Een strip beluisteren, heb jij dat ooit al eens gedaan?
Een strip beluisteren, heb jij dat ooit al eens gedaan?
Wel: het kan! In een masterproef aan de Brusselse campus van LUCA School of Arts / KULeuven werd namelijk onderzoek gedaan naar de mogelijke combinaties tussen strip en muziek.
Nu, wat is dat precies, een beeldverhaal? De strips waar we allemaal mee zijn opgegroeid, zijn zeker niet de enige die bestaan, toch? Natuurlijk niet, Integendeel! Kuifje en Jommeke zijn leuk, maar las u al eens een Verstraete? Een Desmet? Een Gijsemans? In Vlaanderen worden er zo meer strips gepubliceerd. Het zijn vaak beeldverhalen die een ander publiek zouden moeten aanspreken dan dat we er vaakst mee associëren Het is niet langer iets wat we onze jongeren voor de neus schuiven als ze ‘nog geen boek’ willen lezen. Het zijn volwaardige werken die behoren tot de literatuur!
De wereld van de strip leeft dus ook daar waar u het niet ziet. Gelukkig zijn de onderzoekers aan de universiteiten er om te kijken in de schaduwrijkste steegjes van onze cultuurwereld.
Een strip combineert gemiddeld plaatjes en beelden met woorden in tekstballonnen. Via deze twee media, beeld en woord dus, weten ze een verhaal te brengen net als een ander boek dat zou doen. Nu, als je dan toch al twee manieren van maken gaat combineren in een werk, waarom zou je er dan niet nog eentje bijnemen? Gewoon, om eens te zien wat dat geeft? Neem nou eens… muziek?
In het onderzoek werd nagegaan hoe men dat in het verleden al eens had geprobeerd. Men combineerde al vaker muziek en strips. Dit bijvoorbeeld door een lied op te zetten tijdens het lezen, of gecureerde albums en afspeellijsten aan te bieden om de leeservaring te verbreden. Er werden al live optredens-leesbeurten gebracht, met dramatische muziek op de achtergrond, alsook theaterstukken die dan nadien werden ‘verstript.’
Toch was dit nog niet wat de onderzoekers wilden ontdekken. Deze vormen van strips combineerden de verschillende media van op een afstand, zonder een soort werk te maken dat als één totaal gegeven kon fungeren. De onderzoekers keken naar strips waar dat wel het geval was, zoals bijvoorbeeld bij ‘The Tallowmere Annual’ van muzikant en tekenaar Keaton Henson. Voor deze strip componeerde de man een eigen muziekstuk. Deze compositie zit verwerkt in het stripboek aan de hand van een ingebouwde mp3-speler. Het werk werd zo een uiting van één persoon, één artiest, en wist een eigen sfeer te vangen.
Nu, muziek kan voor meer worden ingezet dan sfeer, toch? Als we deze willen inzetten als volwaardige component, moet er misschien een balans worden gemaakt tussen de informatie die wordt gegeven aan de lezer-luisteraar. Nu niet enkel visueel en in woorden, maar ook auditief. Deze rekensom zal bij ieder werk en bij elke auteur anders liggen, en zo ook een andere ervaring opleveren.
Een laatste factor die van belang is, is het feit dat gelezen tijd en geluisterde tijd moeilijk te controleren is. Elke lezer leest op een ander tempo, toch? Bij muziek ligt het verloop van de tijd wat minder in het ongewisse. Hierdoor wordt het moeilijk om muziek op het juiste moment te laten invallen. Dit kan als troef worden ingezet: door het zomaar samenvallen van bepaalde input, via de strip of het muziekstuk dat erbij hoort, zal elke lees-luisterbeurt een andere ervaring opleveren.
Oneindig veel strips in één werk dus!
Het onderzoek is een blijvend werkproces. De auteur maakt nog steeds strips en muziek, en hoopt op deze manier een unieke lees- en luisterervaring te bieden aan de lezer-luisteraar!
