F*CK THE POLICE? OF WAT VINDEN JONGEREN NU ECHT?

Lotte
De Vos

Spanningen tussen de bevolking en de politie zijn niets nieuws, het is een relatie die altijd onder druk staat. Toch lijkt een tsunami aan negatieve uitlatingen over de politie de Westerse wereld te overspoelen. Zo stond de wereld in rep en roer na het overlijden van George Floyd in Minneapolis in de Verenigde Staten. Hij overleed op 25 mei 2020 nadat een politieagent minutenlang met zijn knie op de nek van Floyd steunde. Wat volgde waren globale protesten tegen racisme en politiegeweld. Ook in België ontaarde het nepfestival ‘La Boum’ in een waar slagveld tussen jongeren en de politie. Daarnaast kregen politiekorpsen sinds de coronacrisis nieuwe taken toebedeeld, zoals de controle op de mondmaskerplicht en thuiswerk en het opsporen en opbreken van lockdownfeestjes. Dagdagelijkse, normale praktijken werden plots strafbaar en hiervoor had de bevolking niet altijd begrip. Er ontstond een nieuwe vorm van contact tussen de politie en de bevolking, in het specifiek met jongeren.  Zo zou bijna de helft van alle coronaboetes gericht zijn aan jongeren. Is er een structureel probleem in de relatie tussen de jeugd en de politie? 80 jongeren uit Brussel en Antwerpen gaven hun mening over de politie, welke invloed de coronacrisis en de media hierop hadden en hoe zij de politie van de toekomst zien.

De lastige afhankelijkheidsrelatie

Om hun werk naar behoren te kunnen doen is de politie afhankelijk van de medewerking van burgers. Er wordt verwacht dat wij aangifte doen van verdachte activiteiten, verklaringen afleggen en helpen bij de identificatie van criminelen. Anderzijds verwachten wij van de politie dat ze de orde handhaaft en aan criminaliteitsbestrijding doet. Het één kan niet bestaan zonder het ander. Uit onderzoek blijkt dat deze samenwerking niet altijd van een leien dakje loopt. Burgers zijn pas bereid om mee te werken bij politionele taken wanneer ze de politie als legitiem beschouwen. Mensen moeten het gevoel hebben dat het juist is om de autoriteit te gehoorzamen en te respecteren. De bevolking zal de politie als legitiem beschouwen wanneer die gebruik maakt van eerlijke procedures. D.w.z. dat je als individu je stem mag laten horen tijdens een ontmoeting met de politie, dat agenten op een neutrale en transparante manier handelen, met respect voor de mensenrechten, ongeacht iemand zijn sociale status, migratieachtergrond of strafrechtelijk verleden. 

Waarom jongeren?

Jongeren zijn de bevolkingsgroep bij uitstek om met de politie in contact te komen. Dit heeft verschillende redenen: ze bevinden zich vaker in de openbare ruimte dan volwassenen, zijn hun grenzen aan het aftasten en worden regelmatig door de politie benadert als ‘usual suspect’. In vergelijking met andere leeftijdsgroepen hebben jongeren vaker een negatieve mening over de politie en zijn ze ook minder geneigd om vrijwillig aangifte te doen van criminaliteit. Hoe je tijdens je jeugdige jaren naar de politie kijkt, is vaak een voorbode voor hoe je later met de politie zal omgaan. Net daarom is het voor beleidsmakers en wetenschappers belangrijk om inzicht te krijgen in hoe en waarom mensen de politie al dan niet als legitiem beschouwen, met in het specifiek aandacht voor jongeren.

Geef de jongeren een stem

Het onderzoek dat reeds werd gevoerd naar de ervaren legitimiteit van de politie bij de bevolking hield maar weinig rekening met de mening van jongeren. Recent werden op de journalistiekwebsite BRUZZ alarmerende cijfers gepubliceerd. Uit een steekproef bij 1.631 Brusselse jongeren werd duidelijk dat vier op vijf jongeren zich niet veilig voelt bij de politie en 49% van de bevraagde jongeren de politie koppelt aan een gevoel van boosheid. Parlementslid Mathias Vanden Borre (N-VA) vroeg al snel om extra verduidelijking bij deze cijfers, aangezien ze in tegenovergestelde lijn liggen met de onderzoeksresultaten van een gelijkaardig onderzoek in de politiezone Antwerpen. Jammer genoeg kwam er tot op heden geen extra uitleg, noch is het volledig onderzoeksrapport online terug te vinden.  Daarnaast werd nog niet onderzocht welke invloed de coronacrisis had op het contact tussen burgers en de politie. Om dit vraagstuk mee te helpen verduidelijken, gaven 80 jongeren van 16 tot 23 jaar oud tijdens enkele focusgroepen in klasverband hun inzichten over de politie.

De resultaten

De resultaten toonden aan dat de jongeren een negatief beeld vormden over de politie, voornamelijk door gevoelens van onveiligheid en machteloosheid. De jongeren vertelden a.d.h.v. hun eigen ervaringen en die van anderen hoe ze de politie als partijdig en onbeleefd ervaren. Ze betreuren hoe zij geviseerd worden door de politie, maar er schijnbaar geen reactie komt op grensoverschrijdend gedrag van politieagenten.

“Ja maar bijvoorbeeld als die zo iets zeggen tegen u ofzo, of toch bij mij, die willen nooit in gesprek gaan ofzo. Die denken echt dat de harde aanpak, dat da het beste is, maar ik denk dat dat iets van vroeger is en dat dat nu niet meer relevant is”.

In de strijd met deze oneerlijke politie, gebruiken jongeren hun smartphone als wapen tegen het onrecht. Ze filmen ontmoetingen met politiediensten die uit de hand lopen en posten ze op sociale media, in een poging om macht terug te nemen. Al is dit niet zonder gevaar. De jongeren getuigden over agressiviteit bij agenten die vast worden gelegd op camera. De coronacrisis maakte het er niet makkelijker op. Het zou een bron zijn voor extra frustratie t.a.v. de politie.

Desondanks deze negatieve uitlatingen uitten veel jongeren ook begrip voor de moeilijke positie van politieagenten. Sterker nog, ondanks een gebrek aan legitimiteit zouden ze de politie toch helpen wanneer ze dat van hen vragen. De jongeren hebben hoop voor de toekomst, voor een betere relatie met de politie, al zullen er eerst enkele dingen moeten veranderen. De jongeren zouden bijvoorbeeld regelmatiger op een informele manier met de politie in contact willen komen en zien mogelijkheden in een ander uniform voor agenten en meer diversiteit binnen politiekorpsen. Eén van de jongeren stelde het als volgt: 

“Al is dat maar gewoon een glimlach, want ik zie gewoon kei weinig agenten glimlachen en dan begin ik zelf ineens zo lelijk te kijken precies. Ik weet niet, dat is automatisch precies”.

Bibliografie

Adorjan, M., Ricciardelli, R. & Spencer, D.C. (2017). Youth perceptions of police in rural Atlantic Canada. Police Practice and Research, 18(6), 556–569.

Augustyn, M.B. (2015). Updating Perceptions of (In)Justice. Journal of Research in Crime and Delinquency, 53(2), 255–286.

Baarda, D. B. (2014). Dit is onderzoek!. Groningen, Nederland: Noordhoff. Bittner, E. (1970). The Functions of the Police in Modern Society. Rockville, MD: National Institute of Mental Health, Center for Studies of Crime and Delinquency.

Bittner, E. (2005). Florence Nightingale in pursuit of Willie Sutton: A theory of the police. In: T. Newburn (Ed.), Policing: Key Readings (pp. 150-172). Cullompton: Willan.

BRUZZ. (2021, 2 maart). Vier op vijf Brusselse jongeren voelt zich niet veilig in contact met politie. Geraadpleegd via https://www.bruzz.be/samenleving/vier-op-vijf-brusselsejongeren-voelt-zich-niet-veilig-contact-met-politie-2021-03-02

Cachet VZW. (z.d.). Over ons. Geraadpleegd op 20/07/2021 https://cachetvzw.be/nl/over-ons

Chow, H.P. (2011). Adolescent attitudes toward the police in a western Canadian city. Policing: An International Journal of Police Strategies & Management, 34(4), 638–653.

Debruyne, A. (2020, 7 juni). In heel de wereld betogingen tegen politiegeweld na dood George Floyd. Knack. Geraadpleegd van https://www.knack.be/nieuws/wereld/in-heel-dewereld-betogingen-tegen-politiegeweld-na-dood-george-floyd/article-news-1606945.html

DeMorgen. (2021). Ooggetuige filmt politiegeweld op Antwerpse Dageraadplaats. Geraadpleegd via https://www.demorgen.be/nieuws/ooggetuige-filmt-politiegeweld-opantwerpsedageraadplaats~b4609d27/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Desmond, M., Papachristos, A. V. & Kirk, D. S. (2016). Police Violence and Citizen Crime Reporting in the Black Community. American Sociological Review, 81(5), 857–876.

Dirikx, A. (2012). Good Cop/Bad Cop Fair Cop/Dirty Cop: Het verband tussen mediagebruik en de houding van jongeren ten aanzien van de politie. [Doctoraatsonderzoek, Katholieke Universiteit Leuven].

Dujardin, D. (2021). Politie weer mikpunt van rellen in Brussel. Geraadpleegd via https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/algemeen/politie-weer-mikp…in-brussel/10277077.html

El Mabrouk, F. (2021, 4 februari). Helft van alle coronaboetes ging naar jongeren. Gazet van Antwerpen. Geraadpleegd van https://www.gva.be/cnt/dmf20210203_97480203

Engel, R. S. (2005). Citizens’ perceptions of distributive and procedural injustice during traffic stops with police. Journal of Research in Crime and Delinquency, 42(4), 445-481.

Fagan, J. and Tyler, T. R. (2005). Legal Socialization of Children and Adolescents. Social Justice Research, 18 (3), 217-241. 54

Fine, A., Cavanagh, C., Donley, S., Frick, P. J., Steinberg, L., & Cauffman, E. (2017). Is the effect of justice system attitudes on recidivism stable after youths’ first arrest? Race and legal socialization among firsttime youth offenders. Law and Human Behavior, 41(2), 146.

Fine, A.D., Padilla, K.E. & Tom, K.E. (2020) Police legitimacy: identifying developmental trends and whether youths’ perceptions can be changed. Journal of Experimental Criminology. https://doi.org/10.1007/s11292-020-09438-7

Fine, A.D., Rowan, Z. & Simmons, C. (2019). Do politics trump race in determining America’s youths’ perceptions of law enforcement? Journal of Criminal Justice, 61, 48–57.

Gau, J. M. (2010). A Longitudinal Analysis of Citizens’ Attitudes about Police. Policing: An International Journal of Police Strategies & Management, 33(2), 236-52. http://dx.doi.org/10.1108/13639511011044867.

Gau, J. M. & Brunson, R. K. (2009). Procedural Justice and Order Maintenance Policing: A Study of Inner‐City Young Men’s Perceptions of Police Legitimacy. Justice Quarterly, 27(2), 255–279. https://doi.org/10.1080/07418820902763889

Geller, A. and J. Fagan. (2019). Police Contact and the Legal Socialization of Urban Teens. The Russell Sage Foundation Journal of the Social Sciences, 5(1), 26-49.

Goldsmith, A. J. (2010). Policing’s new visibility. British Journal of Criminology, 50(1), 914- 934. Heymans, P. (2021). Algemene Inspectie: “Maak publieke databank over politiegeweld”. Geraadpleegd via https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/04/07/aig-politiegeweld/

Hinds, L. (2009). Youth, police legitimacy and informal contact. Journal of Police and Criminal Psychology, 24(1), 10–21.

