Fuck, ik ben eenzaam!
- JonasVanpassel
- AmberJacobs
- LarissaWitters
- RomyJaenen
Achtergrond
De coronacrisis heeft de vrijheden van de Belgische jongeren sterk ingeperkt. Ook al is het duidelijk dat de genomen maatregelen essentieel zijn voor het bestrijden van het virus, toch is er een enorme impact op het mentale welzijn van deze jongeren en dit voornamelijk rond gevoelens van eenzaamheid. Eenzaamheid is een subjectief gevoel van gemis, leegte en van niet-verbonden zijn. Het is het ervaren van een tekort in kwaliteit en/of kwantiteit van sociale relaties. Eenzaamheid was echter reeds lang voor het ontstaan van COVID-19 een zorgwekkend probleem bij jongeren. Het aanpakken van deze problematiek is dan ook van groot belang, maar niet evident door o.a. het taboe dat rust op mentale problemen. Met dit schrijven wordt getracht te sensibiliseren en te verduidelijken door een antwoord te zoeken op volgende onderzoeksvraag: “Hoe kan de drempel voor het inschakelen van hulp bij jongeren met eenzaamheid verlaagd worden?”.
Methode
Om een antwoord te verkrijgen op de onderzoeksvraag is er in de literatuur gezocht naar wat eenzaamheid allemaal inhoudt, naar welke drempels er bestaan voor het inschakelen van hulp en welke interventies er effectief zijn. Daarnaast werd er naar de invloed van sociale media gezocht. In het totaal werd er gebruik gemaakt van 69bronnen. Deze info werd aangevuld door bevindingen van ervaringsdeskundigen en verschillende experts uit het werkveld. Tegelijkertijd werd een theaterstuk uitgewerkt om het thema aan te kaarten bij studenten van het secundair en hoger onderwijs.
Resultaten
Er bestaan reeds initiatieven om de eerste stap naar hulp te vergemakkelijken. Rode Neuzen Dag, Awel en Tele onthaalzijn enkele voorbeelden. Om de problematiek onder de aandacht te brengen is er ook een speciale rol voor de sociale media weggelegd. Dit kan positieve effecten hebben op de gevoelens van eenzaamheid omdat het voor sommigen bijvoorbeeld makkelijker is om een berichtje te sturen naar iemand dan in ‘real life’ een gesprek te starten. Er zijn echter ook negatieve invloeden aan het gebruik van sociale media verbonden zoals bijvoorbeeld wanneer mensen zich gaan spiegelen aan anderen. Er kan soms een vals beeld van een ‘perfect leven’ getoond worden. Wanneer laagdrempelige initiatieven niet voldoende zijn, kan begeleiding door professionele hulpverlening betere resultaten geven. In elk geval is het belangrijk iedere stap vooruit op te merken en te bekrachtigen om jongeren om te leren gaan met gevoelens van eenzaamheid.
Conclusie
Om de drempel te verlagen bij het inschakelen van hulp blijkt sensibiliserend te werk te gaan zeer belangrijk te zijn. Dit zorgt ervoor dat hulp toegankelijker maken wordt voor jongeren. Het is belangrijk dat mensen weten wat deze problematiek inhoudt en waaraan ze dit kunnen herkennen. Op deze manier kunnen ze hier sneller en beter op inspelen. Het bespreekbaar (durven) maken is ten alle tijden belangrijk. Daarnaast is het belangrijk ervoor te zorgen dat jongeren weten welke hulpinstanties er bestaan en waar ze terecht kunnen.
Bibliografie
Aguirre Velasco, A., Cruz, I. S. S., Billings, J., Jimenez, M., & Rowe, S. (2020). What are the barriers, facilitators and interventions targeting help-seeking behaviours for common mental health problems in adolescents? A systematic review. BMC Psychiatry, 20(1).Andersson, L. (1998). Loneliness research and interventions: A review of the literature. Aging & Mental Health, 2(4), 264–274.AWEL. (2021). Wat we doen. https://awel.be/over-awel/wat-we-doenBicknell, A. S., & Betts, L. R. (2011). ExperiencingLoneliness in Childhood: Consequences for Psychosocial Adjustment,School Adjustment, and Academic Performance. In S. J. Bevinn (Red.), Psychology of Loneliness(pp. 1–28). Nova Science Publishers, Inc.Bonneure, K. (2020, 10 december). Helft kinderen metpsychische problemen moet minstens half jaar op hulp wachten, “Wachtrijen zijn er al 20 jaar”. VRT NWS. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/12/09/helft-kinderen-met-psychische-p…, S. (2012). APA PsycNET. The Charleston Advisor, 14(1), 16–19.Bouwman, T., & van Tilburg, T. (2020). Naar een gerichtere aanpak van eenzaamheid: Zeven werkzame elementen in eenzaamheidsinterventies. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 51(1).Bruffaerts, R. (2021). De mythes voorbij. Het Public Health perspectief in de geestelijke gezondheidszorg. Zorgnet-Icuro.Bruffaerts, R., Bonnewyn, A., & Demyttenaere, K. (2011). Kan geestelijke gezondheid worden gemeten? Psychische stoornissen in de Belgische algemene bevolking. Acco.Bulté, A. (2021, 23 februari). SOS STUDENTEN: DE MENTALE RAVAGE VAN DE LOCKDOWN. Humo. https://academic.gopress.be/Cacioppo, J. T., Ernst, J. M., Burleson, M. H., McClintock, M. K., Malarkey, W. B., Hawkley, L. C., Kowalewski, R. B., Paulsen, A., Hobson, J., Hugdahl, K., Spiegel, D., & Berntson, G. G. (2000). Lonely traits and concomitant physiological processes: the MacArthur social neuroscience studies. International Journal of Psychophysiology, 35(2–3), 143–154.Cacioppo, S., Grippo, A. J., London, S., Goossens, L., & Cacioppo, J. T. (2015). Loneliness. Perspectives on Psychological Science, 10(2), 238–249.Claeys, H. (2016). Eenzaamheid en depressie. Depressiehulp. https://depressiehulp.be/thema/depressie-oorzaken-eenzaamheid
Cross, J. (2006). MEDLINE, PubMed, PubMed Central, and the NLM. Editors’ Bulletin, 2(1), 1–5.de Jong Gierveld, J., Van Tilburg, J., & Dykstra, P. A. (2006). Loneliness and Social Isolation. In D. Perlman & A. Vangelisti (Reds.), The Cambridge handbook of personal relationships(pp. 485–500). Cambridge University Press.De Morgen. (2020, 4 juli). Hulplijn: een op de vijf belt over eenzaamheid. De Morgen. https://academic.gopress.be/De Wachter, D. (2020, 19 oktober). De mens is niet gemaakt om in een kot te blijven en te leven. VRT NWS. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/10/16/de-mens-is-niet-gemaakt-om-in-e… Windt, H. (2019, 20 november). Waarom is eenzaamheid zo’n groot probleem? En hoe voelt dat? “Het gevoel dat je er bent, maar niet echt dat je leeft”. VRT NWS. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/11/19/eenzaam-nieuwe-reeks-op-canvas/…, L. (2018, 26 september). Veel jongeren worstelen met eenzaamheid. Sociaal.Net. https://sociaal.net/verhaal/veel-jongeren-worstelen-met-eenzaamheid/Fav…, L., Michaelson, V., Pickett, W., & Davison, C. (2019). The role of family and computer-mediated communication in adolescent loneliness. PLOS ONE, 14(6), e0214617. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0214617Goossens, L., & Marcoen, A. (1999). Adolescent loneliness, self-reflection, and identity: From individual differences to developmental processes. In K. J. Rotenberg & S. Hymel (Reds.), Loneliness in childhood and adolescence(pp. 225–243). Cambridge University Press.Grauwelman, L. (2020, 24 augustus). Voeding waar je hersenen ongelukkig van worden. Holland & Barrett. https://www.hollandandbarrett.nl/health-hub/mind-body/voeding-waar-je-h…, A., Griffiths, K. M., & Christensen, H. (2010). Perceived barriers and facilitators to mental health help-seeking in young people: a systematic review. BMC Psychiatry, 10(1).Heessels, M., Braun, M., Kroes, J., Dankers, T., Roozendaal, K., Ouwerkerk, A., Damoiseaux, D., & van Biene, M. (2015). Eenzaam ben je niet alleen. Movisie. https://www.movisie.nl/publicatie/eenzaam-ben-je-niet-alleen
Hermus, J. (2018, 20 juni). Eenzaamheid oplossen –7 dingen die je kunt doen tegen eenzaamheid. SoChicken. https://sochicken.nl/eenzaamheid-oplossenHet Belang van Limburg. (2020, 28 april). Jongeren zien het meest af van maatregelen. Het Belang van Limburg. https://academic.gopress.be/Holwerda, T. J., Beekman, A. T. F., Deeg, D. J. H., Stek, M. L., van Tilburg, T. G., Visser, P. J., Schmand, B., Jonker, C., & Schoevers, R. A. (2011). Increased risk of mortality associated with social isolation in older men: only when feeling lonely? Results from the Amsterdam Study of the Elderly (AMSTEL). Psychological Medicine, 42(4), 843–853.Hueskes, S. (2013, juni). Sociale Netwerksites: Eenzame jongeren en depressieve klachten(Thesis). https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/280716Karsay, K., Schmuck, D., Matthes, J., & Stevic, A. (2019). Longitudinal Effects of Excessive Smartphone Use on Stress and Loneliness: The Moderating Role of Self-Disclosure. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 22(11), 706–713.Kinnberg, K. (2011). Djøfs studielivsundersøgelse. https://www.djoef.dk/-/media/documents/djoef/s/djfs-studielivsundersgel…, J. B., Sigda, K. B., Sedikides, C., Voegler, M. E., Rotenberg, K. J., & Hymel, S. (1999). Loneliness in childhood and adolescence. Cambridge University Press, Cambridge.Lasgaard, M. (2007). An Adolescence’s on your own-a introduction to science in loneliness among young adults. In A. Wiborg (Red.), Der er bare ikke rigtig nogen –en antologi om unge og ensomhed(pp. 40–56). Ventilen.Lim, M. H., Eres, R., & Vasan, S. (2020). Understanding loneliness in the twenty-first century: an update on correlates, risk factors, and potential solutions. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 55(7), 793–810.Maes, M., Vanhalst, J., Van den Noortgate, W., & Goossens, L. (2017). Intimate and Relational Loneliness in Adolescence. Journal of Child and Family Studies, 26(8), 2059–2069.Margalit, M. (2010). Lonely Children and Adolescents: Self-Perceptions, Social Exclusion, and Hope(2010de ed.). Springer.Mestdagh, C. (2020, 28 mei). “Iets over eenzaamheid, krachten en Corona”. Krachtnet. https://www.krachtnet.be/blog/post/iets-over-eenzaamheid-krachten-en-co…
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2019, 24 april).Oorzaken van eenzaamheid. Eenzaam.nl. https://www.eenzaam.nl/over-eenzaamheid/oorzaken-van-eenzaamheidMiniste… van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. (2020). Zelf aan de slag. Een tegen eenzaamheid. https://www.eentegeneenzaamheid.nl/dit-kun-jij-doen/zelf-aan-de-slag/Mo…, C. E. (1961). Loneliness. Prentice Hall.NHS. (2020). Coping with loneliness during COVID-19 -Every Mind Matters. https://www.nhs.uk/every-mind-matters/coronavirus/coping-with-lonelines…, C. J., Jørgensen, U. N., & Osmec, M. N. (2010). Young people and Loneliness. In When It is Difficult to be Young(pp. 63–86). Center for Ungdomsforskning.Ooghe, S. (2020, 22 september). CAMPUS CORONA: VLAAMSE RECTOREN OVER STUDEREN IN TIJDEN VAN EEN PANDEMIE. Humo. https://academic.gopress.be/Peplau, L., & Perlman, D. (1982). Loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy. Wiley.Pycke, S. (2020, 5 mei). Niet langer een taboe in lockdown: Vrienden zoeken via apps. Humo. https://academic.gopress.be/Reardon, T., Harvey, K., Baranowska, M., O’Brien, D., Smith, L., & Creswell, C. (2017). What do parents perceive are the barriers and facilitators to accessing psychological treatment for mental health problems in children and adolescents? A systematic review of qualitative and quantitativestudies. European Child & Adolescent Psychiatry, 26(6), 623–647.Richaud de Minzi, M. C., Sacchi, C., & Mesurado, B. (2016). Loneliness As A Mediator Variable BetweenParenting and Coping in Adolescence. In A. Rokach (Red.), The Correlates of Loneliness(pp. 34–49). Bentham Science Publishers Ltd.Rijks, J. (2020, 17 november). Eenzaamheid. Eenzaamheid Informatie Centrum. https://eenzaamheid.info/eenzaamheid/RIVM. (2014). Eenzaamheid | Cijfers & Context | Oorzaken en gevolgen. Volksgezondheidenzorg.info. https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eenzaamheid/cijfers-co…
