Doelgericht zorg klinkt vanzelfsprekend, maar is dit wel zo?
- ManonDe Sloover
- ZoëLibbrecht
- EsraCelik
Stel je hoort het begrip ‘doelgerichte zorg’, wat komt er dan bij u op? Toen dit ons voor het eerst ter ore kwam waren we vooral heel onwetend en onzeker. Toch wekte dit concept bij ieder van ons heel wat interesse en nieuwsgierigheid op.
Eerstelijnszorg is de toegangspoort tot de gezondheidszorg waar vroeg of laat iedereen mee in contact komt.
De eerstelijnszorg is een soort zorg waar iedereen wel al eens mee in contact gekomen is. Denk bij dit begrip maar aan uw huisarts, de thuisverpleging, een psycholoog.... Het is een deel van de zorg die essentieel is voor personen met een chronische zorg en ondersteuningsnood (pzon’s). Binnen de zorg bestaan er heel wat verschillende benaderingswijzes en een belangrijke vorm hiervan is doelgerichte zorg. Een vrij onbekend begrip maar wel een manier van werken die veel herkenning en reactie teweeg brengt. “Wat is die doelgerichte zorg?” en “Wat verwacht je wanneer het over doelgerichte zorg gaat?”. Dit zijn belangrijke vragen die wij met veel passie onderzocht hebben.
Niet zomaar een interview
Doormiddel van diepte- interviews probeerden we de meningen, verwachtingen en ervaringen van 17 personen met chronische aandoeningen in kaart te brengen. We verzamelden gegevens door in de leefwereld van de personen te kruipen. Dit wil zeggen dat de interpretaties die aan de uitkomsten gegeven werden zo dicht mogelijk bij de leefwereld van de pzon in kwestie bleven liggen, waardoor er naar de persoonlijke en unieke meningen en ervaringen gekeken werd. Door deze methode toe te passen verkregen we heel wat interessante gegevens, die zeer dicht bij de pzon’s hun gedachte aansloten. Dit resulteerde in verschillende thema’s die de basis van dit onderzoek vormen.
Alles staat in verbinding met elkaar
Doelgerichte zorg is de zorg waar de pzon centraal staat, maar ook de zorg waar alles met elkaar in verbinding staat. Het is net zoals een circulair proces (figuur 1)waarin rekening gehouden wordt met heel wat verschillende aspecten. Een chronische aandoening heeft ook een invloed op het gehele leven van de pzon en het leven van de pzon staat dan ook binnen deze zorgbenadering centraal. Daarnaast bleek uit de resultaten dat pzon’s het enorm belangrijk vinden dat ze behandeld worden als een uniek persoon en dat er interesse getoond word in wie ze écht zijn.
“...gewoon dat de persoon met wie dat ik dat bespreek, dat ik het gevoel hebt dat die geïnteresseerd is in mij en niet in mijn ziektebeeld ‘lacht’. Dat maakt het verschil.”
Daarom is het belangrijk dat hulpverleners over voldoende emotionele vaardigheden beschikken, zoals een luisterend oor aanbieden, zich empathisch opstellen, enzovoort.
“...en dat ge ook niet het gevoel hebt dat ge iets aan het vertellen zijt waarvan dat ge weet dat het niet aankomt bij degene die voor u zit.”
Maar dit is niet alles, want pzon’s vinden ook hun context essentieel binnen hun zorgproces. Ze willen dat deze belangrijke partij mee betrokken wordt in hun zorgverhaal. Enkel op deze manier kan er volgens de pzon’s doelgericht gewerkt worden om zo samen doelen en wensen te kunnen realiseren waarbij de weg naar het doel belangrijker is dan het uiteindelijke doel.
“Nee ik ben daarin overtuigd dat de weg naar een doel heel belangrijk is. Ja dat is iets waar ik 100% achtersta. ... De groei dat een mens doet is veel belangrijker dan het einddoel.”
Naar de toekomst toe zijn er uiteraard wel nog enkele uitdagingen. Verschillende zorgverleners zijn al aardig op weg en proberen doelgerichte zorg bewust maar vaak ook onbewust in hun manier van zorgverlening te integreren. Voordat deze zorg verder uitgebreid kan worden moet er op onderwijs- en beleidsvlak nog heel wat zaken veranderen en is het van belang dat er meer bekendheid rond dit thema te boven komt. “Want in België wordt dat totaal niet herkend.”
Openingspoort naar de toekomst
Bij doelgerichte zorg wordt er op een persoongerichte manier gekeken waarin de gehele context van één persoon met zijn specifieke situatie betrokken wordt en waarin de vaardigheden van de zorgverlener van essentieel belang zijn om tot concrete wensen en doelen te komen. Er is al veel bereikt op het vlak van zorg, maar er is ook nog een hele weg af te leggen.
Laten we met zijn allen samenwerken om het begrip doelgerichte zorg te integreren zodat elk van ons met een gerust en positief gevoel de beste hulpverlening kan krijgen die hij/zij nodig heeft om het leven met een chronische aandoening zo draagbaar mogelijk te maken. Wij en onze participanten van het onderzoek geloven hier niet alleen in, maar nemen dit ook mee naar de praktijk!
Bibliografie
Agentschap zorg & gezondheid. (2017, Februari). Een geïntegreerde zorgverlening in de eerste lijn.Opgehaald van Zorg en gezondheid: https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/CELZ%…
AGS. (2015). Person-Centered Care: A Definition and Essential Elements. Opgehaald van Journal of the American Geriatrics Society: https://doi.org/10.1111/jgs.13866
Barett, K., & Chang, Y. P. (2016, Juli 01). Behavioral Interventions Targeting Chronic Pain, Depression, and Substance Use Disorder in Primary Care. Opgehaald van Sigma Theata Tau International: https://sigmapubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/jnu.12213
Bayliss, E. A., Bonds, D. F., Boyd, C. M., Davis, M. M., Finke, B., Fox, M. H., . . . Stange, K. C. (2014, mei). Understanding the Context of Health for Persons With Multiple Chronic Conditions: Moving From What Is the Matter to What Matters. The Annals of Family Medicine, pp. 260-269.
Bayliss, E., Bonds, D., Boyd, C., Davis, M., Finke, B., Fox, M., . . . Stange, K. (2014). Understanding the Context of Health for Persons With Multiple Chronic Conditions: Moving From What Is the Matter to What Matters. Opgehaald van The Annals of Family Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4018375/
Becker, K. (2020). Tell me your dreams and goals: Structuring communication exchanges to improve patient-centered care with chronic pain patients. Applied Nursing Research, 151248.
Berntsen , G., Gammon, D., Steinsbekk, A., Salamonsen, A., Foss, N., Ruland , C., & Fønnebø, V. (2015, December 1). How do we deal with multiple goals for care within an individual patient trajectory? A document content analysis of health service research papers on goals for care. Opgehaald van BMJ Open: https://bmjopen.bmj.com/content/5/12/e009403
Berntsen, G., Høyem, A., Lettrem, I., Ruland, C., Rumpsfeld, M., & Gammon, D. (2018). A person-centered integrated care quality framework, based on a qualitative study of patients’ evaluation of care in light of chronic care ideals. Opgehaald van BMC Health Services Research: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29925357/
Blaum , C., Rosen , J., Naik, A., Smith, C., Dindo , L., Vo, L., . . . Tinetti, M. (2018, Oktober 3). Feasibility of Implementing Patient Priorities Care for Older Adults with Multiple Chronic Conditions . Opgehaald van AGS: Feasibility of Implementing Patient Priorities Care for Older Adults with Multiple Chronic Conditions
Bogaerts, N. (2019, Oktober 3). Wetenschap hervormt eerstelijnszorg . Opgehaald van sociaal net : https://sociaal.net/verhaal/wetenschap-hervormt-eerste-lijn/
Damarell, R., Morgan, D., & Tieman, J. (2020). General practitioner strategies for managing patients with multimorbidity: a systematic review and thematic synthesis of qualitative research. Opgehaald van BMC Family Practice: https://doi.org/10.1186/s12875-020-01197-8
De sociale kaart . (2021). Gezondheidzorg. Opgehaald van De sociale kaart: https://www.desocialekaart.be/gezondheidzorg
De vlaamse minister van welzijn, volksgezondheid en gezin. (2019). Bismededeling aan de leden van de Vlaamse regering . Opgehaald van zorg en gezondheid : https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/VR%20…
De Vriendt , P., Gauwe , V., & Van de Velde , D. (2019, Juli 12). Doelgerichte zorg in de eerste lijn via de CLEVER-methode. Opgehaald van Politeia uitgeverij : https://politeia.be/nl/artikels/189520-doelgerichte+zorg+in+de+eerste+l…
Departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken. (2018). Statuut chronische aandoening. Opgehaald van Statestiek Vlaanderen: https://www.statistiekvlaanderen.be/nl/statuut-chronische-aandoening
Eerstelijnszone. (2021). Werkgroep eerstelijnsnetwerken. Opgehaald van Zorg en gezondheid: https://www.eerstelijnszone.be/werkgroep-samenwerking-elz-gent
Eerstelijnszone. (sd). Wat is een eerstelijnszone. Opgehaald van eerstelijnszone: https://www.eerstelijnszone.be/wat-is-een-eerstelijnszone
Egnew, T. (2018). A Narrative Approach to Healing Chronic Illness. Opgehaald van The Annals of Family Medicine: https://doi.org/10.1370/afm.2182
Fried , T., Tinetti, M., & Lannone , L. (2011, Januari 10). Primary care clinicians' experiences with treatment decision making for older persons with multiple conditions. Opgehaald van Pubmed : https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20837819/
Gezondheid België . (2019, December 22). Algemeen overzicht . Opgehaald van gezondheidbelgie : https://www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/niet-overdraagbare-a…
Hengelaar, M., & Van Gils , A. (2017). Context . In M. le Granse, M. van Hartingsveldt, & A. Kinébanian, Grondslagen van de ergotherapie (p. 207). Houten: Bohn Stafleu van Longhum.
Hoe zit de gezondheidszorg in elkaar. (2017). De lijnen in de gezondheidszorg. Opgehaald van https://hoezitdegezondheidszorginelkaar.jouwweb.nl/de-lijnen-in-de-gezo…
Hopman, P., Schellevis, F. G., & Rijken, M. (2016, maart 25). Health-related needs of people with multiple chronic diseases: differences and underlying factors. Quality of life research: an international journal of quality of life aspects of treatment, care and rehabilitation.
Hshu , C., Phillips , W., Sherman , K., Hawkes, R., & Cherkin, D. (2008, 07 01). Healing in Primary Care: A Vision Shared by Patients, Physicians, Nurses, and Clinical Staff. Opgehaald van Annals of Family Medicine : https://www.annfammed.org/content/6/4/307
Kuijlen, J., & Schellevis , F. (1990, juni). NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Eerstelijnsgezondheidszorg). Opgehaald van https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/1000654.pdf?#:~:text….
Kuipers, S. J., Nieboer, A., & Murray Cramm, J. (2019). The importance of patient-centered care and co-creation of care for satisfaction with care and physical and social well-being of patients with multi-morbidity in the primary care setting. Opgehaald van International Journal of Integrated Care: https://doi.org/10.5334/ijic.s3315
Langford, D., Tauben , D., Sturgeon , J., Godfrey, D., Sullivan, M., & Doorenbos RN, A. (2018, Mei 1). Treat the Patient, Not the Pain: Using a Multidimensional Assessment Tool to Facilitate Patient-Centered Chronic Pain Care. Opgehaald van Springer : https://link.springer.com/article/10.1007/s11606-018-4456-0
Larsen, A. E., Wehberg, S., & Christensen, J. R. (2020, mei 14). Looking into the Content of the Canadian Occupational Performance Measure (COPM): A Danish Cross-Sectional Study. Occupational therapy international.
le Granse , M., Logister- Proost , I., & Op de Beeck, B. (2017). Overige oocupation- based ergotherapie modellen. In M. le Granse, M. van Hartingsveldt, & A. Kinébanian, Grondslagen van de ergotherapie(pp. 421-423). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Lee , M., & Tracey , I. (2013, Februari 1). Neuro-genetics of persistent pain. Opgehaald van Science Direct: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0959438812001791…
Marshall, S., Haywood, K., & Fitzpatrick, R. (2006). Impact of patient-reported outcome measures on routine practice: a structured review. Opgehaald van Journal of Evaluation in Clinical Practice: https://doi.org/10.1111/j.1365-2753.2006.00650.x
Mijn positieve gezondheid . (2020). Wat is het? Opgehaald van Mijn postieve gezondheid : https://mijnpositievegezondheid.nl
Mijn positieve gezondheid. (2020). Mijn positieve gezondheid . Opgehaald van Mijn positieve gezondheid : https://mijnpositievegezondheid.nl
Mold , J. W. (1991, januari). Goal oriented medical care. Family medicine .
Murdoch, J., Salter , C., Ford , J., Lenaghan , E., Shiner , A., & Steel , N. (2020). The "unknown territory" of goal setting: Negotiatiing a novel interactional activity within primary care doctor- patient consultations for patients with multiple chronic conditions. Opgehaald van Sience Direct: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0277953620302598
Noël, P. H., Fueh, B. C., & Pugh, J. A. (2005, maart 8). Collaborative care needs and preferences of primary care patients with multimorbidity. Health Expectations: An International Journal of Public Participation in Health Care and Health Policy, pp. 54-63.
Noël, P. H., Parchman, M. L., Williams Jr, J. W., Cornell, J. E., Shuko, L., Zeber, J. E., . . . Pugh, J. A. (2007, december 22). The challenges of multimorbidity from the patient perspective. journal of general internal medicine.
Norberg&Lindseth. (sd). A phenomenological-hermeutical method for researching lived experiences.
Pannick , S., Archer , S., Long , S., Husson , F., Athanasiou, T., & Sevdalis, N. (2019, Maart 1). What matters to medical ward patients, and do we measure it? A qualitative comparison of patient priorities and current practice in quality measurement, on UK NHS medical wards. Opgehaald van BMJ open: https://bmjopen.bmj.com/content/9/3/e024058
Reuben , D., & Jennings , L. (2019, Juli 1). Putting Goal‐Oriented Patient Care Into Practice . Opgehaald van American Geriatrics Society: https://agsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/jgs.15885
Reuben, D., & Tinetti, M. (2012). Goal-Oriented Patient Care — An Alternative Health Outcomes Paradigm.Opgehaald van New Engeland Journal of Medicine: https://doi.org/10.1056/nejmp1113631
Rijken, M. P., Bekkema, N. M., Bockxstaens, P. M., Schellevis, F. G., De Maeseneer, J. M., & Groenewegen, P. P. (2012, Juni 19). Chronic Disease Management Programmes: an adequate response to patients’ needs? wiley online library .
Salisbury, C., Man, M.-S., Bower, P., Guthrie, B., Chaplin, K., Gaunt, D., . . . Mercer, S. (2018). Management of multimorbidity using a patient-centred care model: a pragmatic cluster-randomised trial of the 3D approach. Opgehaald van The Lancet: https://doi.org/10.1016/s0140-6736(18)31308-4
SEL Waasland. (2019, Oktober 3). Regionale zorgzones. Opgehaald van SEL Waasland: https://www.selwaasland.be/regionale-zorgzones
Steele Gray , C., Grudniewicz, A., Armas , A., Mold, J., Im , J., & Boeckxstaens, P. (2020, November 4). Goal-Oriented Care: A Catalyst for Person-Centred System Integration . Opgehaald van International journal of integrated care : https://www.ijic.org/articles/10.5334/ijic.5520/
Tinetti, M., Dindo , L., Smith , C., Blaum , C., Costello, D., Ouellet, G., . . . Naik, A. (2019). Challenges and strategies in patients' health priorities- aligned decision- making for adults with multiple chronic conditions . Opgehaald van pubmed : https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31181117/
van Hartingsveldt, M., & van den Houten, J. (2017). Ontwikkeling van het dagelijks handelen. In M. le Granse , M. van Hartingsveldt , & A. Kinébanian , Grondslagen van de ergotherapie (pp. 243-244). Houten : Bohn Stafleu van Longhum .
van Seben , R., Smorenburg , S., & Buurman , B. (2018, Augustus 14). A qualitative study of patient-centered goal-setting in geriatric rehabilitation: patient and professional perspectives . Opgehaald van Sage journals : https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0269215518791663
Vermeire , E. (2009, maart 01). Chronische en complexe zorg vergt nieuwe inhouden en een aangepast zorgmodel. Opgehaald van Springer : https://link.springer.com/article/10.1007%2FBF03087633
VIVEL. (2021, Februari 3). Vivel: wie en wat. Opgehaald van Vlaams instituur voor de eerste lijn: https://www.vivel.be
VIVEL. (2021, Januari 12). Zorgraden. Opgehaald van Vlaams instituut voor de eerste lijn: https://www.vivel.be/zorgraden/
Waters , D., & Sierpina, V. (2006). Goal-DirecteD HealtH care anD tHe cHronic Pain Patient: a new Vision of tHe HealinG encounter. Opgehaald van Pain physician : https://www.painphysicianjournal.com/current/pdf?article=NzY3&journal=30
Waters, D., & Sierpina, V. S. (2006). Goal-Directed Health Care and the Chronic Pain Patient: A New Vision of the Healing Encounter. Pain Physician, pp. 1533-3159.
Yeoh, E., Wong, M., Wong, E., Yam, C., Poon, C., Chung, R., . . . Coats, A. (2018). Benefits and limitations of implementing Chronic Care Model (CCM) in primary care programs: A systematic review. Opgehaald van International Journal of Cardiology: https://doi.org/10.1016/j.ijcard.2017.11.057
ZonMw. (sd). Nieuwe definitie van gezondheid nodig? Opgehaald van zonmw: https://www.zonmw.nl/nl/over-zonmw/positieve-gezondheid/nieuwe-definiti…
Zorg en gezondheid . (2017, Februari 16). De hervorming van de eerstelijnszorg in Vlaanderen: we maken er samen werk van! . Opgehaald van Zorg en gezondheid : https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/CELC-…
Zorg en gezondheid. (2021). Eerstelijnszones en zorgraden. Opgehaald van Zorg en gezondheid: https://www.zorg-en-gezondheid.be/eerstelijnszones-en-zorgraden
Zorg en gezondheid. (sd). Hervorming van de eerstelijnszorg in Vlaanderen. Opgehaald van Zorg en gezondheid: https://www.zorg-en-gezondheid.be/hervorming-van-de-eerstelijnszorg-in-…
