Trends en evoluties inzake vrijwillige inzet door jongeren tussen 15 en 30 jaar in Vlaanderen
- LauraAnne
- EmmaVankeirsbilck
- AlisonDequidt
- EmilyVanmeenen
- ManonDetavernier
- SaraTanghe
Wij zijn zeven studenten van de studiegebieden sociaal-agogisch werk en onderwijs aan de Katholieke Hogeschool VIVES te Kortrijk. Vanuit Hogeschool VIVES en het Departement Cultuur, Jeugd en Media van de Vlaamse overheid deden we een onderzoek naar trends en evoluties inzake vrijwillige inzet door jongeren tussen 15 en 30 jaar in Vlaanderen. We vroegen ons af in welke mate er een match is tussen vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties inzake de vrijwillige inzet. Onze centrale onderzoeksvraag luidt als volgt: ‘Hoe is de beleving en wat zijn de belemmerende- en de bevorderende factoren van jongeren (15 en 30 jaar) en organisaties inzake van de vrijwillige inzet van jongeren in de samenleving anno 2022?’
Ons mixed method onderzoek bestond uit online focusgroepen voor zowel (ex-)vrijwilligers als organisaties en een aanvullende enquête met open-, halfopen en gesloten vragen voor alle jongeren tussen 15 en 30 jaar in Vlaanderen die we respectievelijk met een thematische analyse en met SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) analyseerden. Na een grondige literatuurstudie die we gebruikten als input voor de enquête, hebben we de resultaten van de enquête benut om de focusgroepen vorm te geven.
We kunnen concluderen dat de beleving van vrijwilligers en organisaties over het algemeen positief wordt ervaren ondanks dat er wel enkele belemmerende factoren aanwezig zijn. We merken heel wat gemeenschappelijke noden en verwachtingen tussen vrijwilligers en organisaties. Er zijn ook enkele verschillen aanwezig waarin er geen afstemming tussen vrijwilligers en organisaties is. Vrijwilligersorganisaties en vrijwilligers zien beiden het vrijwillig engagement als meerwaarde. Voor vrijwilligers is dit vooral op cognitief en sociaal-emotioneel vlak, terwijl dit voor de organisaties vooral op financieel en personeel vlak is. Het vrijwillig engagement wordt echter ook negatief of minder goed ervaren omwille van hoge verwachtingen, tijdsintensiviteit, et cetera. Vervolgens kwamen heel wat drijfveren van vrijwilligers aan bod en zetten organisaties zich ook in om de vrijwilligers te motiveren. Dit zorgt ervoor dat het vrijwillig engagement (langer) aangegaan wordt. Naast drijfveren ervaren vrijwilligers en organisaties ook enkele belemmerende factoren. Hierbij merken we een nauw verband tussen de drempels, de redenen om het vrijwillig engagement te stoppen en de noden en verwachtingen van zowel vrijwilligers als organisaties. Het niet invullen of tegemoetkomen aan de noden en verwachtingen kan belemmerend werken.
Tot slot kunnen we enkele trends en evoluties inzake het profiel van de vrijwilliger afleiden. Vanuit de literatuur werd het concept van de nieuwe vrijwilliger omschreven als: steeds meer informeel engagement, kortdurende inzet, flexibiliteit, minder loyaliteit, persoonlijke interesses en selectiviteit. We kunnen concluderen dat het concept ‘nieuwe vrijwilliger’ deels achterhaald is en deels aangevuld werd door het onderzoek.
Na ons onderzoek ontdekten we enkele beperkingen verbonden aan het onderzoek: geen representatieve gegevens, vooral onderzoek in de diepte, et cetera. Verder onderzoek zou zich kunnen toespitsen op de mogelijke verbanden tussen de thema’s, grootschalig kwantitatief onderzoek …
Het sluitstuk van ons onderzoek omvat vijf aanbevelingen voor het Vlaams beleid en negen aanbevelingen voor de vrijwilligersorganisaties.
