Toonde jij waardering voor je leerkrachten?
Voel je de druk van onze competitieve samenleving op het onderwijs? Heb je je ooit afgevraagd waarom leerkrachten vaak het gevoel hebben dat ze ondergewaardeerd worden? Ontdek hoe vijftien leerkrachten in het secundair onderwijs hun waardering hebben ervaren en wellicht kijk je met een nieuwe waardering naar je voormalige mentoren.
Leerkrachten en hun verhaal over waardering
In een wereld waarin de schijnwerpers vaak gericht zijn op de prestaties van leerlingen en de hervormingen in het onderwijs, wordt de stem van de leerkrachten zelden gehoord. Maar wat als we die stem nu eens centraal zetten? Wat als we luisteren naar de verhalen van vijftien leerkrachten uit het secundair onderwijs. Niet om de feiten vast te leggen, maar om de complexiteit van het begrip ‘waardering’ te ontrafelen. Dat onderzoek is een reis door de ervaringen, emoties en herinneringen die de kern vormen van het leraarschap.
Een historische kijk op waardering
In een tijd waarin de waardering van leerkrachten een brandend actueel onderwerp is, biedt mijn onderzoek een uniek perspectief op het verleden van het onderwijs. Ik dook in de ervaringen van leerkrachten van de tumultueuze jaren vijftig tot het dynamische begin van de 21ste eeuw, om een diepgaand begrip te krijgen van wat ‘waardering’ werkelijk betekende. Dit onderzoek onthult niet alleen de langetermijneffecten van veranderende omstandigheden op het welzijn van leerkrachten, maar brengt ook verhalen van verschillende generaties samen. Maak je klaar voor een meeslepende reis door de tijd, waarbij de complexe facetten van waardering in het onderwijs worden belicht door de ogen van degenen die het het beste weten: de leerkrachten zelf.
‘Ik heb dat altijd zo onrechtvaardig gevonden, van in het beeld van de maatschappij een profiteur te zijn’, drukt Anne me op het hart, waarna ze in de verdediging schiet. ‘Terwijl ik van mijzelf vond dat ik hard moest werken.’ Het gesprek met de zestigjarige leerkracht uit Heverlee duurt bijna een uur. Toch heb ik nog geen specifieke vragen gesteld over de waardering of onderwaardering van haar beroep. Zoals met de voorgaande interviews komt het spontaan ter sprake. ‘En dan nog een keer voortdurend beschuldigd worden dat het niveau van het onderwijs achteruitgaat’, windt Anne zich op. ‘En alles wat er misloopt in de samenleving. Dat is bijna de fout van het onderwijs hè. Want het onderwijs moet meer inzetten op verkeersveiligheid en onderwijs moet meer inzetten op pesten en op racisme. Allee noem maar een onderwerp en het onderwijs moet het doen hè.’
Als je ooit hebt getwijfeld aan de waarde van leerkrachten of je afvroeg waarom ze zich soms ondergewaardeerd voelen, dan biedt mijn onderzoek een onschatbaar inzicht. De verhalen en ervaringen van leerkrachten, over een periode van een halve eeuw, openen deuren naar begrip en reflectie. Dus, als eerbetoon aan de leerkrachten die ons hebben gevormd, nodig ik je uit om je te laten inspireren door de stemmen van leerkrachten en de waarde van waardering in al haar pracht te ontdekken.
Bibliografie
Bronnen
Gedrukte archivalische bronnen
‘Aanzien werd afzien: de herwaardering van de leraar’. Klasse: Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen, nr. 18 (1991): 4-10.
‘De school van een millennium’. Klasse: Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen, nr. 101 (2000): 2-9.
‘Leugens over leraars’. Klasse: Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen, nr. 125 (2002): 4-9.
Bulletin van het Ministerie van onderwijs. Brussel: Ministerie van onderwijs, 1958-1984.
Callewaert, Rodolf. “Het schoolmeestertype in onze Zuid-Nederlandse literatuur”. Christene School, 3 januari 1959.
Christene School: ledenblad van het COV Verbond van de christelijke onderwijzers, 1958-1984.
Coens, Daniël. ‘Brief van onderwijsminister’. Klasse: Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen, nr. 1 (1990).
Pedagogische studiën: tijdschrift voor onderwijskunde en opvoedkunde, 1958 – 2008.
Mondelinge bronnen
[Anne]. Persoonlijk interview, 23 februari 2023.
[Christine]. Persoonlijk interview, 13 februari 2023.
[Cornelis]. Persoonlijk interview, 13 februari 2023.
[Eric]. Persoonlijk interview, 6 maart 2023.
[Guido]. Persoonlijk interview, 14 februari 2023.
Jaak. Persoonlijk interview, 3 maart 2023.
Karel. Persoonlijk interview, 8 maart 2023.
[Liliane]. Persoonlijk interview, 16 februari 2023.
[Linda]. Persoonlijk interview, 2 maart 2023.
[Maria]. Persoonlijk interview, 6 december 2022.
[Martine]. Persoonlijk interview, 27 februari 2023.
[Nicole]. Persoonlijk interview, 20 februari 2023.
[Roger]. Persoonlijk interview, 28 februari 2023.
[Rosa]. Persoonlijk interview, 6 december 2022.
[Simone]. Persoonlijk interview, 14 februari 2023.
Literatuur
Abrams, Lynn. ‘Memory’. In Oral History Theory, 2nd edition., 78-105. London ; New York: Routledge, 2016.
———. Oral History Theory. 2nd edition. London ; New York: Routledge, 2016.
Aelterman, Antonia, Jef Verhoeven, Isabel Rots, en Ina Buvens. ‘De maatschappelijke waardering van leraren in Vlaanderen en de opvattingen van de publieke opinie over hun opdracht’. Pedagogische Studiën 84 (2007): 3-19.
Aelterman, Antonia, Jef Verhoeven, Isabel Rots, Ina Buvens, Nadine Engels, en Peter Van Petegem. Waar staat de leraar in onze samenleving? Een onderzoek naar opvattingen over de professionaliteit en de maatschappelijke waardering van leerkrachten. Gent: Academia Press, 2002.
Aspfors, Jessica, en Terese Bondas. ‘Caring about caring: newly qualified teachers’ experiences of their relationships within the school community’. Teachers and Teaching 19, nr. 3 (10 januari 2013): 243-59.
Beyen, Marnix. De taal van de geschiedenis: hoe historici lezen en schrijven. Leuven: Universitaire pers Leuven, 2019.
Björk, Lisa, Johanna Stengard, Mia Söderberg, Eva Andersson, en Gunilla Wastensson. ‘Beginning teachers’ work satisfaction, self- efficacy and willingness to stay in the profession: a question of job demands-resources balance?’ Teachers and Teaching 25, nr. 8 (5 november 2019): 955-71.
Brunetti, Gerald J., en Susan H. Marston. ‘A trajectory of teacher development in early and mid-career’. Teachers and Teaching 24, nr. 8 (9 juli 2018): 874-92.
Christens, Ria, Greet De Neef, en Luc Vints. 100 jaar Heilig-Hartinstituut Annuntiaten Heverlee: geschiedenis van een school en een congregatie. Heverlee: Annuntiaten, 1994.
Claes, Tinne. Zaad Zonder Naam: Een biografie van de spermabank. Tielt: Lannoo, 2022.
Cook, Hera. ‘From Controlling Emotion to Expressing Feelings in Mid-Twentieth-Century England’. Journal of Social History 47, nr. 3 (2014): 627-46.
De Greef, Jolien. ‘Juffrouwen, moeders en voorbeeldige katholieken: Onderzoek naar ervaringen van vrouwelijke lekenleerkrachten in het Heilig-Hartinstituut te Heverlee van 1945 tot 1975’. Katholieke Universiteit Leuven, 2019.
De Maeyer, Jan, en Paul Wynants. Katholiek onderwijs in België: identiteiten in evolutie 19de - 21ste eeuw. Averbode: Halewijn, 2016.
Deneire, Alexia, Peter Van Petegem, en David Gijbels. ‘TALIS 2008: Onze leerkrachten vandaag’. Antwerpen: Universiteit Antwerpen, 2008.
Deneire, Alexia, Jan Vanhoof, Jerich Faddar, en Peter Van Petegem. ‘TALIS 2013: Denken, handelen en professionele ontwikkeling van Vlaamse leraren en schoolleiders’. Antwerpen: Universiteit Antwerpen, 2013.
Depaepe, Marc, Frank Simon, en Maurits De Vroede. Geen trede meer om op te staan. Pelckmans, 1993.
Depaepe, Marc, en Sarah Van Ruyskensvelde. ‘De “katholieke pedagogiek” in België: Bloei en ondergang van een normatieve benadering’. In Katholiek onderwijs in België: Identiteiten in evolutie 19de-21ste eeuw, 327-42. Averbode: Halewijn, 2016.
Depaepe, Marc, en Marc Vervenne. Between Educationalization and Appropriation: Selected Writings on the History of Modern Educational Systems. Leuven: Leuven University Press, 2013.
Fendler, Lynn. ‘New Cultural Histories’. In Handbook of Historical Studies in Education: Debates, Tensions, and Directions, onder redactie van Tanya Fitzgerald, 1-17. Springer International Handbooks of Education. Singapore: Springer, 2019.
Garbett, Dawn, en Lynn Thomas. ‘Developing inter-collegial friendships to sustain professional wellbeing in the academy’. Teachers and Teaching 26, nr. 3 (12 oktober 2020): 295-306.
Gu, Qing. ‘The role of relational resilience in teachers’ careerlong commitment and effectiveness’. Teachers and Teaching 20, nr. 5 (2 september 2014): 502-29.
Hargreaves, Andy. ‘The Emotional Geographies of Teachers’ Relations with Colleagues’. International Journal of Educational Research 35, nr. 5 (2001): 503-27.
