Kwalitatief onderzoek naar een vlotte transitie van een lineaire naar een circulaire economie in de mode-industrie.

Margot Vingerhoets
Persbericht

Hoe modebedrijven een snellere omslag kunnen maken naar een meer duurzaam business model.

De mode-sector boomt als nooit tevoren maar is tegelijk helaas één van de meest vervuilende industrieën voor het milieu. Uit onderzoek van McKinsey blijkt dat de mode-industrie in 2018 verantwoordelijk was voor 2,1 miljard ton broeikasgassen (BKG), wat maakt dat deze jaarlijkse uitstoot quasi overeenkomt met de totale hoeveelheid BKG gegenereerd door de economieën van Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk samen. Daarnaast wordt de mode-industrie gekenmerkt door het veelvuldig gebruik van niet-hernieuwbare grondstoffen en wordt er een enorme hoeveelheid water verbruikt tijdens het productieproces. Sinds 2000 is de textielconsumptie door de opkomst van fast fashion verdubbeld. Consumenten krijgen een groot kledingaanbod aan lage prijzen voorgeschoteld waardoor kleding aanzien wordt als wegwerpbaar en vervangbaar. De overconsumptie aan kleding gaat gepaard met een kortstondig gebruik van de kleding waarbij het grootste deel in het restafval eindigt en verbrand wordt of op een afvalberg terechtkomt. De hoeveelheid textielafval is dan ook een enorm wereldwijd probleem geworden.

Een duurzame mode-industrie

Het is echter mogelijk om de mode-industrie te verduurzamen door circulaire economie principes toe te passen, daarom werd onderzocht hoe modebedrijven een snellere omslag kunnen maken naar een meer duurzaam business model.

Kiezen voor circulaire economie

De hedendaagse mode-industrie is nog steeds in belangrijke mate gebaseerd op een lineair productie-en consumptieproces, wat een aanzienlijke impact heeft op het milieu. Een circulaire economie daarentegen is een economisch systeem gebaseerd op businessmodellen die het ‘end-of-life’ concept vervangen door het verminderen of hergebruiken van materialen tijdens het productie-, distributie-en consumptieproces. 

Het onderzoek

Een onderzoek uitgevoerd in het kader van een masterproef aan de KU Leuven gaat na op welke manier bedrijven vlotter de stap kunnen zetten naar een meer duurzaam business model en welke rol de overheid, niet-gouvernementele organisaties (ngo’s), consumenten en bedrijven hierin kunnen spelen.

image 580

Na een diepgaande literatuurstudie werd een kwalitatief onderzoek gevoerd aan de hand van zes uitgebreide case studies. Via semigestructureerde interviews werden twee duurzame starters in de mode geïnterviewd (HNST en Wearable Stories), twee modebedrijven die al verschillende stappen hebben ondernomen om duurzamer te worden (Essentiel en Filou&Friends) en twee instellingen die in nauw contact staan met bedrijven die circulaire economie principes willen implementeren, namelijk het bedrijf Capture, een onderzoeksplatform dat bedrijven en regionale overheden ondersteunt om meer circulair te worden en Flanders DC dat via het Close The Loop-platform modebedrijven stimuleert om aan de slag te gaan met circulaire economie principes.

Op basis van deze uitgebreide case studies met diverse experts in de Belgische modewereld blijkt dat het belangrijkste struikelblok vaak onwetendheid is.

Circulaire bedrijfsmodellen bieden een oplossing

Door nieuwe bedrijfsmodellen te implementeren kan de overgang van een lineaire naar een circulaire economie versneld en veralgemeend worden. Zo worden door Gillabel et al.[1] in 2021 vier mogelijke duurzame bedrijfsmodellen naar voor geschoven, waar respectievelijk de nadruk wordt gelegd op: (a) de levensduur en duurzaamheid van het textiel; (b) verhuur en leasing; (c) de inzameling en herverkoop van textiel waarbij er een volgende gebruiker in beeld komt; en (d) de recyclage en het hergebruik van het textiel waarbij afvaltextiel gaat fungeren als grondstof in een nieuwe productieketen. Uit de praktijk blijkt dat elementen van deze duurzame bedrijfsmodellen vaak gecombineerd worden.

Resultaten in het kort

Uit het onderzoek met de vermelde case studies blijkt dat er een duidelijk gebrek is aan kennis en informatie omtrent circulariteit,  zowel bij mode-ondernemingen als bij consumenten. Ook heerst er in de praktijk nog veel onwetendheid over de concrete implementatie van circulaire economie principes en vooral hoe de gewenste circulaire doelstellingen op een efficiënte en kostenbesparende manier behaald kunnen worden.

Kennisverspreiding en bewustmaking bij de consumenten van de schadelijke gevolgen van de fast fashion-mentaliteit blijkt een zeer belangrijk instrument voor verandering. Hierop moeten zowel overheden, ngo’s als de modebedrijven zelf volop inzetten, onder meer via social media. 

Een geïntegreerde aanpak door de overheid, ngo’s, consumenten en bedrijven is noodzakelijk. De realisatie van circulaire businessmodellen en het succes ervan zijn in grote mate afhankelijk van de wisselwerking tussen deze vier actoren.

De overheid dient het noodzakelijke financiële, economische en juridische kader te scheppen om circulaire bedrijfsmodellen te stimuleren en de verandering in consumptiepatronen te versnellen. Ngo’s zijn het aangewezen kanaal om maatschappelijk bewustzijn en aandacht te creëren. Bedrijven die circulariteit willen implementeren dienen rekening te houden met de operationele veranderingen die een wijziging van de bedrijfsstrategie om meer circulair te worden met zich meebrengt.

Een stap in de goede richting werd alvast genomen door de ambitieuze textielstrategie van de Europese Commissie gepubliceerd op 30 maart 2022. Deze strategie maakt deel uit van de Europese Green Deal die in het leven werd geroepen om Europa tegen 2050 klimaatneutraal te maken. De vooropgestelde adviezen, onderzoeksprojecten, subsidies en sturende fiscaliteit dienen de milieubelastende kledingindustrie in de goede richting te duwen. De textielstrategie wil fast fashion, textielafval en de vernietiging van textiel dusdanig aanpakken dat circulariteit de norm wordt.

Er worden ook duidelijke regels opgesteld om greenwashing tegen te gaan. Nu is het aan de lidstaten om deze strategie te vertalen naar de respectievelijke nationale wetgevingen.

Voornaamste conclusie uit het onderzoek: er is nog veel werk aan de winkel.

Zelfs met een ambitieuze textielstrategie en de ontwikkeling van passende circulaire businessmodellen – want er zijn reeds Belgische modebedrijven zoals HNST en Wearable Stories die pionierswerk hebben verricht op het vlak van duurzaam produceren – blijft de structurele mentaliteitswijziging van consumenten en bedrijven een absolute noodzaak.

 

[1] Gillabel, J., Manshoven, S., Grossi, F., Mortensen, L.F., Coscieme, L. (2021).  Business Models in a Circular Economy. Geraadpleegd op 23 april 2022, van https://www.eionet.europa.eu/etcs/etc-wmge/products/etc-wmge-reports/business-models-in-a-circular-economy

Bibliografie
Universiteit of Hogeschool
Master Handelswetenschappen - Internationaal Zakenwezen
Publicatiejaar
2022
Promotor(en)
Ysabel Nauwelaerts
Kernwoorden
Share this on: