Het is oké dat Jan liever Janne wordt, maar niet oké dat Jan huilt. Het stereotiepe beeld van de échte man die niet mag huilen, sterk is en al zijn problemen zelf wel zal oplossen, is anno 2021 nog geen verleden tijd. Zo’n stereotypes zorgen er mee voor dat mannen minder snel psychologische hulp zoeken dan vrouwen. Met alle gevolgen van dien.
Da’s zo een deel van opvoeding denk ik, ‘ge moogt ni huilen in het bijzijn van anderen, da’s een teken van zwakte’ en ik weet da da ni zo is, maar da is gewoon die mythe van mannen mogen niet huilen en die is er bij mij letterlijk ingeklopt.
Aan het woord is een man die tijdens zijn opname in een psychiatrische instelling deelnam aan een onderzoek van klinisch psychologe Sarah Devriendt (UGent). Hoewel genderthema’s alsmaar meer maatschappelijke aandacht krijgen, wordt hier te weinig aandacht aan besteed in de geestelijke gezondheidszorg. Therapieën focussen zich vaak hoofdzakelijk op het individuele niveau. Dit zorgt ervoor dat er te weinig wordt stilgestaan bij de invloed van gendernormen op het mentaal welzijn van mannen. Hierdoor werd in het onderzoek voor het eerst in Vlaanderen groepssessies met mannelijke psychiatrische patiënten georganiseerd en geëvalueerd rond gendernormen.
Pijnlijke confrontatie
Ge denkt als man zijnde da ge beter zelfmoord pleegt dan da ge hulp zoekt.
Uit de interviews na de groepssessies bleek dat alle deelnemers vroeger leerden dat ze hun kwetsbare gevoelens zoals angst en verdriet moesten onderdrukken. Ook zelfredzaamheid stond voorop. Dit droeg bij aan hoe ze op latere leeftijd teruggrepen naar alcohol en drugs om met hun emoties om te gaan. Ook suïcidepogingen en fysieke agressie naar anderen toe waren voor veel mannen geen ver-van-hun-bed-show. Tijdens hun voorgaande therapieën werd niet stilgestaan bij de negatieve invloed van gendernormen. Het inzicht tijdens de sessies van deze studie, dat dit gedrag grotendeels voortkwam uit hoe hen werd geleerd om een “echte man” te zijn, was voor hen een pijnlijke confrontatie. Ze waren zich namelijk onbewust van de invloed die gendernormen op hun persoonlijk leven uitoefenen en hebben uitgeoefend. Zo haalde een man aan nu pas te beseffen dat hij zijn zoon en dochter verschillend heeft opgevoed, parallel met de rigide gendernormen die aan bod kwamen tijdens de sessies.
Krachtige transformatie
Tijdens de sessies staat ge meer stil bij uzelf van ahja ik bekijk mij soms ook onbewust van ‘ik mag ni wenen’, maar naarmate de sessies had ik zoiets van ‘waarom zou ik altijd een gezicht opzetten? Waarom zou ik altijd moeten lachen?’. Ik ben een man met emoties en geen robot. Als het ni ga, mogen mensen da zien en da maakt mij kwetsbaar, maar da maakt mij ook tot de persoon wie da ik ben.
Naast de confronterende bewustwording van de invloed van gendernormen op hun gedrag en mentaal welzijn, gaven de sessies hen kracht om te evolueren in hun denkwijze over gendernormen. Zo vormden de sessies een platform om het stereotiep mannelijk ideaalbeeld achterwege te laten. Hierbij willen ze het imago van steeds “de sterke te zijn” loslaten. De deelnemers gaven aan meer over hun emoties te zullen praten. Daarnaast willen ze de ervaringen van de groepssessies meenemen naar hun mannelijke vriendenkring om eveneens daar het taboe te doorbreken.
Bovendien haalden participanten aan dat deze groepssessies een positieve invloed uitoefenden op hun zelfbeeld en eigenwaarde. De deelnemers realiseerden zich door de sessies dat het label “man” geen invulling zou mogen zijn voor de persoon die je moet zijn. Voor deze invulling mag je volgens hen zelf zorgen. De definiëring van “man zijn” verschuift zo van een maatschappelijke naar een meer flexibele individuele invulling. Ook betekende het voor enkele mannen de start in hun zoektocht naar hun genderidentiteit.
Mannen willen meer spreken, maatschappij moet meer luisteren
Wat ook duidelijk werd in dit onderzoek is dat mannen de juiste omstandigheden nodig hebben om hun emoties te uiten. Ze hebben nood aan niet-veroordelende omgeving die luistert, ondersteunt, emoties valideert en zelf ook openlijk over emoties praat. Dit bevordert hen om zelf emoties te delen. Voor de deelnemers van deze studie was het ook betekenisvol dat de groep enkel uit mannen bestond. Dat groepsgenoten zich kwetsbaar opstelden, was een aanmoediging voor anderen om hetzelfde te doen. De afwezigheid van vrouwen zorgde ervoor dat gevoelige topics waar vrouwen in betrokken waren, zoals slechte ervaringen met vrouwen, meer open besproken werden. “Mannen onder elkaar” ervaarden de deelnemers als een bron van veiligheid.
Door hier te zijn in opname heb ik het contact met het realistische een beetje verloren. Hier ben ik veilig, maar eens da ik de stap naar buiten zet, wordt da anders.
Een belangrijke conclusie van deze studie is de meerwaarde van genderthema’s op te nemen in therapeutische behandelingen. In therapie worden problemen nu vooral individueel bekeken. Zo wordt er te weinig rekening gehouden met maatschappelijke verwachtingen. Dit maakt de overgang van een therapeutische omgeving naar een “hardere” realiteit moeilijker. De deelnemers gaven aan dat ze het daarom aangenaam vonden om met mannen te spreken over wat de maatschappij nog steeds verwacht en hoe ze hier anders mee kunnen omgaan. Ook voelen de deelnemers zich zelfverzekerder na de groepssessies om assertief te reageren op genderstereotiepe reacties.
Mannen willen spreken over hun emoties en deze openlijk tonen. Het is aan de maatschappij om meer naar hen te luisteren.
Op naar een wereld waar Jan mag huilen. Zonder taboe. Zonder schaamte.
Addis, M. E., & Mahalik, J. R. (2003). Men, masculinity, and the contexts of help seeking. American Psychologist, 58(1), 5–14. https://doi.org/10.1037/0003-066x.58.1.5
Addis, M. E., Mansfield, A. K., & Syzdek, M. R. (2010). Is “masculinity” a problem?: Framing the effects of gendered social learning in men. Psychology of Men & Masculinity, 11(2), 77–90. https://doi.org/10.1037/a0018602
American Psychological Association. (2018). APA guidelines for Psychological Practice with Boys and Men. https://www.apa.org/about/policy/boys-men-practice-guidelines.pdf
Amineh, R. J., & Asl, H. D. (2015). Review of Constructivism and Social Constructivism. Journal of Social Sciences, Literature and Languages, 1(1), 9–16. http://blue-ap.org/j/List/4/iss/volume%201%20(2015)/issue%2001/2.pdf
Baker, P., & Shand, T. (2017). Men’s health: time for a new approach to policy and practice? Journal of Global Health, 7(1), 1–5. https://doi.org/10.7189/jogh.07.010306
Bandura, A., & Walters, R. H. (1963). Social learning and personality development. Holt Rinehart and Winston.
Barry, J. A., Kingerlee, R., Seager, M., & Sullivan, L. (2019). The Palgrave Handbook of Male Psychology and Mental Health. Springer Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-030-04384-1
Barzilay, S., & Apter, A. (2014). Psychological Models of Suicide. Archives of Suicide Research, 18(4), 295–312. https://doi.org/10.1080/13811118.2013.824825
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
Çavaria. (2013). Genderkoek. https://cavaria.be/sites/default/files/bijlagen/genderkoek_2017rv.pdf
Chaplin, T. M. (2014). Gender and Emotion Expression: A Developmental Contextual Perspective. Emotion Review, 7(1), 14–21. https://doi.org/10.1177/1754073914544408
Clarke, H. M., & Arnold, K. A. (2017). Diversity in gender stereotypes? A comparison of heterosexual, gay and lesbian perspectives. Canadian Journal of Administrative Sciences, 34(2), 149–158. https://doi.org/10.1002/cjas.1437
Connell, R. W., & Messerschmidt, J. W. (2005). Hegemonic Masculinity. Gender & Society, 19(6), 829–859. https://doi.org/10.1177/0891243205278639
Consedine, N. S., Magai, C., & Bonanno, G. A. (2002). Moderators of the Emotion Inhibition-Health Relationship: A Review and Research Agenda. Review of General Psychology, 6(2), 204–228. https://doi.org/10.1037/1089-2680.6.2.204
Cournoyer, R. J., & Mahalik, J. R. (1995). Cross-sectional study of gender role conflict examining college-aged and middle-aged men. Journal of Counseling Psychology, 42(1), 11–19. https://doi.org/10.1037/0022-0167.42.1.11
Crawford, M. (2004). Mars and Venus Collide: A Discursive Analysis of Marital Self-Help Psychology. Feminism & Psychology, 14(1), 63–79. https://doi.org/10.1177/0959353504040305
Curtin, S. C., Warner, M., & Hedegaard, H. (2016). Increase in suicide in the United States, 1999–2014. U.S. Department of Health and Human Services. https://www.cdc.gov/nchs/data/databriefs/db241.pdf
Cusack, J., Deane, F. P., Wilson, C. J., & Ciarrochi, J. (2006). Emotional expression, perceptions of therapy, and help-seeking intentions in men attending therapy services. Psychology of Men & Masculinity, 7(2), 69–82. https://doi.org/10.1037/1524-9220.7.2.69
de Blank, M., Holla, S., Glijn, R., & de Jong, E. (2020, juni). Genderstereotypen. Waarom we ze hebben, wat de gevolgen zijn en hoe ze kunnen worden doorbroken. https://s3-eu-central-1.amazonaws.com/atria-nl/wp-content/uploads/2020/07/20165207/Literatuurstudie-genderstereotypering.pdf
Decorte, T., & Zaitch, D. (2010). Kwalitatieve methoden en technieken in de criminologie (2de ed.). Acco.