Bibliografie
appartemensen - theater. (2018, May 28). Tom Schoonooghe. Retrieved May 15, 2022, from http://www.tomschoonooghe.com/portfolio/appartemensen/ Baetens, J. (2022). Reading Comics in Time. New Readings, 18(0), 1. https://doi.org/10.18573/newreadings.119 Baroni, R. (2016). (Un)natural Temporalities in Comics. European Comic Art, 9(1). https://doi.org/10.3167/eca.2016.090102 Blin-Rolland, A. (2019). Becoming Musicomic: Music and Comics in Resonance. Modern Languages Open, 2019(1). https://doi.org/10.3828/mlo.v0i0.235 BOEKS (n.d.). BOEKS. Retrieved May 14, 2022, from https://boeks.gent/en/post-comics-circling-corridoring/ Bramlett, F. (2019). Why There Is No “Language of Comics.” The Oxford Handbook of Comic Book Studies, 15– 35. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190917944.013.2 Bramlett, F., Cook, R. T., & Meskin, A. (2016). The Routledge Companion to Comics (Routledge Media and Cultural Studies Companions). Routledge. Brown, K. (2013). Musical Sequences in Comics. The Comics Grid: Journal of Comics Scholarship, 3(1), 9, 1-6. Cathy Berberian | Stripsody. (2010, June 14). YouTube. Retrieved May 14, 2022, from https://www.youtube.com/watch?v=0dNLAhL46xM&t=50s Celan, P. (1948). Todesfuge. Chambers, A. C. & Skains, R. L. (2015). Scott Pilgrim vs. the multimodal mash-up: Film as participatory narrative. Participations: Journal of Audience Reception Studies, 12(1), 102-116. Conard, S., & Lambeens, T. (2012). Duration in Comics. European Comic Art, 5(2), 92–113. https://doi.org/10.3167/eca.2012.050206 Crucifix, B., Ahmed, M., Pylyser, C., Rommens, A., Carneiro, M. C., Andrieu De Lévis, J.-C., op de Beeck, J., Baetens, J., & Conard, S. (2020). Post-Comics. Beyond Comics, Illustration and The Graphic Novel. het balanseer en KASK & Conservatorium. Declercq, A. L (2022). Hoe je huis de lucht in gaat. Anne-Leen Declercq – Over beeldverhaalmuziek en het muziekbeeldverhaal: Hoe je naar een beeldverhaal kan luisteren - MA Beeldverhaal 2021-2022 22 De Morgen. (2010, February 4). Jeugdtheater De EiBakkerij Het Gevolg Appartemensen Een levend prentenboek. Retrieved May 15, 2022, from https://www.demorgen.be/nieuws/jeugdtheater-l-deeibakkerij-het-gevolg-lappartemensenhhheen-levend-prentenboek~b5ac18ae/ Fannes, P. (2021). Stilte. Pieter Fannes. Retrieved May 14, 2022, from https://www.pieterfannes.com/stilte Firma 103, Het nieuwstedelijk. (n.d.). Dansen Drinken Betalen - (Almost) The Movie - Het nieuwstedelijk. Nieuwstedelijk. Retrieved May 14, 2022, from https://www.nieuwstedelijk.be/project/dansendrinken-betalen-almost-the-movie/www.muziekodroom.be Flota, B., & Fisher, J. P. (2016). The Politics of Post-9/11 Music: Sound, Trauma, and the Music Industry in the Time of Terror (Ashgate Popular and Folk Music) (1st ed.). Routledge. Godek, T. (2010). Music And comics: Two great tastes that taste great together?. ComixTALK. Groensteen, T., & Miller, A. (2015). Comics and Narration (Reprint ed.). University Press of Mississippi. Hague, I. (2014). Comics and the Senses: A Multisensory Approach to Comics and Graphic Novels. Routledge. Henson, K. (2017). Idiot verse. Giovane Holden Edizioni. Henson, K. (2018). The Tallowmere Annual. Faber Music. Henson, K. (2021). Accident Dancing. FABER & FABER. Huuskonen, J. (2019, March 19). THE TRUTH ABOUT LANGUAGE: ILAN MANOUACH’S SHAPEREADER. HIAP. Retrieved May 14, 2022, from https://www.hiap.fi/the-truth-about-language-ilan-manouachsshapereader/ Jullien, F. (2009). Grande Image N’a Pas de Forme. Ou Du Non Objet Par La Peinture(la) (French Edition) (Points essais ed.). Contemporary French Fiction. Kukkonen, K., & Klimek, S. (2011). Metalepsis in Popular Culture. De Gruyter. Kwan, D., Scheinert, D. (2022). Everything Everywhere All At Once [Film]. A24. Le Lombard. (2021, October 13). Jonathan : la bande son de toutes ses aventures ! Retrieved May 14, 2022, from https://www.lelombard.com/actualite/nouveautes/jonathan-la-playlist-de-…aventures-tomes-1-a-17 Lefèvre, P. (2006). The construction of space in comics. Image & Narrative, 16. Leue, D., van Marsenille, B., Schoonooghe, T., & van Marsenille, B. (2009). Appartemensen. Lannoo. LINT 1 Walter Hus : Chris Ware. (2017, April 10). YouTube. Retrieved May 14, 2022, from https://www.youtube.com/watch?v=guGv_Z9rUeE Anne-Leen Declercq – Over beeldverhaalmuziek en het muziekbeeldverhaal: Hoe je naar een beeldverhaal kan luisteren - MA Beeldverhaal 2021-2022 23 Lint: Walter Hus verandert nog één klein dingetje aan de perfectie. (2012, February 29). BRUZZ. Retrieved May 14, 2022, from https://www.bruzz.be/culture/podium/lint-walter-hus-verandert-nog-een-k…dingetje-aan-de-perfectie-2012-02-29 Luthe, M., Pohlmann, S., Bouko, C., Butler, M., Kloet, J., Dorson, J., Ferens, D., Ferrero, P., Harju, B., & Hermann, S. (2016). Unpopular Culture (Televisual Culture) (0 ed.). Amsterdam University Press. McCloud, S. (1994). Understanding Comics: The Invisible Art. Brattleboro: Harper Paperbacks. Meskin, A. (2009). Comics as Literature?. British Journal of Aesthetics, 49(3), 219–239. Moore, A. (2013). Watchmen, Deluxe Edition (Illustrated ed.). DC Comics. Murphy, L. (Host). (2021, 9 Juni). De wereld van Wong Kar-Wai, deel II: In the Mood for Love & 2046 (No. 40). In Cineville Podcast. http://podcast.cineville.nl/episodes/39-de-wereld-van-wong-kar-wai-deel…the-mood-for-love-2 O’Malley, B. L. (2004-2010). Scott Pilgrim, Vol. 1-6: Scott Pilgrim, New York City: Oni Press. Oh, Yoko. (2015). I Love You… [Album]. Oh, Yoko. Patterson, P. (1995). Spiderman: Night of the Lizard (Sound Story). Golden Books Publishing Company, Inc. Pino, C. D. (2015). Sound affects: Visualizing music, musicians and (sub)cultural identity in BECK and Scott Pilgrim. Studies in Comics, 6(1). 85-108. Philip Paquet. (2021, May 19). Lambiek.Net. Retrieved May 14, 2022, from https://www.lambiek.net/artists/p/paquet_p.htm Playing is Careless. (n.d.). Ruja Press. Retrieved May 18, 2022, from http://rujapress.com/publications/playingis-careless Poisuo, P. (2022, May 8). This Doctor Strange 2 scene means more than you think for Sam Raimi and Danny Elfman. Looper.Com. Retrieved May 12, 2022, from https://www.looper.com/854139/this-doctorstrange-2-scene-means-more-than-you-think-for-sam-raimi-and-danny-elfman/ Rainville, K. (2011, March 21). NINJA BUGEICHO. Vintage Ninja. Retrieved May 14, 2022, from https://vintageninja.net/ninja-bugeicho/ Remender, R., Craig, W., & Loughridge, L. (2014). Deadly Class Vol. 1-8. Image. Reynolds, S. (2012). Retromania: Pop Culture’s Addiction to Its Own Past. Faber & Faber. Schoonooghe, T., van Marsenille, B., Offeciers, A., & De EiBakkerij. (2007). Prinses zkt ridder + CD / druk 1. Lannoo. Anne-Leen Declercq – Over beeldverhaalmuziek en het muziekbeeldverhaal: Hoe je naar een beeldverhaal kan luisteren - MA Beeldverhaal 2021-2022 24 Sancho, G. M. (n.d.). Gabri Molist. Instagram. Retrieved May 18, 2022, from https://www.instagram.com/gabrimolist/ Sancho, G. M. (2022, February 22). Rujapress Playing is Careless. Instagram. Retrieved May 18, 2022, from https://www.instagram.com/accounts/login/?next=/p/CaRyEQIMaDQ/ Slayer (1988). South of heaven [Album]. American Recordings, LLC. Strona główna. (2022, May 4). Czas Kultury. Retrieved May 14, 2022, from https://czaskultury.pl/ Stubbs, D. (2009). Fear of Music: Why People Get Rothko But Don’t Get Stockhausen. Zero Books. Teo, S. (2009). Senses of Cinema: An Online Journal Devoted to the Serious and Eclectic Discussion of Cinema. Wong Kar-Wai’s In the Mood for Love: Like a Ritual in Transfigured Time. Time Stone. (n.d.). Marvel Cinematic Universe Wiki. Retrieved May 18, 2022, from https://marvelcinematicuniverse.fandom.com/wiki/Time_Stone Trotta, F., Brennan, M., & Frith, S. (2020). Annoying Music in Everyday Life (Alternate Takes: Critical Responses to Popular Music). Bloomsbury Academic. Vandersteen, W., & Biddeloo, K. (1996). De waterdemon (De Rode Ridder) (Dutch Edition) (01 ed.). Standaard Uitgeverij. Veldman, F. (Host). (2021, 9 Juni). De wereld van Wong Kar-Wai, deel I : Chingking Express, Fallen Angels & Happy Together (No. 39). In Cineville Podcast. http://podcast.cineville.nl/episodes/38-de-wereld-vanwong-kar-wai-deel-i Verschaffel, M. (2021). Passages. Bries. Ware, C. (2010). Acme Novelty Library #20 (Limited,Collectors ed.). Drawn and Quarterly. Wikipedia contributors. (2021, 12 juli). Visual music. Wikipedia. Geraadpleegd op 28 oktober 2021, van https://en.wikipedia.org/wiki/Visual_music Wolf, W. (1992). Can Stories Be Read as Music? Possibilities and Limitations of Applying Musical Metaphors to Fiction. Selected Essays on Intermediality by Werner Wolf (1992–2014), 213–237. https://doi.org/10.1163/9789004346642_009
