Verpleegkundigen tewerkgesteld in de kritische zorg: de balans tussen fysieke en mentale blootstelling en werk-gerelateerde gezondheid

Lukas
Billiau

De gezondheid van verpleegkundigen tewerkgesteld in de kritische zorg wordt op de proef gesteld door fysieke, emotionele en mentale werkactiviteiten, ongunstig patiëntengedrag en een slechte kwaliteit van de werktijd. Hierdoor gaan dergelijke zorgprofessionals zelf actief op zoek naar manieren om gezondheidsklachten te voorkomen, waarbij men beroep doet op sociale steun, werkcontrole, werkmiddelen, beloningen en lichaamsbeweging in hun vrije tijd. Dat blijkt uit een analyse van zes bevragingen met 27 Vlaamse verpleegkundigen tewerkgesteld op de spoedgevallendienst, de intensieve zorgafdeling en de beroerteafdeling.

 

Wereldwijd wordt het verpleegkundig beroep gekenmerkt door een veeleisend takenpakket. Dit kan leiden tot gezondheidsklachten, verminderde huwelijks- en levenstevredenheid, ziekteverzuim en hoge kosten voor de maatschappij. Daarnaast heeft de verpleegkundige beroepsbevolking te kampen met personeelstekorten als gevolg van het verminderd aantal mensen dat het verpleegkundig beroep instroomt, de vergrijzende beroepsbevolking en het toenemende aantal verpleegkundigen dat met vervroegd pensioen gaat. Immers, verpleegkundigen tewerkgesteld in de kritische zorg werken in een uitzonderlijk veeleisende omgeving waardoor ze geconfronteerd worden met een hoger risico op het ontwikkelen van gezondheidsklachten dan hun collega’s in de algemene ziekenhuisverpleging. Maar hoe ervaren deze verpleegkundigen dergelijke blootstelling aan veeleisende werkactiviteiten en bovendien, wat zijn de sociale en psychologische processen waar ze beroep op doen om de gevolgen van deze blootstelling te verzachten? Dit masterproefonderzoek trachtte een antwoord te formuleren op deze vragen door Vlaamse verpleegkundigen tewerkgesteld op de spoedgevallendienst, de intensieve zorgafdeling en de beroerteafdeling te bevragen via groepsinterviews.

 

Het topje van de ijsberg: slechts het begin van het verhaal

De verpleegkundigen beklemtoonden dat het gaat om een EN-EN verhaal. Enerzijds worden deze zorgverleners blootgesteld aan meerdere mentale en fysieke werkactiviteiten en anderzijds ervaren ze een tekort aan autonomie over het eigen takenpakket en sociale steun van leidinggevenden en/of collega’s. Zo moeten verpleegkundigen tijdens een reanimatie op een niet-ergonomische manier borstmassage geven, continu meedenken met de arts om de patiënt opnieuw buiten levensgevaar te brengen, veel medische orders verwerken en tegelijkertijd emotionele steun bieden aan de naasten. Aanvullend hierop krijgen dergelijke verpleegkundigen ondertussen medische orders voor de andere patiënten waar ze alsook verantwoordelijk voor zijn. Verder vertelt het verhaal van een aantal verpleegkundigen dat zo’n situatie nadien vaak gepaard gaat met verbale en/of fysieke agressie, doordat andere patiënten langer moeten wachten omdat al het beschikbare zorgpersoneel bezig is met die ene patiënt in levensgevaar. Met dergelijke werkactiviteiten moeten verpleegkundigen omgaan terwijl ze zich niet ondersteund voelen door hun leidinggevenden en ze geen autonomie ervaren over het eigen takenpakket. Bovendien offeren deze verpleegkundigen zich continu op om tijdens hun vrije tijd bijscholingen te volgen, om te helpen op andere verpleegafdelingen door personeelstekorten, om mentaal om te gaan met onvoorspelbare uurroosters en om toch te werken wanneer ze zich ziek voelen. “Onlangs kwam een collega werken met veel pijn, wat een niersteen bleek te zijn. Ze zat in de keuken met een infuus met pijnstillers en begon anderhalf uur later te werken”, aldus een deelnemer van dit onderzoek.