Rokach, A. (2019a). Loneliness and life’s ages and stages. In A. Rokach (Red.), The Psychological Journey To and From Loneliness(pp. 143–171). Bentham Science Publishers Ltd.Rokach, A. (2019b). Loneliness: the concept and experience. In A. Rokach (Red.), Psychological Journey To and From Loneliness(pp. 45–83). Bentham Science Publishers Ltd.Samen sterk zonder stigma. (2019, 29 januari). Een stigma, wat is dat eigenlijk? -Blog. https://www.samensterkzonderstigma.nl/blog/een-stigma-wat-is-dat-eigenl…, K. D. (2016). Modern Loneliness in Historical Perspective. In A. Rokach (Red.), TheCorrelates of Loneliness(pp. 3–33). Bentham Science Publishers Ltd.Sønderby, L. C. (2013). Loneliness: An integrative approach. Journal of Integrated Social Sciences, 3(1), 1–29.Stichting Join Us. (2020). Jong en Eenzaam. Eenzame jongeren. https://www.eenzamejongeren.com/jongeren/eenzaamheid/Stickley, A., Koyanagi, A., Koposov, R., Blatný, M., Hrdlička, M., Schwab-Stone, M., & Ruchkin, V. (2016). Loneliness and its association with psychological and somatic health problems among Czech, Russian and U.S. adolescents. BMC Psychiatry, 16(1).Theeke, L. A., & Mallow, J. A. (2015). The Development of LISTEN: A Novel Intervention for Loneliness. Open Journal of Nursing, 05(02), 136–143.UAntwerpen. (2021). De grote Corona-studie. Coronastudie. https://corona-studie.shinyapps.io/corona-studie/UGent. (2018, 5 juli). Eenzaamheid verviervoudigt onze kansen om ongelukkig te zijn. Gelukkige Belgen. https://gelukkigebelgen.be/pressrelease/eenzaamheid-verviervoudigt-onze…, N. K., Kanaan, M., Gilbody, S., Ronzi, S., & Hanratty, B. (2016). Loneliness and social isolation as risk factors for coronary heart disease and stroke: systematic review and meta-analysis of longitudinal observational studies. Heart, 102(13), 1009–1016.Van Buskirk, A. M., & Duke, M. P. (1991). The Relationship Between Coping Style and Loneliness in Adolescents: Can “Sad Passivity” Be Adaptive? The Journal of Genetic Psychology, 152(2), 145–157.Van Dale. (2020). Betekenis “stigma”. https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/stigma
van der Zwet, R., de Vries, S., & van de Maat, J. W. (2020, februari). Wat werkt bij de aanpak van eenzaamheid. Movisie. https://www.movisie.nl/sites/movisie.nl/files/2020-02/wat-werkt-eenzaam… ’t Klaphek, M. (2020, 23 september). We moeten het over eenzame jongeren hebben. COMMEN. https://www.commen.nl/eenzaamheid-jongeren/Verelst, P. (2020, 1 mei). “Slechts één op de drie jongeren vindt weg naar psychologische hulpverlening”. StampMedia. https://www.stampmedia.be/artikel/slechts-een-op-de-drie-jongeren-vindt…, R. (2020, 3 oktober). ‘We leven in een eeuw van eenzaamheid’. De Tijd. https://academic.gopress.beVerstraete, A. (2020, 2 april). Psychiater Dirk De Wachter waarschuwt: “Na de piek van het coronavirus, komt de piek van de psychologische problemen”. VRTNWS. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/04/02/psychiater-dirk-de-wachter-coro… instituut Gezond Leven. (2020, 16 november). Eenzaamheid. Gezond Leven. https://geluksdriehoek.be/themas/eenzaamheidWang, K., Frison, E., Eggermont,S., & Vandenbosch, L. (2018). Active public Facebook use and adolescents’ feelings of loneliness: Evidence for a curvilinear relationship. Journal of Adolescence, 67, 35–44.Woodward, H. (1988). The solitude of loneliness. Lexington Books.
