Het Zennepark en de loodstuin. Twee gebieden die (toevallig) naast elkaar liggen, maar eigenlijk weinig of niet verbonden zijn, en elk met hun eigen verhaal en dynamiek.
Dat was de opdracht van onze bachelorproef. Tien studenten landschapsarchitect in spe, waarvan de meeste werkstudent, die zich 3 weken lang vastbijten in een probleemstelling en dan hun oplossing loslaten op een jury van docenten en experten uit het werkveld in de hoop beloond te worden met staande ovaties (en goede punten).
Analyse
Onze site is een voormalige industriezone (nog daterend van de industriële revolutie) met een reeks arbeiderswoningen in haar kielzog. Na het één na één wegtrekken van de bedrijven 15 jaar geleden, bleef deze zone troosteloos achter.
Een groot deel van de gebouwen maakt(e) plaats voor woon- en werkprojecten als onderdeel van een groot reconversieproject.
Zo werd productiehuis Woestijnvis in 2007 trendsetter van Vilvoorde mediastad door zijn intrek in een van de oude fabrieksgebouwen te nemen.
Zennepark
Op dit ogenblik is het Zennepark niet veel meer dan een veredelde grasstrook waarbij men alle bomen en struiken in de buitenste (veel te kleine) meter heeft gepropt. Dat maakt dat je van overal zowel het einde (Brug Vilvoorde) als het begin (betonnen muur Zenne) kan zien, en dat de focus enkel op de lengteas ligt, maar vooral dat er eigenlijk ook weinig te beleven valt waardoor mensen er vooral (snel) door lopen.
Het is vooral de langgerekte vorm die heel bepalend is voor deze invulling, en die maakt dat het Zenne park vooral gericht is op de doortocht gericht (en hoofdzakelijk individueel).
Door in te zetten op een blauw-groene corridor, met de historische meanderende Zenne terug in de hoofdrol, leggen we de focus op belevingsgroen in plaats van kijkgroen. Kunnen genieten IN het groen in plaats van aan de rand te kijken, niet langs maar er volop DOOR.
Starten doen we met blauw in de vorm van een getrapt bufferbekken dat ook dienst doet als natuurlijke waterspeelplaats (boomstam, stenen, terras...) met groene en bloemrijke oevers, waarna groen volledig overneemt als een meanderend pad met wuivende siergrassen (licht captatie) dat over de ganse breedte slingert en waarbij we de meanders/oksels invullen met verschillende belevingszones, van dicht stadsoerwoud tot open plekken, actieve en rustplekken, zichten op de bakens, of net niet...
Bij uitbreiding richten we het bestaande bufferbekken in met groene oevers en een vlonderpad en herschapen we de parking tot hoogstamboomgaard (link met moestuinen) met picknickzone, schapen, hondenweide...
Loodstuin
Ons projectgebied, de Loodstuin, ontstond als buurtinitiatief op een in 2013 afgebroken schrijnwerkerij en is op dit moment een geïsoleerd (groen) eiland te midden de bebouwing, een buurt-tuin die op zich al heel wat goede ideeën en initiatieven bevat, maar duidelijk structuur mist.
Dit ontwerp wil de aanwezige initiatieven maximaal behouden, door ze een duidelijke plaats in het ontwerp te geven maar daarnaast ook uit breiden en versterken met nieuwe ideeën en creatieve invullingen.
Door de nodige verbindingen (met station, Marie-Joséewijk, Zilvertuin en Zennepark) te voorzien, wordt het eiland ook geïntegreerd met de omringende buurt. Daarom steken we ook niet alle bebouwing weg achter een groene wand, maar voorzien we de nodige vensters en openingen, die we op verschillende manieren invullen (grafitti, verticaal tuinieren, interactieve doe-muren,...) of gewoon zo laten.
Het loodspark wordt een groene warme plek voor ontmoeting en contact, met veel interactiviteit voor iedereen. Een plaats voor en door de buurt!
Toekomst?
De veranderingen in klimaat en manier van werken maken dat groene (en blauwe) plekken steeds belangrijker worden in onze omgeving zowel vanuit technisch perspectief (infiltratie hemelwater, biodiversiteit, ...) maar ook om tot rust te komen, sociale contacten... Dit ontwerpvoorstel hoopt vanuit dat perspectief toch weer een stapje gezet te hebben richting een kwalitatieve(re) groene invulling van dit kleine stukje aarde in Vilvoorde.
Graag vermeld ik het cursusmateriaal en de inspirerende colleges van de opleiding Lanschaps- en tuinarchitectuur van de Erasmushogeschool Brussel.
Daarnaast hebben mij volgende bronnen bijzonder geïnspireerd: