Waarom trage oudjes de robotrevolutie versnellen

Arthur
Jacobs

Economen tonen zich doorgaans koele minnaars van de vergrijzing. Dat is bepaald contra-intuïtief voor een wetenschap waarvan de inleidende handboeken de lezer graag voorhouden dat haar voornaamste doel de verbetering van het menselijke lot betreft. De vergrijzing is in de eerste plaats het product van een toenemende levensverwachting en, ruwweg gesteld, staan meer gezonde jaren op aarde gelijk aan meer kansen voor het individu om zichzelf te ontplooien. Net dat laatste zou als muziek in de oren moeten klinken van economen die sinds het invloedrijke werk van Amartya Sen een duidelijk hoogste goed voor ogen hebben: de uitgestrektheid van het individuele rijk der mogelijkheden. Nee, leest u maar eens Lang Leve de Vergrijzing van demograaf Patrick Deboosere en u begrijpt al snel dat de vergrijzing in de eerste plaats prachtige verwezenlijking is.

Terechte praktische bezwaren?

Toch valt de economische argwaan tegenover de huidige demografische veranderingen te begrijpen. Het zijn vooral financiële bezwaren, stevig geposteerd tussen de droom van een rijke, langlevende toekomst en de daadwerkelijke implementering ervan, die van de vergrijzing een doembeeld dreigen te maken. Steeds meer ouderen ten opzichte van steeds minder werkenden, dat zet de betaalbaarheid van het pensioensysteem onder druk. Het onderliggende probleem is dat, wanneer door de vergrijzing een kleiner aandeel van de bevolking aan de slag is, onze levenstandaard in gevaar komt vanuit per capita perspectief. In een vergrijzend België dragen alsmaar meer mensen enkel bij aan de noemer, en niet aan de teller van het bbp per capita en dus blijft er minder materiële welvaart per persoon over. U vindt misschien dat de bovenstaande gedachtegang getuigt van de schaamteloosheid van de economische wetenschap - draagt wie niet werkt echt niet bij aan de samenleving? -, maar dan mist u het grootste euvel in de redenering. Ze klopt misschien wel niet.

Minder baby’s, maar meer robots

Dat suggereren Daron Acemoglu en Pascual Restrepo, twee gerenommeerde economen verbonden aan het Amerikaanse MIT, althans. Ze vinden in de data geen bewijs voor het bestaan van een negatief verband tussen vergrijzing en per capita groei, hoewel dat vanuit theoretische hoek dus wel verwacht wordt. Acemoglu en Restrepo verklaren die contradictie door de hypothese naar voren te schuiven dat vergrijzing automatisering in de hand kan werken. Denk aan vacatures die niet langer worden ingevuld door mensen van vlees en bloed, maar door robots, artificiële intelligentie en computergestuurde machines. Op het eerste gezicht lijkt u dat misschien wat gek. Wat heeft een verouderende bevolking nu met automatisering te maken? Toch is het uiteindelijk redelijk eenvoudig. In een vergrijzende economie wordt menselijke arbeid steeds schaarser en duurder, simpelweg doordat het aandeel van de bevolking tussen de 18 en 65 slinkt. Tegelijkertijd sparen mensen meer voor hun oude dag, omdat ze door de gestegen levensverwachting anticiperen op een langere periode als gepensioneerde. Die toegenomen spaarneiging doet de rente dalen. Dat is slecht nieuws voor uw spaarboekje, maar het maakt het goedkoper voor bedrijven om te investeren. Tot zover het technische gedeelte: we onthouden dat vergrijzing op lange termijn de lonen doet stijgen en de rente doet dalen. Plaats u nu eens in de schoenen van een weinig scrupuleuze fabriekseigenaar die erover nadenkt om zijn team verpakkers te vervangen door een verpakkingsrobot. Vooraleer de vergrijzing bewaarheid wordt, denkt u er nog niet aan. Uw verpakkers zijn al bij al nog betaalbaar en de rente die u moet betalen op de lening voor die dure Duitse robot is torenhoog. Dertig jaar later liggen de kaarten heel anders en wordt het wel rendabel om Marine en Jos te vervangen door anoniem kapitaal.

Mogelijkheden en valkuilen

Dat is natuurlijk een trieste zaak voor uw trouwe verpakkers, maar de ingebruikname van automatiseringstechnologieën kan misschien helpen om de negatieve welvaartseffecten van de vergrijzing op te vangen. Dat is wat ik wou testen aan de hand van simulaties voor de Verenigde Staten met het model in mijn thesis. Om te testen of het model realistisch simuleer ik het ook voor vijftien andere OESO-landen en ga ik na dat de voorspellingen van het model goed overeenkomen met de werkelijkheid op vlak van automatisering, werkzaamheid, pensioensleeftijd en participatie in tertiair onderwijs. Eenmaal dat het duidelijk is dat het model correct voorspelt, volgt het moment suprême waarop de hypothese van Acemoglu en Restrepo getoetst kan worden. Overdrijven economen echt wanneer ze de vergrijzing als het armageddon afschilderen? Of blijft de boosaardige reputatie van de vergrijzing behouden als je automatisering mee in rekening neemt? Het eindverdict van mijn onderzoek is genuanceerd op dat vlak. De negatieve effecten van de vergrijzing op het bbp per capita zijn een pak minder uitgesproken wanneer je toelaat dat het tekort aan menselijke werknemers wordt opgevangen door hun geautomatiseerde tegenhangers, maar de netto-impact van de vergrijzing blijft negatief. Er dient zich bovendien een probleem aan wanneer je technologie realistisch modelleert door te aanvaarden dat machines en AI vandaag vooral goed zijn in het uitvoeren van laag- en middengeschoolde taken. De door vergrijzing veroorzaakte automatisering verzacht de negatieve groei-effecten van de vergrijzing dan wel enigszins, maar enkel ten koste van toegenomen ongelijkheid. Een bijkomstig heikel punt is dat door automatisering de lonen niet proportioneel zullen toenemen met de productiviteit, waardoor het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen afneemt. Dat is in het nadeel van al wie afhankelijk is van arbeidsinkomen, maar het komt ten goede aan zij die van hun spaargeld leven.

Automatisering kan voor iedereen werken

Kortom, beleidsmakers staan hoe dan ook voor prangende keuzes. Door automatisering te subsidiëren kunnen ze de vergrijzing draaglijker maken op het niveau van de hele samenleving, maar wel op de kap van de zwakkeren in de maatschappij. Beleidssimulaties geven gelukkig een duidelijke weg uit deze catch-22 aan. Er is namelijk niets dat beleidsmakers tegenhoudt om achteraf inkomen te herverdelen op klassieke manier. Een communicatie die benadrukt dat subsidies voor automatisering gepaard zullen gaan met sterke herverdeling kan ook de weerstand tegen automatisering onder de werkende bevolking aanpakken. In de context van een vergrijzende bevolking heeft automatisering het potentieel om ieders leven te verbeteren, maar enkel wanneer het beleid op gepaste wijze reageert.

Bibliografie

Abeliansky, A., & Prettner, K. (2017). Automation and demographic change. Hohenheim Discussion Papers in Business, Economics, and Social Sciences.

Acemoglu, D., & Autor, D. (2011). Skills, tasks and technologies: Implications for employment and earnings. In O. Ashenfelter & D. Card (Eds.), Handbook of labour economics (pp. 1043-1171). Elsevier.

Acemoglu, D., Lelarge, C., & Restrepo, P. (2020). Competing with robots: Firm-level evidence from France. In AEA Papers and Proceedings (pp. 383-88).

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2017). Secular stagnation? The effect of aging on economic growth in the age of automation. American Economic Review, 107(5), 174-79.

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2018a). Artificial intelligence, automation and work (NBER Working Paper No. w24196). National Bureau of Economic Research.

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2018b). Demographics and automation (NBER Working Paper No. w24421). National Bureau of Economic Research.

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2018c). Low-skill and high-skill automation. Journal of Human Capital, 12(2), 204-232.

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2018d). Modelling automation. In AEA Papers and Proceedings (pp. 48-53).

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2018e). The race between man and machine: Implications of technology for growth, factor shares, and employment. American Economic Review, 108(6), 1488-1542.

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2019). Automation and new tasks: How technology displaces and reinstates labor. Journal of Economic Perspectives, 33(2), 3-30.

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2020a). Robots and jobs: Evidence from US labour markets. Journal of Political Economy, 128(6), 2188-2244.

Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2020b). Unpacking Skill Bias: Automation and New Tasks. In AEA Papers and Proceedings (pp. 356-61).

Aghion, P., Jones, B. F., & Jones, C. I. (2017). Artificial intelligence and economic growth (NBER Working Paper No. w23928). National Bureau of Economic Research.

Aksoy, Y., Basso, H. S., Smith, R. P., & Grasl, T. (2019). Demographic structure and macroeconomic trends. American Economic Journal: Macroeconomics, 11(1), 193-222.

Allen, R. C. (2009). Engels’ pause: Technical change, capital accumulation, and inequality in the British industrial revolution. Explorations in Economic History, 46(4), 418-435.

Allen, R. C. (2011). Global economic history: a very short introduction. Oxford University Press.

Altonji, J. G., Bharadwaj, P., & Lange, F. (2008, May 6). The anemic response of skill investment to skill premium growth. VOXeu. Retrieved from: https://voxeu.org/article/anemic-response-skill-investment-skill-premiu…

Arntz, M., Terry G., & Ulrich Z. (2016). The Risk of Automation for Jobs in OECD Countries. OECD Social, Employment, and Migration Paper.

Arrow, K. J., Chenery, H. B., Minhas, B. S., & Solow, R. M. (1961). Capital-labour substitution and economic efficiency. The review of Economics and Statistics, 43(3), 225-250.

Athreya, K. B., & Eberly, J. C. (2013). The Supply of College-Educated Workers: The Roles of College Premia, College Costs, and Risk. Federal Reserve Bank of Richmond Working Paper.

Atkinson, R. D. (2018). Which Nations Really Lead in Industrial Robot Adoption?. Information Technology & Innovation Foundation.

Autor, D., Dorn, D., Katz, L. F., Patterson, C., & Van Reenen, J. (2020). The fall of the labour share and the rise of superstar firms. The Quarterly Journal of Economics, 135(2), 645-709.

Autor, D. H. (2015). Why Are There Still So Many Jobs? The History and Future of Workplace Automation. The Journal of Economic Perspectives, 29(3), 3-30.

 

Autor, D. H., Levy, F., & Murnane, R. J. (2003). The skill content of recent technological change: An empirical exploration. The Quarterly journal of economics, 118(4), 1279-1333.

Autor, D., & Salomons, A. (2018). Is Automation Labour Share–Displacing? Productivity Growth, Employment, and the Labour Share. Brookings Papers on Economic Activity.

Berg, A., Ostry, J. D., Tsangarides, C. G., & Yakhshilikov, Y. (2018). Redistribution, inequality, and growth: new evidence. Journal of Economic Growth, 23(3), 259-305.

Bessen, J. (2019). Automation and jobs: When technology boosts employment. Economic Policy, 34(100), 589-626.

Bethencourt, C., & Perera-Tallo, F. (2011). Optimal retirement age and aging population. Unpublished manuscript. Retrieved from https://carlos-bethencourt.webnode.es/_files/200000047-5a9cd5a9d0/wp7_o….

Blanchard, O. (2004). The economic future of Europe. Journal of Economic Perspectives, 18(4), 3-26.

Bloom, D. E., Canning, D., & Fink, G. (2010). Implications of population ageing for economic growth. Oxford review of economic policy, 26(4), 583-612.

Bloom, D., & Prettner, K. (2020, June 25). The macroeconomic effects of automation and the role of COVID-19 in reinforcing their dynamics. VOXeu. Retrieved from: https://voxeu.org/article/covid-19-and-macroeconomic-effects-automation.

Bosworth, B., Perry, G. L., & Shapiro, M. D. (1994). Productivity and real wages: is there a puzzle?. Brookings Papers on Economic Activity.

Bowles, J. (2014). The computerisation of European jobs. Bruegel. Retrieved from: https://www.bruegel.org/2014/07/the-computerisation-of-european-jobs.

Broadberry, S. (2013). Accounting for the great divergence. LSE Economic History Working

Paper Series.

Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2011). Race against the machine: how the digital revolution is accelerating innovation, driving productivity, and irreversibly transforming employment and the economy. Digital Frontier Press.

Buyse, T., Heylen, F., & Van de Kerckhove, R. (2017). Pension reform in an OLG model with heterogeneous abilities. Journal of Pension Economics & Finance, 16(2), 144-172.

Byrne, R. (2013). A Nod to Ned Ludd. The Baffler, 23, 120-128.

Carvalho, C., Ferrero, A., & Nechio, F. (2016). Demographics and real interest rates: Inspecting the mechanism. European Economic Review, 88, 208-226.

Chernoff, A. W., & Warman, C. (2020). COVID-19 and Implications for Automation (NBER Working Paper No. w27249). National Bureau of Economic Research.

Chiacchio, F., Petropoulos, G., & Pichler, D. (2018). The impact of industrial robots on EU employment and wages: A local labour market approach. Bruegel Working Paper Series.

Chirinko, R. S., Fazzari, S. M., & Meyer, A. P. (2011). A new approach to estimating production function parameters: the elusive capital–labour substitution elasticity. Journal of Business & Economic Statistics, 29(4), 587-594.

Cho, J., & Kim, J. (2018). Identifying factors reinforcing robotization: interactive forces of employment, working hour and wage. Sustainability, 10(2), 490-511.

Choi, J. H., Lee, J. Y., & Han, J. H. (2008). Comparison of cultural acceptability for educational robots between Europe and Korea. Journal of Information Processing Systems, 4(3), 97-102.

Clark, G. (2001). The secret history of the Industrial Revolution. Unpublished manuscript. University of California. Retrieved from: https://www.researchgate.net/profile/Gregory-Clark-2/publication/228800…;

Cords, D., & Prettner, K. (2018). Technological unemployment revisited: Automation in a search and matching framework. Hohenheim Discussion Papers in Business, Economics and Social Sciences.

Crafts, N. (2020). Slow real wage growth during the industrial revolution: productivity paradox or pro-rich growth?. CEPR Discussion Paper.

Danaher, J. (2017). Will life be worth living in a world without work? Technological unemployment and the meaning of life. Science and engineering ethics, 23(1), 41-64.

Dao, M. C., Das, M. M., Koczan, Z., & Lian, W. (2017). Why is labour receiving a smaller share of global income? Theory and empirical evidence. IMF Working Paper Series.

Dauth, W., Findeisen, S., Südekum, J., & Woessner, N. (2017). German Robots - The Impact of Industrial Robots on Workers. CEPR Discussion Paper.

De la Croix, D., Pierrard, O., & Sneessens, H. R. (2013). Aging and pensions in general equilibrium: Labor market imperfections matter. Journal of Economic Dynamics and Control, 37(1), 104-124.

De Loecker, J., Eeckhout, J., & Unger, G. (2020). The rise of market power and the macroeconomic implications. The Quarterly Journal of Economics, 135(2), 561-644.

De Vries, G. J., Gentile, E., Miroudot, S., & Wacker, K. M. (2020). The rise of robots and the fall of routine jobs. Labour Economics, 66, 1-18.

DeCanio, S. J. (2016). Robots and humans–complements or substitutes?. Journal of Macroeconomics, 49, 280-291.

Dermont, C., & Weisstanner, D. (2020). Automation and the future of the welfare state: basic income as a response to technological change?. Political Research Exchange, 2(1), 1-11.

Devriendt, W., & Heylen, F. (2020). Macroeconomic and distributional effects of demographic change in an open economy - the case of Belgium. Journal of Demographic Economics, 86(1), 87-124.

Diez, M. F., Leigh, M. D., & Tambunlertchai, S. (2018). Global market power and its macroeconomic implications. IMF Working Paper Series.

Eggertsson, G. B., Mehrotra, N. R., & Robbins, J. A. (2019). A model of secular stagnation: Theory and quantitative evaluation. American Economic Journal: Macroeconomics, 11(1), 1-48.

Elsby, M. W., Hobijn, B., & Şahin, A. (2013). The decline of the US labor share. Brookings Papers on Economic Activity.

Engels, F. (1845). The condition of the working class in England. Engels, F. (F.K. Wischnewetzky, Trans.). Allen Unwin. 

Feldstein, M. S. (2006). The effects of the ageing European population on economic growth and budgets: implications for immigration and other policies (NBER Working Paper No. w12736). National Bureau of Economic Research.

Fleck, S., Glaser, J., & Sprague, S. (2011). The compensation-productivity gap: a visual essay. Monthly Labor Review, 134, 57-69.

Fougère, M., Harvey, S., Mercenier, J., & Mérette, M. (2009). Population ageing, time allocation and human capital: A general equilibrium analysis for Canada. Economic Modelling, 26(1), 30-39.

Frey, C. B. (2020). The technology trap: Capital, labour, and power in the age of automation. Princeton University Press.

Frey, C. B., & Osborne, M. A. (2017). The future of employment: How susceptible are jobs to computerisation?. Technological forecasting and social change, 114, 254-280.

Gagnon, E., Johannsen, B. K., & Lopez-Salido, D. (2021). Understanding the new normal: The role of demographics. IMF Economic Review, 1-34.

Gasteiger, E., & Prettner, K. (2017). On the possibility of automation-induced stagnation. Hohenheim Discussion Papers in Business, Economics and Social Sciences.

Gechert, S., Havranek, T., Irsova, Z., & Kolcunova, D. (2020). Measuring capital-labour substitution: The importance of method choices and publication bias. CEPR Discussion Paper.

Gehrke, C. (2003). The Ricardo effect: its meaning and validity. Economica, 70(277), 143-158.

Georgieff, A., & Milanez, A. (2021). What happened to jobs at high risk of automation?. OECD social, employment and migration working papers. 

Gollin, D. (2002). Getting income shares right. Journal of political Economy, 110(2), 458-474.

Gordon, R. J. (2014). The demise of US economic growth: restatement, rebuttal, and reflections (NBER Working Paper No. w19895). National Bureau of Economic Research.

Graetz, G., & Michaels, G. (2018). Robots at work. Review of Economics and Statistics, 100(5), 753-768.

Gregory, T., Salomons, A., & Zierahn, U. (2016). Racing with or against the machine? Evidence from Europe. ZEW Centre for European Economic Research Discussion Paper.

Grimm, M., & Harttgen, K. (2008). Longer life, higher welfare?. Oxford Economic Papers, 60(2), 193-211.

Gutierrez, G. (2017). Investigating global labor and profit shares. NYU Working Paper.

Guvenen, F. (2006). Reconciling conflicting evidence on the elasticity of intertemporal substitution: A macroeconomic perspective. Journal of Monetary Economics, 53(7), 1451-1472.

Hanappi, T. (2018). Corporate Effective Tax Rates: Model Description and Results from 36 OECD and Non-OECD Countries. OECD Taxation Working Papers.

Harenberg, D., & Ludwig, A. (2019). Idiosyncratic risk, aggregate risk, and the welfare effects of social security. International Economic Review, 60(2), 661-692.

Haring, K. S., Mougenot, C., Ono, F., & Watanabe, K. (2014). Cultural differences in perception and attitude towards robots. International Journal of Affective Engineering, 13(3), 149-157.

Hayek, F. A. (1939). Profits, interest and investment and other essays on theory of Industrial fluctuations. George Routledge and Sons Limited.

Heijdra, B. J., & Reijnders, L. S. (2018). Longevity shocks with age-dependent productivity growth. Journal of Pension Economics & Finance, 17(2), 200-230.

Heijdra, B. J., & Romp, W. E. (2009). Human capital formation and macroeconomic performance in an ageing small open economy. Journal of Economic Dynamics and Control, 33(3), 725-744.

Herlihy, D., & Cohn, S. H. (1997). The Black Death and the transformation of the West. Harvard University Press.

Heylen, F. (2014). Macro-economie (3e ed.). Garant.

Heylen, F., & Pozzi, L. (2007). Crises and human capital accumulation. Canadian Journal of Economics, 40(4), 1261-1285.

Heylen, F., Van Rymenant, P., Boone, B., & Buyse, T. (2016). On The Possibility And Driving Forces Of Secular Stagnation-A General Equilibrium Analysis Applied To Belgium. Working paper of Ghent University, Faculty of Economics and Business Administration.

