Niet alle kinderen eten als ze honger hebben
“Baby’s of peuters zullen zichzelf niet uithongeren”, “Kinderen zullen wel eten als ze honger hebben”. Ouders krijgen dat regelmatig te horen. In eerste instantie klinkt het ook aannemelijk, ware het niet dat deze mythe niet klopt voor kinderen waar een eetstoornis sluimert. Meer nog, die overtuiging kan zelfs levensbedreigend zijn. Eetproblemen bij jonge kinderen zijn in Vlaanderen nog vrij onbekend en bijgevolg is er weinig hulpverlening voorhanden. Dát wilde ik graag veranderen. Ik schreef dan ook een scriptie over het onderwerp en gericht op impact met de start van EetMee, een multidisciplinaire groepspraktijk voor jonge kinderen met eetproblemen.
Inspiratiebron
Mijn dochter is mijn inspiratiebron voor dit thema. Als baby en peuter kampte ze met een ernstige eetstoornis. Door de onbekendheid en de laattijdige detectie van deze problematiek kwam ze als baby in een levensbedreigende toestand terecht. Gedurende twee jaar overleefde ze op sondevoeding. Doordat er te weinig hulp was, escaleerde haar eetstoornis waardoor ze uiteindelijk acht maanden in het Zeepreventorium verbleef om haar chronische voedselweigering met succes te behandelen. Toch was de impact op ons gezin en ons mentaal welzijn groot. Ik ondervond dus aan den lijve hoe weinig ondersteuningsmogelijkheden er in Vlaanderen zijn. Hét keerpunt waarop ik besloot hier eigenhandig iets aan te doen.
Ik startte de bacheloropleiding Gezinswetenschappen aan de Odisee Hogeschool en verdiepte mij wetenschappelijk in de thematiek. Ik volgde congressen en workshops rond eetproblemen en ARFID (Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder) in binnen- en buitenland en bouwde mijn netwerk van artsen en andere zorgprofessionals verder uit. Al die tijd had ik één groot doel voor ogen: een plek waar kinderen en ouders terecht kunnen. Een plek waar ze gehoord en geholpen worden. Een plek waar de gezinsvisie op de ondersteuning van jonge kinderen met eetproblemen centraal staat. In mijn scriptie bracht ik alle inzichten van de voorbije jaren samen.
Ik interviewde gezinnen met een kindje met eetproblemen en een kinderarts. Deze bevindingen legde ik naast elkaar waardoor het hiaat in de hulpverlening pijnlijk duidelijk werd. Zo moeten ouders vechten om gehoord te worden of de juiste hulp te vinden. De louter medische kijk op eetproblemen ervaren ze evenmin als helpend. De pediater zag twee grote tekortkomingen; de onbekendheid in de eerste- en tweedelijn en het gebrek aan geschoolde zorgverleners. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt de nood aan intensieve multidisciplinaire behandeling, wat ver voorbij de medische kijk gaat. Toch is dit onvoldoende gewaarborgd in het huidige Vlaamse zorglandschap. Dit alles nam ik mee om verandering te creëren.
Zorgpad
Vanuit een medisch en gezinsgericht perspectief kwam duidelijk naar voren dat de onbekendheid van de problematiek meermaals leidt tot laattijdige herkenning. Aangezien net dat escalatie in de hand werkt, is de nood aan sensibilisering hoog. Daarom ontwikkelde ik een zorgpad om in te zetten binnen de nulde- en de eerstelijn wat vroegdetectie en vroeginterventie mogelijk maakt. Het zorgpad heeft oog voor een goede beeldvorming van de eetproblemen waarbij zowel vraagverheldering als onderzoek belangrijke parameters zijn. Ik geef de signalen aan die alertheid en doorverwijzing vragen en reik enkele handvaten aan voor de nuldelijn om ouders te ondersteunen. Een tweede luik van het zorgpad brengt de doorverwijzingsmogelijkheden per zorglijn in kaart alsook de aangewezen disciplines qua behandeling. Bij het zorgpad hoort een brochure met uitleg over de – nog vrij onbekende – eetstoornis ARFID. Het is cruciaal dat Vlaamse zorgverleners hiermee vertrouwd raken. Het zorgpad legde ik voor aan het moeilijke etertjes team van het Zeepreventorium, een huisarts, Kind & Gezin en een arts van het CLB. In de toekomst zal ik dit in samenwerking met Kind & Gezin en het CLB verfijnen tot een werkbare tool op maat van hun organisatie. Ik kreeg ondertussen reeds vragen van huisartsenkoepels om hen hierrond te informeren. Iets wat de hoge nood onderstreept.
Een scriptie met impact op het Vlaamse zorglandschap
Naast het praktijkgerichte onderzoek bereidde ik in mijn scriptie ook het oprichten van de praktijk 'EetMee' voor, dat op 2 september 2023 de deuren opende. Daarmee wil ik impact creëren in het werkveld.
Hoewel er al andere multidisciplinaire groepspraktijken bestaan, is EetMee een uniek concept. Er zijn amper groepspraktijken die zich uitsluitend focussen op eetproblemen. Bovendien richten veel hulpverleners zich op kinderen vanaf 6 jaar. Maar vaak is het kwaad dan al geschied waardoor eetpatronen nog maar moeilijk te veranderen zijn. Nochtans zijn eetproblemen al veel vroeger te detecteren en dus ook behandelbaar. Uit mijn wetenschappelijke verdieping en onderbouwing in de scriptie bleek dat vroegdetectie namelijk cruciaal is. Daarom begeleiden we bij EetMee baby’s van bij het prille begin.
Om kwaliteitsvolle behandeling te kunnen bieden, stelde ik een team samen met de nodige expertise. EetMee heeft een preverbale logopedist, diëtist, klinisch psycholoog/systeemtherapeut en kinderpsychiater. Zelf neem ik naast de rol van praktijkcoördinator de gezinsondersteuning en contextbegeleiding voor mijn rekening. Mijn focus ligt dus niet enkel op het kind, wél op heel het gezin namelijk ouders, broers en zussen. Mijn ervaringsdeskundigheid en de opleidingen maken dat ik de empathische brugfiguur ben tussen gezinnen en therapeuten. Voor de praktijk werkte ik – naast het zakelijke luik – ook het behandelprotocol uit. Daarbij ontwikkelde ik een screeningsdocument om de aard en de ernst van eetproblemen breed in kaart te brengen. Deze tool heb ik reeds bij meerdere gezinnen gebruikt op mijn stageplaats -een centrum voor ambulante revalidatie. Hij werd niet alleen uitvoerig getest, maar ook geëvalueerd en verfijnd in samenwerking met het multidisciplinaire team van het CAR. De tool is ondertussen al uitvoerig gebruikt om de eerste cliënten van EetMee te ontvangen.
Naast het ondersteuningsaanbod, biedt EetMee ook een vormingsaanbod aan, zowel voor ouders als zorgprofessionals. Dat zal ertoe bijdragen dat eetproblemen sneller gedetecteerd worden en men bijgevolg vroeger kan ingrijpen. Ook geef ik ouders praktische handvaten en tips mee voor de dagelijkse praktijk.
Tot slot blijft het mijn missie om de onbekendheid van eetproblemen bij jonge kinderen en ARFID te doorbreken door in te zetten op sensibilisering. De mythe dat kinderen zichzelf niet zullen uithongeren en dus wel zullen eten als ze honger hebben, wil ik daarmee graag de wereld uithelpen!
Bibliografie
Accare. (z.d.). E-learning PARDI. Geraadpleegd op 10 februari 2023, van https://www.accare.nl/child-study-center/kennisdomein/e-learning-pardi
Agentschap uitbetaling groeipakket. (VUTG) (z.d.). Zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte. Geraadpleegd op 18 oktober 2022, van https://www.groeipakket.be/tegemoetkomingen/zorgtoeslag-ondersteuningsbehoefte
Benoit, D., Madigan, S., Lecce, S., Shea, B. & Goldberg, S. (2001). Atypical maternal behavior toward feeding-disordered infants before and after intervention. Infant Mental Health Journal, 22(6), 611–626. https://doi.org/10.1002/imhj.1022
Bryant-Waugh, R., Loomes, R., Munuve, A., & Rhind, C. (2021). Towards an evidence-based out-patient care pathway for children and young people with avoidant restrictive food intake disorder. Journal of behavioral and cognitive therapy, 31, 15–26.https://doi.org/10.1016/j.jbct.2020.11.001
Burns, W., Péloquin, K., Rondeau, E., Drouin, S., Bertout, L., Lacoste-Julien, A., Krajinovic, M., Laverdière, C., Sinnett, D., & Sultan, S. (2018, september). Cancer-related effects on relationships, long-term psychological status and relationship satisfaction in couples whose child was treated for leukemia: A PETALE study. Plos One. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0203435
Carpenter, K. M., & Garfinkel, M. (2021). Home and parent training strategies for pediatric feeding disorders: The caregivers’ perspective. The Open Journal of Occupational Therapy, 9(1), 1–21. https://doi.org/10.15453/2168-6408.1725
Chatoor, I. (2009). Diagnosis and Treatment of Feeding Disorders in Infants, Toddlers, and Young Children (1ste editie). ZERO TO THREE.