Harjunen, Elina. ‘How do teachers view their own pedagogical authority?’ Teachers and Teaching, 2009.
Janssenswillen, Paul, en Lies Van Rompaey. ‘De leraar: een roeping?’ In Katholiek Onderwijs in België: Identiteiten in evolutie 19de-21ste eeuw, 383-422. Averbode: Halewijn, 2016.
Kwanten, Godfried. ‘Een stem in het kapittel: Inhoud en grenzen van de participatie’. In Katholiek onderwijs in België: Identiteiten in evolutie 19de-21ste eeuw, 423-36. Averbode: Halewijn, 2016.
Lombaerts, Herman. ‘Het gekantelde onderwijsmodel: Ontvoogding en verzelfstandiging na 1958’. In Katholiek Onderwijs in België: Identiteiten in evolutie 19de-21ste eeuw, 343-54. Averbode: Halewijn, 2016.
Lowe, Geoffrey, Christina Gray, Peter Prout, Sarah Jefferson, en Therese Shaw. ‘Still keen and committed: piloting an instrument for identifying positive veteran teachers’. Teachers and Teaching 25, nr. 4 (28 mei 2019): 418-33.
Newberry, Melissa, en Yvonne Allsop. ‘Teacher attrition in the USA: the relational elements in a Utah case study’. Teachers and Teaching 23, nr. 8 (27 juli 2017): 863-80.
Packer, Martin J. The Science of Qualitative Research. 2de dr. Cambridge: Cambridge University Press, 2018.
Pirotte, Jean. ‘De heilige, de ridder en de ster van het moment: Veranderende rolmodellen voor jongeren’. In Katholiek onderwijs in België: Identiteiten in evolutie 19de-21ste eeuw, 355-81. Averbode: Halewijn, 2016.
Portelli, Alessandro. ‘What makes oral history different’. In The Death of Luigi Trastulli and Other Stories: Form and meaning in oral history, 358. New York: State University of New York Press, 1991.
Ravitch, Sharon M., en Nicole M. Carl. Qualitative Research: Bridging the Conceptual, Theoretical, and Methodological. 2de dr. Los Angeles: SAGE Publications, 2021.
Reyniers, Nele, en Pieter Verstraete. ‘Radicale breuk, continuiteit of geleidelijke evolutie? Naar een geschiedenis van het Belgisch/Vlaamse staatstoezicht van het onderwijs 1850-2009’. Die Keure, nr. 1 (2018): 111-21.
Sewell, William H. Logics of History: Social Theory and Social Transformation. Chicago: University of Chicago, 2005.
Summerfield, Penny. ‘Oral History as an Autobiographical Practice’. Miranda, nr. 12 (24 februari 2016).
Tuytens, Melissa, en Geert Devos. ‘The role of feedback from the school leader during teacher evaluation for teacher and school improvement’. Teachers and Teaching 23, nr. 1 (2017): 6-24.
Van Droogenbroeck, Filip, Bram Spruyt, Jessy Siongers, Dimokritos Kavadias, Hélène Lemblé, en Balder Bongaerts. ‘TALIS 2018 Vlaanderen’. Vrije Universiteit Brussel, 2020.
Van Rompaey, Lies. Strijd voor waardering: het COV van 1893 tot 1983. Antwerpen: Garant, 2003.
Velázquez, Mirelsie. ‘Lessons from the Past: Listening to Our Stories, Reading Our Lives: The Place of Oral Histories in Our Lives’. In Handbook of Historical Studies in Education: Debates, Tensions, and Directions, onder redactie van Tanya Fitzgerald, 1-13. Springer International Handbooks of Education. Singapore: Springer, 2019.
Veldman, Ietje, Wilfried Admiraal, Jan Van Tartwijk, Tim Mainhard, en Theo Wubbels. ‘Veteran teachers’ job satisfaction as a function of personal demands and resources in the relationships with their students’. Teachers and Teaching 22, nr. 8 (30 juni 2016): 913-26.
Vos, Louis. ‘Flemish Nationalism, New Left, and Beyond The Student Movement at Leuven University (1960s-1970s)’. In Student Revolt, City, and Society in Europe: From Middle Ages to the Present, 376-92. New York: Routledge, 2018.
White, Hayden. Metahistory: The Historical Imagination in Nineteenth-Century Europe. JHU Press, 1975.
Yow, Valerie. ‘“Do I Like Them Too Much?”: Effects of the Oral History Interview on the Interviewer and Vice-Versa’. The Oral History Review 24, nr. 1 (1 juli 1997): 55-79.
Digitale informatie
Hugo, Cammaer. “VIIO, VRIJ, INNOVATIEF & INTERACTIEF ONDERWIJS, TONGEREN (2006-HEDEN)”. ODIS, 23/10/2007. https://www.odis.be/hercules/toonORG.php?taalcode=nl&id=28975.
“Regina Pacis”. Onderwijs in Tongeren, vroeger en nu, 11/09/2017. https://onderwijsintongeren.wordpress.com/2017/09/11/regina-pacis/.