Hötte, K., Theodorakopoulos, A., & Koutroumpis, P. (2021). Does automation erode governments' tax basis? An empirical assessment of tax revenues in Europe. Unpublished manuscript. Retrieved from: https://arxiv.org/pdf/2103.04111.pdf.

International Federation of Robotics (2021). Robot Race: The World´s Top 10 automated countries. IFR Press Releases. Retrieved from: https://ifr.org/ifr-press-releases/news/robot-race-the-worlds-top-10-au….

Jaimovich, N., Saporta-Eksten, I., Siu, H. E., & Yedid-Levi, Y. (2020). The macroeconomics of automation: Data, theory, and policy analysis (NBER Working Paper No. w27122). National Bureau of Economic Research.

Johannessen, J. A., & Sætersdal, H. (2020). Automation, Innovation and Work: The Impact of Technological, Economic, and Social Singularity. Routledge.

Johnson, D. G. (1954). The functional distribution of income in the United States, 1850-1952. The Review of Economics and Statistics, 36(2), 175-182.

Jones, C. I. (2005). The shape of production functions and the direction of technical change. The Quarterly Journal of Economics, 120(2), 517-549.

Kaldor, N. (1961). Capital accumulation and economic growth. In F. A. Lutz & D. C. Hague (Eds.), The theory of capital (pp. 177-222). Palgrave Macmillan.

Karabarbounis, L., & Neiman, B. (2014). The global decline of the labor share. The Quarterly journal of economics, 129(1), 61-103.

Keynes, J. M. (1931). Economic possibilities for our grandchildren. In Essays in persuasion (pp. 358-373). Macmillan.

Keynes, J. M. (1939). Relative movements of real wages and output. The Economic Journal, 49(193), 34-51.

King, R. G., & Rebelo, S. (1990). Public policy and economic growth: developing neoclassical implications. Journal of Political Economy, 98(5), 126-150.

Kremer, M. (1993). The O-ring theory of economic development. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 551-575.

Kuhle, W. (2012). Dynamic efficiency and the two-part golden rule with heterogeneous agents. Journal of Macroeconomics, 34(4), 992-1006.

Lankisch, C., Prettner, K., & Prskawetz, A. (2019). How can robots affect wage inequality?. Economic Modelling, 81, 161-169.

León-Ledesma, M. A., McAdam, P., & Willman, A. (2010). Identifying the elasticity of substitution with biased technical change. American Economic Review, 100(4), 1330-57.

Levy, F., & Murnane, R. J. (2013). Dancing with robots: Human skills for computerized work. Third way.

Ludwig, A., & Vogel, E. (2010). Mortality, fertility, education and capital accumulation in a simple OLG economy. Journal of Population Economics, 23(2), 703-735.

Manyika, J., Mischke, J., Bughin, J., Woetzel, J., Krishnan, M., & Cudre, S. (2019). A new look at the declining labor share of income in the United States. McKinsey Global Institute Discussion paper.

Martens, B., & Tolan, S. (2018). Will this time be different? A review of the literature on the Impact of Artificial Intelligence on Employment, Incomes and Growth. JRC Working Papers on Digital Economy.

Moll, B., Rachel, L., & Restrepo, P. (2021). Uneven Growth: Automation's Impact on Income and Wealth Inequality (NBER Working Paper No. w28440). National Bureau of Economic Research.

Martinelli, L. (2019). Basic Income, Automation, and Labour Market Change. Institute for Public Policy Research, University of Bath. Retrieved from: https://www.bath.ac.uk/publications/basic-income-automation-and-labour-….

Martinez, J. (2019). Automation, Growth and Factor Shares. London Business School Discussion paper.

OECD. (2020). Economic Outlook No 108. OECD Publishing.

OECD. (2020). Employment Outlook 2020: Worker Security and the COVID-19 Crisis. OECD Publishing.

OECD. (2020). Education at a Glance 2020: OECD Indicators. OECD Publishing.

OECD. (2019). Pensions at a Glance 2019: OECD and G20 Indicators. OECD Publishing.

