Vlaamse jongeren niet nieuwsvaardig genoeg
Jongeren zijn voortdurend omringd met digitale toestellen. Hierop worden ze overspoeld met nieuwsberichten waartussen ook foutieve informatie verscholen zit. Maar kunnen jongeren wel het onderscheid maken tussen juiste en foutieve informatie? Ondanks de verwachting dat jongeren goed overweg kunnen met digitale toestellen, beschikt niet elke jongere over de nodige digitale vaardigheden.
Jongeren als makkelijke prooi voor foutieve informatie
Voor elke burger is het een dagelijkse uitdaging om juiste van foutieve nieuwsberichten te onderscheiden. We worden dagelijks zowel bewust als onbewust blootgesteld aan een grote hoeveelheid informatie: we kijken naar het nieuws op televisie, vangen informatie op tijdens het luisteren naar de radio, komen nieuwsberichten tegen op sociale media, enzovoort.
Bovendien gaan jongeren op een unieke manier om met nieuws waardoor zij nog kwetsbaarder zijn voor het risico van mis- en desinformatie. Ten eerste spenderen jongeren weinig tijd aan het actief volgen van nieuws. Ondanks ze sociale media gebruiken als voornaamste nieuwsbron, gaat er weinig tijd naar het actief volgen van nieuws. Nieuws wordt dus eerder per toeval tegengekomen op bijvoorbeeld hun startpagina van Instagram of TikTok, of doordat ze een bericht doorgestuurd krijgen. Hierdoor staan jongeren minder bewust en kritisch stil bij de informatie.
Ten tweede ‘snacken’ ze het liefst op nieuws. Ze baseren zich op korte indrukken van nieuwsberichten waarbij ze minder aandachtig zijn voor de concrete inhoud. Verder worden vaak verschillende schermen tegelijk gebruikt waardoor het moeilijker is om foutieve nieuwsberichten te herkennen. Door onder meer deze twee punten hebben jongeren vaak de motivatie, het vermogen en de kans niet om bewust stil te staan bij de geloofwaardigheid van nieuws.
Dat jongeren foutieve informatie vaak niet kunnen herkennen is onrustwekkend. Zij bevinden zich namelijk aan de start van hun puberteit, een periode waarin ze opzoek gaan naar wie ze zijn. Hierbij is juist en kritisch kunnen omgaan met informatie nog belangrijker. Bovendien vormen jongeren de samenleving van morgen waarin juist geïnformeerd zijn een voorwaarde is om correct een eigen mening te vormen.
Juist inschatten van de geloofwaardigheid van nieuwsberichten
Voorgaand onderzoek vond dat digitale vaardigheden bijdragen aan het juist kunnen inschatten van de geloofwaardigheid van nieuws. Het is dus heel belangrijk om als burger die toestellen op een gepaste manier te kunnen gebruiken en goede digitale vaardigheden te bezitten. Zoals hierboven uitgelegd, vormen jongeren een kwetsbare groep waardoor onderzoek naar hun digitale vaardigheden en nieuwsconsumptie heel belangrijk is. Toch focuste weinig eerder onderzoek naar digitale vaardigheden en mis- en desinformatie op jongeren als doelgroep.
Daarom onderzocht deze masterproef hoe juist Vlaamse jongeren de geloofwaardigheid van nieuws kunnen inschatten en of dat verband houdt met hun digitale vaardigheden. Hierbij werd ook de rol van de tijdsbesteding aan het volgen van nieuws onderzocht.
Het onderzoek bestond uit twee fasen. Eerst werd een enquête afgenomen bij 91 Vlaamse jongeren tussen 13 en 15 jaar oud, die daarna via een app de geloofwaardigheid van twaalf nieuwsberichten moesten evalueren. Hiervan waren zes berichten foutief en ontworpen door het onderzoeksteam (beeld als voorbeeld), en zes berichten juist en non-fictief. In de tweede fase werden 16 focusgroepen afgenomen bestaande uit 103 jongeren. Er werd in groep gepraat over ervaringen, meningen en percepties rond nieuws en foutieve informatie om meer inzicht te krijgen in hun antwoorden uit de enquête.
De resultaten van deze studie toonden aan dat de digitale vaardigheden van de bevraagde jongeren niet samenhangen met het juist kunnen inschatten van de geloofwaardigheid van nieuwsberichten. Dat kan verklaard worden doordat jongeren passieve nieuwsconsumenten zijn en te weinig intrinsieke motivatie hebben op deze leeftijd om kritisch om te gaan met nieuws.
Hoewel jongeren hun eigen digitale vaardigheden als vrij goed inschatten, is het correct evalueren van nieuwsberichten een moeilijke opdracht voor hen. Zo konden ze gemiddeld voor maar twee van de twaalf nieuwsberichten de geloofwaardigheid juist inschatten. Ze zijn dus niet goed in staat foutieve van juiste informatie te onderscheiden.
Vlaamse jongeren kunnen gemiddeld voor maar 2 van de 12 nieuwsberichten de geloofwaardigheid juist inschatten. Ook juiste nieuwsberichten evalueren ze dus verkeerd.
