Abortus, ook een mannenzaak

Anno 2021 is in de Belgische abortuswetgeving het woord ‘partner’ of ‘man’ niet terug te vinden. Hoewel drie op de vier vrouwen de verwekker inlichten over de zwangerschapsonderbreking, heeft hij zelf niets te zeggen over de keuze van de vrouw. Wij vroegen ons af: hoe gaat de man hiermee om?

In de wetgeving heeft de vrouw het zelfbeschikkingsrecht: zij draagt het kind en moet de zwangerschap doorstaan, dus zij beslist wat er met het kind gebeurt. Is het dan mogelijk om de man bepaalde rechten te verlenen bij abortus, zonder het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw te ondermijnen? Jonathan Lambaerts, ethicus aan de Thomas Morehogeschool en deskundige Sociaal Werk, gelooft dat dat mogelijk is, maar dat de regering daar niet diepgaand over debatteert.

“Momenteel is deze vraag een non-issue”, vindt hij. “We gaan ervan uit dat de man de rol vervult die de vrouw voor hem beslist. Toch zou zijn stem op een of andere manier moeten luiden, zonder dat die even zwaar doorweegt als die van de vrouw. Ik pleit niet voor een volrecht van de man in deze kwestie, we willen niet terug naar een patriarchale maatschappij. Ik pleit er wel voor om de man te horen in het debat, zonder het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw onder druk te zetten.”

“Niet serieus genomen”

Basti Baroncini (39), auteur van het boek ‘Man & abortus’, ondervond zelf hoe mannen in deze situatie aan de kant worden geschoven. Zeventien jaar geleden kozen hij en zijn toenmalige vriendin voor abortus. “Ik voelde me niet serieus genomen, niet gezien, niet gehoord, niet erkend.”

Als partner besloot Basti mee te gaan naar de abortuskliniek. “We hadden de beslissing en de voorbereiding helemaal samen doorlopen. Ik wilde graag bij de ingreep zijn om haar gedurende het volledige proces te kunnen steunen”, vertelt Basti. Het voorgesprek bij de dokter was echter geen aangename ervaring voor hem. “Ik wilde graag enkele aanvullingen geven, maar de dokter zei meteen dat mijn mening er niet toe deed. Ik voelde me zo aan de kant gezet. Dat was voor mij bijna een traumatische ervaring”, zucht hij.

Zwanger, wat nu?

Open communicatie is een sleutelbegrip in het beslissingsproces, vindt traumatherapeute Liesbet Van Hende. “Als de man niet durft uitspreken wat hij wil, zal het proces nadien een stuk zwaarder worden voor het koppel”, legt Van Hende uit. “Het klopt dat de vrouw het fysieke proces alleen moet doorstaan, maar het helpt als het koppel de beslissing samen maakt. Als de vrouw bijvoorbeeld kiest voor een abortus terwijl de man daar niet achter staat, zal de man haar niet kunnen steunen en zal zij dat proces alleen moeten doorstaan.”

Toch krijgt niet iedereen de kans om samen als koppel een beslissing te maken. Matisse was zeventien toen zijn ex-vriendin hem vertelde dat ze zwanger was van hem. De vader van het meisje verbrak alle contact met hem, waardoor Matisse niet mocht meegaan naar doktersbezoeken en zijn vriendin niet kon bijstaan in dit proces. “Wij waren allebei te veel in shock en vooral te jong om helder na te denken over de situatie. Toch heb ik het gevoel dat ik er te weinig kon zijn voor mijn partner.”

Nu, vier jaar later, probeert Matisse de abortus achter zich te laten. Met zijn vroegere partner heeft hij af en toe nog contact. “We zijn niet ruziënd uit elkaar gegaan en dat vind ik mooi.” Hij verwerkt de abortus door er zo weinig mogelijk aan te denken. Hij stortte zich op zijn werk en hobby’s om het te vergeten en sprak er niet over met zijn vrienden. Matisse is niet iemand die snel hulp zoekt, maar hij had op dat moment wel nood aan een houvast. Vooral het feit dat hij niet mee mocht naar de doktersafspraken weegt zwaar door.

Verschillend en hoogstpersoonlijk

Basti en zijn vriendin vonden na de abortus vooral steun bij elkaar. Hij kreeg geen professionele hulp aangeboden door de abortuskliniek, maar ging zelf op zoek naar manieren om dat te verwerken. “Dit kan stom klinken, maar tijd heelt bijna alle wonden. Tijd helpt om nieuwe perspectieven en nieuwe manieren van leven te zoeken. Manieren waar je daarvoor nooit aan dacht. Ten tweede heeft het schrijven van mijn boek ‘Man & abortus’ ook geholpen. Vooral het gedeelte over moraal was voor mij belangrijk. Het gaf mij nieuwe inzichten om te verkennen.”

Tien jaar later volgde Basti professionele therapie. Hij ging niet met de bedoeling om over de abortus te praten, maar uiteindelijk kwam het toch ter sprake. Hij voelde toen dat hij die ervaring had verwerkt. “Je mag zo’n keuze maken, zolang je er maar niet lichtzinnig overgaat. Dit kan en mag, zolang je je volledig bewust bent van wat je kiest. Je bent geen slecht mens als je dit doet”, besluit hij.

Van Hende wil benadrukken dat elk abortusproces verschillend en hoogstpersoonlijk is. “Iedereen gaat anders om met abortus. Mannen kunnen achteraf met veel vragen overblijven. Had ik er meer voor mijn partner moeten zijn? Heb ik het effect van die abortus verkeerd ingeschat? Zeker bij jongere mensen kan dat hard binnenkomen.”

Als traumatherapeute vindt Van Hende het belangrijk om over abortus te blijven praten. “Het taboe rond abortus zou moeten verdwijnen. Bij vrouwen is dat taboe al groot, maar bij mannen is het nog groter. Ik zou het goed vinden als er meer begeleiding zou komen voor mannen, maar ook als de vrouwen hun partners meer betrekken in het beslissingsproces. Op die manier zorg je dat het proces eerlijker verloopt voor beide partijen. Je maakt het kind nog altijd met twee”, concludeert Van Hende.

Tekeningen: Anne-Li Geeraerts (in opdracht getekend voor onze Bachelorproef)