Hirschi, T. and M. Gottfredson. (1983). Age and the Explanation of Crime. American Journal of Sociology, 89(3), 552-584.

Hohl, K., Bradford, B., & Stanko, E. (2010). Influencing trust and confidence in the Metropolitan Police: results from an experiment testing the effect of leaflet-drops on public opinion. British Journal of Criminology, 50(3), 491-513.

Hurst, Y.G. & Frank, J. (2000). How kids view cops. The nature of juvenile attitudes toward the police. Journal of Criminal Justice, 28(3), 189–202.

Huyghebaert, P. (2021). Rust teruggekeerd na zware rellen in Luik, burgemeester: "Deel relschoppers kwam uit Brussel en zelfs uit Frankrijk". Geraadpleegd via https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/03/13/rellen-luik/

Jackson, J., Bradford, B., Stanko, E. & Hohl, K. (2012). Just Authority? Trust in the Police in England and Wales. SSRN Electronic Journal. Published. https://doi.org/10.2139/ssrn.2034343

Jackson, D.B., Testa, A., & Vaughn, M.G. (2020). Low Self-control and Legal Cynicism among At-Risk Youth: An Investigation into Direct and Vicarious Police Contact. Journal of 55 Research in Crime and Delinquency, 57(6), 741–783. https://doi.org/10.1177/0022427820929735

Julsing., M. & Fischer, T. (2019). Onderzoek doen!. Groningen, Nederland: Noordhoff.

Mann, S., Fung, J. & Lo, R. (2006). Cyborglogging with camera phones. Proceedings of the 14th annual ACM international conference on Multimedia - MULTIMEDIA ’06. Published. https://doi.org/10.1145/1180639.1180690

McLean, K., Wolfe, S. E., & Pratt, T. C. (2019). Legitimacy and the life course: an agegraded examination of changes in legitimacy attitudes over time. Journal of Research in Crime and Delinquency, 56(1), 42–83. https://doi.org/10.1177/0022427818793934.

Michaux, A., Barbieux, Y., & Poppelmonde, J. (2021, 2 april). Hoe nepfeest ‘La Boum’ in Ter Kamerenbos ontaardde in veldslag tussen duizenden jongeren en politie. Nieuwsblad. Geraadpleegd van https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20210401_97428697

Murphy, K. (2015) Does procedural justice matter to youth? Comparing adults' and youths' willingness to collaborate with police, Policing and Society, 25:1, 53-76, DOI: 10.1080/10439463.2013.802786

Nivette, A. E., M. Eisner, T. Malti, and D. Ribeaud. (2015). “The Social and Developmental Antecedents of Legal Cynicism.” Journal of Research in Crime and Delinquency, 52(2), 270- 298.

Openbaar Ministerie. (2020). Jaarstatistiek van de jeugdparketten. Geraadpleegd via https://www.om-mp.be/stat/jeu/n/index.html

Politiezone Antwerpen. (2020, 26 juni). Politiezone Antwerpen presenteert resultaten jongerenbevraging. Geraadpleegd via https://www.politieantwerpen.be/news/pressitem/politiezone-antwerpen-presenteert-resultaten-jongerenbevraging%C2%A0

Radford, K., Hamilton, J. & Jarman, N. (2004). ‘‘It’s Their Word Against Mine’: Young People’s Attitudes to the Police Complaints Procedure in Northern Ireland. Children & Society, 19, 360-370.

Reiss, A. J. (1971). The Police and the Public. Amsterdam, Nederland: Amsterdam University Press.

Sargeant, E. & Bond, C. E. (2013). Keeping it in the family: Parental influences on young people’s attitudes to police. Journal of Sociology, 51(4), 917–932. https://doi.org/10.1177/1440783313482817

Sunshine, J., & Tyler, T. R. (2003). The role of procedural justice for legitimacy in shaping public support for policing. Law and Society Review, 37(3), 513–548.