De Shazer, S., & Berg, I. K. (1992). Doing therapy: A post-structural re-vision. Journal of Marital and Family Therapy, 18(1), 71–81. https://doi.org/10.1111/j.1752-0606.1992.tb00916.x
Di Tella, M., Miti, F., Ardito, R. B., & Adenzato, M. (2020). Social cognition and sex: Are men and women really different? Personality and Individual Differences, 162, 1–8. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110045
Dosser, D. A. (1982). Male Inexpressiveness. In K. Solomon & N. B. Levy (Reds.), Men in Transition (pp. 343–437). Springer. https://doi.org/10.1007/978-1-4684-4211-3_17
Elderbrook. (2019, 9 augustus). Something About You (Official Video) [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=N1EhXF1lskA
Ellemers, N. (2018). Gender Stereotypes. Annual Review of Psychology, 69(1), 275–298. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-122216-011719
Englar-Carlson, M. (2006). Masculine norms and the therapy process. In the room with men: A casebook of therapeutic change., 13–47. https://doi.org/10.1037/11411-002
Englar-Carlson, M., & Kiselica, M. S. (2013). Affirming the Strengths in Men: A Positive Masculinity Approach to Assisting Male Clients. Journal of Counseling & Development, 91(4), 399–409. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2013.00111.x
European Commission. (2011). The State of Men’s Health in Europe. https://ec.europa.eu/health/sites/default/files/state/docs/men_health_extended_en.pdf
Evans, M., Haussegger, V., Halupka, M., & Rowe, P. (2018). From girls to men: Social attitudes to gender equality issues in Australia. University of Canberra. https://www.5050foundation.edu.au/assets/reports/documents/From-Girls-to-Men.pdf
Flood, M. (2015). Men and Gender Equality. In M. Flood & R. Howson (Reds.), Engaging Men in Building Gender Equality (pp. 1–33). Cambridge Scholars Publishing.
Franklin, A. J., Chen, M., N′cho, H. S., Capawana, M. R., & Hoogasian, R. O. (2015). Consensual qualitative research analysis of a therapeutic support group session for African American men. Psychology of Men & Masculinity, 16(3), 264–273. https://doi.org/10.1037/a0037936
Frans, E., & Keygnaert, I. (2010). Make it work! Prevention of sexual and gender-based violence in the European Reception and asylum sector. Academia Press.
Frijda, N. H., Kuipers, P., & ter Schure, E. (1989). Relations among emotion, appraisal, and emotional action readiness. Journal of Personality and Social Psychology, 57(2), 212–228. https://doi.org/10.1037/0022-3514.57.2.212
Good, G.E., Gilbert, L. A., & Scher, M. (1990). Gender Aware Therapy: A Synthesis of Feminist Therapy and Knowledge About Gender. Journal of Counseling & Development, 68(4), 376–380. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1990.tb02514.x
Good, G. E., & Sherrod, N. B. (2001). Men’s problems and effective treatments-Theory and empirical support. In G. R. Brooks & G. E. Good (Reds.), The new handbook of psychotherapy and counseling with men (pp. 22-40). Jossey-Bass.
Good, G. E., Thomson, D. A., & Brathwaite, A. D. (2005). Men and therapy: Critical concepts, theoretical frameworks, and research recommendations. Journal of Clinical Psychology, 61(6), 699–711. https://doi.org/10.1002/jclp.20104
Gray, J. (2003). Men are from Mars, Women are from Venus: A practical guide for improving communication and getting what you want in your relationships. Harper-Collins.
Gray, S. M., & Heatherington, L. (2003). The importance of social context in the facilitation of emotional expression in men. Journal of Social and Clinical Psychology, 22(3), 294–314. https://doi.org/10.1521/jscp.22.3.294.22891
Griffith, D. M. (2016). Biopsychosocial Approaches to Men’s Health Disparities Research and Policy. Behavioral Medicine, 42(3), 211–215. https://doi.org/10.1080/08964289.2016.1194158
Hammer, J. H., & Good, G. E. (2010). Positive psychology: An empirical examination of beneficial aspects of endorsement of masculine norms. Psychology of Men & Masculinity, 11(4), 303–318. https://doi.org/10.1037/a0019056
Harris, M. G., Diminic, S., Reavley, N., Baxter, A., Pirkis, J., & Whiteford, H. A. (2015). Males’ mental health disadvantage: An estimation of gender-specific changes in service utilisation for mental and substance use disorders in Australia. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 49(9), 821–832. https://doi.org/10.1177/0004867415577434
Hawkes, S., & Buse, K. (2013). Gender and global health: evidence, policy, and inconvenient truths. The Lancet, 381(9879), 1783–1787. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(13)60253-6
Hearn, J. (2007). Masculinity/masculinities. In M. Flood, J. K. Gardiner, B. Pease, & K. Pringle (Reds.), International encyclopedia of men and masculinities (pp. 390 –394). Routledge.
Heilman, B., Barker, G., & Harrison, A. (2017). The Man Box: A Study on Being a Young Man in the US, UK, and Mexico. Promundo-US and Unilever. https://promundoglobal.org/wp-content/uploads/2017/03/TheManBox-Full-EN-Final-29.03.2017-POSTPRINT.v3-web.pdf
Helgeson, V. S. (2009). The Psychology of Gender. Pearson Education.
Heru, A. M., Strong, D., Price, M., & Recupero, P. R. (2006). Self-Disclosure in Psychotherapy Supervisors: Gender Differences. American Journal of Psychotherapy, 60(4), 323–334. https://doi.org/10.1176/appi.psychotherapy.2006.60.4.323
Highlen, P. S., & Gillis, S. F. (1978). Effects of situational factors, sex, and attitude on affective self-disclosure and anxiety. Journal of Counseling Psychology, 25(4), 270–276. https://doi.org/10.1037/0022-0167.25.4.270
Holloway, I., & Wheeler, S. (2010). Qualitative Research in Nursing and Healthcare (3de ed.). Wiley-Blackwell.
Howitt, D., & Cramer, D. (2007). Methoden en technieken in de Psychologie. Pearson Education Benelux.
Joel, D., Berman, Z., Tavor, I., Wexler, N., Gaber, O., Stein, Y., Shefi, N., Pool, J., Urchs, S., Margulies, D. S., Liem, F., Hänggi, J., Jäncke, L., & Assaf, Y. (2015). Sex beyond the genitalia: The human brain mosaic. Proceedings of the National Academy of Sciences, 112(50), 15468–15473. https://doi.org/10.1073/pnas.1509654112
Johnson, J. L., Oliffe, J. L., Kelly, M. T., Galdas, P., & Ogrodniczuk, J. S. (2011). Men’s discourses of help-seeking in the context of depression. Sociology of Health & Illness, 34(3), 345–361. https://doi.org/10.1111/j.1467-9566.2011.01372.x
Kågesten, A., Gibbs, S., Blum, R. W., Moreau, C., Chandra-Mouli, V., Herbert, A., & Amin, A. (2016). Understanding Factors that Shape Gender Attitudes in Early Adolescence Globally: A Mixed-Methods Systematic Review. PLoS One, 11(6), Artikel e0157805. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0157805
Kahn, J. H., Achter, J. A., & Shambaugh, E. J. (2001). Client distress disclosure, characteristics at intake, and outcome in brief counseling. Journal of Counseling Psychology, 48(2), 203–211. https://doi.org/10.1037/0022-0167.48.2.203
Kaya, A., Iwamoto, D. K., Brady, J., Clinton, L., & Grivel, M. (2019). The role of masculine norms and gender role conflict on prospective well-being among men. Psychology of Men & Masculinities, 20(1), 142–147. https://doi.org/10.1037/men0000155
Kemigisha, E., Nyakato, V., Bruce, K., Ndaruhutse Ruzaaza, G., Mlahagwa, W., Ninsiima, A., Coene, G., Leye, E., & Michielsen, K. (2018). Adolescents’ Sexual Wellbeing in Southwestern Uganda: A Cross-Sectional Assessment of Body Image, Self-Esteem and Gender Equitable Norms. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(2), 372. https://doi.org/10.3390/ijerph15020372
Kennedy-Moore, E., & Watson, J. C. (1999). Expressing emotion: Myth, realties, and therapeutic strategies. Guilford.
Kennedy-Moore, E., & Watson, J. C. (2001). How and When Does Emotional Expression Help? Review of General Psychology, 5(3), 187–212. https://doi.org/10.1037/1089-2680.5.3.187
Kilmartin, C. (2005). Depression in men: communication, diagnosis and therapy. The Journal of Men’s Health & Gender, 2(1), 95–99. https://doi.org/10.1016/j.jmhg.2004.10.010
Kiselica, M. S., Benton-Wright, S., & Englar-Carlson, M. (2016). Accentuating positive masculinity: A new foundation for the psychology of boys, men, and masculinity. In Y. J. Wong & S. R. Wester (Reds.), APA handbook of men and masculinities (pp. 123–143). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/14594-006
Kiselica, M. S., & Englar-Carlson, M. (2010). Identifying, affirming, and building upon male strengths: The positive psychology/positive masculinity model of psychotherapy with boys and men. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 47(3), 276–287. https://doi.org/10.1037/a0021159
Kivel, P. (2007) The act-like-a-man box. In: M.S. Kimmel & M.A. Messner (Reds.), Men’s Lives (9de ed.) (pp. 148-150). Pearson.
Kowalski, B. M., & Scheitle, C. P. (2019). Sexual Identity and Attitudes About Gender Roles. Sexuality & Culture, 24(3), 671–691. https://doi.org/10.1007/s12119-019-09655-x
Levant, R. F. & Pollack, W.S. (1995). A new psychology of men. Basic Books/Hachette Book Group.
Levant, R. F., & Wong, Y. J. (2017). The psychology of men and masculinities. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/0000023-000
Liddon, L., Kingerlee, R., & Barry, J. A. (2017). Gender differences in preferences for psychological treatment, coping strategies, and triggers to help-seeking. British Journal of Clinical Psychology, 57(1), 42–58. https://doi.org/10.1111/bjc.12147
Liu, W. M., & Iwamoto, D. K. (2007). Conformity to masculine norms, Asian values, coping strategies, peer group influences and substance use among Asian American men. Psychology of Men & Masculinity, 8(1), 25–39. https://doi.org/10.1037/1524-9220.8.1.25
Macrae, C. N., Stangor, C., & Hewstone, M. (1996). Stereotypes and Stereotyping. Guilford Publications.
Mahalik, J. R., Good, G. E., & Englar-Carlson, M. (2003). Masculinity scripts, presenting concerns, and help seeking: Implications for practice and training. Professional Psychology: Research and Practice, 34(2), 123–131. https://doi.org/10.1037/0735-7028.34.2.123
Mahalik, J. R., Good, G. E., Tager, D., Levant, R. F., & Mackowiak, C. (2012). Developing a taxonomy of helpful and harmful practices for clinical work with boys and men. Journal of Counseling Psychology, 59(4), 591–603. https://doi.org/10.1037/a0030130
Mahalik, J. R., Locke, B. D., Ludlow, L. H., Diemer, M. A., Scott, R. P. J., Gottfried, M., & Freitas, G. (2003). Development of the Conformity to Masculine Norms Inventory. Psychology of Men & Masculinity, 4(1), 3–25. https://doi.org/10.1037/1524-9220.4.1.3
Marecek, J. (2003). Dancing through Minefields: Toward a Qualitative Stance in Psychology. In P. M. Camic, J. E. Rhodes, & L. Yardley (Reds.), Qualitative Research in Psychology: Expanding Perspectives in Methodology and Design (pp. 49-70). American Psychological Association.
Meyrick, J. (2006). What is Good Qualitative Research? Journal of Health Psychology, 11(5), 799–808. https://doi.org/10.1177/1359105306066643
Möller-Leimkühler, A. M. (2003). The gender gap in suicide and premature death or: why are men so vulnerable? European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, 253(1), 1–8. https://doi.org/10.1007/s00406-003-0397-6
Monro, S. (2005). Beyond Male and Female: Poststructuralism and the Spectrum of Gender. International Journal of Transgenderism, 8(1), 3–22. https://doi.org/10.1300/j485v08n01_02
Moore, D., & Haverkamp, B. E. (1989). Measured Increases in Male Emotional Expressiveness Following a Structured Group Intervention. Journal of Counseling & Development, 67(9), 513–517. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1989.tb02134.x
Murray, C. J. L., Barber, R. M., Foreman, K. J., Ozgoren, A. A., Abd-Allah, F., Abera, S. F., Aboyans, V., Abraham, J. P., Abubakar, I., Abu-Raddad, L. J., Abu-Rmeileh, N. M., Achoki, T., Ackerman, I. N., Ademi, Z., Adou, A. K., Adsuar, J. C., Afshin, A., Agardh, E. E., Alam, S. S., . . . Vos, T. (2015). Global, regional, and national disability-adjusted life years (DALYs) for 306 diseases and injuries and healthy life expectancy (HALE) for 188 countries, 1990–2013: quantifying the epidemiological transition. The Lancet, 386(10009), 2145–2191. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(15)61340-x
Notarius, C. I., & Johnson, J. S. (1982). Emotional Expression in Husbands and Wives. Journal of Marriage and the Family, 44(2), 483. https://doi.org/10.2307/351556
O’Neil, J. M. (1981). Patterns of Gender Role Conflict and Strain: Sexism and Fear of Femininity in Men’s Lives. The Personnel and Guidance Journal, 60(4), 203–210. https://doi.org/10.1002/j.2164-4918.1981.tb00282.x
O’Neil, J. M. (2008). Summarizing 25 Years of Research on Men’s Gender Role Conflict Using the Gender Role Conflict Scale. The Counseling Psychologist, 36(3), 358–445. https://doi.org/10.1177/0011000008317057
O'Neil, J. M., Good, G. E., & Holmes, S. (1995). Fifteen years of theory and research on men's gender role conflict: New paradigms for empirical research. In R. F. Levant & W. S. Pollack (Reds.), A new psychology of men (pp. 164–206). Basic Books.
O’Neil, J., Helms, B., Gable, R., David, L., & Wrightsman, L. (1986). Gender-role conflict scale: College men’s fear of femininity. Sex Roles, 14(5–6), 335–350. https://doi.org/10.1007/bf00287583
O’Neil, J. M., & Luján, M. L. (2009). Preventing boys’ problems in schools through psychoeducational programming: A call to action. Psychology in the Schools, 46(3), 257–266. https://doi.org/10.1002/pits.20371
O’Neil, J. M., & Renzulli, S. (2013). Introduction to the special section: Teaching the psychology of men — A call to action. Psychology of Men & Masculinity, 14(3), 221–229. https://doi.org/10.1037/a0033258
Owen, J., Wong, Y. J., & Rodolfa, E. (2009). Empirical search for psychotherapists’ gender competence in psychotherapy. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 46(4), 448–458. https://doi.org/10.1037/a0017958
Person, E. S. (2006). Masculinities, Plural. Journal of the American Psychoanalytic Association, 54(4), 1165–1186. https://doi.org/10.1177/00030651060540041501
Ponterotto, J. G. (2005). Qualitative Research in Counseling Psychology: A Primer on Research Paradigms and Philosophy of Science. Journal of Counseling Psychology, 52(2), 126-136. https://doi.org/10.1037/0022-0167.52.2.126
Primack, J. M., Addis, M. E., Syzdek, M., & Miller, I. W. (2010). The Men’s Stress Workshop: A Gender-Sensitive Treatment for Depressed Men. Cognitive and Behavioral Practice, 17(1), 77–87. https://doi.org/10.1016/j.cbpra.2009.07.002
Promundo. (z.d.). About us. Geraadpleegd op 31 maart 2020, van https://promundoglobal.org/about/
Promundo. (2017). Promundo’s annual report 2017. https://promundoglobal.org/wp-content/uploads/2018/04/180423_AnnualReport_WEB.pdf
Promundo-US. (2019). Manhood 2.0: Program Overview and Final Results. https://promundoglobal.org/wp-content/uploads/2019/06/PM-Manhood-2-0-Program-Overview-v1-7-E.pdf
Pulerwitz, J., Gottert, A., Betron, M., & Shattuck, D. (2019). Do’s & Don’ts for Engaging Men & Boys. USAID Interagency Gender Working Group’s Male Engagement Taskforce. https://www.igwg.org/wp-content/uploads/2021/03/Male-Engagement-DosDonts-Final-ENGLISH.pdf
Rabinowitz, F. E. (2014). Counseling men in groups. In M. Englar-Carlson, M. P. Evans, & T. Duffey (Reds.), A counselor’s guide to working with men (pp. 55–70). American Counseling Association.
