation for reactions to severe stress and/or depression in a rehabilitation garden: long-term follow-up including comparisons with a matched population-based reference cohort. Journal of Rehabilitation Medicine 46 (3), 271-276.
Zehndorfer, E.(2016). Outdoor Recreation as a Potential Lever for Health Improvement: A Review of the Health Benefits, Barriers and Opportunities for the Sector [eindwerk]. Metropolitan University Business School, Manchester.
