Wie op Facebook, Instagram of Twitter zit, leest ongetwijfeld wel eens iets over het klimaat, de oorlog, seksisme, racisme, geweld, enzovoort. Dit brengt onbewust heel veel emoties met zich mee. Hoewel emoties vaak als iets uiterst persoonlijk zijn afgewimpeld, worden ze net vaker getriggerd door onze identiteit. Content op sociale media maakt ons “weodend” als we ons erin kunnen herkennen en het onze waarden raakt. En net die content delen we graag.
Je zult het wel herkennen. Je leest een post op Facebook over nog een oorlogsbombardement of je ziet een Instagramstory over ongelijkheid en begint te koken van woede. “Hoe kan dit in 2022 nog gebeuren?” Je beslist om er een kwade emoji op te reageren of het bericht te delen op jouw profiel. Steeds vaker komen we met deze soort ‘morele content’ in aanraking online. Dergelijke posts, stories en tweets kaarten maatschappelijke problemen aan in de vorm van een opiniestuk, afbeeldingen of video’s met quotes en hashtags.
Morele content triggert onze emoties meer dan dat we zouden denken. Maar doordat het vaak zo onbewust is, wordt er weinig aandacht geschonken aan waarom we dit doen. Dit heeft VUB-studente Joanna Beeckmans beter willen begrijpen. Zij liet voor haar thesis 15 jongvolwassenen een week lang hun emoties bijhouden die ze door sociale media voelden. Daaruit blijkt dat berichten die ons persoonlijk raken of de personen raken waarmee we ons vereenzelvigen ons veel meer kwaad maken. We zullen deze berichten dan ook sneller delen om bewustzijn te creëren over de dingen die wij belangrijk vinden. We delen dus net graag wat ons het meeste raakt.
GEN Z HEEFT EEN STERKE MENING
Gen Z, de leeftijdsgroep van tieners en jongvolwassenen tot 25 jaar, zit niet alleen het vaakst op sociale media maar deelt hier ook het meest hun mening over sociale problematieken. Ze posten een afbeelding met een quote op, delen een krantenartikel met emoji’s bij of tweeten een provocerende hashtag. Ze doen zo mee aan wat slacktivisme wordt genoemd. Ze nemen passief deel aan een vorm van activisme maar dat zich beperkt tot de grenzen van de online wereld.
Waarom doen ze dit eigenlijk? Een onderzoek uit Amerika toonde in 2017 aan dat tweets met moreel emotionele woorden zoals schuld, haat, protest20 keer meer geretweet worden dan tweets die neutrale woorden gebruiken. Ook voormalig Amerikaanse president Donald Trump maakte hier gretig gebruik van om aan populariteit te winnen en stemmen te ronselen van zijn tegenkandidate Hillary Clinton. Zo bleek dat Liberale kiezers zich meer tot andere woorden en meningen aangetrokken voelen online dan Conservatieve kiezers. Onze identiteit bepaalt dus welke emoties we voelen bij welke content en of we deze zullen delen. “Ik wou daarom graag nagaan bij jonge gebruikers met verschillende sociale achtergronden welke emoties zij ervaren als ze morele content lezen en delen en hoe dit onderling verschilt”, beschrijft Joanna Beeckmans.
ONRECHTVAARDIGHEID TRIGGERT ONZE EMOTIES
Voor dit onderzoek moesten 18 tot 25 jarigen van verschillende leeftijden, gender en met diverse seksuele, politieke, religieuze voorkeuren een week lang een digitaal dagboek bijhouden. Hierin moesten ze alles wat ze zagen op sociale media over maatschappelijke kwesties neerschrijven en hun emoties beschrijven. De week erna overliep ze met elk van hen dit dagboek en konden ze dieper ingaan op bepaalde emoties.
Elke deelnemer gaf aan meer emoties te ervaren dan ze hadden verwacht. Wat opviel was dat mannen dit een moeilijkere opgave bleken te vinden dan vrouwen. Dit is deels te wijten aan de sociale verwachting dat vrouwen emotioneler zouden zijn dan mannen en dat we het voelen en uiten van emoties eerder als iets negatiefs zien. Het dagboek bijhouden vormde op zich dus een moment van reflectie. Vervolgens gaf elke persoon aan kwaad te zijn geworden die week. Het gevoel dat er iets onrechtvaardigs gebeurt in de wereld is een sterke trigger. Morele content waarin ze zich door een persoonlijke ervaring kunnen herkennen of die hun vrienden, familie en identiteit raakt, raakt hen ook. Voornamelijk zij uit minderheidsgroepen voelden veel woede als ze iets zagen over homofobie, vrouwonvriendelijkheid of racisme. Zij ervaren intensere woede omdat ze zich in het slachtoffer kunnen plaatsen.
IK VOEL DUS IK DEEL
Woede diende meermaals als positieve emotie. Het doorprikt de bubbel dat de wereld toch niet zo verdraagzaam is. Het zet hen aan om actie ertegen te ondernemen zoals het delen van die morele content. Om die negatieve emoties de baas te zijn, gaven sommigen aan hun sociale-mediagebruik wel eens te beperken of bepaalde pagina’s te ontvolgen. Net zoals een (sociale) batterij, moet deze af en toe worden opgeladen.
Daarbij is het wel belangrijk om aandacht te besteden aan eventuele neveneffecten. “Het kan gevaarlijk zijn om enkel pagina’s te volgen die de eigen mening versterkt en deze te delen. Het is volkomen normaal dat bepaalde content ons meer raakt door een verbondenheidsgevoel, maar het mag ons niet aanzetten om geen begrip meer te hebben voor andere meningen. Net daarom is het belangrijk om jonge gebruikers bewust te leren omgaan met deze emoties op sociale media”, benadrukt Joanna Beeckmans. Het lezen over bepaalde maatschappelijke kwesties en hierover discussiëren en reflecteren is dan weer wel iets positiefs. Velen gaven dan ook aan de morele content als alternatieve nieuwsbron te gebruiken naast de mainstream, online nieuwskanalen. Sommigen ervaarden ook positieve emoties zoals empathie en trots.
Het zien van morele content wekt dus vaak onbewust negatieve emoties op zoals woede of onbegrip naar anderen toe. Toch vormt het een belangrijk instrument voor jonge gebruikers om bewustzijn over belangrijke maatschappelijke kwesties te creëren en met de wereld te delen. Het is dus belangrijk dat we de emoties die we op sociale media ervaren beter leren begrijpen. Voor onszelf, maar ook om meer inzicht en respect te hebben voor de emoties en meningen van anderen.
Aiello, L. M., Barrat, A., Schifanella, R., Cattuto, C., Markines, B., & Menczer, F. (2012). Friendship prediction and homophily in social media. ACM Transactions on the Web, 6(2), 9:1-9:33. https://doi.org/10.1145/2180861.2180866
Albright, J. N., & Hurd, N. M. (2021). Associations between emotional responses to the Trump presidency and activism among underrepresented college students. Journal of Community Psychology, 49(7), 2298–2315. https://doi.org/10.1002/jcop.22655
Alexey, S. (2018). Hannah Arendt, Jurgen Habermas, and rethinking the public sphere in the age of social media. Социологическое обозрение, 17(4), 88–102.
Bail, C. A., Argyle, L. P., Brown, T. W., Bumpus, J. P., Chen, H., Hunzaker, M. B. F., Lee, J., Mann, M., Merhout, F., & Volfovsky, A. (2018). Exposure to opposing views on social media can increase political polarization. Proceedings of the National Academy of Sciences, 115(37), 9216–9221. https://doi.org/10.1073/pnas.1804840115
Bericat, E. (2016). The sociology of emotions: Four decades of progress. Current sociology, 64(3), 491–513.
Brady, W. J., Crockett, M. J., & Van Bavel, J. J. (2020). The MAD Model of Moral Contagion: The Role of Motivation, Attention, and Design in the Spread of Moralized Content Online. Perspectives on Psychological Science, 15(4), 978–1010. https://doi.org/10.1177/1745691620917336
Brady, W. J., & Van Bavel, J. J. (2021). Social identity shapes antecedents and functional outcomes of moral emotion expression in online networks. https://doi.org/10.31219/osf.io/dgt6u
Brady, W. J., Wills, J. A., Jost, J. T., Tucker, J. A., & Van Bavel, J. J. (2017). Emotion shapes the diffusion of moralized content in social networks. Proceedings of the National Academy of Sciences, 114(28), 7313–7318. https://doi.org/10.1073/pnas.1618923114
Brady, W., Wills, J., Burkart, D., Jost, J., & Van Bavel, J. (2018). An Ideological Asymmetry in the Diffusion of Moralized Content on Social Media Among Political Leaders. Journal of Experimental Psychology: General, 148. https://doi.org/10.1037/xge0000532
Brough, M., Literat, I., & Ikin, A. (2020). “Good Social Media?”: Underrepresented Youth Perspectives on the Ethical and Equitable Design of Social Media Platforms. Social Media + Society, 6(2), 2056305120928488. https://doi.org/10.1177/2056305120928488
Brown, G., & Pickerill, J. (2009). Space for emotion in the spaces of activism. Emotion, Space and Society, 2(1), 24–35. https://doi.org/10.1016/j.emospa.2009.03.004
Bryman, A. (2015). Social research methods. Oxford university press.
Carney, N. (2016). All Lives Matter, but so Does Race: Black Lives Matter and the Evolving Role of Social Media. Humanity & Society, 40. https://doi.org/10.1177/0160597616643868
Charmaz, K. (2012). The Power and Potential of Grounded Theory.”. Medical Sociology online, 2–15.
Coosto. (2021). Sociale media in Vlaanderen in 2021: Alle cijfers en statistieken. Coosto. https://www.coosto.com/nl/blogs/sociale-media-vlaanderen-2021-alle-cijf…
Cortese, A. J. (1984). THE SOCIOLOGY OF MORAL JUDGMENT: SOCIAL AND ETHNIC FACTORS. Social Thought and Research. https://doi.org/10.17161/STR.1808.4970
Crockett, M. J. (2017). Moral outrage in the digital age. Nature Human Behaviour, 1(11), 769–771. https://doi.org/10.1038/s41562-017-0213-3
Crowe, S., Cresswell, K., Robertson, A., Huby, G., Avery, A., & Sheikh, A. (2011). The case study approach. BMC Medical Research Methodology, 11(1), 100. https://doi.org/10.1186/1471-2288-11-100
Ditto, P., & Koleva, S. (2011). Moral Empathy Gaps and the American Culture War. Emotion Review, 3, 331–332. https://doi.org/10.1177/1754073911402393
Durkheim, E. (1893). The division of labor in society.
Fan, R., Xu, K., & Zhao, J. (2020). Weak ties strengthen anger contagion in social media (arXiv:2005.01924). arXiv. http://arxiv.org/abs/2005.01924
Figeac, J., & Favre, G. (2021). How behavioral homophily on social media influences the perception of tie-strengthening within young adults’ personal networks. New Media & Society, 14614448211020692. https://doi.org/10.1177/14614448211020691
Goldenberg, A., & Gross, J. J. (2020). Digital Emotion Contagion. Trends in Cognitive Sciences, 24(4), 316–328. https://doi.org/10.1016/j.tics.2020.01.009
Graham, J., Haidt, J., Koleva, S., Motyl, M., Iyer, R., Wojcik, S. P., & Ditto, P. H. (2013). Moral Foundations Theory. In Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 47, pp. 55–130). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-407236-7.00002-4
Grubbs, J. B., Warmke, B., Tosi, J., & James, A. S. (2020). Moral grandstanding and political polarization: A multi-study consideration. Journal of Research in Personality, 88, 104009. https://doi.org/10.1016/j.jrp.2020.104009
Gutsell, J. N., & Inzlicht, M. (2012). Intergroup differences in the sharing of emotive states: Neural evidence of an empathy gap. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 7(5), 596–603. https://doi.org/10.1093/scan/nsr035
Haidt, J. (2003). The moral emotions. In Handbook of affective sciences (pp. 852–870). Oxford University Press.
Haidt, J., & Graham, J. (2007). When Morality Opposes Justice: Conservatives Have Moral Intuitions that Liberals may not Recognize. Social Justice Research, 20(1), 98–116. https://doi.org/10.1007/s11211-007-0034-z
Heath, H., & Cowley, S. (2004). Developing a grounded theory approach: A comparison of Glaser and Strauss. International Journal of Nursing Studies, 41(2), 141–150. https://doi.org/10.1016/S0020-7489(03)00113-5
Hochschild, A. R. (1979). Emotion Work, Feeling Rules, and Social Structure. American Journal of Sociology, 85(3), 551–575.
Hochschild Arlie, R. (1983). The managed heart: Commercialization of human feeling. Berkeley: University of California Press.
Hofmann, W., Wisneski, D., Brandt, M., & Skitka, L. (2014). Morality in everyday life. Science (New York, N.Y.), 345, 1340–1343. https://doi.org/10.1126/science.1251560
Kemper, T. D. (1978). Toward a Sociology of Emotions: Some Problems and Some Solutions. The American Sociologist, 13(1), 30–41.
Kenten, C. (2010). Narrating oneself: Reflections on the use of solicited diaries with diary interviews. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, 11(2).
Kohlberg, L. (1968). Early Education: A Cognitive-Developmental View. Child Development, 39(4), 1013–1062. https://doi.org/10.2307/1127272
Ledoux, J. (1998). The Emotional Brain: The Mysterious Underpinnings of Emotional Life. Simon and Schuster.
Lewis, K., Sligo, F., & Massey, C. (2005). Observe, record, then beyond: Facilitating participant reflection via research diaries. Qualitative Research in Accounting & Management, 2(2), 216–229. https://doi.org/10.1108/11766090510635451
Marwick, A. E. (2021). Morally Motivated Networked Harassment as Normative Reinforcement. Social Media + Society, 7(2), 20563051211021376. https://doi.org/10.1177/20563051211021378
McPherson, M., Smith-Lovin, L., & Cook, J. M. (2001). Birds of a Feather: Homophily in Social Networks. Annual Review of Sociology, 27, 415–444.
Mortelmans, D. (2013). Handboek Kwalitatieve onderzoeksmethoden (4de dr.). acco.
Mundt, M., Ross, K., & Burnett, C. M. (2018). Scaling Social Movements Through Social Media: The Case of Black Lives Matter. Social Media + Society, 4(4), 2056305118807911. https://doi.org/10.1177/2056305118807911
Oxford Languages. (2022). Oxford Languages. https://www.google.com/search?q=morality&oq=morality&aqs=chrome..69i57j…
Pariser, E. (2011). The Filter Bubble: What The Internet Is Hiding From You. Penguin UK.
Piaget, J. (1965). The moral judgment of the child (p. 410). Free Press.
Pickard, S., & Bessant, J. (2018). France’s #Nuit Debout Social Movement: Young People Rising up and Moral Emotions. Societies, 8(4), 100. https://doi.org/10.3390/soc8040100
Redmiles, E. M., Bodford, J., & Blackwell, L. (2019). “I Just Want to Feel Safe”: A Diary Study of Safety Perceptions on Social Media. Proceedings of the International AAAI Conference on Web and Social Media, 13, 405–416.
Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185–211. https://doi.org/10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG
Scheff, T. J. (1988). Shame and Conformity: The Deference-Emotion System. American Sociological Review, 53(3), 395–406. https://doi.org/10.2307/2095647
Schoenfeld, E., & Meštrović, S. G. (1989). Durkheim’s Concept of Justice and Its Relationship to Social Solidarity. Sociological Analysis, 50(2), 111–127. https://doi.org/10.2307/3710982
Schroeder, R., & Ling, R. (2014). Durkheim and Weber on the social implications of new information and communication technologies. New Media & Society, 16(5), 789–805. https://doi.org/10.1177/1461444813495157
Stevens, R., Dunaev, J., Malven, E., Bleakley, A., & Hull, S. (2016). Social Media in the Sexual Lives of African American and Latino Youth: Challenges and Opportunities in the Digital Neighborhood. Media and Communication, 4(3), 60–70. https://doi.org/10.17645/mac.v4i3.524
Strauss, A., & Corbin, J. (1994). Grounded theory methodology: An overview. In Handbook of qualitative research (pp. 273–285). Sage Publications, Inc.
Strauss, A., & Corbin, J. M. (1997). Grounded Theory in Practice. SAGE.
Talaifar, S., & Swann, W. (2017). Self-Verification Theory (pp. 1–9). https://doi.org/10.1007/978-3-319-28099-8_1180-1
Tangney, J. P., Stuewig, J., & Mashek, D. J. (2007). Moral emotions and moral behavior. Annu. Rev. Psychol., 58, 345–372.
Thoits, P. A. (1989). The Sociology of Emotions. Annual Review of Sociology, 15(1), 317–342. https://doi.org/10.1146/annurev.so.15.080189.001533
Thompson, B. (2008). How College Freshmen Communicate Student Academic Support: A Grounded Theory Study. Communication Education, 57(1), 123–144. https://doi.org/10.1080/03634520701576147
Tosi, J., & Warmke, B. (2016). Moral Grandstanding. Philosophy & Public Affairs, 44(3), 197–217. https://doi.org/10.1111/papa.12075
Turkle, S. (2015, september 25). Stop Googling. Let’s Talk. 4.
Turner, J. H., & Stets, J. E. (2005). The Sociology of Emotions. Cambridge University Press.
Twenge, J. M. (2013). Does Online Social Media Lead to Social Connection or Social Disconnection? Journal of College and Character, 14(1), 11–20. https://doi.org/10.1515/jcc-2013-0003
Twenge, J. M. (2017). iGen: Why today’s super-connected kids are growing up less rebellious, more tolerant, less happy–and completely unprepared for adulthood–and what that means for the rest of us. Simon and Schuster.
Van Dale. (2017, juni 15). [Text]. Van Dale. https://www.vandale.nl/moraal-of-moreel
Waterloo, S. F., Baumgartner, S. E., Peter, J., & Valkenburg, P. M. (2018). Norms of online expressions of emotion: Comparing Facebook, Twitter, Instagram, and WhatsApp. New Media & Society, 20(5), 1813–1831. https://doi.org/10.1177/1461444817707349
Zimmerman, D. H., & Wieder, D. L. (1977). The Diary: Diary-Interview Method. Urban Life, 5(4), 479–498. https://doi.org/10.1177/089124167700500406
Znaniecki, F. (1934). Method of sociology.