Bibliografie
Ackermann, K., & Manatschal, A. (2018). Online volunteering as a means to overcome unequal participation? The profiles of online and offline volunteers compared. New media & Society, 20 (12), 4435-4472. Geraadpleegd op 18 mei 2022, van https://doi.org/10.1177/1461444818775698
Agentschap voor hoger onderwijs, volwassenonderwijs, kwalificaties & studietoelagen. (2017). Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad secundair onderwijs. Ministerie van Onderwijs en Vorming. Geraadpleegd op 1 juni 2022, van https://www.kwalificatiesencurriculum.be/sites/default/files/atoms/file… n_17.pdf
AHOVOKS. (2017). Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad secundair onderwijs. Geraadpleegd op 30 mei 2022, van https://www.kwalificatiesencurriculum.be/sites/default/files/atoms/file… n_17.pdf
Arteveldehogeschool. (z.d.). Wat is Waddist? Geraadpleegd op 19 mei 2022, van https://sites.arteveldehogeschool.be/dejongeredenkt/wat-waddist
Belgisch Staatsblad. (2005, 29 augustus). Wet betreffende de rechten van vrijwilligers (artikel 3). JUSTEL - Geconsolideerde wetgeving. Geraadpleegd op 17 mei 2022, van https://ww
w.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=2005070359&ta ble_name=wet
Belgisch Staatsblad. (2009, 3 april). Wet betreffende het georganiseerde vrijwilligerswerk in het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Geraadpleegd op 17 mei 2022, van https://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N… &cn=2009040347
Bourgeois, G. en Gatz, S. (2016, 8 juli). Traject voor een gecoördineerd Vlaams vrijwilligersbeleid: actieplan. Geraadpleegd op 20 mei 2022, van https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/wp- content/uploads/2016/07/Actieplan-Vrijwilligerswerk.pdf
Buyckx, Z. (2017). Het belang van intrinsieke en extrinsieke motivatie bij overheidscampagnes (Masterproef voor de Master of Science in de Bestuurskunde en het Publiek Management). Universiteit Gent, faculteit Economie en bedrijfskunde.
Christelijk Onderwijsverbond. (2019, 14 december). De kracht van vrijwilligers. Basis, 11. Geraadpleegd op 6 mei 2022, van https://www.hetacv.be/docs/default-source/acv-csc- docsitemap/6000-centrales/6770-christelijk-onderwijzersverbond-cov/6850-basis/basis- 2019/2019-nr-11/in-de-focus-11.pdf?sfvrsn=8e7754c2_2
194
De Ambrassade. (2022). Kracht van jeugdwerkvrijwilligers? [Discussietekst] Geraadpleegd op 18 mei 2022, van https://ambrassade.be/nl/kennis/artikel/discussietekst-kracht-van- jeugdwerkvrijwilligers?fbclid=IwAR1dARKTFj2GPCNi_1DG2D5omJzBzVUUP3q5K0ZZN0yo_of mZm64Mv1yjb8
De financiële begrippenlijst. (z.d.). Betekenis-definitie meldingsplicht: Ook: meldplicht. DFB | De Financiële Begrippenlijst. Geraadpleegd op 30 mei 2022, van https://www.dfbonline.nl/begrip/18600/meldingsplicht#:%7E:text=meldings…- ,Ook%3A%20meldplicht.,melden%20aan%20een%20specifieke%20instantie.
De Gast, W.J., & Hetem, R. (2018). Basisboek vrijwilligersmanagement (4de editie). Coutinho.
Demeyere, I. (2021). Handboek werken met vrijwilligers: De wetgeving praktisch toegelicht. Politeia.
Departement Cultuur, Jeugd en Media. (2020) Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan 2020-2024. Geraadpleegd op 29 mei 2022, van https://www.vlaanderen.be/cjm/sites/default/files/2021- 02/vlaams-jeugd-en-kinderrechtenbeleidsplan_2020-2024%20%282%29.pdf
Departement Cultuur, Jeugd en media. (2019, 15 april - a). Omgevingsanalyse JKP: ter voorbereiding van het Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan 2020-2024. Geraadpleegd op 29 mei 2022, van https://www.vlaanderen.be/cjm/sites/default/files/2019-12/Omgevingsanal…- JKP2020-2024.pdf
Departement Cultuur, Jeugd & Media. (2019, 15 mei - b). Regeerbijdrage Beleidsaanbevelingen aan de regeringsonderhandelaars. cjm.vlaanderen.be. Geraadpleegd op 19 mei 2022, van https://www.vlaanderen.be/cjm/sites/default/files/2019- 12/191011_Regeerbijdrage%20CJM.pdf
Directoraat-generaal Voorlichting & Directoraat Betrekkingen met de burgers. (2011, juni). Speciale Eurobarometer / Europees Parlement 75.2: Samenvatting Vrijwilligerswerk. Europees Parlement [samenvatting]. https://www.europarl.europa.eu/at-your-service/files/be- heard/eurobarometer/2011/2011-european-year-of-volunteering/analytical-summary/nl- analytical-summary-2011-european-year-of-volunteering-20110627.pdf
Enabel & Méthos. (2021, september). Over jongeren en hun engagementen: Kwalitatieve studie over het engagement van jongeren tussen 15 en 19 jaar in België [rapport]. https://www.enabel.be/sites/default/files/kruit_rapport-enable-7-nl-fin…- gecomprimeerd.pdf
Europese Commissie. (2022, 15 april). Europees Solidariteitskorps 2021–2027: Eerste oproep tot het indienen van voorstellen om vrijwilligerswerk voor jongeren te ondersteunen. Europa Nu. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://www.europa- nu.nl/id/vlhzf761vhxz/nieuws/europees_solidariteitskorps_2021_2027?ctx=vj6sjskzmxsb&ta b=0
195
Europese Unie. (z.d.). Europees Solidariteitskorps: De kracht van samen. European Youth Portal. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://europa.eu/youth/solidarity_nl
Europese Unie. (2018, december). Publicatieblad van de Europese Unie (C456) (Nr. 61). Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://eur-lex.europa.eu/legal- content/NL/TXT/PDF/?uri=OJ:C:2018:456:FULL&from=EN
Federale overheidsdienst sociale zekerheid. (2020, 31 december). Wet van 24/12/2020 betreffende het verenigingswerk. Openjustice. Geraadpleegd op 6 juni 2022, van https://etaamb.openjustice.be/nl/wet-van-24-december-2020_n2020205617.h…
Financiën. (2018, 14 juni). Vrijwilligers. FOD Financiën. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://financien.belgium.be/nl/vzws/vrijwilligers#q1
Geyskens, M. (2022, 23 maart). ‘Jongeren niet meer geëngageerd? Die uitspraak is compleet misplaatst’. MO*. Geraadpleegd op 18 mei 2022, van https://www.mo.be/analyse/jongeren- niet-meer-ge-ngageerd-die-uitspraak-compleet-misplaatst
Haddad, M. (2007). Politics and Volunteering in Japan: A Global Perspective. Cambridge University Press. Geraadpleegd van https://web.s.ebscohost.com/ehost/detail/detail?vid=0&sid=a8059ed8-7b87…- 0fc17b695e36%40redis&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZQ%3d%3d#db=e000xww&AN=20 6767
Hoekendijk, L. (2007). Gids voor vrijwilligerswerk: Kan ik iets doen?. SWP.
Hustinx, L. (2021, juni). The impact of COVID-19 on volunteering in Europe [Onderzoeksrapport]. Universiteit Gent, faculteit sociale en politieke wetenschappen. Geraadpleegd op 18 mei 2022, van https://biblio.ugent.be/publication/8714649/file/8714651.pdf
Hustinx, L & Dudal, P. (2020). Het vrijwilligerswerk in België: kerncijfers 2019. Rapport. Universiteit Gent. Geraadpleegd op 18 mei 2022, van https://biblio.ugent.be/publication/8682844/file/8682845
Hustinx, L. (2009). De individualisering van het vrijwillig engagement. In: Buijs G., Dekker P., Hooghe M. (Eds.), Civil Society tussen Oud en Nieuw (pp. 211-225). Aksant. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://biblio.ugent.be/publication/1123077/file/1147979
Jong, R. (2014). Vinger aan de pols bij beginnende vrijwilligers? Awel, dat kan! (Eindverhandeling tot master in de Agogische Wetenschappen). Vrije Universiteit Brussel, faculteit voor psychologie en educatiewetenschappen. Geraadpleegd op 26 mei 2022, van https://www.vub.be/sites/vub/files/masterproefwwrikkijong.pdf?fbclid=Iw…- KRiQ0x5okN3CyQk3ABNia_EdeRNq4l4c68PG9Am8dVLqFVW7rM
196
Koopsen-van De Kolk, C. (2020). Vrijwilligers Centraal: met minder moeite meer mensen binden (1ste editie). SWP.
Krekels, K. (2016, 13 april). Meer zin in burgerzin. n-va.be. Geraadpleegd op 19 mei 2022, van https://www.kathleenkrekels.be/nieuws/meer-zin-in-burgerzin?pq=nieuws/k…- krekels-brengt-een-bezoek-aan-het-talentencentrum-te-malle&page=25
Kruithof, K., Suurmond, J., Kal, D., & Harting, J. (2020, 21 april). Volunteer work with vulnerable persons in the community: A qualitative study of social inclusion. Journal of Social Work, 21(4), 696-712. Geraadpleegd op 12 mei 2022, van https://doi.org/10.1177/1468017320919874
Kwadraet. (z.d.). Kwetsbare vrijwilligers. Geraadpleegd op 19 mei 2022, van https://www.kwadraet.be/aanbod-op-maat/kwetsbare-vrijwilligers
LannooCampus. (2020). Middenveld: Tussen aanval en verdediging [bundel]. Geraadpleegd op 18 mei, van https://www.lannoo.be/sites/default/files/books/issuu/9789401469869.pdf
Lemahieu, T. (2021, 16 december). Deze regering holt het vrijwilligerswerk uit. Knack. Geraadpleegd op 11 mei 2022, van https://www.knack.be/nieuws/deze-regering-holt-het-vrijwilligerswerk- uit/
Maes, D. , Provoost, N. , Dubois, M. , Van de Velde, E. , Van Hecke, L. , De Roey, N. et al. (2014). ABC van het vrijwilligerswerk in de erfgoedsector [rapport]. Geraadpleegd op 6 mei 2022, van https://historiesvzw.be/wp-content/uploads/2020/11/ABC_online_2.pdf
Matthijssen, C., & Hambach, E. (2011). Inschakelen van kwetsbare vrijwilligers. Politeia.
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Departement Onderwijs. (z.d.). Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming. Onderwijs Vlaanderen. Geraadpleegd op 21 mei 2022, van https://onderwijs.vlaanderen.be/
Movisie. (2022, 11 februari). Kwetsbare vrijwilligers: Meedoen gaat niet vanzelf. Movisie. Geraadpleegd op 20 mei 2022, van https://www.movisie.nl/artikel/kwetsbare-vrijwilligers- meedoen-gaat-niet-vanzelf
Movisie. (2017, 10 maart). Vrijwilligers belonen en behouden. Movisie. Geraadpleegd op 20 mei 2022, van https://www.movisie.nl/artikel/vrijwilligers-belonen- behouden?fbclid=IwAR2nFpB95L4NpEMKUwx_qyo1S4IPNmfB6SRSPFs5R98ftVrDPicbXml7B0 I
Movisie. (2009, december). Een belevenis creëren: Maak van uw vrijwilligersactiviteit een beleving voor jongeren. Geraadpleegd op 20 mei 2022, van https://www.movisie.nl/sites/movisie.nl/files/2018-04/Een-belevenis- cre%C3%ABren.pdf?fbclid=IwAR1- XuEcRKEJolPxZrp7geoJzYv1K2YCnNXc13cw4tJNnJDZk5cwDDMhDF8
197
Neckebroeck, C., Vanderstraeten, I., & Verhaeghe, M. (2018). Onderzoeksvaardigheden: Voor onderwijs, zorg en welzijn (tweede editie). VAN IN.