Onorato, D. A. (2018). Robots, unions, and aging: Determinants of robot adoption evidence from OECD countries. Atlantic Economic Journal, 46(4), 473-474.

Pajarinen, M., & Rouvinen, P. (2014). Computerization threatens one third of Finnish employment. Etla Brief 22.

Palivos, T., & Karagiannis, G. (2010). The elasticity of substitution as an engine of growth. Macroeconomic Dynamics, 14(5), 617-628.

Pamuk, Ş. (2007). The Black Death and the origins of the ‘Great Divergence’across Europe, 1300–1600. European Review of Economic History, 11(3), 289-317.

Parfit, D. (1984). Reasons and persons. OUP Oxford.

Polanyi, M. (1966). The tacit dimension. Routledge & Kegan Paul.

Popescu, G. H., Petrescu, I. E., Sabie, O. M., & Muşat, M. (2018). Labor-displacing technological change and worldwide economic insecurity. Psychosociological Issues in Human Resource Management, 6(2), 80-85.

Piketty, T. (2015). About capital in the twenty-first century. American Economic Review, 105(5), 48-53.

Prettner, K. (2019). A note on the implications of automation for economic growth and the labor share. Macroeconomic Dynamics, 23(3), 1294-1301.

Prettner, K., & Strulik, H. (2020). Innovation, automation, and inequality: Policy challenges in the race against the machine. Journal of Monetary Economics, 116, 249-265.

Rachel, Ł., & Summers, L. H. (2019). On secular stagnation in the industrialized world (NBER Working Paper No. w26198). National Bureau of Economic Research.

Rebelo, S., Teles, P., & Guerreiro, J. (2019). Should Robots Be Taxed?. CEPR Discussion Paper.

Rognlie, M. (2014). A note on Piketty and diminishing returns to capital. Unpublished manuscript. MIT. Retrieved from: http://gesd.free.fr/rognlie14.pdf.

Sachs, J. D., & Kotlikoff, L. J. (2012). Smart machines and long-term misery (NBER Working Paper No. w18629). National Bureau of economic research.

Saez, E., & Zucman, G. (2020). The Rise of Income and Wealth Inequality in America: Evidence from Distributional Macroeconomic Accounts. Journal of Economic Perspectives, 34(4), 3-26.

Seidman, L. S. (1989). Complements and Substitutes: The Importance of Minding p's and q's. Southern Economic Journal, 56(1), 183-190.

Soled, J. A., & Thomas, K. D. (2018). Automation and the Income Tax. Columbia Journal of Tax Law, 10(1), 1-48.

Samuelson, P. (1964). Economics: An Introductory Textbook. McGraw-Hill.

Stansbury, A. M., & Summers, L. H. (2018). Productivity and Pay: Is the link broken? (NBER Working Paper No. w24165). National Bureau of Economic Research.

Steigum, E. (2011). Robotics and Growth. In O. La Grandville (Eds.), Frontiers of economics and globalization: economic growth and development (pp. 543–557). Emerald Group.

Summers, L. H. (2015). Demand side secular stagnation. American economic review, 105(5), 60-65.

Swan, M. (2017). Is technological unemployment real? An assessment and a plea for abundance economics. In K. La Grandeur & J. Hughes (Eds.), Surviving the machine age (pp. 19-33). Palgrave Macmillan.

Tinbergen, J. (1974). Substitution of graduate by other labour. Kyklos, 27(2), 217–26.

Uzawa, H. (1961). Neutral inventions and the stability of growth equilibrium. The Review of Economic Studies, 28(2), 117-124.

Von Axelson, J., Mattsson, S., & Langbeck, B. (2020). Planning for Nationwide Dissemination of Robotics to SMEs. IOS Press.

Wolff, E. N. (2010). Recent trends in household wealth in the United States: Rising debt and the middle-class squeeze-an update to 2007. Levy Economics Institute Working Paper 589.

Yoon, S. (2017, August 7). Korea takes first step to introduce 'robot tax'. The Korea Times. Retrieved from: https://www.koreatimes.co.kr/www/news/tech/2017/08/133_234312.html.

Zhang, P. (2019). Automation, wage inequality and implications of a robot tax. International review of Economics & finance, 59, 500-509.

Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2021
Promotor(en)
Freddy Heylen