 

De stille gezondheidsklachten die aandacht verdienen

Verpleegkundigen die veel zware lasten tillen, werken in onnatuurlijke lichaamshoudingen, of repetitieve taken uitvoeren lopen meer risico op lage rugpijn en nek- en schouderpijn. Aanvullend ervaarden de deelnemers vaak urineweginfecties door niet te drinken tijdens hun werktijd of door het uitstellen van het plassen door de hoge werkdruk. Bovendien gaven enkele deelnemers aan dat hun atypische werktijden kunnen leiden tot onregelmatige en ongezonde eetpatronen, met onbedoelde gewichtstoename tot gevolg. Tenslotte kampten de participanten met slaapstoornissen als gevolg van onregelmatige werktijden.

 

Verpleegkundigen gaven aan dat ze moeite hadden om zich mentaal los te koppelen van stressvolle situaties wanneer er kinderen of familieleden bij betrokken waren, door het grote aantal opeenvolgende werkdagen, de continu veranderende werkomgeving, het uitdagende uurrooster en de aanzienlijke mate van flexibiliteit die van deze verpleegkundigen wordt geëist. Dit gebrek aan loskoppelen met het werk droeg bij aan een verminderde slaapgezondheid, emotionele uitputting, concentratiestoornissen, alcoholgebruik en werk-gezin interferentie. Door deze interferentie waren deelnemers niet in staat om voor hun kinderen te zorgen, om huishoudelijke taken uit te voeren en om tijd met hun gezin door te brengen. Hierdoor ervaarden de verpleegkundigen stress, emotionele uitputting, concentratiestoornissen en verminderde huwelijkstevredenheid. Dergelijke emotionele uitputting en stress resulteerden in onbedoeld gewichtsverlies, een verhoogde hartslagfrequentie, chronische vermoeidheid, verhoogde spierspanning en migraine. Hierdoor zien verpleegkundigen zich vaak niet meer in staat om tot op hogere leeftijd hun huidige job te blijven uitvoeren en denken ze eraan om het verpleegkundig beroep te verlaten.

 

Strategieën voor een gezonde werkomgeving

De deelnemende verpleegkundigen haalden aan dat autonomie over het takenpakket en sociale steun van een leidinggevende en/of collega’s gunstig kunnen zijn om gezondheidsklachten te voorkomen. Daarnaast beaamden enkele deelnemers dat er veel middelen in de werkomgeving ter beschikking zijn om patiënten te positioneren. Tenslotte beschouwden de verpleegkundigen de dankbaarheid van de patiënten, hun loon, gelijke sociale voordelen, opgroeimogelijkheden binnen het verpleegkundig beroep en de verkregen vrije tijd als bevorderend om de vereiste inspanningen op het werk aan te kunnen.

 

Voor wat de preventie van gezondheidsklachten betreft, raadt het onderzoeksteam leidinggevenden aan om hun personeel van voorwaartse en snel roterende uurroosters te voorzien. Dit betekent dat verpleegkundigen binnen hun uurrooster starten met vroegdiensten, om vervolgens respectievelijk laatdiensten en nachtdiensten uit te voeren. Dit zou eenzijdigheid van het beroep voorkomen, het teamwerk bevorderen en de werk-gezin balans gunstig beïnvloeden. Bovendien moeten leidinggevenden hun personeel vertrouwen en hen van werkzekerheid, transparante communicatie, autonomie over het takenpakket en sociale steun voorzien, zodat de veeleisende werkactiviteiten minder intens ervaren worden. Tenslotte moet de ononderbroken hersteltijd tussen opeenvolgende diensten gerespecteerd worden.

 

Conclusie

Dit masterproefonderzoek stelt vast dat de gezondheid van verpleegkundigen tewerkgesteld in de kritische zorg bedreigd wordt door een complexe interactie van veeleisende werkactiviteiten. Toekomstige studies moeten daarom de modererende rol van psychosociale en organisatorische factoren in meer detail onderzoeken. Concluderend beveelt dit onderzoek de ontwikkeling van een werkomgeving aan waarin de verpleegkundige centraal staat door te zorgen voor flexibele uurroosters, een ononderbroken hersteltijd en positief management. Hierdoor kunnen verpleegkundigen tewerkgesteld in de kritische zorg langer én bovendien gezond tewerkgesteld blijven.

Bibliografie

 

Bazazan, Ahmad, Iman Dianat, Samira Bahrampour, Amirhosein Talebian, Hojat Zandi, Amir Sharafkhaneh, and Azam Maleki-Ghahfarokhi. 2019. “Association of Musculoskeletal Disorders and Workload with Work Schedule and Job Satisfaction among Emergency Nurses.” International Emergency Nursing 44 (May): 8–13. https://doi.org/10.1016/j.ienj.2019.02.004.

Wu, Yafei, Xuan Zou, Yanhong Gong, Nan Jiang, Mi Tian, Jiali Zhang, Xiaoxv Yin, and Chuanzhu Lv. 2021. “Work-Family Conflict of Emergency Nurses and Its Related Factors: A National Cross-Sectional Survey in China.” Frontiers in Public Health 9 (October). https://doi.org/10.3389/fpubh.2021.736625.

Briggs, Andrew M., Anthony D. Woolf, Karsten Dreinhöfer, Nicole M. Homb, Damian Hoy, Deborah Kopansky-Giles, Kristina Åkesson, and Lyn March. 2018. “Reducing the Global Burden of Musculoskeletal Conditions.” Bulletin of the World Health Organization 96 (5): 366–68. https://doi.org/10.2471/blt.17.204891.

Liebermann, Susanne C., Andreas Müller, Matthias Weigl, and Jürgen Wegge. 2015. “Antecedents of the Expectation of Remaining in Nursing until Retirement Age.” Journal of Advanced Nursing 71 (7): 1624–38. https://doi.org/10.1111/jan.12634.

Bell, Lesley. 2013. “The Ageing of the Nursing Workforce: What Lies Ahead and What We Can Do.” International Nursing Review 60 (3): 277–78. https://doi.org/10.1111/inr.12049. 

De Vries, Neeltje, Anke Boone, Lode Godderis, J. Bouman, Szymon Szemik, Domenica Matranga, and Peter De Winter. 2023. “The Race to Retain Healthcare Workers: A Systematic Review on Factors That Impact Retention of Nurses and Physicians in Hospitals.” Inquiry 60 (January): 004695802311593. https://doi.org/10.1177/00469580231159318.

Flinkman, Mervi, Helena Leino-Kilpi, and Sanna Salanterä. 2010. “Nurses’ Intention to Leave the Profession: Integrative Review.” Journal of Advanced Nursing 66 (7): 1422–34. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2010.05322.x.

Western Governors University. 2023. “Critical Care Nurse Career Guide.” What Is a Critical Care Nurse? 2023. https://www.wgu.edu/career844 guide/healthcare/critical-care-nurse-career.html#close.

Yu, Fiona, Anantha Narayanan, Lisa Mackay, Kim Ward, Anna King, and Melody Smith. 2020. “Describing Objectively Measured Intensive Care Nurses’ Physical Work Activity Behavioural Patterns during a 12‐hr Shift.” Journal of Clinical Nursing 29 (21–22): 4331–42. https://doi.org/10.1111/jocn.15470.

Weigl, Matthias, Joana Beck, Markus Wehler, and Anna Schneider. 2017. “Workflow Interruptions and Stress Atwork: A Mixed-Methods Study among Physicians and Nurses of a Multidisciplinary Emergency Department.” BMJ Open 7 (12): e019074. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2017-019074.

Weaver, Amy L., Sonja E. Stutzman, Charlene Supnet, and DaiWai M. Olson. 2016. “Sleep Quality, but Not Quantity, Is Associated with Self-Perceived Minor Error Rates among Emergency Department Nurses.” International Emergency Nursing 25 (March): 48–52. https://doi.org/10.1016/j.ienj.2015.08.003.

