Help, mijn brandwonden jeuken: een kreet van de patiënten
70-93%... Zoveel procent van patiënten met brandwonden ervaren jeuk. Vele slaan een noodkreet aan het adres van verpleegkundigen. Hoge cijfers, vaak wanhoop… maar hoe kunnen verpleegkundigen juist deze mensen helpen in hun lijden? Om hierop een antwoord te vinden, voerde Naéla Coolsaet een kwalitatief onderzoek uit in het militair hospitaal van Neder-Over-Heembeek naar mogelijke interventies voor jeuk bij brandwonden.
Jeuk, brandwonden, interventies: het klinkt wel Chinees
Brandwonden, het kan iedereen overkomen. In een rollercoaster van emoties kunnen de kleinste dingen je prikkelen. Stel je voor dat je een brandwonde hebt, niet kan slapen door de jeuk en al smekend komt vragen naar een oplossing. Deze jeuk is echter heel specifiek en vraagt om een bijzondere aanpak. Bestaande protocollen op brandwondenafdelingen bestaan vaak slechts uit een opsomming van mogelijke medicaties en zijn onvoldoende. Hoe kunnen patiënten met brandwonden en jeuk beter geholpen worden? Net die vraag stond centraal tijdens het hele onderzoek. In het algemeen zijn er heel weinig studies gepubliceerd rond jeuk en brandwonden. Hoewel patiënten vaak aangeven meer last te hebben van jeuk dan van pijn, wordt er te weinig onderzoek gedaan naar brandwonden en jeuk. Dit fenomeen wordt in de zorg dikwijls nog niet aanzien als een prioriteit. Net door hierop in te gaan kan het genezingsproces drie tot vier dagen versneld worden.
Meten is weten 
Diverse medewerkers van brandwondencentra in België zijn bevraagd over de kennis van jeuk en de behandeling ervan. Verrassend genoeg waren er maar weinig mensen op de hoogte over de oorzaak van jeuk. Er heerste ook onduidelijkheid over wanneer er precies een interventie zou moeten plaatsvinden. Opvallend is ook dat er geen meetinstrument bestaat en de bevraging bij patiënten hierdoor niet effectief genoeg gebeurt. Algemeen is er theoretisch te weinig geweten over jeuk en brandwonden. Hierdoor is er nood aan het verbreden van kennis over de oorzaak van jeuk zodat erop ingespeeld kan worden. Ook is er nood aan een meetinstrument zodat er een duidelijk zicht komt op wanneer interventies het beste toegepast worden. Uit antwoorden van de bevragingen blijkt ook dat er vraag is naar een duidelijke tool waarbij de rol van de verpleegkundige tot zijn recht komt.
Blijf kritisch in het voordeel van de patiënt
Er is een beslissingsboom ontwikkeld waarmee je kan nagaan wat je als verpleegkundige in verschillende situaties kan doen. Als eerste blijken koeling en koude douches heel effectief te werken. Ook het volledig schoonmaken van de wonden is hier belangrijk, net zoals het soepel maken van de huid met producten zoals aloë vera zalf en amandelolie. Tot slot blijft medicatie van cruciaal belang. Het opstarten van antihistaminica gebeurt in opdracht van de arts maar ook als verpleegkundige kan je hierin een belangrijke rol spelen. Dat gebeurt nu te weinig, eerder uit onwetendheid over bepaalde medicijnen en hun reden van toedienen. Ook is het essentieel als verpleegkundige om kritisch te blijven reflecteren over je handelingen. De hoofdarts van de afdeling Medium Care in het brandwondencentrum gebruikte de volgende quote: “om te kunnen denken moet je eerst durven twijfelen, dan ben je echt aan het verzorgen”.
“OM KRITISCH TE DENKEN MOET JE DURVEN TWIJFELEN”
De jeuk stoppen lukt nooit helemaal, maar verminderen wel
In het contact met de patiënten is het als verpleegkundige belangrijk om stil te staan bij waarom bepaalde interventies gedaan worden. Waarom werkt de ene of waarom net niet, wat de oorzaak daarvan kan zijn en welke opties er nog op tafel liggen. Goed blijven communiceren met artsen én kritisch blijven is daarom cruciaal. Conclusie: kunnen verpleegkundigen patiënten met jeuk aan brandwonden helpen? JA!
Bibliografie
Academisch Pijn Centrum Nijmegen. (2022). Preglabine. Opgeroepen op November 22, 2022, van Pijn.nl: http://www.pijn.nl/behandelingen/medicamenteuze-behandeling/anti-epilep…
Adam Reich, S. S. (2009). Drug - induced pruritus : a review. Acta Derm Venereol, 236 - 244. Opgeroepen op November 4, 2022
Alhydran BAP medical. (2022, Februari 9). Mijn brandwond jeukt, wat nu ? 5 tips! Opgeroepen op Oktober 31, 2022 , van alhydran: https://www.alhydran.nl/mijn-brandwond-jeukt-wat-nu/
Antoinette I. M. VAN LAARHOVEN, D. J.-S. (2015, December 22). Psychophysiological Processing of Itch in Patients with Chronic post - burn itch : An Exploratory Study. Acta Derm Venereol, pp. 613 - 619. Opgeroepen op oktober 20, 2022
Atulya Prasad, H. T. (2019). the association of patient and burn characteristics with itching and pain severity. Burns open 45, 348 - 359. Opgeroepen op Oktober 31, 2022
BCFI vzw . (2019, Maart 19). Atarax H1 antihistaminica. Opgehaald van BCFI: https://www.bcfi.be/nl/chapters/13?frag=12450&trade_family=2287
BCFI vzw. (2019, Maart 19). Lyrica anti - epileptica. Opgehaald van BCFI: https://www.bcfi.be/nl/chapters/11?frag=20289&trade_family=16048
BCFI vzw. (2019, Maart 19). Zofran anti- emetica . Opgehaald van BCFI: https://www.bcfi.be/nl/chapters/4?frag=2931&trade_family=30130
BCFI vzw. (2019, Maart 19). Zyrtec antihistaminica H1. Opgehaald van BCFI: https://www.bcfi.be/nl/chapters/13?frag=12369&trade_family=30510
Bo Young Chung, H. B.-S. (2020, may 29). Post - burn pruritus. International Journal of molecular Sciences, 3-15. Opgeroepen op oktober 17, 2022
Boerma, J. (2015). Brandwonden. ziektebeeld en symptomen, 30 - 34. Opgeroepen op oktober 19, 2022
Gezonder Leven Blog over gezondheid en levensstijl. (2022). Wat is colloidale havermout en wat zijn de voordelen. Opgeroepen op November 22, 2022, van Gezonder leven: https://gezonderleven.com/wat-is-colloidale-havermout-en-wat-zijn-de-vo…
gezondheid en wetenschap. (2019, oktober 31). jeuk. Opgeroepen op oktober 17, 2022, van gezondheid en wetenschap: https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/jeuk
Goutos, I. B. (2009, Maart - April ). pruitus bij brandwonden : overzichtsartikel. Burn and Care Research, 221 - 228. Opgeroepen op November 22, 2022
huidtherapie, s. (Regisseur). (2021). Jeuk na brandwonden : uitgelegd ! [Film]. Opgeroepen op oktober 31, 2022
Jewel Raj Zachariah, A. L. (2012, December 10). post - burn pruritus - a revieuw of current treatment options. Burns , 621-629. Opgeroepen op Oktober 18, 2022.
Kwa, K., Pijpe, A., Middelkoop, E., & Baar, M. E. (2019). comparing doxepin cream to oral antihistamines for the treatment of itch in brun patients : a multi - center triple blind randomized controlled trial. Burns open 3, 134 - 140. Opgeroepen op Oktober 31, 2022
Littekens. Wat kan je er aan doen ? (2022). Opgeroepen op Oktober 31, 2022, van Verening van mensen met brandwonden: https://mensenmetbrandwonden.nl/hoe-verder/littekens-wat-kan-je-er-aan-…
Maatschap Vis Manuele Therapie e.s. (2013). Opbouw Collageen Weefsel. Opgehaald van Kenniscentrum voor Manuele Therapie: https://vkmanueletherapie.nl/kenniscentrum/home/hoe-werkt-manuele-thera…
MHKA, B. (2022). BU bijbel. Neder-Over-Heembeek: Patrick Persoons .
N.E. Van Loey, H. H., & A. Boekelaar, M. N. (2015, August 1). Validation of the burns itch questionnaire. Burns, 526 - 534. Opgeroepen op oktober 20, 2022.
Naqvi, A. V. (2022, jan). Cetrizine. Opgeroepen op November 22, 2022, van StatPearls: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549776/
P. Lynn Bell, D. V. (2009). Evidence based review for the treatment of post - burn pruritus. Journal of Burn Care and Research , 55-61. Opgeroepen op oktober 17, 2022
p.a. Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten. (2019, Maart 19). Opgehaald van BCFI: https://www.bcfi.be/nl/start
Philip Moons, M. C. (2011). Evolution of itch in patients with burns : a 12 weeks follow up study. Acta Dermato Venereologica, 630 - 632 . Opgeroepen op oktober 19, 2022.
Puijenbroek, D. E. (2012). Jeuk als bijwerking van geneesmiddelen. Bijblijven, 55 - 59. Opgeroepen op November 4, 2022
Shelley A., W. (2011). Psychosocial Recovery, pain and itch after burn injuries. Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of North America, 327 - 345 . Opgeroepen op Oktober 20, 2022.
stichting brandwonden. (n.d.). eerste hulp bij brandwonden. Opgeroepen op oktober 17, 2022 , van stichting brandwonden: https://www.brandwonden.be/nl/leven-met-brandwonden/eerste-hulp/eerste-…
Swaab, D. (2016). Wat is de betekenis van neuropeptide . Opgehaald van Ensie: https://www.ensie.nl/betekenis/neuropeptide
Universitair ziekenhuis Gent. (2020, mei). Littekenbehandeling. Nabehadeling van brandwonden. Opgeroepen op Oktober 31, 2022.