Swanborn, P. G. (2002). Basisboek Sociaal Onderzoek (4de ed.). Den Haag, Nederland: Boom Lemma.

Trinkner, R. & Tyler, T. R. (2016). Legal Socialization: Coercion versus Consent in an Era of Mistrust. Annual Review of Law and Social Science, 12, 417-439. 56

Terpstra, J. (2010). Dwang, moraal, probleemgerichtheid en legitimiteit: over kernelementen in de opdracht van de politie. In: B. van Stokkom, J. Terpstra & L. G. Moor (Red.), De politie en haar opdracht: de kerntakendiscussie voorbij (pp. 7-23). ApeldoornAntwerpen: Maklu.

Terpstra, J. & Salet, R. (2020). Politie in tijden van Corona: Over haar maatschappelijke opdracht in buitengewone omstandigheden. Essay op verzoek van de Landelijke Portefeuille GGP van de Nationale Politie, Radboud Universiteit Nijmegen. Geraadpleegd via https://www.ru.nl/rechten/alumni/@1292693/publicatie-politie-tijden-cor…salet-jan/

Timan, T. (2016). Policy, design and use of police-worn bodycams in the Netherlands. To appear in Leenes, R.E., Purtova, N.N. and S.A. Adams, eds. Under Observation: The Interplay between eHealth and Surveillance. Dordrecht: Springer, Forthcoming, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2823556

Tyler, T. R., & Trinkner, R. (2018). Why children follow rules: legal socialization and the development of legitimacy. New York: Oxford University Press.

Vanden Borre, M. (2021, 3 maart). Vraag om uitleg van de heer Mathias Vanden Borre aan de heer Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Gemeenschapscentra. Geraadpleegd via https://www.raadvgc.be/wpcontent/uploads/2021/03/VOU-MVB-steekproef-beeldvorming-politie-VGC-jeugdraad.pdf

Vandervelden, J. (2020, 29 juli). De avondklok in Antwerpen is de eerste in België sinds de Tweede Wereldoorlog. vrtnws.be. Geraadpleegd van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/07/28/de-eerste-avondklok-sinds-de-tw…wereldoorlog/

Vanrenterghem, A., Goedgebeur, H., & Arnoudt, R. (2020, 19 augustus). Afschuw over beelden van dood man na politieoptreden op luchthaven Charleroi: “Choquerend, onbetamelijk en ongepast”. vrtnws.be. Geraadpleegd van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/08/19/jozef/

Van den Heerik, R. & van Charldorp, T. (2015) ‘Die agent moet 't goede voorbeeld geven...’: Een talig onderzoek naar opvattingen van jongeren over de politie. Cahiers Politiestudies, 34(1), 11 – 32.

Verwee, I., Hendrickx, E. & Vlek, F. (2009). Wat doet de politie? Antwerpen: Maklu. VGC-Jeugdraad. (2021, 29 maart). Statement: jongeren & politie. Geraadpleegd via https://www.brusselbazaar.be/sites/www.brusselbazaar.be/files/bijlagen/… StatS%20jongeren%20%26%20politie.pdf

Walters, G. D., & Bolger, P. C. (2019). Procedural justice perceptions, legitimacy beliefs, and compliance with the law: A meta-analysis. Journal of experimental Criminology, 15(3), 341–372.

Weitzer, R. & Touch, S. A. (2005). Racially Biased Policing: Determinants of Citizen Perceptions. Social Forces, 83(3), 1009-1030. 57 Wet op het politieambt. (1992, 5 augustus). Geraadpleegd via http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg_2.pl?language=nl&nm=… &la=N

Wu, Y. (2010). College Students' Evaluation of Police Performance: A Comparison of Chinese and Americans. Journal of Criminal Justice, 38, 773–780.

Download scriptie (616.17 KB)
Universiteit of Hogeschool
Vrije Universiteit Brussel
Thesis jaar
2021
Promotor(en)
Jenneke Christiaens