Ragonese, C., Shand, T., & Barker, G. (2019). Masculine Norms and Men’s Health: Making the Connections: Executive Summary. Promondo-US. https://promundoglobal.org/wp-content/uploads/2018/11/Masculine-Norms-Mens-Health-Executive-Summary-1.pdf
Rasmussen, M. L., Hjelmeland, H., & Dieserud, G. (2018). Barriers toward help-seeking among young men prior to suicide. Death Studies, 42(2), 96–103. https://doi.org/10.1080/07481187.2017.1328468
Rovito, M. J., Leonard, B., Llamas, R., Leone, J. E., Talton, W., Fadich, A., & Baker, P. (2017). A Call for Gender-Inclusive Global Health Strategies. American Journal of Men’s Health, 11(6), 1804–1808. https://doi.org/10.1177/1557988317723424
Ryle, R. (2011). Questioning Gender: A Sociological Exploration (1ste ed.). SAGE Publications.
Schwartz, J., & Waldo, M. (2003). Reducing Gender Role Conflict among Men Attending Partner Abuse Prevention Groups. The Journal for Specialists in Group Work, 28(4), 355–369. https://doi.org/10.1080/714860173
Seager, M., Sullivan, L., & Barry, J. A. (2014). The male psychology conference, University College London, June 2014. New Male Studies, 3(2), 41–68. https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/1501207/1/Barry_Male%20Psychology%20Conf%20NMS%20Seager%20et%20al%202014.pdf
Seidler, Z. E., Rice, S. M., Ogrodniczuk, J. S., Oliffe, J. L., & Dhillon, H. M. (2018). Engaging Men in Psychological Treatment: A Scoping Review. American Journal of Men’s Health, 12(6), 1882–1900. https://doi.org/10.1177/1557988318792157
Seidler, Z. E., Rice, S. M., River, J., Oliffe, J. L., & Dhillon, H. M. (2017). Men’s Mental Health Services: The Case for a Masculinities Model. The Journal of Men’s Studies, 26(1), 92–104. https://doi.org/10.1177/1060826517729406
Smiler, A. P. (2004). Thirty Years After the Discovery of Gender: Psychological Concepts and Measures of Masculinity. Sex Roles, 50(1-2), 15–26. https://doi.org/10.1023/b:sers.0000011069.02279.4c
Smith, A. (2015). Qualitative psychology: A practical guide to research methods (3de ed.). SAGE Publications.
Stewart, R., Wright, B., Smith, L., Roberts, S., & Russell, N. (2021). Gendered stereotypes and norms: A systematic review of interventions designed to shift attitudes and behaviour. Heliyon, 7(4), 1–15. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2021.e06660
Stiles, W. B. (1993). Quality control in qualitative research. Clinical Psychology Review, 13(6), 593–618. https://doi.org/10.1016/0272-7358(93)90048-q
Swift, J. K., & Greenberg, R. P. (2012). Premature discontinuation in adult psychotherapy: A meta-analysis. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 80(4), 547–559. https://doi.org/10.1037/a0028226
Taylor, P. J., Kolt, G. S., Vandelanotte, C., Caperchione, C. M., Mummery, W. K., George, E. S., Karunanithi, M., & Noakes, M. J. (2013). A review of the nature and effectiveness of nutrition interventions in adult males – a guide for intervention strategies. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 10(1), 1–13. https://doi.org/10.1186/1479-5868-10-13
Taylor, G. W., & Ussher, J. M. (2001). Making sense of S&M: A discourse analytic account. Sexualities, 4(3), 293-314. https://doi.org/10.1177/136346001004003002
The Men’s Project, & Flood, M. (2018). The Man Box: A Study on Being a Young Man in Australia. Jesuit Social Services. https://jss.org.au/wp-content/uploads/2018/10/The-Man-Box-A-study-on-being-a-young-man-in-Australia.pdf
Trans Student Educational Resources. (2015). The Gender Unicorn. www.transstudent.org/gender
Unterhofer, U., & Wrohlich, K. (2017). Fathers, Parental Leave and Gender Norms. Institute of Labor Economics. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/161335/1/dp10712.pdf
van Burg, J. C. (2011). Kwaliteitscriteria voor ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek. In J. van Aken, & D. Andriessen (Reds.), Handboek ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek: Wetenschap met effect (pp. 146-164). Boom Lemma.
Vandello, J. A., & Bosson, J. K. (2013). Hard won and easily lost: A review and synthesis of theory and research on precarious manhood. Psychology of Men & Masculinity, 14(2), 101–113. https://doi.org/10.1037/a0029826
Van Zwieten, M., & Willems, D. (2004). Waardering van kwalitatief onderzoek. Huisarts en Wetenschap, 47(13), 38–43. https://doi.org/10.1007/bf03083653
Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie. (2019). De Vlaamse suïcidecijfers in een nationale en internationale context. https://www.vlesp.be/assets/pdf/epidemiologisch-rapport-2019-nl-165529.pdf
Vogel, D. L., & Heath, P. J. (2016). Men, masculinities, and help-seeking patterns. In Y. J. Wong & S. R. Wester (Reds.), APA handbook of men and masculinities (pp. 685–707). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/14594-031
Vzw Zijn. (z.d.). EQUI-X. Een kritische vorming over genderstereotypen en relaties: doorbreken van de mythes. Geraadpleegd op 31 maart 2020, van https://www.vzwzijn.be/wat-doen-we/educatieve-activiteiten/project-equix
West, C., & Zimmerman, D. H. (2009). Accounting for Doing Gender. Gender & Society, 23(1), 112–122. https://doi.org/10.1177/0891243208326529
Wester, S. R., Vogel, D. L., Pressly, P. K., & Heesacker, M. (2002). Sex Differences in Emotion. The Counseling Psychologist, 30(4), 630–652. https://doi.org/10.1177/00100002030004008
Westwood, M. J., & Black, T. G. (2012). Introduction to the special issue of the Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy. Canadian Journal of Counselling and Psychotherapy, 46(4), 285-291. https://cjc-rcc.ucalgary.ca/article/view/60922
Wetherell, M., & Edley, N. (2014). A discursive psychological framework for analyzing men and masculinities. Psychology of Men & Masculinity, 15(4), 355–364. https://doi.org/10.1037/a0037148
Wexler, D. B. (2009). Men in therapy: New approaches for effective treatments. Norton & Co.
Whitehead, S. M. (2002). Men and masculinities: Key themes and new directions. Polity Press.
Williams, D. R. (2015). Preface: Minority Men’s Health. Ethnicity & Disease, 25(3), 237–239. https://doi.org/10.18865/ed.25.3.237
Wong, Y. J. (2006). Strength-Centered Therapy: A social constructionist, virtues-based psychotherapy. Psychotherapy: Theory, Research, Practice, Training, 43(2), 133–146. https://doi.org/10.1037/0033-3204.43.2.133
Wong, Y. J., & Rochlen, A. B. (2005). Demystifying Men’s Emotional Behavior: New Directions and Implications for Counseling and Research. Psychology of Men & Masculinity, 6(1), 62–72. https://doi.org/10.1037/1524-9220.6.1.62
Wong, Y. J., & Rochlen, A. B. (2008). Re-envisioning men's emotional lives: Stereotypes, struggles, and strengths. In S. J. Lopez (Red.), Praeger perspectives. Positive psychology: Exploring the best in people, Vol. 2. Capitalizing on emotional experiences (pp. 149–163). Praeger Publishers/Greenwood Publishing Group.
Workman, L., & Reader, I., (2004). Evolutionary psychology: An introduction. Cambridge University Press.
World Health Organization. (z.d.) Gender and health. https://www.who.int/health-topics/gender
World Health Organization. (2018a). The health and well-being of men in the European Region: better health through a gender approach. https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-determinants/gender/publications/2018/the-health-and-well-being-of-men-in-the-who-european-region-better-health-through-a-gender-approach-2018
World Health Organization. (2018b). Suicide rate estimates, age-standardized Estimates by country. http://apps.who.int/gho/data/node.main.MHSUICIDEASDR?lang=en
Wylie, K. (2004). Gender related disorders. British Medical Journal, 329(7466), 615–617. https://doi.org/10.1136/bmj.329.7466.615
Yalom, I. D., & Leszcz, M. (2005). The theory and practice of group psychotherapy. Basic Books.
Yousaf, O., Grunfeld, E. A., & Hunter, M. S. (2015). A systematic review of the factors associated with delays in medical and psychological help-seeking among men. Health Psychology Review, 9(2), 264–276. https://doi.org/10.1080/17437199.2013.840954
Zeman, J., & Garber, J. (1996). Display Rules for Anger, Sadness, and Pain: It Depends on Who Is Watching. Child Development, 67(3), 957–973. https://doi.org/10.2307/1131873