Vlaamse online nieuwsmedia overspoeld door haat
In de commentarensecties van Vlaamse online nieuwsmedia, duiken er steeds meer haatreacties op. Deze masterproef onderzoekt wie er verantwoordelijkheid draagt voor de moderatie van dergelijke onlinepublieksreacties, de gehanteerde moderatieprincipes en de moderatietechnieken die de nieuwsmerken gebruiken. Het onderzoek zoomt in op Het Laatste Nieuws en de VRT omdat zij respectievelijk de grootste commerciële en publieke nieuwsmedia zijn in Vlaanderen. Tegelijk is Het Laatste Nieuws een printkrant en de VRT een audiovisueel nieuwsmerk, en zetten beiden sterk in op online berichtgeving. Het Laatste Nieuws modereert voor beide kanalen, maar de VRT doet dat enkel voor de sociale mediakanalen. Die laatste sloot de commentarensecties op zijn website vanwege het toxische online klimaat. Het onderzoek werd gevoerd aan de hand van zowel diepte-interviews bij moderatoren als observatie en think aloud tijdens de moderatietaak. Observatie werd in voorgaand onderzoek nog niet gebruikt in het kader van de moderatie van publieksreacties op online nieuwsartikels, en zeker niet in combinatie met de think aloud-methode.
Waar de verantwoordelijkheid ligt bij de Vlaamse nieuwsbedrijven, was in de bestaande literatuur nog onduidelijk. De sociale mediakanalen van de VRT en die van Het Laatste Nieuws kiezen voor moderatie door de redactieleden zelf, zodat er meteen teruggekoppeld kan worden naar de journalisten. Het grootste nadeel is dat de taak tijd in beslag neemt die ten koste gaat van hun core business, berichtgeving. De website van Het Laatste Nieuws kiest voor uitbesteding van de moderatietaak om tijd uit te sparen. Desalniettemin pleiten beide nieuwsmerken ervoor dat ook de overheid druk uitoefent op de socialenetwerksites, aangezien zij weigeren om transparant en streng te modereren. Als er niet snel wordt ingegrepen, vrezen de moderatoren immers dat rellen zoals de bestorming van het Capitool niet ver weg zijn voor Vlaanderen. De regering buigt zich nu over een resolutie die socialenetwerksites verplicht om strafbare reacties te bannen en om meer transparantie te brengen. De oppositie verzet zich daar echter tegen, en werpt op dat socialenetwerksites op die manier het monopolie krijgen op censuur. Daarnaast hebben ze kritiek op de gelijkschakeling van gedrukte en online overtredingen. De Belgische grondwet schrijft immers voor dat als de auteur van een strafbare uiting bekend is en in België woont, de verspreider niet vervolgd kan worden. De resolutie houdt de uitgever, het socialemediaplatform, echter wel verantwoordelijk.
Ten tweede focust het onderzoek zich op de selectieprincipes op basis waarvan moderatoren een reactie afkeuren. Zo wierp de onderzoeker een blik op de achterliggende waarden die Vlaamse online nieuwsmedia in het vaandel dragen, en tot waar ze discussie beschouwen als onderdeel van het publieke debat. Uit het onderzoek blijkt dat de Vlaamse nieuwsmedia hun principes opstellen vanuit de redactionele gedragscode en de wetgeving. Opvallend is dat de moderatie zich vooral dient te focussen op haat in de commentarensecties. Respect en fatsoen blijken dan ook centrale moderatieprincipes voor beide nieuwsmerken, al is de ene moderator daar gevoeliger voor dan de ander.
Ten derde onderzoekt deze masterproef de technieken die de moderatoren gebruiken, en waarom ze kiezen voor een bepaalde techniek. De technieken in de bestaande literatuur zijn vaak weinig transparant of steunen op individuele keuzes van de journalisten. Vergissingen worden moeizaam rechtgezet en er blijven aangebrande reacties opduiken. Moderatoren geven dan ook aan dat ze baat hebben bij inzichten in de technieken waarmee andere redacties modereren. Het onderzoek besluit dat de Vlaamse mediabedrijven zes technieken toepassen: reacties verwijderen, reacties verbergen, algoritmische moderatie, gebruikers blokkeren, het deactiveren van commentarensecties, en interactie. De eerste techniek, reacties verwijderen, is de meest gebruikte. Verberging van de reacties sluit daarbij aan, maar daarbij kan de gebruiker zelf en zijn/haar netwerk de reactie blijven zien. De voordelen van algoritmische moderatie zijn kosten- en tijdsbesparing, maar de tools maken nog veel fouten die niet zouden optreden bij menselijke moderatie. De vierde techniek, de blokkering van gebruikers, wordt gebruikt om de sanctie tegen de gebruiker een stapje verder te trekken. Deactiveren van commentarensecties wordt vooraf gebruikt bij gevoelige onderwerpen, of achteraf wanneer de omgeving te toxisch wordt. De laatste techniek, interactie, wordt gebruikt voor community building, om extra info te geven aan de gebruiker, voor zelfverdediging van het nieuwsmerk, en om de gebruiker te attenderen op kleine overtredingen.
De masterproef biedt heldere inzichten over de moderatie van onlinepublieksreacties. Omdat moderatie een relatief recent fenomeen is, is het belangrijk om transparantie te brengen zodat Vlaamse nieuwsbedrijven consistente moderatieprincipes kunnen formuleren. Daarnaast maakt het onderzoek duidelijk dat sociale media, ook al beweren ze anders, zich onvoldoende inzetten voor een veilige digitale omgeving die strafbare reacties bant zonder de vrije meningsuiting aan te tasten.
Bibliografie
Anderson, A.A., Brossard, D., Scheufele, D.A., Xenos, M.A., Ladwig, P. (2014). The “nasty effect:” Online incivility and risk perceptions of emerging technologies. Journal of Computer-Mediated
Communication, 19, 373–387. Doi:10.1111/jcc4.12009
Baarda, D.B., de Goede, M.P.M., & van der Meer-Middelburg (2007). Basisboek interviewen:
handleiding voor het voorbereiden en afnemen van interviews (2de herziene druk). Houten: Noordhoff Uitgevers Groningen.
Bagdasarov, Z., Martin, A., Chauhan, R., & Connelly, S. (2017). Aristotle, Kant, and ...Facebook? A
look at the implications of social media on ethics. Ethics & Behavior, 27(7), 547-561. Doi:10.1080/10508422.2016.1269648
Bennett, W.L. (2007). News: The politics of illusion. New York: Longman.
Berbers, A., D’Haenens, L., & Koeman, J. (2017). Worlds apart? Exploring the news framing of
‘Syria fighters’ and interactions and identification processes on online discussion forums. European Muslims and New Media, 5, 89-170. Geraadpleegd via https://ebookcentral.proquest.com/lib/kuleuvenul/detail.action?docID=51…- origsite=primo#
Boberg, S., Schatto-Eckrodt, T., Frischlich, L., & Quandt, T. (2018). The moral gatekeeper? Moderation and deletion of user-generated content in a leading news forum. Media and
communication, 6(4), 58-69. Doi:10.17645/mac.v6i4.1493
Boumans, J., Trilling, D., Vliegenthart, R., & Boomgaarden, H. (2018). The agency makes the (online)
news world go round: The impact of news agency content on print and online news. International Journal of Communication, 12, 1768–1789. Geraadpleegd via https://go-gale- com.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/ps/dispBasicSearch.do?userGroupName=leuven&prodId= LitRC
Brasseur, H. (2020). Actuele topics in de communicatiewetenschap [cursustekst]. Leuven: KU Leuven.
Braun, J., & Gillespie, T. (2011). Hosting the public discourse, hosting the public. Journalism Practice, 5(4), 383–398. Doi:10.1080/17512786.2011.557560
Brinckman, B. (2021, mei 6). Verplicht België sociale media straks om strafbare meningen te
censureren? De Standaard. Geraadpleegd via https://www.standaard.be/cnt/dmf20210505_97669337
Buhl, F., Günther, E., & Quandt, T. (2018). Observing the dynamics of the online news ecosystem. Journalism Studies, 19(1), 79–104. Doi:10.1080/1461670X.2016.1168711
Centrum voor Informatie over de Media (2020). Pers bereik resultaten. [Dataset]. Geraadpleegd via https://www.cim.be/nl/pers/bereik-resultaten
Chen, G.M., & Pain, P. (2017). Normalizing online comments. Journalism Practice 11(7), 876-892. Doi:10.1080/17512786.2016.1205954
Coe, K., Kenski, K., & Rains, S. A. (2014). Online and uncivil? Patterns and determinants of
incivility in newspaper website comments. Journal of Communication, 64(4), 658–679. Doi:10.1111/jcom.12104
Dahlgren, P. (2013). Online journalism and civic cosmopolitanism. Journalism Studies, 14(2), 156-171. Doi:10.1080/1461670X.2012.718544
Diakopoulos, N., & Naaman, M. (2011). Towards quality discourse in online news comments.
Proceedings of the ACM 2011 Conference on Computer Supported Cooperative Work, 133- 142. Doi:10.1145/1958824.1958844
Depandelaere, M., Gabriels, B., & Huylenbroeck, J. (2006). De invloed van nieuwe media op de identiteitsvorming bij jongeren. S.l: S.n.
Ervajec, K., & Poler Kovacic, M. (2012). “You don’t understand, this is a new war!” Analysis of hate
speech in news web sites’ comments. Mass Communication and Society, 15(6), 899–920. Doi:10.1080/15205436.2011.619679
Fabris, A. (2018). Ethics of information and communication technologies. Cham: Springer International Publishing AG.
Ferrer-Conill, R., & Tandoc, E.C. (2018). The Audience-Oriented Editor. Digital Journalism, 6(4), 436-453. Doi: 10.1080/21670811.2018.1440972
Gillespie, T. (2018). Custodians of the Internet: Platforms, content moderation, and the hidden decisions that shape social media. Yale University Press.
Granovetter, M. (1983). The strength of weak ties: A network theory revisited. Sociological Theory, 1, 201-233. doi:10.2307/202051
Hong, S. (2012). Online news on Twitter: Newspapers’ social media adoption and their online
readership. Information Economics and Policy, 24(1), 69–74. Doi:10.1016/j.infoecopol.2012.01.004
Hughey, M.W., & Daniels, J. (2013). Racist comments at online news sites: A methodological
dilemma for discourse analysis. Media, Culture & Society, 35(3), 332–347. Doi:10.1177/0163443712472089
Jenkins, H. (2014). Participatory culture: From co-creating brand meaning to changing the world. GfK Marketing Intelligence Review, 6(2), 34-39. Doi:10.2478/gfkmir-2014-0096
Kangaspunta, V. (2020). Locally, regionally and nationally online: Online news comments sections as public arenas in geographically anchored media structures. Journal of the European Institute
for Communication and Culture, 27(3), 266-86. Doi:10.1080/13183222.2020.1794401 Karatzogianni, A. (2015). Firebrand waves of digital activism 1994–2014: The rise and spread of
hacktivism and cyberconflict. London: Palgrave Macmillan.
Ksiazek, T.B. (2015). Civil interactivity: How news organizations’ commenting policies explain
civility and hostility in user comments. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 59(4), 556– 573. Doi:10.1080/08838151.2015.1093487
Ksiazek, T.B., Peer, L., & Lessard, K. (2016). User engagement with online news: Conceptualizing
interactivity and exploring the relationship between online news videos and user comments. New Media & Society, 18(3) 502–520. Doi:10.1177/1461444814545073
Kwon, K.H., & Cho, D. (2017). Swearing effects on citizento-citizen commenting online: A large- scale exploration of political versus nonpolitical online news sites. Social Science Computer
Review, 35(1), 84–102. Doi:10.1177/0894439315602664
Lee, S.Y., & Ryu, M.H. (2019). Exploring characteristics of online news comments and commenters
with machine learning approaches. Telematics and informatics, 43, 101249. Doi:10.1016/j.tele.2019.101249
Loke, J. (2012). Public expressions of private sentiments: Unveiling the pulse of racial
tolerance through online news readers’ comments. Howard Journal of Communications, 23(3), 235– 252. Doi:10.1080/10646175.2012.695643
Loveland, M. T., & Popescu, D. (2011). Democracy on the web. Information, Communication & Society, 14(5), 684–703. Doi:10.1080/1369118X.2010.521844
Maeseele, P., Van der Steen, L., Raeijmaekers, D., Reul, R., & Paulussen, S. (2014).
Pluralisme en Vlaamse nieuwsmedia: De (hete) aardappel van de toekomst. Tijdschrift Voor Communicatiewetenschap, 42(4), 401-418. Geraadpleegd via https://search-proquest- com.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/docview/1686683566?accountid=17215
Mawindi Mabweazara, H. (2014). Readers comments on Zimbabwean newspaper websites. Digital Journalism 2(1), 44-61. Doi:10.1080/21670811.2013.850200
Meyer, H.K., & Carey, M.C. (2014). In moderation. Journalism Practice, 8(2), 213-28. Doi:10.1080/17512786.2013.859838
Mortelmans, D. (2009). Handboek kwalitatieve onderzoeksmethoden. Leuven: Acco. Muddiman, A., & Stroud, N.J. (2017). News values, cognitive biases, and partisan incivility in
comment sections. Journal of Communication, 67(4), 586–609. Doi:10.1111/jcom.12312 Nah, S., & Chung, D.S. (2020). Understanding citizen journalism as civic participation. New York:
Routledge.
Nguyen, T., Hui, P., Harper, F., Terveen, L., & Konstan, J. (2014). Exploring the filter
bubble: The effect of using recommender systems on content diversity. Proceedings of the
Doi:10.1145/2566486.2568012
Nielsen, C.E. (2014). Coproduction or cohabitation: Are anonymous online comments on
newspaper websites shaping news content? New Media & Society, 16(3), 470-87. Doi:10.1177/1461444813487958
Nuytemans, M. (2020). Actuele topics in de communicatiewetenschap [cursustekst]. Leuven: KU Leuven.
Pöyhtäry, R. (2014). Limits of hate speech and freedom of speech on moderated news websites in Finland, Sweden, the Netherlands and the UK. Annals for Istrian and Mediterranean Studies,
24(3), 513–524. Geraadpleegd via http://zdjp.si/wp-content/uploads/2015/08/poyhtari.pdf Pitteurs, K. (2021, februari 3). Waarom BRUZZ de commentaarsectie onder artikels aanpast. BRUZZ.
Geraadpleegd via https://www.bruzz.be/actua/waarom-bruzz-de-commentaarsectie-onder- artikels-aanpast-2021-02-03
Quandt, T. (2008). Methods of journalism research – observation. In M. Loffelholz & D. Weaver (Eds.).
Global journalism research: theories, methods, findings, future. Malden, MA: Blackwell Publishing.
Quandt, T. (2018). Dark participation. Media and Communication, 6(4), 36–48. Doi:10.17645/mac.v6i4.1519
Raeijmaekers, D., & Maeseele, P. (2014). Ideologisch pluralisme in Vlaamse nieuwsmedia: De
Belgische regeringsformatie 2010-2011. Tijdschrift voor Communicatiewetenschap, 42(2), 145-164. Geraadpleegd via https://search-proquest- com.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/docview/1532133171?accountid=17215
Roks, R., & van der Schoot, J. (2019). Het aanpassingsdilemma online: Een verkennend onderzoek
naar extreemrechts op social media. Tijdschrijft voor Criminologie, 61(3, 225-245. Doi:10.5553/TvC/0165182X2019061003001
Ronkin, M., & Karn, H. E. (2002). Mock Ebonics: Linguistic racism in parodies of Ebonics
on the Internet. Journal of Sociolinguistics, 3(3), 360–380. Doi:10.1111/1467- 9481.00083
23rd International Conference on World Wide Web, 677-686.
Shaw, A. (2012). Centralized and decentralized gatekeeping in an open online collective. Politics & Society, 40(3), 349-388. Doi:10.1177/0032329212449009
Singer, J.B. (2014). User-generated visibility: Secondary gatekeeping in a shared media space. New Media & Society, 16(1), 55-73. Doi:10.1177/1461444813477833
Slater, M.D. (2007). Reinforcing spirals: The mutual influence of media selectivity and media effects
and their impact on individual behaviour and social identity. Communication Theory, 17(3), 281-303. Doi: 10.1111/j.1468-2885.2007.00296.x
Smyrnaios, N., & Marty, E. (2020). Occupation: “Net Cleaner”—The socio-economic issues of
comment moderation on French news websites. The Independence of the News Media, 103- 131. Doi:10.1007/978-3-030-34054-4_6
Stroud, N.J., Scacco, J.M, Muddiman, A., & Curry, A.L. (2015). Changing deliberative norms on news
organizations’ Facebook sites. Journal of Computer-Mediated Communication, 20(2), 188– 203. Doi:10.1111/jcc4.12104
Suh, K.-S., Lee, S., Suh, E.-K., Lee, H., & Lee, J. (2018). Online comment moderation policies for deliberative discussion–seed comments and identifiability. Journal of the Association for
Information Systems, 19(3), 182-208. Doi:10.17705/1jais.00489
Tandoc, E.C. (2014). Journalism is twerking? How Web analytics is changing the process of
gatekeeping. New Media & Society, 16(4), 559-75. Doi:10.1177/1461444814530541 Tandoc, E.C., Lim, Z.W., & Ling, R. (2018). Defining “fake news”: A typology of scholarly
definitions. Digital Journalism, 6(2), 137–153. Doi:10.1080/21670811.2017.1360143 Tewksbury, J. (2012). News on the Internet: information and citizenship in the 21st century. Oxford
University Press.
Toepfl, F., & Piwoni, E. (2015). Public spheres in interaction: Comment sections of news
websites as counterpublic spaces. Journal of Communication, 65(3), 465–488. Doi:10.1111/jcom.12156
Trilling, D., Bos, L., Lara Janse, v. R., & Maarten Sebastiaan, d. G. (2016). Hufterigheid en
democratisch debat in online comments op verschillende platforms. Tijdschrift Voor Communicatiewetenschap, 44(3). Geraadpleegd via https://search-proquest- com.kuleuven.ezproxy.kuleuven.be/docview/2087605867?accountid=17215
Trygg, S. (2012). Is comment free? Ethical, editorial and political problems of moderating online news. Nordicom-Information, 34(1), 3–21. Geraadpleegd via
http://eprints.lse.ac.uk/59870/1/Trygg_IsCommentFree-Polis_2012.pdf
Van den Berghe, R. (2021). Interactieve nieuwsberichtgeving op Facebook: een mixed methodsaanpak. Master thesis, KU Leuven.
Verrelst, W. (1992). Trots en schaamte van de Vlaming: Een essay over de Vlaamse cultuur in de twintigste eeuw. Kapellen: Pelckmans.
Von Sikorski, C., & Hänelt, M. (2016). Scandal 2.0. Journalism & Mass Communication Quarterly, 93(3), 551–571. Doi:10.1177/1077699016628822
De VRT Studiedienst (2021, januari 7). Bereik van VRT NWS op hoogtepunt in uitzonderlijk jaar 2020. De VRT. Geraadpleegd via https://www.de VRT.be/nl/
Waddell, T.F., Sundar, S.S. (2017). #thisshowsucks! The overpowering influence of negative social
media comments on television viewers. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 61, 393– 409. Doi:10.1080/08838151.2017.1309414
Waddell, T.F. (2018). This tweet brought to you by a journalist: How comment gatekeeping
influences online news credibility. Electronic News, 12(4), 218-34. Doi:10.1177/1931243117739946
Weber, P. (2014). Discussions in the comments section: Factors influencing participation and
interactivity in online newspapers’ reader comments. New Media & Society, 16(6), 941–57. Doi:10.1177/1461444813495165
Welbers, K., & Opgenhaffen, M. (2018). Social media gatekeeping: An analysis of the gatekeeping
influence of newspapers’ public Facebook pages. New Media & Society, 20(12), 4728-747. Doi:10.1177/1461444818784302
Wodak, R. (2015). Antisemitism: Politics of denial. In Politics of fear: What right-wing populist discourses mean (pp. 97–124). London: SAGE Publications.
Wolfgang, J.D., Blackburn, H., & McConnell, S. (2020). Keepers of the comments: How comment
moderators handle audience contributions. Newspaper Research Journal, 41(4), 433-454. Doi:10.1177/0739532920968338
Wu, T.-Y., & Atkin, D. (2017). Online news discussions. Journalism & Mass Communication Quarterly, 94(1), 61–80. Doi:10.1177/1077699016655754
Yap, A. (2013). Ad hominem fallacies, bias, and testimony. Argumentation, 27(2), 97–109. Doi:10.1007/s10503- 011-9260-5
Ziegele, M., Breiner, T., & Quiring, O. (2014). What creates interactivity in online news discussions? An exploratory analysis of discussion factors in user comments on news items. Journal of
Communication, 64(6), 1111–1138. Doi:10.1111/jcom.12123
Ziegele, M., Weber, M., Quiring, O., & Breiner, T. (2018). The dynamics of online news discussions:
effects of news articles and reader comments on users’ involvement, willingness to participate, and the civility of their contributions. Information, Communication & Society, 21(10), 1419– 1435. Doi:10.1080/1369118X.2017.1324505
Ziegele, M., Quiring, O., Esau, K., & Friess, D. (2020). Linking news value theory with online
deliberation: How news factors and illustration factors in news articles affect the deliberative quality of user discussions in SNS’ comment sections. Communication Research, 47(6), 860– 890. Doi:10.1177/0093650218797884
Zuiderveen Borgesius, F.J., Trilling, D., Möller, J., Eskens, S., Bodó, B., De Vreese, C.H., &
Helberger, N. (2016). Algoritmische verzuiling en filter bubbles: Een bedreiging voor de democratie? Computerrecht, 10(5), 255-62.
