Wanneer beperkingen voordelen worden voor werknemers

Onze thesis richt zich op de voordelen van een handicap, een aspect dat in onze samenleving te weinig belicht wordt. Wij brengen nieuwe inzichten aan over hoe mensen met een handicap in staat zijn om uit te blinken net door hun beperking. Het is onze hoop dat deze inzichten zullen leiden tot verder onderzoek en een verbetering van de maatschappelijke kennis over de specifieke talenten van mensen in plaats van een enge focus op de beperkingen van een handicap. Dit voortschrijdend inzicht leidt dan idealiter tot een vermindering van discriminatie en een toename van de erkenning van mensen met een handicap. 

Vlaanderen wordt geconfronteerd met een van de krapste arbeidsmarkten in heel Europa. Hoewel de vraag naar getalenteerde werknemers blijft groeien, zorgt de afnemende beschikbaarheid van geschikte werknemers in Vlaanderen ervoor dat vacatures open blijven. Dat schrijft het Vlaams Departement Werk en Sociale Economie in een rapport over de krapte op de Vlaamse arbeidsmarkt in 2019. Fons Leroy, de man achter de Vlaamse werkgelegenheidsdienst VDAB, voorspelde zelfs dat de krapte op de arbeidsmarkt in de toekomst alleen maar zal toenemen. Op 15 januari 2019 zei hij in De Tijd: "Als we zo doorgaan als we nu doen, zitten we tegen 2030 met een miljoen vacatures." Dit is een zorgwekkende uitspraak die tot nadenken stemt. 

De vergrijzing van de bevolking en het gebrek aan jonge, getalenteerde werknemers om hen te vervangen liggen aan de basis van dit dalende arbeidsaanbod. Wat opvalt is dat ondanks dit aanzienlijke tekort, mensen met een handicap heel vaak over het hoofd gezien worden wanneer bedrijven op zoek zijn om hun open posities in te vullen. De arbeidsparticipatie van mensen met een handicap bedroeg in 2017 amper 43,3%. Dit is opmerkelijk lager dan mensen zonder handicap, namelijk 78,6% (Statistiek Vlaanderen, 2018). 

"Het is belangrijk dat mensen het feit accepteren dat alle mensen een zekere mate van beperkingen ervaren in hun dagelijks leven. Dergelijke beperkingen worden in verschillende mate ervaren tijdens alle fasen van ons leven. In plaats van iets vreemds te zijn aan de menselijke ervaring, zijn grenzen in feite een gewoon, tamelijk onverwacht aspect van het mens-zijn." 

-Creamer D. (2009) 

 

Betekent dit dat mensen met een handicap niet competent of efficiënt genoeg zijn om de openstaande functies in te vullen? De realiteit doet anders vermoeden, want er duiken steeds meer verhalen op in het nieuws waarbij werkgevers specifiek op zoek zijn naar mensen met een handicap. Bij Brussels Airport worden mensen met autisme aangenomen voor bagagecontrole vanwege de uitzonderlijke concentratievermogens. Een ander voorbeeld is het Antwerpse softwareadviesbureau Passwerk, dat de prijs 2019 voor 'Sociale Innovatie van het Jaar' won. Passwerk werd bekroond omdat ze aantoonden dat hun werknemers bij wie een autismespectrumstoornis is vastgesteld, niet gehinderd worden door hun handicap maar er juist een voordeel door hebben op het werk. Vrij recent kwam in de media naar buiten dat, met behulp van kunstmatige intelligentie en nieuwe technologieën, het aantal mensen met een beperking dat in staat zal zijn om te werken, tegen 2023 zal verdrievoudigen. 

Ondanks deze hoopvolle verhalen, ligt de focus tot op heden helaas op de nadelige aspecten van handicaps. Er is tot nu toe heel weinig onderzoek gedaan naar wanneer een handicap kan worden gezien als een voordeel in plaats van een nadeel. Daar proberen wij verandering in te brengen!