An, Ying, Yuan Yang, Aiping Wang, Yue Li, Qinge Zhang, Teris Cheung, Gabor S. Ungvari, Ming Qin, Feng Rong An, and Yu Tao Xiang. 2020. “Prevalence of Depression and Its Impact on Quality of Life among Frontline Nurses in Emergency Departments during the COVID-19 Outbreak.” Journal of Affective Disorders 276 (November): 312–15. https://doi.org/10.1016/j.jad.2020.06.047.

Merkus, Suzanne L., Pieter Coenen, Mikael Forsman, Stein Knardahl, Kaj Bo Veiersted, and Svend Erik Mathiassen. 2022. “An Exploratory Study on the Physical Activity Health Paradox—Musculoskeletal Pain and Cardiovascular Load during Work and Leisure in Construction and Healthcare Workers.” International Journal of Environmental Research and Public Health 19 (5): 2751. https://doi.org/10.3390/ijerph19052751.

Holtermann, Andreas, Niklas Krause, Allard J. Van Der Beek, and Leon Straker. 2017. “The Physical Activity Paradox: Six Reasons Why Occupational Physical Activity (OPA) Does Not Confer the Cardiovascular Health Benefits That Leisure Time Physical Activity Does.” British Journal of Sports Medicine 52 (3): 149–50. https://doi.org/10.1136/bjsports-2017-097965.

Johansson, Melker Staffan, Andreas Holtermann, Jacob Louis Marott, Eva Prescott, Peter Schnohr, Mette Korshøj, and Karen Søgaard. 2022. “The Physical Activity Health Paradox and Risk Factors for Cardiovascular Disease: A Cross-Sectional Compositional Data Analysis in the Copenhagen City Heart Study.” PLOS ONE 17 (4): e0267427. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0267427.

Bolino, Mark C., Thomas K. Kelemen, and Samuel H. Matthews. 2020. “Working 9‐to‐5? A Review of Research on Nonstandard Work Schedules.” Journal of Organizational Behavior 42 (2): 188–211. https://doi.org/10.1002/job.2440.

Moreno, De Castro, Claudia Roberta, Elaine Cristina Marqueze, Charli Sargent, Kenneth P. Wright, Sally A. Ferguson, and Philip Tucker. 2019. “Working Time Society Consensus Statements: Evidence-Based Effects of Shift Work on Physical and Mental Health.” Industrial Health 57 (2): 139–57. https://doi.org/10.2486/indhealth.sw-1.

Suleiman, Adekemi O., Ragan E. Decker, Jacob C. Garza, Rick Laguerre, Alicia G. Dugan, and Jennifer M. Cavallari. 2021. “Worker Perspectives on the Impact of Non-Standard Workdays on Worker and Family Well-Being: A Qualitative Study.” BMC Public Health 21 (1). https://doi.org/10.1186/s12889-021-12265-8.

Yong, Mei, Maria Blettner, Katharina Emrich, Michael Nasterlack, Christoph Oberlinner, and Gaël P. Hammer. 2014. “A Retrospective Cohort Study of Shift Work and Risk of Incident Cancer among German Male Chemical Workers.” Scandinavian Journal of Work, Environment & Health 40 (5): 502–10. https://doi.org/10.5271/sjweh.3438.

Chellappa, Sarah Laxhmi, Nina Vujovic, Jonathan S. Williams, and Frank A.J.L. Scheer. 2019. “Impact of Circadian Disruption on Cardiovascular Function and Disease.” Trends in Endocrinology and Metabolism 30 (10): 767–79. https://doi.org/10.1016/j.tem.2019.07.008.

Shan, Zhilei, Yanping Li, Geng Zong, Yanjun Guo, Jun Li, JoAnn E. Manson, Frank B. Hu, Walter C. Willett, Eva Schernhammer, and Shilpa N Bhupathiraju. 2018. “Rotating Night Shift Work and Adherence to Unhealthy Lifestyle in Predicting Risk of Type 2 Diabetes: Results from Two Large US Cohorts of Female Nurses.” BMJ, November, k4641. https://doi.org/10.1136/bmj.k4641.

