Verbinding in tijden van afzondering: de coronacrisis als initiator in werkelijke verbondenheid

Rosanne Buyle
Persbericht

Verbinding in tijden van afzondering: de coronacrisis als initiator in werkelijke verbondenheid

Het afgelopen anderhalf jaar van gehele en gedeeltelijke lockdowns bracht heel wat verdeeldheid teweeg in onze maatschappij. Iedereen heeft wel iets te zeggen over de maatregelen en de vaccins. Maar over één ding bleef iedereen het eens. Het is hard om je medemensen te moeten missen. Het doet pijn om je geliefden niet te kunnen zien. Het is moeilijk om geen knuffel te kunnen geven als iemand het lastig heeft. Mensen gingen op zoek naar manieren om toch met elkaar te kunnen verbinden, op een nieuwe manier. Het maakte in ieder mens de vraag wakker “Hoe kan ik verbonden blijven met de mensen waar ik van houd?”.

 

Wat is het precies dat bepaalt of jij je verbonden voelt met iemand? Met deze vraag baande ik mezelf een weg doorheen onderzoeksrapporten en wetenschappelijke artikelen allerhande. Naarmate ik meer inzicht verwierf in hoe wij als mensen verbinding aangaan, begon ik ten volle de impact van de coronacrisis hierop te beseffen. Dit versterkte mijn wens om manieren te vinden om (het gevoel van) verbinding te versterken – ook in tijden van feitelijke afzondering!

 

image 630

(Art: Natalie Karpushenko)

 

De noodzaak van verbinding

Verbinding is het fundament van ons menszijn. Wij zijn sociale wezens. Om ten volle te kunnen floreren als mens hebben wij elkaar nodig. Maar net dàt aspect van onze menselijke ervaring werd stevig onder druk gezet tijdens de coronacrisis. De lockdown creëerde een fysieke afstand, maar ook mentaal ontstond er afstand tussen mensen. Het besmettingsgevaar dat elke ontmoeting met zich meebracht, maakte dat mensen bang werden van elkaar. Ook los van de regelgeving was er een zekere angst om elkaar te ontmoeten. Gedurende de pandemie was en is angst een zeer aanwezige emotie. We werden op grote schaal geconfronteerd met de thematiek van dood en eenzaamheid. In ons dagelijkse leven en in onze maatschappij werden plotse en drastische veranderingen ingevoerd door de coronapandemie. Het leven zoals we het tot dan toe kenden werd volledig op zijn kop gezet, met alle bijhorende overweldigende emoties. Verschillende vooraanstaande trauma-experten benoemen deze pandemie dan ook als een collectief trauma. De natuurlijke beweging die wij als mensen maken wanneer we zulke heftige emoties doormaken, is samenkomen. We delen onze verhalen en onze angsten en op die manier vinden we nieuwe moed, kracht en heling. Tijdens de pandemie was dit echter onmogelijk.

image 631

Je ziet dat de pandemie ons in een patstelling bracht. De angst en onzekerheid die getriggerd worden door de pandemie kunnen verwerkt worden door samen te komen. Maar tegelijkertijd is het net dat samenkomen dat opnieuw angst genereert. Het probleem en de oplossing zijn met elkaar verweven. We moesten collectief op zoek naar een nieuwe manier van verbinden en nieuwe manieren om overweldigende emoties te verwerken.

image 632

Connecting the dots

Door de verschillende onderzoeken naast elkaar te leggen, kwam ik tot de conclusie dat er een aantal psychologische vaardigheden zijn die de veerkracht versterken. Door hierop in te zetten kunnen we beter omgaan met de pieken en dalen van het leven en staan we ook steviger in onze schoenen wanneer we geconfronteerd worden met zeer heftige of traumatische gebeurtenissen. Dit bleek van fundamenteel belang om verbinding te kunnen ervaren, zowel met jezelf als met de ander.

 

Op welke manier jij een gebeurtenis ervaart en percipieert en hoe jij aan deze gebeurtenis een betekenis of een zingeving toekent, bepaalt welke impact deze gebeurtenis op jouw emotionele welzijn heeft. Dat klinkt nogal vaag. Is dat trouwens niet gewoon afhankelijk van je karakter en persoonlijkheid? Deels wordt dit inderdaad bepaald door je persoonlijkheid, maar toch is er heel wat waar je wél invloed op hebt. Eén van de methodieken die hier positieve resultaten geeft, is aandachtstraining of mindfulness. Het bewust leren richten van je aandacht is erg versterkend voor je veerkracht.

 

Wanneer we naar de biologie van verbinding gaan kijken, komen we terecht bij ons zenuwstelsel. Dit is verantwoordelijk voor zowel onze ervaring van verbinding als ontspanning en herstel. Ook hier bleken er heel wat mogelijkheden te zijn om stresshantering, ontspanning en verbinding te versterken. Wist je dat het stukje in ons zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor gevoelens van ontspanning, verbondenheid en algemeen herstel slechts kan functioneren wanneer je je helemaal veilig voelt? Dat klinkt op zich logisch, maar wanneer je daar een beetje op doordenkt heeft dat verstrekkende gevolgen. Want wie kan zeggen dat hij zich gedurende de pandemie volledig veilig en ontspannen gevoeld heeft? Doordat deze periode gekenmerkt werd door spanning en stress heeft dit ook onze capaciteit tot verbinden aangetast. Gelukkig zijn er methodieken waarmee we ons lichaam een gevoel van veiligheid kunnen geven zodat we opnieuw kunnen herstellen -ook emotioneel- en verbinding kunnen ervaren! Massage is hier logischerwijs bijzonder effeciënt. Zowel naar huidhonger toe als naar het creëren van een gevoel van veiligheid en ontspanning.

 

Wat minder voor de hand ligt maar een nog grotere impact heeft, zijn ademhalingsoefeningen. Ons parasympathische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor ontspanning en verbinding, maar ook voor allerhande automatische lichaamsfuncties zoals onze hartslag, spijsvertering, immuunstelsel, … Op deze systemen hebben we geen directe invloed. Maar ons ademhalingsstelsel is daarop dé uitzondering! Dit behoort namelijk tot ons parasympathische zenuwstelsel, maar kunnen we toch bewust sturen. Door dat te doen beïnvloeden we ons volledige parasympathische zenuwstelsel! Wanneer we dieper gaan ademen, vertraagt onze hartslag. Onze spijsvertering optimaliseert, net zoals ons immuunsysteem. En onze capaciteit tot verbinden en herstellen wordt aangesproken!

image 633

Zo eenvoudig kan het zijn. En dan ben ik nog niet eens begonnen over de andere mogelijkheden die er zijn op individueel en op maatschappelijk niveau. Daarom ben ik zo gedreven om de info uit mijn bachelorproef breed toegankelijk te maken. Er zijn zoveel manieren om op een eenvoudige wijze ons emotionele welzijn, onze veerkracht en onze capaciteit tot verbinden te vergroten, maar deze kennis is amper bekend in onze samenleving. Dit zijn basisvaardigheden en basiskennis die in ons onderwijs ingebed moeten worden en die ook voor volwassenen zeer laagdrempelig aangeboden zouden moeten worden. Zoveel mogelijkheden om welzijn en onderlinge verbondenheid te verbeteren. Let’s connect!

Bibliografie

Literatuurlijst

 

Amphora: New beginnings. (z.d., z.p.). Geraadpleegd op 6 juli 2021, via www.amphora-drijftherapie.be

 

Brems, P. (19 maart 2020). De psychische gevolgen van quarantaine en wat we daaraan kunnen doen. Geraadpleegd op 30 mei 2021, via De psychische gevolgen van quarantaine en wat we daaraan kunnen doen | VRT NWS: nieuws

 

Brooks, S. et al. (26 februari 2020). The psychological impact of quarantaine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet, volume 395 (issue 10227), geraadpleegd op 30 mei 2021, via The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence - The Lancet

 

Cijfers bevestigen schaduwzijde lockdown: meldingen van familiaal geweld stijgen. (18 februari 2021). Geraadpleegd op 20 juni 2021, via Cijfers bevestigen schaduwzijde lockdown: meldingen van familiaal geweld stijgen | BRUZZ

 

Coumans, J. (2014). Meer religieus, meer welzijn? [onderzoeksrapport]. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek. 