Verder is er geen verband gevonden tussen een toegenomen nieuwsgebruik, betere digitale vaardigheden en het juister evalueren van de geloofwaardigheid van nieuws. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de bestede tijd aan het volgen van nieuws niet de kwaliteit van de aandacht weerspiegelt.
Onderwijs maakt een verschil
Een opvallend resultaat is dat de studiestroom van jongeren wél een belangrijke voorspeller vormt voor het juist kunnen inschatten van nieuwsberichten. Deze studie vormt, op dit moment, de eerste studie die aantoont dat studiestroom niet enkel significant samenhangt met digitale vaardigheden, maar ook met het werkelijk juist inschatten van de geloofwaardigheid van nieuws bij Vlaamse leerlingen in de eerste drie jaar van het secundair onderwijs. Leerlingen in het algemeen secundair onderwijs (ASO) konden beter de geloofwaardigheid van nieuwsberichten inschatten dan leerlingen in het beroepssecundair onderwijs (BSO). Leerlingen uit de A-stroom liggen hier tussenin.
Er zou geen onderscheid mogen gemaakt worden tussen studiestromen. Elke jongere is vandaag omringd met digitale toestellen en komt voor dezelfde risico’s te staan.
Deze bevindingen ondersteunen het belang van en bevelen aan om vanuit de schoolomgeving van jongeren meer in te zetten op de ontwikkeling van digitale vaardigheden en het juist omgaan met online informatie. Hierbij zou geen onderscheid mogen gemaakt worden tussen studiestromen aangezien elke jongere vandaag omringd is met digitale toestellen en voor dezelfde risico’s komt te staan. Er bestaan al veel interessante initiatieven waarvan scholen gebruik kunnen maken, maar die nu nog onbekend zijn bij hen. Daarom is het belangrijk voor scholen en beleid om initiatieven en interventies rond digitale vaardigheden en mis- en desinformatie op te volgen en eventueel te integreren in het onderwijscurriculum.
Zo kan er samen worden bijgedragen aan de ontwikkeling van nieuwsvaardige jongeren die de juiste informatiegolven nemen en op hun surfboard blijven staan.
Bibliografie
ACRL (2000). Information literacy competency standards for higher education [Brochure]. Chicago: Association of College & Research Libraries. Geraadpleegd op https://alair.ala.org/handle/11213/7668
Allcott, H., & Gentzkow, M. (2017). Social media and fake news in the 2016 election. Journal of Economic Perspectives, 31(2), 211-236. https://doi.org/10.1257/jep.31.2.211
Anderson, J., & Rainie, L. (2017). The future of truth and misinformation online. Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/internet/2017/10/19/the-future-of-truth-and…
Ashley, S., Maksl, A., & Craft, S. (2013). Developing a news media literacy scale. Journalism & Mass Communication Educator, 68(1), 7-21. https://doi.org/10.1177/1077695812469802
Aufderheide, P., & Firestone, C. M. (1993). Media literacy: A report of the national leadership conference on media literacy. Cambridge, England: Polity Press.
Bali, M. (2016, 3 februari). Knowing the difference between digital skills and digital literacies, and teaching both. International Literacy Association. Geraadpleegd op 7 april 2022, van https://www.literacyworldwide.org/blog/literacy-now/2016/02/03/knowing-….
Banaji, S., & Cammaerts, B. (2015). Citizens of nowhere land. Journalism Studies, 16(1), 115-132. https://doi.org/10.1080/1461670x.2014.890340
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. https://doi.org/10.1037/0033-295x.84.2.191
Bibliotheken Zonder Grenzen. (2021). Cyber Helden. https://www.bibzondergrenzen.be/cyberhelden/
Billiet, J., Opgenhaffen, M., Pattyn, B., & Van Aelst, P. (2018). De strijd om de waarheid. Over nepnieuws en desinformatie in de digitale mediawereld (Vol. 62). Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten; Brussel. https://lirias.kuleuven.be/retrieve/535632
Boczkowski, P. J., Mitchelstein, E., & Matassi, M. (2018). “News comes across when I’m in a moment of leisure”: Understanding the practices of incidental news consumption on social media. New Media & Society, 20(10), 3523-3539. https://doi.org/10.1177/1461444817750396
Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. Sage Publications, Inc.
Brown, S. (2022, 6 april). In Russia-Ukraine war, social media stokes ingenuity, disinformation. MIT Sloan. Geraadpleegd op 18 april 2022, van https://mitsloan.mit.edu/ideas-made-to-matter/russia-ukraine-war-social…
Bruno, G., Esposito, E., Genovese, A., & Gwebu, K. L. (2011). A critical analysis of current indexes for digital divide measurement. The Information Society, 27(1), 16-28. https://doi.org/10.1080/01972243.2010.534364
Buckingham, D. (2003). Media education: Literacy, learning and contemporary culture. Polity Press Cambridge.
Buckingham, D. (2009). The future of media literacy in the digital age: Some challenges for policy and practice. Medienimpulse, 47(2), 1-18. https://doi.org/10.21243/mi-02-09-13
Burkhardt, J. M. (2017). Combating fake news in the digital age (Vol. 53, No 8). American Library Association. https://doi.org/10.5860/ltr.53n8
Calvani, A., Fini, A., Ranieri, M., & Picci, P. (2012). Are young generations in secondary school digitally competent? A study on Italian teenagers. Computers & Education, 58(2), 797-807. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2011.10.004
Chan-Olmsted, S., & Qin, Y. S. (2020). The effect of news consumption on fake news efficacy. Journal of Applied Journalism & Media Studies, 1-19. https://doi.org/10.1386/ajms_00041_1
Chen, C., Kearney, M., & Chang, S. (2021). Belief in or identification of false news according to the Elaboration Likelihood Model. International Journal of Communication, 15, 1263-1285. Geraadpleegd op https://ijoc.org/index.php/ijoc/article/view/14804/3381
Cheung, C. M., Lee, M. K., & Rabjohn, N. (2008). The impact of electronic word‐of‐mouth. The adoption of online opinions in online customer communities. Internet Research, 18(3), 229-247. https://doi.org/10.1108/10662240810883290
Cortesi, S. C., Hasse, A., Lombana, A., Kim, S., & Gasser, U. (2020). Youth and digital citizenship+ (plus): Understanding skills for a digital world. SSRN Electronic Journal, 1-93. https://doi.org/10.2139/ssrn.3557518
Costera Meijer, I., & Groot Kormelink, T. (2015). Checking, sharing, clicking and linking: Changing patterns of news use between 2004 and 2014. Digital Journalism, 3(5), 664-679. https://doi.org/10.1080/21670811.2014.937149
Cotter, K., & Thorson, K. (2022). Judging value in a time of information cacophony: Young adults, social media, and the messiness of do-it-yourself expertise. The International Journal of Press/Politics, 27(3), 629-647. https://doi.org/10.1177/19401612221082074
Craft, S., Ashley, S., & Maksl, A. (2016). Elements of news literacy: A focus group study of how teenagers define news and why they consume it. Electronic News, 10(3), 143-160. https://doi.org/10.1177/1931243116656716
Dever, A. (2022, 21 maart). Millions are turning to TikTok for the latest on Ukraine, but can the. CU Boulder Today. Geraadpleegd op 17 april 2022, van https://www.colorado.edu/today/2022/03/18/millions-are-turning-tiktok-latest-ukraine-can-platform-be-trusted
Donoso, V., Vandenberghe, H., & D’Haenens, L. (2021). Naar een Mediawijs Vlaanderen. Institute for Media Studies. https://www.vlaanderen.be/cjm/sites/default/files/2021-05/Hoofdrapport%…
Dorjbayar, A., Van Bakel, L., Verheyden, T., & Cauwenberghs, J. (2022, 12 maart). CHECK - 13 nepverhalen over de oorlog in Oekraïne. vrtnws.be. Geraadpleegd op 17 april 2022, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/02/24/oorlog-op-social-media-opgelet-voor-de-vele-fake-beelden/
Eagly, A. H., & Chaiken, S. (1993). The psychology of attitudes. Harcourt Brace Jovanovich College Publishers. https://doi.org/10.1002/mar.4220120509
Edgerly, S., & Thorson, K. (2016). Developing media preferences in a post-broadcast democracy. In E. Thorson, M. McKinney & D. Shah D (Reds.) Political Socialization in a Media Saturated World (pp. 375-391). New York: Peter Lang Publishing.
Edgerly, S., Thorson, K., Thorson, E., Vraga, E. K., & Bode, L. (2017). Do parents still model news consumption? Socializing news use among adolescents in a multi-device world. New Media & Society, 20(4), 1263-1281. https://doi.org/10.1177/1461444816688451
ERGA. (2020). ERGA report on disinformation: Assessment of the implementation of the code of practice. https://erga-online.eu/wp-content/uploads/2020/05/ERGA-2019-report-publ…
European Commission. (2020). Code of Practice on Disinformation. Shaping Europe’s Digital Future. https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/code-practice-disinfo…
Europese Commissie. (2007). Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's - Een Europese aanpak van mediageletterdheid in de digitale omgeving. Geraadpleegd op https://eurlex.europa.eu/legal-content/
Europese Commissie. (2021). Programma Digitaal Europa. https://ec.europa.eu/info/funding-tenders/find-funding/eu-funding-progr…
Europese Commissie. (2022). Wet inzake digitale diensten: Commissie is ingenomen met het politieke akkoord over regels die zorgen voor meer veiligheid en verantwoordingsplicht online. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/nl/ip_22_2545
Eynon, R., & Geniets, A. (2016). The digital skills paradox: How do digitally excluded youth develop skills to use the internet? Learning, Media and Technology, 41(3), 463-479. https://doi.org/10.1080/17439884.2014.1002845
Farkas, J., & Schou, J. (2018). Fake news as a floating signifier: Hegemony, antagonism, and the politics of falsehood. Javnost - The Public, 25(3), 298-314. https://doi.org/10.1080/13183222.2018.1463047
Fletcher, R., & Nielsen, R. K. (2017). Are people incidentally exposed to news on social media? A comparative analysis. New Media & Society, 20(7), 2450-2468. https://doi.org/10.1177/1461444817724170