Pryce, Cheryl. 2016. “Impact of Shift Work on Critical Care Nurses.” PubMed 27 (4): 17–21. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29786977.

Letvak, Susan, Christopher J. Ruhm, and Susan Lane. 2011. “The Impact of Nurses’ Health on Productivity and Quality of Care.” Journal of Nursing Administration 41 (4): 162–67. https://doi.org/10.1097/nna.0b013e3182118516.

Drake, Diane, Michele Luna, Jane M. Georges, and Linsey M. Steege. 2012. “Hospital Nurse Force Theory.” Advances in Nursing Science 35 (4): 305–14. https://doi.org/10.1097/ans.0b013e318271d104.

Jensen, Hanne Irene, Jette West Larsen, and Tina Damgaard Thomsen. 2017. “The Impact of Shift Work on Intensive Care Nurses’ Lives Outside Work: A Cross‐sectional Study.” Journal of Clinical Nursing 27 (3–4). https://doi.org/10.1111/jocn.14197.

Kalmbach, David A., Vivek Pillai, Philip Cheng, J. Todd Arnedt, and Christopher L. Drake. 2015. “Shift Work Disorder, Depression, and Anxiety in the Transition to Rotating Shifts: The Role of Sleep Reactivity.” Sleep Medicine 16 (12): 1532-38. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2015.09.007.

Sonnentag, Sabine, Carmen Binnewies, and Eva J. Mojza. 2010. “Staying Well and Engaged When Demands Are High: The Role of Psychological Detachment.” Journal of Applied Psychology 95 (5): 965–76. https://doi.org/10.1037/a0020032.

Gevers, Jmp Josette, Pierre Van Erven, Jan De Jonge, Maaike Maas, and J.D. De Jong. 2010. “Effect of Acute and Chronic Job Demands on Effective Individual Teamwork Behaviour in Medical Emergencies.” Journal of Advanced Nursing 66 (7): 1573–83. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2010.05314.x.

Liu, Shuyang, Xia Duan, Peng Han, Haiyan Shao, Jinxia Jiang, and Li Zeng. 2022. “Occupational Benefit Perception of Acute and Critical Care Nurses: A Qualitative Meta-Synthesis.” Frontiers in Public Health, September. https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.976146.

Schooley, Benjamin, Neset Hikmet, Menderes Tarcan, and Gamze Yorgancioglu. 2016. “Comparing Burnout across Emergency Physicians, Nurses, Technicians, and Health Information Technicians Working for the Same Organization.” Medicine 95 (10): e2856. https://doi.org/10.1097/md.0000000000002856.

Wu, Hui, Wei Sun, and Lie Wang. 2011. “Factors Associated with Occupational Stress among Chinese Female Emergency Nurses.” Emergency Medicine Journal 29 (7): 554–58. https://doi.org/10.1136/emj.2010.094391.

Bardhan, Rupkatha, Karen Heaton, Mary V. Davis, Peter Chen, David B. Dickinson, and Claudiu T. Lungu. 2019. “A Cross Sectional Study Evaluating Psychosocial Job Stress and Health Risk in Emergency Department Nurses.” International Journal of Environmental Research and Public Health 16 (18): 3243. https://doi.org/10.3390/ijerph16183243.

Ketels, Margo, Thomas Belligh, Dirk de Bacquer and Els Clays. 2022. “Are Psychosocial Resources Buffering the Relation Between Physical Work Behaviors and Need for Recovery?” International Journal of Public health 67. https://doi.org/10.3389/ijph.2022.1604787

Karasek, Robert, and Töres Theorell. 1990. “Healthy Work: Stress, Productivity, and the Reconstruction of Working Life.” Choice Reviews Online 28 (01): 28–0381. https://doi.org/10.5860/choice.28-0381.

Clays, Els, Annalisa Casini, Koen Van Herck, Dirk De Bacquer, Guy De Backer, and Andreas Holtermann. 2016. “Do Psychosocial Job Resources Buffer the Relation between Physical Work Demands and Coronary Heart Disease? A Prospective Study among Men.” International Archives of Occupational and Environmental Health 89 (8): 1299–1307. https://doi.org/10.1007/s00420-016- 955 1165-z.

