In totaal zijn zo’n 2000 Oekraïense kinderen ingeschreven in Vlaamse scholen, waaronder een 550-tal kleuters. Elk jaar ontvangen West-Vlaamse scholen kleuters van wie hun moedertaal niet het Nederlands is. De Vrije Kleuterschool Westdiep in Oostende telt negentien verschillende nationaliteiten en zo’n dertig thuistalen. Er komen ook kinderen uit oorlogsgebieden die enkel de moedertaal spreken, en dat kan een uitdaging zijn voor de school. Maar ze zoeken oplossingen.
De Vrije Kleuterschool Westdiep in Oostende. (Foto: Latifa Gueddas)
Derdejaarsstudente Journalistiek aan Howest in Kortrijk onderzocht hoe dat de taalontwikkeling verloopt van het Nederlands van anderstalige kleuters waarvan de ouders die taal niet machtig zijn. Het onderzoek bekijkt het werkveld van dichtbij en komt te weten hoe de toekomstige leerkrachten voorbereid worden op de stijgende cijfers van het aantal anderstaligen in Vlaamse scholen.
Meertaligheid kan niet onderschat worden, want onderweg zullen er verschillende problemen optreden. Het kind heeft een taalachterstand, de communicatie met de ouders verloopt stroef, de kleuter spreekt geen enkele taal vlot, de kleuterleerkrachten hebben geen ervaring met anderstaligen…
De Vrije Kleuterschool Westdiep in Oostende zoekt naar oplossingen. Ze hebben een ‘startersklas’. Dat is een klas voor kinderen om de basiswoordenschat in het Nederlands bij te benen of aan te leren. Na een jaar, kunnen ze overstappen naar het derde kleuter of het eerste leerjaar. “Bij mij zijn er heel veel verschillende niveaus. Ik heb kinderen van vier, vijf, zes en zeven jaar. Er zijn ook anderstalige nieuwkomers die qua leeftijdsniveau normaal in het eerste leerjaar moeten zitten, maar waarvan we merken dat ze absoluut geen schoolervaring hebben en verloren zouden zijn in het eerste leerjaar, dus komen ze toch ook in de derde kleuterklas om hen in een jaar tijd heel veel aan te leren,” vertelt juf Silke Snoeck.
Bieke Finet, lector in de lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs aan de Howest in Brugge:“Een kleuter is veel meer dan enkel ‘het anderstalig kind’. Je moet anderstaligheid niet als een probleem zien, maar als een sterkte. Het is de bedoeling om het kind verder te brengen in zijn ontwikkeling volgens zijn of haar noden, en dat is bij alle kinderen anders.”
Sinds schooljaar 2021-2022 leggen de kinderen van de derde kleuterklas ook de Koalatest af. Hierbij meten ze de taal om daarna te beslissen of ze de stap naar het eerste leerjaar kunnen zetten. De screening bestaat uit zoek-, kies- en doe-opdrachten. Maar leerkrachten en taalexperts zijn er kritisch over, aangezien het een momentopname is en geen rekening houdt met andere vaardigheden die even belangrijk zijn.
De Vlaamse overheid heeft in februari 2022 de resultaten van een steekproef van de Koalatest bekendgemaakt. Het gaat om ongeveer een op vijf scholen. Daaruit blijkt dat 85 procent van de Vlaamse, vijfjarige kleuters het Nederlands voldoende beheerst om naar het lager onderwijs te gaan. Voor de taalondersteuning maakt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) jaarlijks 12 miljoen euro vrij. Verschillende onderzoekers zijn volop bezig om ‘taalintegratietrajecten’ te ontwikkelen.
Buyse, S. (2021, November 15). (L. Gueddas, Interviewer)
Delarue, S. (2018). 10 cruciale inzichten over. Fons. Opgehaald van http://www.tijdschriftfons.be/.
Delarue, S. (2018). Tien cruciale inzichten over meertaligheid en taalverwerving. Fons, 41-43.
Delarue, S. (2021, augustus 26). Taalscreening bij Kleuters. Visie, p. 15.
Eetvelde, R. V. (2021, november 15). (L. Gueddas, Interviewer)
Finet, B. (2022, april 1). (L. Guedas, Interviewer)
Loman, J., Vandommele, G., Vandoninck, S., & Koch, E. (2021, juni 30). Koala Handleiding. België.
Meertaligheid.be. (2021, februari 19). Opgehaald van https://www.youtube.com/watch?v=a5U-xNo94nk
Nezaj, A. (2022, mei 3). (L. Gueddas, Interviewer)
Prof. dr. Schaerlaekens, A. (2021). De taalontwikkeling van het kind. Noordhoff Uitgevers.
Snoeck, S. (2022, mei 3). (L. Gueddas, Interviewer)
Souvagie, V. (2022, mei 3). (L. Gueddas, Interviewer)
Taalcanon. (2017, juni 2). Opgehaald van https://www.youtube.com/watch?v=FMeghIVMOyg
Vlaanderen. (sd). Opgehaald van Vlaanderen.be: https://www.vlaanderen.be/naar-de-kleuterklas
Westdiep. (sd). westdiepkleuter.be. Opgehaald van westdiepkleuter.be: https://westdiepkleuter.be/