Chatoor, I. (2012). When Your Child Won’t Eat or Eats Too Much: A Parents’ Guide for the Prevention and Treatment of Feeding Problems in Young Children. iUniverse.
De Beule, V. (z.d.). Proeftoren informatie. My Food Coach. Geraadpleegd op 6 april 2023, van https://myfoodcoach.be/proeftoren-informatie/
Debray, L., Vandeputte, A. & Vandereycken, W. (Reds.). (2012). Vlaamse consensustekst in verband met evenwichtige voeding en beweging, ten behoeve van zorgverstrekkers. Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. https://bespghan.be/docs/consensustekst.pdf
Dewispelaere, J. (2017). Liefde en tijd in partnerrelaties: inspiratie voor een toekomstgericht (gezins-)beleid. In Luyten, D., Van Crombrugge, H., Emmery.K. (Red). Het gezin in Vlaanderen 2.0. (p.137-152). Antwerpen:Garant.
de Kok, M. (2019). Getraumatiseerde ouders en de relatie met hun kinderen. Kind en Adolescent Praktijk, 18(1), 6–13. https://doi.org/10.1007/s12454-019-0002-4
De Mönnink, H. (2017). Support in specifieke verliessituaties. In Verlieskunde (herzien, 7 ed., pp. 437–470). Bohn Stafleu van Loghum.
Den Hartog, A. P. (2013). Eetcultuur en voedingstrends. In Informatorium voeding en diëtetiek - voedingsleer (pp. 847–863). Bohn Stafleu van Loghum. https://link-springer-com.odisee.e-bronnen.be/chapter/10.1007%2F978-90-368-0510-0_37
Dumont, E., Huskens, B., Seys, D., Rensken, H., Duker, P., & Mulkens, S. (2020). Het SLIK-Programma: Behandelprotocol voor vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis bij jonge kinderen. In C. Braet & S. Bögels (Reds.), Protocollaire behandeling en voor kinderen en adolescenten met psychische klachten - Boek 2 Externaliserend (3de editie, pp. 153–200). Boom.
Dumont, E., Jansen, A., Duker, P. C., Seys, D. M., Broers, N. J. & Mulkens, S. (2022). Feeding/Eating Problems in Children Who Refrained From Treatment in the Past: Who Did (Not) Recover? Frontiers in Pediatrics, 10. https://doi.org/10.3389/fped.2022.860785
Dupont, F. (2021, 23 december). Beleidsnieuws rond eet- en gewichtsproblemen – december 2021. Eetexpert. Geraadpleegd op 10 februari 2023, van https://eetexpert.be/beleidsnieuws-rond-eet-en-gewichtsproblemen-decemb…
Engel-Hoek, L., Gerven, M., Haaften, L., Groot, S., van den Engel-Hoek, L., van Gerven, M., van Haaften, L. & de Groot, S. (2018). Eet- en drinkproblemen bij jonge kinderen: een leidraad voor logopedisten en andere hulpverleners in de gezondheidszorg (5e, gewijzigde editie). Koninklijke Van Gorcum.
Fagardo, B., Cornelissen, E., Tency, I., & Vandewaerde, S. (2021). De betrokkenheid van het gezin op neonatologie: Siblings in de kijker. In K. Emmery & G. Loosveldt (Reds.), Broer of zus, de match van je leven (pp. 89–106). Garant.
Federatie van Centra voor Ambulante revalidatie. (z.d.). De centra. Revalidatie. Geraadpleegd op 12 februari 2023, van https://revalidatie.be/members/
FOD Volksgezondheid. (2023, 1 februari). Gezondheidszorginstellingen. Geraadpleegd op 12 februari 2023, van https://www.health.belgium.be/nl/gezondheid/organisatie-van-de-gezondhe…
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. (2023, maart). Logopedisten – De workforce in 2044: toekomstprojectie op basis van de reële instroom tot 2022. Cel Planning van het Aanbod van de Gezondheidszorgberoepen, Dienst Gezondheidszorgberoepen en Beroepsuitoefening, Directoraat-generaal Gezondheidszorg. https://overlegorganen.gezondheid.belgie.be/sites/default/files/documents/basisscenario_logopedisten_-_nl.pdf
Fondelli, T. (2012). Autisme en eetproblemen (1ste editie). LannooCampus.
Garro, A., Thurman, S. K., Kerwin, M. L. E., & Ducette, J. P. (2005). Parent/Caregiver stress during pediatric hospitalization for chronic feeding problems. Journal of pediatric nursing, 20(4), 268–275. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2005.02.015
Goossens, L., & Moens, E. (2017). Eetproblemen bij kinderen en adolescenten. Acco.
Hellemans, J. (2011). Mindful parenting in de klinische praktijk. Tijdschrift voor Kindergeneeskunde, 79(6), 203–208. https://doi.org/10.1007/s12456-011-0040-9
Hesemans, S. & Viane, A. S. (2020). Van baby tot kleuter: ontwikkelingsfasen en hun betekenis voor het gezin. In N. Vliegen & Y. Verhaest (Reds.), Vroege ontwikkeling alle kansen geven. Infant Mental Health: geestelijke gezondheidszorg voor baby’s, jonge kinderen en ouders (pp. 46–57). Pelckmans Pro.
Hoffman, K. T., Marvin, R. S., Cooper, G. & Powell, B. (2006). Changing toddlers’ and preschoolers’ attachment classifications: The circle of security intervention. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 74(6), 1017–1026. https://doi.org/10.1037/0022-006x.74.6.1017
Huber, M., Jung, H. P. & van den Brekel-Dijkstra, K. (2021). Handboek Positieve Gezondheid in de Huisartspraktijk: Samenwerken Aan Betekenisvolle Zorg. Bohn Stafleu van Loghum.
Johnson, S. (2021). Houd me vast (D. Van Alkemade, Vert.; 40ste editie). Kosmos Uitgevers.
Keirse, M. (2017). Helpen bij verlies en verdriet (11de editie). Uitgeverij Lannoo.
Keirse, M. (2020). Kinderen helpen bij verlies: Een boek voor iedereen die van kinderen houdt. Lannoo.
Kovacic, K., Rein, L. E., Szabo, A., Kommareddy, S., Bhagavatula, P. & Goday, P. S. (2021). Pediatric Feeding Disorder: A Nationwide Prevalence Study. The Journal of Pediatrics, 228, 126-131.e3. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2020.07.047
Krom, H., van Zundert, S. M., Otten, M. A. G., van der Sluijs Veer, L., Benninga, M. A. & Kindermann, A. (2019). Prevalence and side effects of pediatric home tube feeding. Clinical Nutrition, 38(1), 234–239. https://doi.org/10.1016/j.clnu.2018.01.027
Lanting, C., de Wolff, M., van Zoonen, R. & Schönbeck, Y. (2019). JGZ Richtlijn ondergewicht. Nederlandse organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO). https://www.ncj.nl/wp-content/uploads/media-import/docs/000a2b1a-1030-4…
Mangigi. (z.d.). Mangigi het eetspel voor de moeilijke eter, eten is weer een feesje met de Mangigi. Geraadpleegd op 6 april 2023, van http://www.mangigi.com/index.html
Maris, R. (2021). Over leven met ARFID: Gesprekken met ervaringsdeskundigen en professionals over selectieve voedselweigering. Aldo.
Murray, H. B., Dreier, M. J., Zickgraf, H. F., Becker, K. R., Breithaupt, L., Eddy, K. T., & Thomas, J. J. (2021). Validation of the nine item ARFID screen ( NIAS) subscales for distinguishing ARFID presentations and screening for ARFID. International Journal of Eating Disorders, 54(10), 1782–1792. https://doi.org/10.1002/eat.23520
Nee Eten! (z.d.). Eetteams. Geraadpleegd op 13 februari 2023, van https://nee-eten.nl/over-voedselweigering/eetteams/
NoTube. (z.d.). Register For A Virtual Play Picnic. Geraadpleegd op 6 april 2023, van https://explore.notube.com/en/virtual-play-picnics
Nuyts, T., Van Haeken, S., Crombag, N., Singh, B., Ayers, S., Garthus-Niegel, S., Braeken, M. A. K. A. & Bogaerts, A. (2021). “Nobody Listened”. Mothers’ Experiences and Needs Regarding Professional Support Prior to Their Admission to an Infant Mental Health Day Clinic. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(20), 10917. https://doi.org/10.3390/ijerph182010917
Nys, K. (2020). Het opvoeden van een meerling. In K. Van Leeuwen & H. Van Crombrugge (Reds.), Gezinnen in soorten (5de editie, pp. 62–82). Garant.
