Palliatieve sedatie in opmars: 'Uw moeder hoeft niet af te zien, mevrouw'

Palliatieve sedatie in opmars: ‘Uw moeder hoeft niet af te zien, mevrouw’

Palliatieve sedatie; bij sommigen doet het een belletje rinkelen, voor anderen is het net een vreemd gegeven. Maar eigenlijk hoeft dat laatste niet te zijn, want het is in opmars en het kan ons misschien helpen op een dag.

Palliatieve sedatie zorgt ervoor dat een uitbehandelde persoon geen pijn meer moet lijden. Wanneer een arts vaststelt dat een patiënt uitbehandeld is en geen lange levensverwachting meer heeft, kan in samenspraak met de familie en de patiënt palliatieve sedatie worden opgestart. De patiënt wordt aan de hand van een combinatie spierverslappende en bewustzijn verlagende medicatie in diepe sedatie gebracht. De patiënt slaapt als het ware. De medicatie wordt opgedreven door de arts tot het verzwakte lichaam van de patiënt het opgeeft en hij of zij sterft.

Palliatieve sedatie is geen euthanasie

Er is vandaag al heel veel geschreven en geweten over euthanasie. Palliatieve sedatie is vaak minder gekend en wordt soms wel in de volksmond ‘verkapte euthanasie’ genoemd. Maar palliatieve sedatie is zeker geen euthanasie, tussen beide zit een groot verschil. Bij palliatieve sedatie blijft het sterven van de patiënt het gevolg van de ziekte en niet van de behandeling. Het is een vorm van symptoombestrijding en beoogt comfort en geen levensbeëindiging. Euthanasie doet iemand sterven, palliatieve sedatie laat iemand sterven. Zoals ik eerder al aangaf, een arts maakt deze beslissing niet alleen. De patiënt en familie worden hierin mee betrokken. In de meeste gevallen is de patiënt al te verzwakt dat hij zelf nog moeilijk kan aangeven wat zijn laatste wens is. Daarmee komt de levenseindekeuze vaak in handen van de familie te liggen. Voor hen is dit vaak geen gemakkelijke beslissing. Hoe weten zij nu of ze de juiste beslissing nemen? Het is dan heel belangrijk dat de arts de familie goed informeert over wat palliatieve sedatie inhoudt, wat de familie allemaal kan verwachten en hoe lang de persoon in deze sedatie kan blijven.

Wie kijkt er naar ons?

Hoewel palliatieve sedatie heel gunstig werkt voor de patiënt, is dit voor de familie vaak een intens proces. Zij zijn vaak al een lange tijd betrokken bij de lijdensweg van de patiënt. Deze laatste toediening is vaak emotioneel heel zwaar voor hen. Doordat zij de patiënt van zo dichtbij opvolgen, is het ook belangrijk om voldoende erkenning te geven aan hun emoties. Deze emoties hoeven niet altijd negatief te zijn, maar door de intense beleving wegen ze wel zwaar door. Om een beter beeld te krijgen waarbij nabestaanden baat kunnen hebben in dat palliatief proces, wordt een kwalitatief onderzoek gevoerd. ‘Een kijk op palliatieve sedatie voor nabestaanden. Hun verwerkingsproces nader bekeken’ probeert aan de hand van bestaande literatuur en interviews bij familieleden een antwoord te geven op deze noden. Uit deze gesprekken komen veel zaken naar voren. De familieleden kaarten aan wat er goed verloopt en wat beter kan. De meeste mensen geven aan dat de aanwezigheid van hun partner en familie een belangrijke meerwaarde is in het palliatief proces. Door samen te rouwen en afscheid te nemen, verwerken ze hun verdriet nadien beter. Ook het aanbieden van verschillende diensten wordt als een meerwaarde ervaren. Ze kunnen in het woonzorgcentrum gebruik maken van een rouwkoffer, overnachten bij de persoon, krijgen hulp bij het regelen van de begrafenisondernemer, een herdenkingsmoment en nog vele andere zaken. Niet iedereen maakt daar even veel gebruik van, maar alleen al het feit dat deze diensten aangeboden worden, betekent voor de nabestaanden heel veel. Anderzijds geven familieleden aan veel waarde te hechten aan goede communicatie. Daarin speelt de huisarts een belangrijke rol. De aanwezigheid van de huisarts en de palliatief medewerker beidt nabestaanden heel veel ondersteuning. Met hen wordt samen gekeken naar de beste symptoombestrijding voor de patiënt. Nabestaanden krijgen ook advies in dit stervensproces. Het duidelijk benoemen van de term palliatieve sedatie wordt echter nog gemist.

Waar draait het echt om?

Het belangrijkste voor de patiënt is dat hij geen pijn meer moet lijden. Niemand wilt sterven en tegelijkertijd afzien. Daarmee is palliatieve sedatie een heel mooi redmiddel voor deze laatste uren of dagen. Maar ook nabestaanden moeten voldoende ondersteund worden. Vanuit een medische reflex komt er veel zorg kijken bij de patiënt, maar het is hierbij belangrijk de familie niet te vergeten. Door in gesprek te gaan met nabestaanden en hen tijd te gunnen om afscheid te nemen, kunnen hulpverleners heel veel betekenen. Anderzijds hoeven nabestaanden niet bang te zijn om hun noden te bespreken met anderen. Het kan net heel gunstig werken om open te communiceren en aan te geven welke zaken hen het beste kunnen ondersteunen. Zo kan er samen met het medisch team gezocht worden naar een goede begeleiding. Het is belangrijk om tijdens het rouwen stil te staan bij de eigen behoeften van de nabestaanden, want het kan een enorme meerwaarde leveren in het rouwproces.