 

De Wildwood Sisters. (z.d.). Geraadpleegd op 30 juni 2021, via https://www.eventbrite.be/o/de-wildwood-sisters-16907925751

 

Expertgroep ‘Covid-19 en psychologie’ (2020). Thema 2: Wat zorgt voor een verkwikkende en waardevolle zomervakantie in coronatijden?. Geraadpleegd op 30 mei 2021, via https://vvkp.be/sites/default/files/Thema%202%20-%20Wat%20zorgt%20voor%20een%20verkwikkende%20en%20waardevolle%20zomervakantie%20-%20finaal.pdf

 

Frederix, S. (8 september 2016). Mindfulness voor kinderen: rust en concentratie. Geraadpleegd op 4 juli 2021, via Mindfulness voor kinderen: rust en concentratie – Klasse

 

Goudswaard, J., & Veenbaas, W. (2018). Het helende verhaal: De metaforische ruimte als ingang bij therapie, coaching en training.  (2e druk). Utrecht: Phoenix Opleidingen.

 

Hagerty, M., Lynch-Sauer, J., Patusky, K., Bouwsema, M., & Collier, P. (2004). Sense of belonging: A vital mental health concept. [onderzoeksrapport]. Michigan: University of Michigan.

 

Hall, K. (24 maart 2014). Create a sense of belonging: Finding ways to belong can help ease the pain of loneliness. Geraadpleegd op 19 juni 2021, via Create a Sense of Belonging | Psychology Today Australia

 

Heremans, T. (24 juni 2021). Complottheorieën: Dat kan toch geen toeval zijn. De Standaard. Geraadpleegd op 26 juni 2021, via https://www.standaard.be/cnt/dmf20210623_97953152?M_BT=1074754663180&_section=65829872&adh_i=42fd4ea5f0957934e06bba0a13e48cf9&imai=&utm_campaign=middagupdate&utm_medium=newsletter&utm_source=standaard 

 

Hoe hou je jezelf mentaal gezond? (z.d.). Geraadpleegd op 30 mei 2021, via Hoe hou je jezelf mentaal gezond? | VVKP

 

Johnson, S. (2020). Houd me vast: Zeven gesprekken voor hechte(re) en veilige relatie. (39e druk) Utrecht/Antwerpen: Kosmos Uitgevers.

 

Kruys, S. (2018). De biografie als medicijn. Tielt: Uitgeverij Lannoo nv.

 

Levine, P. (2007). De tijger ontwaakt: Traumabehandeling met lichaamsgerichte therapie. Haarlem: Altamira.

 

Libert, M. (2 december 2020). Tweede lockdown veroorzaakt veel meer depressieve en eenzame gevoelens: drie jongeren getuigen. Geraadpleegd op 30 mei 2021, via Tweede lockdown veroorzaakt veel meer depressieve en eenzame gevoelens: 3 jongeren getuigen  | VRT NWS: nieuws

 

Luyten, P. (8 juni 2020). Krijgen we een storm aan psychologische klachten door de coronacrisis? Neen, maar wel storm op zee. Geraadpleegd op 30 mei 2021, via Krijgen we een tsunami aan psychologische klachten door de coronacrisis? Neen, maar wel storm op zee | VRT NWS: nieuws

 

Maté, G. (29 april 2020). The way to get through these terrible times is to let them make you sad. Geraadpleegd op 20 juni 2021, via The way to get through these terrible times is to let them make you sad | The Star

 

Meditatie is een beenharde praktijk omdat je jezelf tegenkomt. (6 augustus 2020). Geraadpleegd op 4 juli 2021, via "Meditatie is een beenharde praktijk omdat je jezelf tegenkomt. En daar gaan heel veel mensen voor op de loop" | Radio 1

 

Meditatie is mentale gymnastiek. (30 juni 2021). Geraadpleegd op 4 juli 2021, via "Meditatie is mentale gymnastiek" (en niets voor softies) | Radio 1

 

Mensink, P. (z.d.). Wat is somatic experiencing? Geraadpleegd op 9 juni 2021, via Praktijk voor Traumatherapie Petra Mensink - Somatic Experiencing - Deventer

 

Nobbe, F. (2 mei 2020, z.p.). Waarom online vergaderen via video je zo uitput. Geraadpleegd op 25 juni 2021, via Waarom online vergaderen via video je zo uitput (adformatie.nl)

 

Onafgewerkte gestalt: Theorie van onvolledige acties in de gestaltpsychologie (19 juni 2021). Geraadpleegd op 19 juni 2021, via Onvoltooide gestalt. theorie van onvoltooide actie in de gestaltpsychologie - Psychologie 2021 (healthyliving-healthnetwork.com)

 

Pogosyan, M. (11 april 2017). On belonging: What is behind our psychological need to belong? Geraadpleegd op 19 juni 2021, via On Belonging | Psychology Today Australia

 

Porges, S. (2 februari 2020, z.p.). The Covid 19-pandemic is a paradoxical challenge to our nervous system: A polyvagal perspective. Geraadpleegd op 9 juni 2021, via The COVID-19 Pandemic is a Paradoxical Challenge to Our Nervous System: A Polyvagal Perspective | Clinical Neuropsychiatry

 

Radbout Universiteit Nijmegen (30 mei 2007, z.p.). Spiegelneuronen socialer dan gedacht. Geraadpleegd op 25 juni 2021, via Spiegelneuronen socialer dan gedacht - NEMO Kennislink

 

Rümke, A. (2008). Als een feniks uit de as: Herstellen en voorkomen van burnout. Zeist: Uitgeverij Christofoor.

 

Rümke, A. (2011). Verkenningen in de psychiatrie: Een holistische benadering. (3e druk) Zeist: Uitgeverij Christofoor.

 

Schaubroeck, K. (28 november 2020). Tip 19 Waarom we nu toch rust nodig hebben: Vergeet niet te pauzeren. De Standaard. Geraadpleegd op 30 mei 2021, via https://www.standaard.be/cnt/dmf20201125_95489723

 

Schockaert, E. (z.d., z.p.) Barrevoets: Bosbaden en natuurcoaching in de Vlaamse Ardennen. Geraadpleegd op 5 juli 2021, via https://barrevoets.be/

 

Sleegers, S. (december 2005). Individuatie en groepstherapie. Geraadpleegd op 28 juni 2021, via Individuatie – NAAP

 

Smith, C. (1990). Religion and crisis in Jungian analysis. [onderzoeksrapport]. New Jersey: Wiley Online Library.

 

Timmer, M. (2017). Religie als beschermingsfactor tegen gedragsproblemen bij adolescenten. [scriptie]. Amsterdam: Universiteit Amsterdam Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen. 

 

van Santen, N. (23 juni 2020, z.p.) Polyvagaal theorie uitgelegd: over vechten, vluchten, bevriezen en verbinden. Geraadpleegd op 9 juni 2021, via Polyvagaal theorie uitgelegd, over vechten vluchten bevriezen en verbinden - Niels van Santen

 

von Franz, M.L. (1996). De vrouw in het sprookje. (4de druk). Rotterdam: Lemniscaat.

 

Veldt, B. (3 juni 2020, z.p.) Empathie in de liefdesrelatie. Hoe werkt dat? Geraadpleegd op 30 mei 2021, via duivelse dans Archives - barbaraveldt.com

 

Vieren, D. (z.d., z.p.) Het orthosympathische en parasympathische zenuwstelsel: Samenwerking tussen het gaspedaal en rempedaal. Geraadpleegd op 9 juni 2021, via Het orthosympathische en parasympathische zenuwstelsel: gaspedaal en rempedaal (heartfulness.be)

Universiteit of Hogeschool
Gezinswetenschappen
Publicatiejaar
2021
Promotor(en)
Marianne De Boodt
Kernwoorden
Share this on: