Vliegende dokters beschermen onze aardbeien tegen grijsrot

Jari
Temmermans

Zeg nu zelf, wie lust er nu geen lekkere aardbeien?

The good, the bad and ... more good?

Chemische bestrijding van schadelijke plantenschimmels komt meer en meer in een slecht daglicht te staan. Zowel consumenten als beleidsmakers verwachten een sterke vermindering van het aantal potentieel schadelijke fungiciden op onze voedingsgewassen. Traditionele gewasbescherming focust op het afdoden van de slechte beestjes, maar wat als we de planten gezonder kunnen maken door het toevoegen van goede beestjes?

Kan biologische bestrijding met behulp van gunstige micro-organismen en gunstige insecten een duurzaam alternatief vormen?

Grijsrot: the bad

Grijsrot, u herkent deze schimmel vast en zeker aan de grijze, pluizige laag die op de aardbeien verschijnt wanneer uw fruit wat te lang in de koelkast is blijven liggen. Grijsrot is wereldwijd een van de meest voorkomende oorzaken voor het wegwerpen van deze rode lekkernijen. De bestrijding van deze schadelijke schimmel bestaat vandaag de dag nog voornamelijk uit het sproeien van chemische fungiciden, maar het gebruik ervan komt steeds meer onder druk te staan. The bad vertoont namelijk meer en meer resistentie tegenover deze chemische gewasbeschermingsmiddelen. Vergelijk het met antibioticaresistentie. Hoe vaker je micro-organismen met chemische producten bestrijdt, des te minder effect ze hebben. Zowel de consument als de overheid dringen erop aan om over te schakelen op meer gezonde en milieuvriendelijke alternatieven.  Kan biologische bestrijding van grijsrot een goed alternatief vormen?

image-20211002215457-1

Grijsrot op een aardbei. De schimmel veroorzaakt vervormingen en een slechte smaak.

Bacteriën: the good

Biologische bestrijding bestaat in alle geuren en kleuren. Insecten, bacteriën en schimmels, allemaal werden ze reeds gebruikt om planten te beschermen tegen potentiële boosdoeners. Deze technieken hebben we niet zelf uitgevonden, maar slim afgekeken van moeder natuur. In de natuur vindt er immers voortdurend een biologische oorlog plaats tussen verschillende micro-organismen om een gunstig plaatsje met voldoende voedsel te kunnen veroveren op bijvoorbeeld de plant.

Voor de bestrijding van grijsrot op onze aardbeien kan gebruik worden gemaakt van bacteriën. Door in het labo specifiek op zoek te gaan naar bacteriën die grijsrot het leven zuur maken, kunnen de eerste stappen worden gezet richting een commercieel product dat landbouwers kunnen gebruiken om onze aardbeien op biologische wijze te beschermen. Vergelijk het met het fermenteren van voedingsproducten. Door het gecontroleerd verzuren van pakweg kaas krijgen de slechte organismen geen kans om het product te gaan bederven.

De hommel: more good

Ook het sproeien zelf van de plantbeschermingsmiddelen is verre van ideaal. Zo wordt er water en energie gebruikt en eindigt een aanzienlijk deel van het product gewoon op de grond. Om hier een mouw aan te passen werd een systeem uitgedokterd waarin hommeltjes de gunstige bacteriën rechtstreeks naar de bloemen van de aardbeiplant vervoeren. Dit komt niet uit de lucht gevallen. Hommels worden immers al vaak gebruikt om onze voedingsgewassen te bestuiven en zo de opbrengst voor de boer te verhogen.

Hoe brengt een hommel die bacteriën nu naar de bloem?

De goede bacteriën worden gemengd met Maïzena zodat ze optimaal tussen de haren van de hommels kunnen blijven kleven. Wanneer een hommel door dit mengsel loopt, hangen haar poten, buik en rug vol met de goede bacteriën. Door gebruik te maken van een geïntegreerd systeem in de korf van de werksters, bevatten ze bij het verlaten van de korf al miljoenen bacteriën.

image-20211002215457-2

Een hommeltje bedekt met een mengsel van gunstige bacteriën en Maïzena verlaat de korf. Een hommel die zojuist de bloemen heeft bestoven, komt de korf weer binnengevlogen

Bij het vliegen naar de bloemen van de aardbeiplant brengt een werkster via het vibreren van haar vleugels het bacteriële poeder rechtstreeks aan op de bloemetjes. Dit gedrag vertoont ze al van nature om pollen los te wrikken uit de bloem en mee te nemen naar de korf. Op deze manier worden de bloemen op het juiste moment bestoven en tegelijkertijd beschermd tegen the bad. Beiden betekenen een grotere opbrengst voor de boer. Twee hommels in één klap?

 

image-20211002215457-3

Een hommel bedekt met een mengsel van gunstige bacteriën en Maïzena brengt bescherming aan op een toekomstige aardbei.

 

 

Bibliografie

Confidentieel

Download scriptie (11.7 KB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2021
Promotor(en)
Smagghe Guy; Lebeer Sarah