Waarom zit jouw kind liever in de zetel dan in het jeugdparlement?

We hebben er allemaal al van gehoord, jongeren zijn nauwelijks bezig met de Belgische politiek. Hierdoor zijn verschillende initiatieven in het leven geroepen om meer leven te blazen in de politieke gezindheid van de Belgische jeugd. De cijfers blijken echter tegen te vallen. Daarom is Social Sciences student Fien Pauwels, op zoek gegaan naar de redenen waarom jongeren niet participeren in het Belgisch federaal jeugdparlement, genaamd het Jeugd Parlement Jeunesse.

Verminderde politieke interesse.

Ideeën om de leeftijdsgrens op stemmen te verlagen van 18 naar 16, worden afgewimpeld met redenen als “het interesseert ze niet eens op 18-jarige leeftijd, waarom zou het ze dan wel interesseren op 16-jarige leeftijd”. Echter is uit onderzoek gebleken dat veel jongeren toch een interesse tonen in politiek. Dan rijst de vraagt “Waarom zie ik dan zo weinig politieke initiatieven van jongeren?”. Op zoek naar antwoorden op deze vraag onderzocht  studente Fien Pauwels  d redenen achter de teleurstellende resultaten van politieke participatie bij Belgische hoogopgeleide jongeren tussen 18 en 25.

In eerder onderzoek wordt beweerd dat jongeren meer interesse zouden tonen in het politieke gebeuren mochten ze een beter idee hebben van de werking ervan. Daarom is het Jeugd Parlement Jeunesse, beter bekend als het JPJ,  in het leven geroepen. Het doel van het JPJ is om jongvolwassenen vertrouwd te maken met de werking van het Belgisch Federaal Parlement en ze hiermee te inspireren om zich politiek te engageren. Dit doen ze door een simulatieweek te organiseren. Dit is een week waarin jongeren een week lang elke dag in het Federaal Parlement samenkomen om te debatteren en wetsvoorstellen te schrijven. . De jongeren krijgen hierbij voldoende informatie over verschillende actuele onderwerpen, de heersende protocollen en de werking van het Belgisch Federaal Parlement.

Het verschil met het Vlaams Jeugdparlement en het JPJ, zit hem erin dat het JPJ geen rechtstreekse politieke gevolgen heeft. Dit illustreert het feit dat het hoofddoel van het JPJ inspireren en informeren is.

Het is niet saai, ze hebben gewoon iets beter te doen

Wanneer we het JPJ bekijken zien we dat de participatiecijfers tegenvallen, maar grondig onderzoek naar deze cijfers ontbreekt. Daardoor is Fien op zoek gegaan naar de redenen waarom jongvolwassenen niet participeren in het Jeugd Parlement Jeunesse. Door middel van een survey, die ze verspreidde onder verschillende facebookgroepen, is ze op zoek gegaan naar de redenen die jongeren het meest aanhaalden wanneer hen werd gevraagd waarom ze niet deelnamen aan het JPJ.

In dit specifiek onderzoek werd er gekozen om enkel te kijken naar jongeren die een richting in de humane wetenschappen studeerden aan de universiteit. Van deze doelgroep wordt verwacht dat ze een basisinteresse hebben in de Belgische politiek en daardoor niet het gebrek aan interesse zullen aanhalen als reden voor non-participatie.

In het totaal werden 183 jongeren vanuit verschillende studierichtingen ondervraagd naar hun redenen voor non-participatie in het JPJ. Hieruit is gebleken dat jongeren hun gebrek aan tijd aanhalen als hoofdreden (zie foto). Een andere belangrijke reden die door hen werd aangehaald, is dat ze hun vrije tijd liever ergens anders spenderen. Deze twee redenen kunnen gelinkt worden aan de theorie die stelt dat mensen liever hun tijd spenderen in de private omgeving dan in het publieke domein. Jongeren verkiezen om hun vrije tijd door te brengen met vrienden en familie, in plaats van hun in te zetten voor de Belgische politiek.

 Onderzoek toonde aan dat rekrutering erg belangrijk blijkt bij het aanmoedigen van participatie in het publiek domein. Jongeren geven aan niet geneigd te zijn om deel te nemen aan het jeugdparlement als niemand dit hun rechtstreeks vraagt. Doordat er geen rechtstreekse uitnodiging wordt gegeven aan jongeren door hun omgeving, bijvoorbeeld vrienden of de universiteit, zullen ze zich niet aangetrokken voelen tot deelname.  

Variaties in gender en sociale achtergrond

Men kan zich afvragen of deze resultaten hetzelfde zijn wanneer men kijkt naar gender en sociale achtergrond. Daarom is Fien gaan zoeken naar de significante verschillen in antwoorden tussen mannen en vrouwen. Hieruit is gebleken dat mannen en vrouwen verschillend antwoorden wanneer men de redenen voor non-participatie moet rangschikken volgens belangrijkheid.

De eerste reden waarop een significant verschil gezien kan worden is “Participeren heeft geen politiek gevolg en is dus niet nuttig”, wat meer wordt aangehaald door vrouwen als door mannen. “Politiek interesseert me niet” is de volgende reden die vaker wordt aangehaald door vrouwen dan mannen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat vrouwen minder worden gesocialiseerd om interesse te hebben in politiek. Verder  halen vrouwen de reden “Ik ken niets van politiek dus mijn deelname is niet nuttig”, meer aan.  Als laatste  halen mannen “Ik had nog nooit gehoord van het Jeugd Parlement Jeunesse”, meer aan dan vrouwen.

Uit het onderzoek bleek eveneens dat er meer interesse en participatie is wanneer jongeren een sterkere sociale achtergrond hebben. Deze sterke sociale achtergrond wordt gekenmerkt door hogere politieke interesse, veel vaardigheden en een sterke politieke achtergrond. Men kan deze kenmerken aangeleerd krijgen vanuit de opvoeding en dat beïnvloedt sterk het latere politieke leven van een persoon.

Wat nu?

In voorgaande studies rond het politiek engagement van jongeren, is gebleken dat wanneer jongeren vroeg beginnen met politieke participatie, dit zich verder doortrekt in hun latere leven. Dit zorgt voor meer geëngageerde burgers wat de toekomst van een land ten goede komt. Hierdoor is het belangrijk dat overheidsinstanties en jeugdinstanties deze resultaten ter harte nemen.

Door in te spelen op de resultaten van dit onderzoek kan het politiek engagement van de jeugd in een land sterk stijgen. Daarom moedigt Fien politieke jeugdinstanties aan om deze resultaten in acht te nemen bij hun verdere organisatie. Een voorbeeld hiervan kan zijn dat het JPJ meer actief rekruteert op universiteiten en hoge scholen. Zo zullen jongeren zich sneller geneigd voelen om deel te nemen aan de activiteiten dat het JPJ organiseert.