Hoe zet je psychose om naar een ervaring die studenten kunnen beleven?

Louise

Bex

Dat is de vraag die ik mezelf een jaar geleden stelde. Psychose is een stoornis waar ik in de media of in mijn opleiding wel al van gehoord had, maar concreet begrijpen wat mensen met een psychose precies ervaren, kon ik eigenlijk niet. We zien wel video’s van personen met een psychose, krijgen lessen rond psychose of kunnen ervaringen lezen of beluisteren, maar vatten wat deze personen lichamelijk en psychisch ervaren, is toch nog van een andere orde.

Daarom ben ik op zoek gegaan naar hoe we een psychose kunnen omzetten naar een ervaring die studenten kunnen beleven tijdens hun opleiding. Het doel hiervan is studenten zich beter te laten inleven in de belevingswereld van iemand met een psychose.

Wat een psychose?

Mijn onderzoek begon bij het onderzoeken wat een psychose precies is. Door vragen te stellen naar de oorzaken en symptomen, kwam ik erachter dat een psychose meer is dan alleen ervaringen en overtuigingen die door andere moeilijk te begrijpen zijn. Mensen met een psychose kunnen ook een verandering merken in hun gedrag, taalgebruik en omgang met anderen. Dat zijn echter elementen die we op het eerste gezicht niet merken.

Daarnaast werd ook al snel duidelijk dat geen enkele psychose hetzelfde is. Niet iedereen ervaart dezelfde symptomen en niet ieder symptoom heeft bij iedereen dezelfde uitwerking. Het is daarom ook niet mogelijk om een algemeen beeld te geven rond psychose. We kunnen alleen een mogelijke psychose-ervaring meegeven.

Hoe laat je studenten ervaren wat het misschien is om een psychose te hebben?

Om ervoor te zorgen dat studenten zich beter kunnen inleven in de belevingswereld van iemand met een psychose heb ik ervoor gekozen om gebruik te maken van immersieve virtual reality. Hierbij plaats je de gebruiker letterlijk in een andere wereld door bijvoorbeeld een virtual reality bril te gebruiken. Door deze bril zullen de gebruikers geplaatst worden in een andere wereld waarin ze kunnen rondkijken en zelfs bewegen. De bril zorgt ervoor dat ze geen visuele informatie meer krijgen uit de wereld waarin ze zich fysiek bevinden en ze zullen dus handelen naar de wereld waarin ze zich virtueel bevinden. Naast de bril kan je ook gebruik maken van geluiden, geuren of zelfs tast die overeenkomt met het visuele beeld dat ze zien. Hoe meer zintuigen er worden betrokken in de virtuele wereld, hoe realistischer deze wereld zal aanvoelen.

Wel brengt Virtual reality ook beperkingen met zich mee. Doordat we alleen kunnen werken met zintuigen zijn sommige symptomen moeilijker over te brengen. In deze ervaring zal er dus vooral gewerkt worden met visuele en auditieve prikkels. Onderzoek heeft namelijk aangetoond dat het gebruiken van virtual reality kan zorgen voor meer inlevingsvermogen bij de gebruiker.

Waarom is het voordelig om virtual reality te integreren in het lessenpakket?

Virtual reality is een methode waarvan we in onderzoek zien dat studenten het een aantrekkelijke manier vinden om leerstof te begrijpen. Als gevolg hiervan zijn studenten ook gemotiveerder om de leerstof te onderzoeken. Ook leerkrachten zien aan hun studenten dat ze het een leuke en motiverende werkwijze vinden.

Ook als we de vergelijking maken met de klassieke leermethodes zoals het handboek of een video zien we dat studenten informatie beter onthouden door middel van virtual reality.

Hoe komt de immersieve virtual reality psychose ervaring tot stand?

In mijn onderzoek heb ik me eerst gebaseerd op literatuur waarmee ik mijn kennis kon aanvullen. Om beter aan te leunen bij de realiteit ben ik voor mijn scenario op zoek gegaan naar praktijkvoorbeelden. Zo zijn er interviews afgenomen en die heb ik aangevuld met online ervaringsverhalen om tot een zo geïntegreerd en realistisch geheel te komen.

Op basis van deze bevindingen heb ik twee virtual reality scenario’s geschreven. Eén scenario vanuit de beleving van iemand met een psychose en één scenario vanuit de beleving van iemand zonder een psychose. Er is voor 2 scenario’s gekozen om het verschil in beleving duidelijk te maken. Later kunnen er nog meer scenario’s geschreven worden om zo het verschil in psychoses duidelijk te maken.

Hoe integreren we deze virtual reality ervaring in het lessenpakket?

Virtual reality is een medium dat we niet losstaand of als vervanging kunnen gebruiken in het lessenpakket. Het moet gezien worden als een toevoeging aan het klassieke lespakket.

Wanneer we virtual reality efficiënt willen gebruiken in de lessen moet het ingezet worden voor het begrijpen en verwerken van de leerstof. Als studenten dit gebruiken om de leerstof te ontdekken zal de ervaring aan zijn doel voorbij gaan omdat de studenten nog niet weten waarop ze moeten letten. De theoretische basis en een duidelijke opdracht is dus nodig voor men aan de slag gaat met virtual reality. Na deze ervaring kunnen studenten samen reflecteren over de ervaring om zo tot inzicht te komen en de theorie en praktijk te integreren.

Besluit

Uit het onderzoek kunnen we concluderen dat het mogelijk is om het inlevingsvermogen te vergroten rond psychose via een medium als virtual reality. We zien dat dit in het verleden al een positieve invloed heeft gehad op het inlevingsvermogen. Ook levert het een bijdrage aan het leerproces, want de studenten zullen de informatie beter onthouden. Wanneer je virtual reality correct integreert zullen studenten in het werkveld zich beter kunnen inleven in de belevingswereld van iemand met een psychose.

De scriptie wordt afgesloten met 2 scenario’s die kunnen worden omgezet naar een immersieve virtual reality ervaring. In de toekomst zijn er nog meer scenario’s wenselijk om zo een vollediger beeld te geven.

Bibliografie

Abi-Dargham, A., Gil, R., Krystal, J., Baldwin, R. M., Seibyl, J. P., & Bowers, M. (1998). Increased striatal dopamine transmission in schizophrenia: confirmation in a second cohort. American Journal of Psychiatry, 155(6), 761–767.
Allcoat, D., & Von Mühlenen, A. (2018). Learning in virtual reality: Effects on performance, emotion and engagement. Research in Learning Technology, 26(0). Doi: 10.25304/rlt.v26.2140
Arora, G., & Milk, C. (2016). Clouds Over Sidra [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=mUosdCQsMkM
Bailenson, J. (2018). Experience on Demand: what virtual reality is, how it works, and what it can do. New York: W. W. Norton & Company
Bebbington, P., Wilkins, S., Sham, P., Jones, P., Van Os, J., Murray, R., Toone, B., & Lewis, S. (1996). Life events before psychotic episodes: do clinical and social variables affect the relationship? Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 31(3–4), 122–128. Doi:10.1007/bf00785758
Bendall, S., Jackson, H. J., Hulbert, C. A., & McGorry, P. D. (2008). Childhood Trauma and Psychotic Disorders: a Systematic, Critical Review of the Evidence. Schizophrenia Bulletin, 34(3), 568–579. Doi:10.1093/schbul/sbm121
Bercht, A. (2020). Virtual reality kan empathisch vermogen vergroten. EOS wetenschap.
Black., D. W., M. D., & Grant, J. E., M. D. ,. M. P. H. ,. J. D. (2014). DSM-5 Guidebook: The Essential Companion to the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (1ste editie). Amer Psychiatric Publishing.
Butzlaff, R. L., & Hooley, J. M. (1998). Expressed Emotion and Psychiatric Relapse. Archives of General Psychiatry, 55(6), 547–552. Doi: 10.1001/archpsyc.55.6.547
Callaghan, M., Gomez Eguiluz, A., McLaughlin, G., & McShane, N. (2015). Opportunities and challenges in virtual reality for remote and virtual laboratories. Proceedings of 2015 12th International Conference on Remote Engineering and Virtual Instrumentation (REV), 235–237. Doi: 10.1109/rev.2015.7087298
Castine, M. R., Meador-Woodruff, J. H., & Dalack, G. W. (1998). The role of life events in onset and recurrent episodes of schizophrenia and schizoaffective disorder. Journal of Psychiatric Research, 32(5), 283–288. Doi:10.1016/s0022-3956(98)00017-x
Cutting, L. P., Aakre, J. M., & Docherty, N. M. (2006). Schizophrenic Patients’ Perceptions of Stress, Expressed Emotion, and Sensitivity To Criticism. Schizophrenia Bulletin, 32(4), 743–750. Doi:10.1093/schbul/sbl001
David, A. S. (2004). The cognitive neuropsychiatry of auditory verbal hallucinations: An overview. Cognitive Neuropsychiatry, 9, 107–124. Doi: 0.1080/13546800344000183
De Borst, A. W., Sanchez-Vives, M. V., Slater, M., & De Gelder, B. (2020). First-Person Virtual Embodiment Modulates the Cortical Network that Encodes the Bodily Self and Its Surrounding Space during the Experience of Domestic Violence. eneuro, 7(3), ENEURO.0263-19.2019. Doi: 10.1523/eneuro.0263-19.2019
De Keyzer, H., & Tanghe, A. (2000). Schizofrenie en andere psychosen. Garant.
Esselink, R. (z.d.). Ervaringswijzer. archief.ervaringswijzer. Geraadpleegd op 26 mei 2022, van https://archief.ervaringswijzer.nl/hulp/psychose/verhalen/verhalenCarol…
Fergusson, D. M., Poulton, R., Smith, P. F., & Boden, J. M. (2006). Cannabis and psychosis. Br Med J, 332, 172–175. https://doi.org/10.1136/bmj.332.7534.172
Goldstone, E., Farhall, J., & Ong, B. (2011). Life hassles, experiential avoidance and distressing delusional experiences. Behaviour Research and Therapy, 49(4), 260–266. Doi:10.1016/j.brat.2011.02.002
Hart, W. (2007). Een COMT-polymorfisme en fracturen. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Geraadpleegd op 18 april 2022, van https://www.ntvg.nl/artikelen/een-comt-polymorfisme-en-fracturen
Heikkilä, J., Karlsson, H., Taiminen, T., Lauerma, H., Ilonen, T., Leinonen, K. M., Wallenius, E., Virtanen, H., Heinimaa, M., Koponen, S., Jalo, P., Kaljonen, A., & Salakangas, R. K. (2002). Expressed emotion is not associated with disorder severity in first-episode mental disorder. Psychiatry Research, 111(2–3), 155–165. Doi: 10.1016/s0165-1781(02)00134-8
Holly, M., Pirker, J., Resch, S., Brettschuh, S., & Gütl, C. (2021). Designing VR Experiences – Expectations for Teaching and Learning in VR. Educational Technology & Society, 24(2), 107–119.
Into d’mentia & Trimbos instituut. (2022). Vr-bril « Into D'mentia. into d'mentia. Geraadpleegd op 22 mei 2022, van https://intodmentia.nl/vr-bril/
Jenner, J. A. (2007). Hallucinaties: wat zijn dat, waar duiden ze op en wat kun je ermee? Bijblijven, 23(1), 25–32. Doi:10.1007/bf03087537
Kapur, S. (2004). How antipsychotics become anti-‘psychotic’ – from dopamine to salience to psychosis. Trends in Pharmacological Sciences, 25(8), 402–406. Doi: 10.1016/j.tips.2004.06.005
Kapur, S., Mizrahi, R., & Li, M. (2005). From dopamine to salience to psychosis—linking biology, pharmacology and phenomenology of psychosis. Schizophrenia Research, 79(1), 59–68. Doi: 10.1016/j.schres.2005.01.003
Liou, W. K., & Chang, C. Y. (2018). Virtual reality classroom applied to science education. The 23rd International Scientific-Professional Conference on Information Technology (IT), 1–4. Doi: 10.1109/spit.2018.8350861
Marom, S., Munitz, H., Jones, P. B., Weizman, A., & Hermesh, H. (2005). Expressed Emotion: Relevance to Rehospitalization in Schizophrenia Over 7 Years. Schizophrenia Bulletin, 31(3), 751–758. Doi:10.1093/schbul/sbi016
McFarlane, W. R., & Cook, W. L. (2007). Family Expressed Emotion Prior to Onset of Psychosis. Family Process, 46(2), 185–197. Doi: 10.1111/j.1545-5300.2007.00203.x
Meneghelli, A., Alpi, A., Pafumi, N., Patelli, G., Preti, A., & Cocchi, A. (2011). Expressed emotion in first-episode schizophrenia and in ultra high-risk patients: Results from the Programme 2000 (Milan, Italy). Psychiatry Research, 189(3), 331–338. Doi: 10.1016/j.psychres.2011.03.021
Mijn wereld in de psychiatrie. (2015). Sharon vertelt over hoe zij een psychose ervaart! [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=zqxLY6mNW2s&t=51s
Myin-Germeys, I., Delespaul, P., & Van Os, J. (2005). Behavioural sensitization to daily life stress in psychosis. Psychological Medicine, 35(5), 733–741. Doi:10.1017/s0033291704004179
Norman, R. M., & Malla, A. K. (1994). A prospective study of daily stressors and symptomatology in schizophrenic patients. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 29(6), 244–249. Doi: 10.1007/bf00802047
Park, I. H., Kim, J. J., Chun, J., Jung, Y. C., Seok, J. H., Park, H. J., & Lee, J. D. (2009). Medial prefrontal default-mode hypoactivity affecting trait physical anhedonia in schizophrenia. Psychiatry Research, 171(3), 155–165. Doi:10.1016/j.pscychresns.2008.03.010
Pijpers, R. (2016). Virtual reality in het onderwijs. Geraadpleegd op 15 mei 2022, van https://www.kennisnet.nl/app/uploads/kennisnet/publicatie/Virtual_reali… op 15 mei 2022
Raune, D., Kuipers, E., & Bebbington, P. (2009). Stressful and intrusive life events preceding first episode psychosis. Epidemiologia e Psichiatria Sociale, 18(3), 221–228. Doi: 10.1017/s1121189x00000506
Read, J., & Larkin, W. (2008). Childhood trauma and psychosis: Evidence, pathways, and implications. Journal of Postgraduate Medicine, 54(4), 287–293. Doi:10.4103/0022-3859.41437
Slater, M. (2009). Place illusion and plausibility can lead to realistic behavior in immersive virtual environments. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences, 364(1535), 3549–3557. Doi: 10.1098/rstb.2009.0138
Slavova, Y., & Mu, M. (2018). A Comparative Study of the Learning Outcomes and Experience of VR in Education. Proceedings of the Conference on Virtual Reality and 3D User Interfaces (VR), 385–386. Doi: 10.1109/vr.2018.8446486
Stichting psychoseNet. (2018). “Leven na psychose: Rob” [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=NEpt-ZA1ujI&t=341s
Stichting psychosenet. (2018b). Oorzaken van een psychose-. PsychoseNet.be. Geraadpleegd op 21 mei 2022, van https://www.psychosenet.be/psychose/oorzaken-psychose/
Tessner, K. D., Mittal, V., & Walker, E. F. (2009). Longitudinal Study of Stressful Life Events and Daily Stressors Among Adolescents at High Risk for Psychotic Disorders. Schizophrenia Bulletin, 37(2), 432–441. Doi: 10.1093/schbul/sbp087
Tielens, J. (2013). In gesprek met psychose (Eerste druk). De Tijdstroom.
UC Leuven-Limburg. (2017). Opleidingsvisie bachelor orthopedagogie: onze ‘orthovisie’ op beroep en opleiding.
Universiteit Twente, Cornet, L. J. M., Den Besten, A. L., & Van Gelder, J. L. (2019). virtual reality en augmented reality in justitiële context.
Vandereycken, W., Hoogduin, C. A. L., & Emmelkamp, P. M. G. (2008). Handboek Psychopathologie: Deel 1 basisbegrippen (Vierde, herziene druk). Bohn Stafleu van Loghum.
Van der Gaag, M., Staring, T., & Valmaggia, L. (2012). Handboek psychose. Boom.
Van der Zwaard, R. (2006). Wat is een waan? Tijdschrift voor psychiatrie, 48, 453–459.
Van der Donk, C., & Van Lanen, B. (2019). Praktijkonderzoek in zorg en welzijn (3de editie). Coutinho.
Van Winkel, R., Henquet, C., Rosa, A., Papiol, S., Faňanás, L., De Hert, M., Peuskens, J., Van Os, J., & Myin-Germeys, I. (2008). Evidence that the COMTVal158Met polymorphism moderates sensitivity to stress in psychosis: An experience-sampling study. American Journal of Medical Genetics Part B: Neuropsychiatric Genetics, 147B(1), 10–17. Doi:10.1002/ajmg.b.30559
Wise, R. A. (2004). Dopamine, learning and motivation. Nature Reviews Neuroscience, 5(6), 483–494. Doi: 10.1038/nrn1406
Yee, N., & Bailenson, J. (2007). The Proteus Effect: The Effect of Transformed Self-Representation on Behavior. Human Communication Research, 33(3), 271–290. Doi: 10.1111/j.1468-2958.2007.00299.x