Galan, L., Osserman, J., Parker, T., Taylor, M., & Flamingo. (2019, september). How young people consume news and the implications for mainstream media. Reuters Institute for the Study of Journalism. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/our-research/how-young-peopl…
Gann, B. (2020). Combating digital health inequality in the time of coronavirus. Journal of Consumer Health on the Internet, 24, 278-284. https://doi.org/10.1080/15398285.2020.1791670
Gasser, U., & Cortesi, S. (2017). Children’s rights and digital technologies: Introduction to the discourse and some meta-observations. In M. D. Ruck, M. Peterson-Badali & M. Freeman (Eds.), Handbook of children’s rights: Global and multidisciplinary perspectives (pp. 417-436). Routledge. Geraadpleegd op http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2768168
Geers, S., Boukes, M., & Moeller, J. (2020). Bridging the gap? The impact of a media literacy educational intervention on news media literacy, political knowledge, political efficacy among lower-educated youth. Journal of Media Literacy Education, 12(2), 41-53. https://doi.org/10.23860/jmle-2020-12-2-4
Gonzales, A. (2016). The contemporary US digital divide: From initial access to technology maintenance. Information, Communication & Society, 19(2), 234-248. https://doi.org/10.1080/1369118x.2015.1050438
Groot Kormelink, T., & Costera Meijer, I. (2019). A user perspective on time spent: Temporal experiences of everyday news use. Journalism Studies, 21(2), 271-286. https://doi.org/10.1080/1461670x.2019.1639538
Gui, M., & Argentin, G. (2011). Digital skills of internet natives: Different forms of digital literacy in a random sample of northern Italian high school students. New Media & Society, 13(6), 963-980. https://doi.org/10.1177/1461444810389751
Haddon, L., Cino, D., Doyle, M.-A., Livingstone, S., Mascheroni, G., & Stoilova, M. (2020). Children’s and young people’s digital skills: A systematic evidence review. Leuven: ySKILLS. (https://zenodo.org/record/4274654#.YSjl74gzZPZ)
Hadland, A., Borges-Rey, E., & Cameron, J. (2017). Mobile phones and the news: How UK mainstream news broadcasting is stalling the video revolution. Convergence, 25, 428-448. https://doi.org/10.1177/1354856517703964
Hague, C., & Williamson, B. (2009). Digital participation, digital literacy and school subjects. Futurelab 8(10), 1-28. Geraadpleegd op http://www.futurelab.org.uk/projects/digital-participation
Hainscho, T. (2022). Calling the news fake: The underlying claims about truth in the post-truth era. Philosophy & Social Criticism, 1-12. https://doi.org/10.1177/01914537211066854
Hargittai, E. (2002). Second-level digital divide: Differences in people’s online skills. First Monday, 7(4), 1-20. https://doi.org/10.5210/fm.v7i4.942
Hayes, A. F. (2022). Introduction to mediation, moderation and conditional process analysis (3de editie). Guilford Publications.
Helsper, E. (2018, 11 december). A broader understanding of digital skills is needed for a more equal future [Blog post]. Geraadpleegd op https://blogs.lse.ac.uk/medialse/2018/12/11/a-broader-understanding-of-…
Helsper, E. J., & Eynon, R. (2013). Pathways to digital literacy and engagement. European Journal of Communication, 28(6), 1-24. Geraadpleegd op http://eprints.lse.ac.uk/51248/1/__libfile_REPOSITORY_Content_Helsper,%20E_Pathways%20to%20digital%20literacy_Helsper_Pathways%20digital%20literacy_2013.pdf
Helsper, E. J., Schneider, L. S., van Deursen, A. J. A. M., & van Laar, E. (2020). The youth Digital Skills Indicator: Report on the conceptualisation and development of the ySKILLS digital skills measure. Leuven: ySKILLS. (https://zenodo.org/record/4608010#.YSjl3IgzZPY)
Hinduja, S., & Patchin, J. W. (2017). Cultivating youth resilience to prevent bullying and cyberbullying victimization. Child Abuse & Neglect, 73, 51-62. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2017.09.010
International Telecommunication Union (ITU). (2018). Measuring the information society report. ITU Publications. https://www.itu.int/pub/D-IND-ICTOI
Iordache, C., Mariën, I., & Baelden, D. (2017). Developing digital skills and competences: A quick-scan analysis of 13 digital literacy models. Italian Journal of Sociology of Education, 9(1), 6-30. https://doi.org/10.14658/pupj-ijse-2017-1-2
Ivanović, M. (2014). Development of media literacy – an important aspect of modern education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 149, 438-442. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.08.284
Jang, S. M., & Kim, J. K. (2018). Third person effects of fake news: Fake news regulation and media literacy interventions. Computers in Human Behavior, 80, 295-302. https://doi.org/10.1016/j.chb.2017.11.034
Jankowski, N. W. (2018). Researching fake news: A selective examination of empirical studies. Javnost - The Public, 25(1-2), 248-255. https://doi.org/10.1080/13183222.2018.1418964
Jenkins, H., Purushotma, R., Weigel, M., Clinton, K., & Robison, A. J. (2009). Confronting the challenges of participatory culture: Media education for the 21st century. The MIT Press.
Jeong, S. H., Cho, H., & Hwang, Y. (2012). Media literacy interventions: A meta-analytic review. Journal of Communication, 62(3), 454-472. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2012.01643.x
Jones-Jang, S. M., Mortensen, T., & Liu, J. (2021). Does media literacy help identification of fake news? Information literacy helps, but other literacies don’t. The American Behavioral Scientist, 65(2), 371-388. https://doi.org/10.1177/0002764219869406
Joris, G., Grove, F. D., Van Damme, K., & De Marez, L. (2021). Appreciating news algorithms: Examining audiences’ perceptions to different news selection mechanisms. Digital Journalism, 9(5), 589-618. https://doi.org/10.1080/21670811.2021.1912626
Katz, E., & Lazarsfeld, P. F. (1955). Personal influence: The part played by people in the flow of mass communications. Glencoe (Ill.): Free press.
Kim, H., & Yang, J. (2016). A meta-analysis of effects of smartphone addiction prevention program for adolescents. Social Science Research Review, 32(1), 259-281. https://doi.org/10.18859/ssrr.2016.02.32.1.259
Kleemans, M., & Eggink, G. (2016). Understanding news: The impact of media literacy education on teenagers’ news literacy. Journalism Education, 5(1), 74-88.
Koltay, T. (2011). The media and the literacies: media literacy, information literacy, digital literacy. Media, Culture & Society, 33(2), 211-221. https://doi.org/10.1177/0163443710393382
Koning Boudewijnstichting. (2020, 28 augustus). Vier Belgen op tien riskeren digitale uitsluiting: Digitale ongelijkheid vergroot sociale ongelijkheid [Persbericht]. Geraadpleegd op https://www.kbs-frb.be/nl/Newsroom/Press-releases/2020/20200828NDBarDig…
Ku, K. Y., Kong, Q., Song, Y., Deng, L., Kang, Y., & Hu, A. (2019). What predicts adolescents’ critical thinking about real-life news? The roles of social media news consumption and news media literacy. Thinking Skills and Creativity, 33, 1-12. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2019.05.004
Lavie, N. (2010). Attention, distraction, and cognitive control under load. Current Directions in Psychological Science, 19(3), 143-148. https://doi.org/10.1177/0963721410370295
Lazarsfeld, P. F., Berelson, B., & Gaudet, H. (1944). The people’s choice: How the voter makes up his mind in a presidential campaign. Duell, Sloan and Pearce.
Lazer, D. M. J., Baum, M. A., Benkler, Y., Berinsky, A. J., Greenhill, K. M., Menczer, F., Metzger, M. J., Nyhan, B., Pennycook, G., Rothschild, D., Schudson, M., Sloman, S. A., Sunstein, C. R., Thorson, E. A., Watts, D. J., & Zittrain, J. L. (2018). The science of fake news. Science, 359(6380), 1094-1096. https://doi.org/10.1126/science.aao2998
Leung, L., & Lee, P. S. (2012). The influences of information literacy, internet addiction and parenting styles on internet risks. New Media & Society, 14(1), 117-136. https://doi.org/10.1177/1461444811410406
Leurs, K. H. A. (2020). Journalistiek, ‘nepnieuws’ & desinformatie: handboek voor journalistiek onderwijs. Geraadpleegd op https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000374331
Livingstone, S., Mascheroni, G., & Stoilova, M. (2021). The outcomes of gaining digital skills for young people’s lives and wellbeing: A systematic evidence review. New Media & Society, 1-27. https://doi.org/10.1177/14614448211043189
Lukyanenko, R., & Parsons, J. (2015). Information quality research challenge: Adapting information quality principles to User-Generated content. Journal of Data and Information Quality, 6(1), 1-3. https://doi.org/10.1145/2723166
Machackova, H., Blaya, C., Bedrosova, M., Smahel, D., & Staksrud, E. (2020). Children’s experiences with cyberhate. London. https://doi.org/10.21953/lse.zenkg9xw6pua
Maksl, A., Craft, S., Ashley, S., & Miller, D. (2016). The usefulness of a news media literacy measure in evaluating a news literacy curriculum. Journalism & Mass Communication Educator, 72(2), 228-241. https://doi.org/10.1177/1077695816651970
Malik, M., Cortesi, S., & Gasser, U. (2013). The challenges of defining “news literacy”. SSRN Electronic Journal, 1-13. https://doi.org/10.2139/ssrn.2342313
Marchi, R. (2012). With Facebook, blogs, and fake news, teens reject journalistic “objectivity”. Journal of Communication Inquiry, 36(3), 246-262. https://doi.org/10.1177/0196859912458700
Mariën, I., & Brotcorne, B. (2020). Barometer digitale inclusie 2020. Geraadpleegd op https://www.expoo.be/sites/default/files/atoms/files/2020_Barometer%20D…
McCombs, M., Holbert, L., Kiousis, S., & Wanta, W. (2011). The news and public opinion: Media effects on civic life (1ste editie). Polity.
McDougall, J. (2019). Media literacy versus fake news. Medijske studije, 10(19), 29-45. https://doi.org/10.20901/ms.10.19.2
McDougall, J., Zezulkova, M., Van Driel, B., & Sternadel, D. (2018). Teaching media literacy in Europe: Evidence of effective school practices in primary and secondary education. NESET. https://doi.org/10.2766/613204
Mediawijs. (2013). Mediawijs wijst de weg in de digitale wereld. Geraadpleegd op 17 mei 2022, van https://www.mediawijs.be/nl
Mediawijs. (2021, 1 september). Propaganda. https://www.mediawijs.be/nl/dossiers/propaganda
Metzger, M. J., Flanagin, A. J., & Medders, R. B. (2010). Social and heuristic approaches to credibility evaluation online. Journal of Communication, 60(3), 413-439. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2010.01488.x
Mihailidis, P., & Thevenin, B. (2013). Media literacy as a core competency for engaged citizenship in participatory democracy. American Behavioral Scientist, 57(11), 1611-1622. https://doi.org/10.1177/0002764213489015
Mihailidis, P., & Viotty, S. (2017). Spreadable spectacle in digital culture: Civic expression, fake news, and the role of media literacies in “Post-Fact” society. American Behavioral Scientist, 61(4), 441-454. https://doi.org/10.1177/0002764217701217
Molyneux, L. (2018). Mobile news consumption. Digital Journalism, 6(5), 634-650. https://doi.org/10.1080/21670811.2017.1334567
Naeem, S. B., Bhatti, R., & Khan, A. (2021). An exploration of how fake news is taking over social media and putting public health at risk. Health Information & Libraries Journal, 38(2), 143-149. https://doi.org/10.1111/hir.12320
Newman, N., Fletcher, R., Schulz, A., Andi, S., Robertson, C. T., & Nielsen, R. K. (2021). Digital news report 2021. Reuters Institute. https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/digital-news-report/2021
O’Connor, C., & Joffe, H. (2020). Intercoder reliability in qualitative research: Debates and practical guidelines. International Journal of Qualitative Methods, 19, 1-13. https://doi.org/10.1177/1609406919899220
Oeldorf-Hirsch, A. (2018). The role of engagement in learning from active and incidental news exposure on social media. Mass Communication and Society, 21(2), 225-247. https://doi.org/10.1080/ 15205436.2017.1384022
Okoshi, T., Ramos, J., Nozaki, H., Nakazawa, J., Dey, A. K., & Tokuda, H. (2015). Reducing users’ perceived mental effort due to interruptive notifications in multi-device mobile environments. Proceedings of the 2015 ACM International Joint Conference on Pervasive and Ubiquitous Computing, 475-486. https://doi.org/10.1145/2750858.2807517
Onderwijs Vlaanderen. (z.d.). Het voltijds gewoon secundair onderwijs. Geraadpleegd op 18 mei 2022, van https://onderwijs.vlaanderen.be/het-voltijds-gewoon-secundair-onderwijs
Palfrey, J., & Gasser, U. (2008). Born digital: Understanding the first generation of digital natives. Basic Books.
Park, C., Lim, J., Kim, J., Lee, S., & Lee, D. (2017). Don’t bother me. I’m socializing! A breakpoint-based smartphone notification system. Proceedings of the 2017 ACM Conference on Computer Supported Cooperative Work and Social Computing, 541-554. https://doi.org/10.1145/2998181.2998189
Patterson, T. E. (2013). Informing the news. Vintage.
Pearce, S. C., & Rodgers, J. (2020). Social media as public journalism? Protest reporting in the digital era. Sociology Compass, 14(12), 1-14. https://doi.org/10.1111/soc4.12823
Petty, R. E., & Cacioppo, J. T. (1986). The elaboration likelihood model of persuasion. Advances in Experimental Social Psychology, 19, 123-205. https://doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60214-2
Poelmans, S., Truyen, F., & Stockman, C. (2012). ICT skills and computer self-efficacy of higher education students. INTED2012 Proceedings 6th International Technology, Education and Development Conference, 1123-1132. https://lirias.kuleuven.be/retrieve/179748
Porat, E., Blau, I., & Barak, A. (2018). Measuring digital literacies: Junior high-school students’ perceived competencies versus actual performance. Computers & Education, 126, 23-36. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2018.06.030
Potter, W. J. (2010). The state of media literacy. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 54(4), 675-696. https://doi.org/10.1080/08838151.2011.521462
Rekenhof. (2020). Verslag aan het Vlaams Parlement: Stimuleren van mediawijsheid bij kwetsbare groepen. Geraadpleegd op http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1530796
Roose, H., & Meuleman, B. (2017). Methodologie van de sociale wetenschappen. Een inleiding. Academia Press.
Savin-Baden, M., & Major, C. H. (2013). Qualitative research. Routledge.
Scheerder, A., van Deursen, A. J. A. M., & van Dijk, J. A. (2017). Determinants of Internet skills, uses and outcomes. A systematic review of the second- and third-level digital divide. Telematics and Informatics, 34(8), 1607-1624. https://doi.org/10.1016/j.tele.2017.07.007
Schreier, M. (2013). Qualitative content analysis in practice. Sage.
Sevenhant, R., Stragier, J., De Marez, L., & Schuurman, D. (2022). Imec digimeter 2021: Digitale trends in Vlaanderen. Imec. Geraadpleegd op https://www.imec.be/nl/vlaamse-innovatiemotor/kennisuitwisseling/techme…
Shearer, E., & Matsa, K. E. (2018). News use across social media platforms 2018. Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/journalism/2018/09/10/news-use-across-socia…
Shu, K., Wang, S., & Liu, H. (2018, 10-12 april). Understanding user profiles on social media for fake news detection. IEEE Conference on Multimedia Information Processing and Retrieval (MIPR), Miami, Florida, Verenigde Staten. https://doi.org/10.1109/mipr.2018.00092
Shu, K., Wang, S., Lee, D., & Liu, H. (2020). Disinformation, misinformation, and fake news in social media (1st ed.). Springer Publishing. https://doi.org/10.35951/v3i1.109
Silveira, P. (2020, 2-4 maart). Fake news consumption through social media platforms and the need for media literacy skills: a real challenge for z generation. 14th International Technology, Education and Development Conference, Valencia, Spanje. https://doi.org/10.21125/inted.2020.1063
Spence, P. R., Lachlan, K. A., Edwards, A., & Edwards, C. (2015). Tweeting fast matters, but only if I think about it: Information updates on social media. Communication Quarterly, 64, 55-71. https://doi.org/10.1080/01463373.2015.1100644
Srivastava, V., & Kalro, A. D. (2019). Enhancing the helpfulness of online consumer reviews: The role of latent (content) factors. Journal of Interactive Marketing, 48, 33-50. https://doi.org/10.1016/j.intmar.2018.12.003
Stanovich, K. E. (2009). What intelligence tests miss. The psychology of rational thought. Yale University Press.
Statbel. (2022, maart). ICT-gebruik in huishoudens. https://statbel.fgov.be/nl/themas/huishoudens/ict-gebruik-huishoudens#n…
Sterrett, D., Malato, D., Benz, J., Kantor, L., Tompson, T., Rosenstiel, T., Sonderman, J., & Loker, K. (2018). Who shared it?: Deciding what news to trust on social media. Digital Journalism, 7(6), 783-801. https://doi.org/10.1080/21670811.2019.1623702
Strauss, A. L. (1987). Qualitative analysis for social scientists. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511557842
Sussman, S. W., & Siegal, W. S. (2003). Informational influence in organizations: An integrated approach to knowledge adoption. Information Systems Research, 14(1), 47-65. https://doi.org/10.1287/isre.14.1.47.14767
Sveningsson, M. (2015). “It’s only a pastime, really”: Young people’s experiences of social media as a source of news about public affairs. Social Media + Society, 1(2), 1-11. https://doi.org/10.1177/2056305115604855
Tamboer, S. L., Kleemans, M., & Daalmans, S. (2022). ‘We are a neeeew generation’: Early adolescents’ views on news and news literacy. Journalism, 23(4), 806-822. https://doi.org/10.1177/1464884920924527
Turcotte, J., York, C., Irving, J., Scholl, R. M., & Pingree, R. J. (2015). News recommendations from social media opinion leaders: Effects on media trust and information seeking. Journal of Computer-Mediated Communication, 20(5), 520-535. https://doi.org/10.1111/jcc4.12127
Valenzuela, S., Halpern, D., Katz, J. E., & Miranda, J. P. (2019). The paradox of participation versus misinformation: Social media, political engagement, and the spread of misinformation. Digital Journalism, 7(6), 802-823. https://doi.org/10.1080/21670811.2019.1623701
Van Damme, K., Janssens, C., & Vanhenden, W. (2022). Nieuwsbarometer 2022. Arteveldehogeschool. https://www.arteveldehogeschool.be/onderzoek/communicatie-media-en-desi…
Van der Linden, S., Roozenbeek, J., Maertens, R., Basol, M., Kacha, O., Rathje, S., & Steenbuch Traberg, C. (2021). How can psychological science help counter the spread of fake news? The Spanish Journal of Psychology, 24(25), 1-9. https://doi.org/10.1017/SJP.2021.23
van Deursen, A. J. A. M., & Helsper, E. J. (2015). The third-level digital divide: Who benefits most from being online? Communication and Information Technologies Annual, 10, 29-52. https://doi.org/10.1108/s2050-206020150000010002
van Deursen, A. J. A. M., & Helsper, E. J. (2017). Collateral benefits of Internet use: Explaining the diverse outcomes of engaging with the Internet. New Media & Society, 20(7), 2333-2351. https://doi.org/10.1177/1461444817715282
van Deursen, A. J. A. M., & van Dijk, J. A. (2018). The first-level digital divide shifts from inequalities in physical access to inequalities in material access. New Media & Society, 21(2), 354-375. https://doi.org/10.1177/1461444818797082
van Deursen, A. J. A. M., & van Dijk, J. A. G. M. (2014). Digital skills: Unlocking the information society (1ste editie). Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9781137437037
van Dijck, J., Poell, T., & de Waal, M. (2018). The Platform Society. Public Values in a Connective World. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780190889760.001.0001
Vandendriessche, K., Steenberghs, E., Matheve, A., Georges, A., & De Marez, L. (2021). Imec.digimeter 2020: Digitale trends in Vlaanderen. Imec. Geraadpleegd op https://www.imec.be/nl/vlaamse-innovatiemotor/kennisuitwisseling/techme…
Vandoninck, S., D’Haenens, L., & Roe, K. (2013). Online risks: Coping strategies of less resilient children and teenagers across Europe. Journal of Children and Media, 7(1), 60-78. https://doi.org/10.1080/17482798.2012.739780
Vanhaelewyn, B., Waeterloos, C., Joris, G., Ponnet, K., Martens, M., De Wolf, R., & De Leyn, T. (2020). Onderzoeksrapport Apestaartjaren: De digitale leefwereld van jongeren. Mediaraven. Geraadpleegd op https://www.apestaartjaren.be/
Vanwynsberghe, H., Joris, G., Waeterloos, C., Anrijs, S., Vanden Abeele, M., Ponnet, K., De Wolf, R., Van Ouytsel, J., Van Damme, K., Vissenberg, J., D’Haenens, L., Zenner, E., Peters, E., De Pauw, S., Frissen, L., Schreuer, C. (2022). Onderzoeksrapport Apestaartjaren: De digitale leefwereld van kinderen en jongeren. Mediaraven. Geraadpleegd op https://www.apestaartjaren.be/
Vanwynsberghe, H., Linten, K., Zwanenburg, T., & Herman, J. (2021). MediaNest cijfers 2021. Onderzoek in Vlaanderen naar het mediagebruik en de mediawijsheid van 0- tot 18-jarigen en hun ouders. https://assets.medianest.be/2021-03/medianest_cijfers_2021.pdf
Vissenberg, J., & d'Haenens, L. (2020). “I sometimes have doubts about the news on Facebook”: Adolescents’ encounters with fake news on the internet. Jurnal Komunikasi Indonesia, 9(2), 64-70. https://doi.org/10.7454/jki.v9i2.12764
Vlaamse regering. (2017). Strategisch plan Geletterdheid 2017-2024. www.vlaanderen.be. Geraadpleegd op https://www.vlaanderen.be/publicaties/strategisch-plan-geletterdheid-20…
Vorderer, P., Krömer, N., & Schneider, F. M. (2016). Permanently online - Permanently connected: Explorations into university students’ use of social media and mobile smart devices. Computers in Human Behavior, 63, 694-703. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.05.085
Vosoughi, S., Roy, D., & Aral, S. (2018). The spread of true and false news online. Science, 359(6380), 1146-1151. https://doi.org/10.1126/science.aap9559
Vraga, E. K., Tully, M., Maksl, A., Craft, S., & Ashley, S. (2021). Theorizing news literacy behaviors. Communication Theory, 31(1), 1-21. https://doi.org/10.1093/ct/qtaa005
Wall, M. (2015). Citizen journalism: Aretrospective on what we know, an agenda for what we don’t. Digital Journalism, 3(6), 797-813. https://doi.org/10.1080/ 21670811.2014.1002513
Wardle, C. (2019). Understanding information disorder. New York. Geraadpleegd op https://firstdraftnews.org/wp-content/uploads/2019/10/Information_Disor…
Wardle, C., & Derakhshan, H. (2017). Information disorder: Toward an interdisciplinary framework for research and policy making. Strasbourg. Geraadpleegd op https://edoc.coe.int/en/media/7495-information-disorder-toward-an-interdisciplinary-framework-for-research-and-policy-making.html
Warren, M. (2007). The digital vicious cycle: Links between social disadvantage and digital exclusion in rural areas. Telecommunications Policy, 31(6-7), 374-388. https://doi.org/10.1016/j.telpol.2007.04.001
Wei, K. K., Teo, H. H., Chan, H. C., & Tan, B. C. Y. (2011). Conceptualizing and testing a social cognitive model of the digital divide. Information Systems Research, 22(1), 170-187. https://doi.org/10.1287/isre.1090.0273
Winter, S., Metzger, M. J., & Flanagin, A. J. (2016). Selective use of news cues: A Multiple-Motive perspective on information selection in social media environments. Journal of Communication, 66(4), 669-693. https://doi.org/10.1111/jcom.12241
Wohn, D. Y., & Bowe, B. J. (2016). Micro agenda setters: The effect of social media on young adults’ exposure to and attitude toward news. Social Media + Society, 2(1), 1-12. https://doi.org/10.1177/2056305115626750
Wu, L., Morstatter, F., Carley, K. M., Liu, H. (2019). Misinformation in social media: Definition, manipulation, and detection. ACM SIGKDD Explorations Newsletter, 21, 80-90. https://doi.org/10.1145/3373464.3373475
Yang, J., & Tian, Y. (2021). “Others are more vulnerable to fake news than I am”: Third-person effect of COVID-19 fake news on social media users. Computers in Human Behavior, 125, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.chb.2021.106950
You, Y., & Joshi, A. M. (2020). The impact of user-generated content and traditional media on customer acquisition and retention. Journal of Advertising, 49(3), 213-233. https://doi.org/10.1080/00913367.2020.1740631
Yu, R. P. (2021). How types of Facebook users approach news verification in the mobile media age: Insights from the dual-information-processing model. Mass Communication and Society, 24(2), 233-258. https://doi.org/10.1080/15205436.2020.1839104
Zhou, X., & Zafarani, R. (2020). A survey of fake news: Fundamental theories, detection methods, and opportunities. ACM Computing Surveys, 53(5), 1-40. https://doi.org/10.1145/3395046