Praatplaat Nee-Eten! (2019, 30 juni). Nee Eten! https://nee-eten.nl/praatplaat/
Raatz, M., Ward, E. C., Marshall, J., Afoakwah, C., & Byrnes, J. (2020). “It Takes a Whole Day, Even Though It’s a One-Hour Appointment!” Factors Impacting Access to Pediatric Feeding Services. Dysphagia, 36(3), 419–429. https://doi.org/10.1007/s00455-020-10152-9
Redactie Vakblad Vroeg. (2018, 10 mei). Eetstoornis door sondevoeding nog te weinig in beeld. Vakblad Vroeg. https://www.vakbladvroeg.nl/eetstoornis-door-sondevoeding-nog-te-weinig…
Redactie Vakblad Vroeg. (2022, 27 oktober). Moeilijk eetgedrag lakmoesproef voor ouder-kindrelatie. Vakblad Vroeg. Geraadpleegd op 13 december 2022, van https://www.vakbladvroeg.nl/moeilijk-eetgedrag-lakmoesproef-voor-ouder-…
Redactie Vakblad Vroeg. (2021, 17 augustus). Voorkom vicieuze cirkel rond eetstoornis. Vakblad Vroeg. Geraadpleegd op 13 december 2022, van https://www.vakbladvroeg.nl/voorkom-vicieuze-cirkel-rond-eetstoornis/
Remijn, L., Kalsbeek, C. J. C., Platteel, V. & Kindermann, A. (2022). How to support parents and healthcare professionals in the decision-making process of tube feeding in children? Disability and Health Journal, 15(2). https://doi.org/10.1016/j.dhjo.2021.101261
Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV). Medische voeding thuis: Enterale sondevoeding. (2022a, 7 februari). Geraadpleegd op 18 oktober 2022, van https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/door-ziekenfonds/gezondheidsproducten/voeding/Paginas/enterale-sondevoeding.aspx
Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV). Nomenclatuur van de logopedische verstrekkingen. (z.d.). Geraadpleegd op 18 oktober 2022, van https://www.riziv.fgov.be/nl/professionals/individuelezorgverleners/logopedisten/Paginas/logopedisten-nomenclatuur.aspx
Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV). (2022b, 14 oktober). Verhoogde tegemoetkoming: betere vergoeding van medische kosten. Geraadpleegd op 18 oktober 2022, van https://www.riziv.fgov.be/nl/themas/kost-terugbetaling/financiele-toegankelijkheid/Paginas/verhoogde-tegemoetkoming-betere-vergoeding-medische-kosten.aspx
Sharp, W. G., Volkert, V. M., Scahill, L., McCracken, C. E., & McElhanon, B. (2017). A Systematic Review and Meta-Analysis of Intensive Multidisciplinary Intervention for Pediatric Feeding Disorders: How Standard Is the Standard of Care? The Journal of Pediatrics, 181, 116–124. https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2016.10.002
Silverman, A. H., Erato, G., & Goday, P. (2020). The relationship between chronic paediatric feeding disorders and caregiver stress. Journal of Child Health Care, 25(1), 69–80. https://doi.org/10.1177/1367493520905381
Sluijmers, J., I. Zoutenbier, Versteegde, L., Singer, I., & Gerrits, E. (2016). Prevalentie en incidentie van eet- en drinkproblemen bij kinderen van 0-6 jaar. Rapport voor NVLF van Lectoraat Logopedie Hogeschool Utrecht.
Stenvert, J. M. (2013). Voeding van enkele niet–Nederlandse bevolkingsgroepen. In Informatorium voeding en diëtetiek - voedingsleer (pp. 878–932). Bohn Stafleu van Loghum. https://link-springer-com.odisee.e-bronnen.be/chapter/10.1007%2F978-90-…
Tas, T. A. J. & van Rijsen, N. M. (2019). Enterale voeding. In M. Former, G. van Asseldonk, J. Drenth & C. Schuurman (Reds.), Informatorium voor Voeding en Diëtetiek – Supplement 103 – december 2019 Dieetleer en Voedingsleer (pp. 49–82). Bohn Stafleu van Loghum. https://doi.org/10.1007/978-90-368-2426-2
Thomas-Holtus, M. H. M. (2007, december). In P. W. J. Klaassen & E. C. Carbasius Weber (Reds.), Informatorium Voeding en Diëtetiek - Dieetleer (pp. 1182–1196). Bohn Stafleu van Loghum. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0508-7_57
Van Crombrugge, H. (2009). Ouders in soorten (6de editie). Garant.
van de Merwe, D. (2017). Gezonde voeding voor peuters en adviezen wanneer een kind niet eet. Bijblijven, 33(3), 196–206. https://doi.org/10.1007/s12414-016-0207-5
van Deth, R. (2017). Inleiding in de psychopathologie (pp. 151-160). Bohn Stafleu van Loghum. https://doi.org/10.1007/978-90-368-1045-6.
Van Kessel-Feddema, B. J. M., Sondaar, M., Diepeveen, F. B., Van der Star, M., & Kollée, L. A. A. (2001). Groei en eetgedrag van premature kinderen in vergelijking met op tijd geboren kinderen. Tijdschrift voor kindergeneeskunde, 69(2), 166–172. https://doi.org/10.1007/bf03061350
Van Leeuwen, K., & Jeannin, R. (2012). Opvoeding van meerdere kinderen in hetzelfde gezin. In K. Van Leeuwen & H. Van Crombrugge (Reds.), Gezinnen in soorten (5de editie, pp. 38–61). Garant
van Meerten, E., Dierx, J. & de Bot, C. (2020). Positieve Gezondheid voor jeugdgezondheidszorgprofessionals. JGZ Tijdschrift voor jeugdgezondheidszorg, 52(1), 2–7. https://doi.org/10.1007/s12452-019-00203-5
Vlaamse Overheid Agentschap Opgroeien. (2021, 23 april). Opvolging groei en ontwikkeling. Kind en Gezin. https://www.kindengezin.be/nl/thema/ontwikkeling-en-gedrag/opvolging-gr…
Vlaamse Overheid - Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. (z.d.). Sociale Kaart. Geraadpleegd op 12 februari 2023, van https://www.desocialekaart.be/
Vliegen, N., Hesemans, S. & Viane, A. S. (2020a). De sociale en emotionele ontwikkeling van het kind in zijn gezin. In N. Vliegen & Y. Verhaest (Reds.), Vroege ontwikkeling alle kansen geven. Infant Mental Health: geestelijke gezondheidszorg voor baby’s, jonge kinderen en ouders (pp. 58–83). Pelckmans Pro.
Vliegen, N. & Van der Borght, V. (2020). Het gezin, een unieke leerschool voor kind en ouders. In N. Vliegen & Y. Verhaest (Reds.), Vroege ontwikkeling alle kansen geven. Infant Mental Health: geestelijke gezondheidszorg voor baby’s, jonge kinderen en ouders (pp. 30–45). Pelckmans Pro.
Vliegen, N. & Verhaest, Y. (2020). Waarom Infant Mental Health zo belangrijk is. In N. Vliegen & Y. Verhaest (Reds.), Vroege ontwikkeling alle kansen geven. Infant Mental Health: geestelijke gezondheidszorg voor baby’s, jonge kinderen en ouders (pp. 8–25). Pelckmans Pro.
Vliegen, N., Verhaest, Y. & Meurs, P. (2020b). De ontwikkeling van ouderschap. In N. Vliegen & Y. Verhaest (Reds.), Vroege ontwikkeling alle kansen geven. Infant Mental Health: geestelijke gezondheidszorg voor baby’s, jonge kinderen en ouders (pp. 84–113). Pelckmans Pro.
Veenje Smits, L., & Wierdsma, N. A. M. (2018). Eetstoornissen bij jonge kinderen. In M. Former, C. Schuurman, J. Drenth, & G. Van Asseldonk (Reds.), Informatorium voor voeding en diëtetiek (pp. 63–76). Bohn Stafleu van Loghum. https://doi.org/10.1007/978-90-368-2165-0
Wagenaar, K. (2015). De gezonde volwassene in relatie. In A.-M. Claassen & S. Pol (Reds.), Schematherapie en de gezonde volwassene (pp. 101–111). Bohn Stafleu van Loghum. https://doi.org/10.1007/978-90-368-0951-1
Zorg en Gezondheid. (2019, 1 januari). De overeenkomsten met voorzieningen met revalidatieovereenkomst: type-overeenkomst CAR - versie 01.01.2019. Geraadpleegd op 12 februari 2023, van https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/2022-04/type-over…
Zorg en Gezondheid. (z.d.). Integratie van CAR en CGG. https://zorg-en-gezondheid.be/integratie-van-car-en-cgg