Prnjak, K. (2018, 23 juli). The diffusion of responsibility. Cognitus Society. Geraadpleegd op 20 mei 2022, van https://www.cognituspsychology.com/general-psychology/the-diffusion-of- responsibility
Radio 2. (2022, 2 maart). Wie werkloos is, moet toelating vragen voor vrijwilligerswerk: “Oubollig én onrechtvaardig.” Geraadpleegd op 30 mei 2022, van https://radio2.be/de-inspecteur/wie- werkloos-is-moet-toelating-vragen-voor-vrijwilligerswerk-oubollig-en
’S Jongers, T. (2018). Effectief besturen van vrijwilligersorganisaties: Een praktische gids. Coutinho.
Smits, L. (2021, 23 december). Transcriberen van een interview (software en voorbeelden). Scribbr. Geraadpleegd op 30 mei 2022, van https://www.scribbr.nl/onderzoeksmethoden/interview- transcriberen/
Swerts, T. (2017). Maatschappelijke trends met impact op de relaties tussen middenveldorganisaties en burgers. Middenveldinnovatie. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://www.middenveldinnovatie.be/publicaties/maatschappelijke-trends-…- de-relaties-tussen-middenveldorganisaties-en
Van Baren, E. A., Meijs, L. C. P. M., Roza, L., Metz, J., & Hoogervorst, N. (2011). Hoe derde partijen, zoals overheden, bedrijven en fondsen, hedendaags ‘vrijwilligerswerk’, ‘vrijwilligersmanagement’ en de civil society kunnen bevorderen. Erasmus Centre for Strategic Philantropy: 1‐32. Geraadpleegd op 30 mei 2022, van https://www.erim.eur.nl/fileadmin/default/content/erim/research/centres… _for_strategic_philanthropy/research/publications/hoe_derde_partijen_vrijwilligerswerk_ku nnen_bevorderen.pdf
Van Borm, H., Vermeulen, K., Massart, M., Vande Sompele, J., & Baert, S. (2018). Wat organisaties moeten weten over hun vrijwilligers. UGent. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://users.ugent.be/~sbaert/Wat_organisaties_moeten_weten_over_hun_v… f
Van den Broeck, A., Ferris, D. L., Chang, C. H. & Rosen, C. C. (2016) De Basisbehoeften Van De Zelf- Determinatie Theorie: Een Samenvatting Van De Literatuur. Tijdschrift Van Het Steunpunt WAV. 26(2), 67–74. Geraadpleegd op 10 mei 2022, van file:///C:/Users/tangh/Downloads/Van%20den%20Broeck%20OverWerk_2016_2_10.pdf
Van den Broeck, A., Vansteenkiste, M., De Witte, H., Lens, W., & Andriessen, M. (2009). De Zelf- Determinatie Theorie: kwalitatief goed motiveren op de werkvloer. Gedrag en Organisatie,
198
22(4), 316–335. Geraadpleegd op 10 mei 2022, van https://doi.org/10.5117/2009.022.004.002
Vanderleyden, L., & Stolk, A. (2017). Vrijwilligerswerk met het oog op de toekomst. Geron, 19(4), 15- 18. Geraadpleegd op 1 juni 2022, van https://doi.org/10.1007/s40718-017-0065-y
Verhoeven, N. (2018). Wat is onderzoek? Praktijkboek voor methoden en technieken. Boom.
Vermeersch, L., Szekér, L., Smits, I. en Lamberts, M. (2020, februari). Hoe middenveldorganisaties hun vrijwilligers managen: een casestudy onderzoek [rapport]. Geraadpleegd op 10 mei 2022, van https://www.middenveldinnovatie.be/sites/default/files/2020- 01/Casestudy%20Vrijwilligersmanagement%20Definitief.pdf
Van Steekelenburg, I. (2009, december). Een belevenis creëren: Maak van uw vrijwilligersactiviteit een beleving voor jongeren [rapport]. Movisie. Geraadpleegd op 1 juni 2022, van https://www.movisie.nl/sites/movisie.nl/files/2018-04/Een-belevenis- cre%C3%ABren.pdf?fbclid=IwAR2RzTS3V13aBVHCDpoB6oNFlAd8FQfyFwnVEsHarY1lysQgsQa UMyD3904
Vansteenkiste, M. (2010). Hoe we kinderen en jongeren kunnen motiveren: toepassingen van de zelfdeterminatietheorie. Caleidoscoop, 22(1), 6–15.
VI.be. (2020, 16 januari). Werken met een vrijwilligersvergoeding. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://vi.be/advies/werken-met-een- vrijwilligersvergoeding#:%7E:text=De%20vrijwilligersvergoeding%20laat%20je%20toe,op%2 0hoeft%20af%20te%20dragen.
Vlaamse overheid. (2009). Internationaal onderzoek naar Burgerzin en Burgerschapsopvoeding [Brochure]. Departement Onderwijs en Vorming. Strategische Beleidsondersteuning. Geraadpleegd op 13 juni 2022, van https://International Civic and Citizenship Education Studypublicaties.vlaanderen.be/view-file/5944
Vlaamse overheid. (2022). Vrijwilligerswerk. Geraadpleegd op 18 mei 2022, van https://www.vlaanderen.be/vrijwilligerswerk
Vlaamse Raad WVG. (2021). Ontwerp van decreet over de controle van een uittreksel uit het strafregister voor bepaalde nieuwe medewerkers. Geraadpleegd op 1 juni 2022, van https://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1827816
Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk. (2022, 29 april). Wetgeving. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/wetgeving/?utm_source=redirects&ut… b&utm_campaign=vrijwilligerswetgeving.beECMS_CLIENT/configuration/pages/artikel.php
Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw. (2019, 15 april). Wetgeving. Geraadpleegd op 17 mei 2022, van https://vrijwilligerswerk.be/wetgeving/vrijwilligerswet/wat-is-vrijwill…
199
Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw. (2021). Wetgeving: Wie mag vrijwilligen? Geraadpleegd op 7 juni 2022, van https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/wetgeving/de-vrijwilligerswet/wie- mag-vrijwilligen/
Vlaanderen. (z.d.). Vrijwilligerswerk. www.vlaanderen.be. Geraadpleegd op 24 mei 2022, van https://www.vlaanderen.be/vrijwilligerswerk
Vlierberghe, M. (2017, juni). Compassiemoeheid, veerkrachten welbevinden onder vrijwilligers van Senoor. Geraadpleegd op 9 mei 2022, van http://essay.utwente.nl/72761/1/Van%20Vlierberghe_BA_BMS.pdf
Vlor. (2016, 29 september). Advies over het actieplan gecoördineerd Vlaams vrijwilligersbeleid. Geraadpleegd op 20 mei 2022, van https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/23364
VolunteerMatch. (2020). The Impact of COVID-19 on Volunteering: A Two Month Comparison [E-book]. VolunteerMatch. Geraadpleegd op 13 mei 2022, van https://solutions.volunteermatch.org/hubfs/Ebooks/The%20Impact%20of%20C…- 19%20on%20Volunteering%20-%20A%20Two%20Month%20Comparison.pdf
Vrtnws. (2018, 5 december). Gents onderzoek legt motivatie vrijwilligers bloot. vrtnws.be. Geraadpleegd op 10 mei 2022, van https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/12/05/gents- onderzoek-legt-motivatie-vrijwilligers-bloot/
VSVW. (z.d.). Wie mag vrijwilligen. Geraadpleegd op 22 mei 2022, van https://www.vlaanderenvrijwilligt.be/wetgeving/de-vrijwilligerswet/wie-…
Vzw Armentekort. (2016, 21 juni). Segmentering: Typologie van vrijwilligers. Kompano kennisplatform. Geraadpleegd op 19 mei 2022, van http://wiki.kompano.org/segmentering- typologie-van-vrijwilligers/
Zondag, V., & Vossen-van De Ruit, E. (2011). Focus op talent in plaats van beperking. MOVISIE.