Karasek, Robert. 1979. “Job Demands, Job Decision Latitude, and Mental Strain: Implications for Job Redesign.” Administrative Science Quarterly 24 (2): 285. https://doi.org/10.2307/2392498.

Hornstein, Erica A., and Naomi I. Eisenberger. 2017. “Unpacking the Buffering Effect of Social Support Figures: Social Support Attenuates Fear Acquisition.” PLOS ONE 12 (5): e0175891. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0175891.

Siegrist, Johannes. 1996. “Adverse Health Effects of High-Effort/Low-Reward Conditions.” Journal of Occupational Health Psychology 1 (1): 27–41. https://doi.org/10.1037/1076-8998.1.1.27.

Tian, Mi, Heping Yang, Xiaoxv Yin, Yafei Wu, Guopeng Zhang, Chuanzhu Lv, Ketao Mu, and Yanhong Gong. 2021. “Evaluating Effort-Reward Imbalance among Nurses in Emergency Departments: A Cross-Sectional Study in China.” BMC Psychiatry 21 (1). https://doi.org/10.1186/s12888-021-03344-6.

Azoulay, Elie, Jan J. De Waele, Ricard Ferrer, Thomas Staudinger, Marta Borkowska, Pedro Póvoa, Katerina Iliopoulou, et al. 2020. “Symptoms of Burnout in Intensive Care Unit Specialists Facing the COVID-19 Outbreak.” Annals of Intensive Care 10 (1). https://doi.org/10.1186/s13613-020-00722-3.

Bernal, Dinora, Javier Campos-Serna, Aurelio Tobias, Sergio Vargas-Prada, Fernando G. Benavides, and Consol Serra. 2015. “Work-Related Psychosocial Risk Factors and Musculoskeletal Disorders in Hospital Nurses and Nursing Aides: A Systematic Review and Meta-Analysis.” International Journal of Nursing Studies 52 (2): 635–48. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2014.11.003.

Zare, Asma, Alireza Choobineh, Soheil Hassanipour, and Mahdi Malakoutikhah. 2021. “Investigation of Psychosocial Factors on Upper Limb Musculoskeletal Disorders and the Prevalence of Its Musculoskeletal Disorders among Nurses: A Systematic Review and Meta-Analysis.” International Archives of Occupational and Environmental Health 94 (5): 1113–36. https://doi.org/10.1007/s00420-021-01654-6.

Charmaz, Kathy. 2006. Constructing Grounded Theory : A Practical Guide through Qualitative Analysis. Sage EBooks. http://ci.nii.ac.jp/ncid/BA79601482.

Ketels, Margo, Charlotte Lund Rasmussen, Mette Korshøj, Nidhi Gupta, Dirk De Bacquer, Andreas Holtermann, and Els Clays. 2020. “The Relation between Domain-Specific Physical Behaviour and Cardiorespiratory Fitness: A Cross-Sectional Compositional Data Analysis on the Physical Activity Health Paradox Using Accelerometer-Assessed Data.” International Journal of Environmental Research and Public Health 17 (21): 7929. https://doi.org/10.3390/ijerph17217929.

Van Hecke, Ann, Isabel Vlerick, Soumaya Akhayad, Michiel Daem, Elsie Decoene, and Lise-Marie Kinnaer. 2023. “Dynamics and Processes Influencing Role Integration of Advanced Practice Nurses and Nurse Navigators in Oncology Teams.” European Journal of Oncology Nursing 62 (February): 102257. https://doi.org/10.1016/j.ejon.2022.102257.

Holloway, Immy, and Stephanie Wheeler. 2016. Qualitative Research in Nursing and Healthcare. http://ci.nii.ac.jp/ncid/BB01240452.

Bolliger, Larissa, Junoš Lukan, Elena Colman, Leen Boersma, Mitja Luštrek, Dirk De Bacquer, and Els Clays. 2022. “Sources of Occupational Stress among Office Workers—A Focus Group Study.” International Journal of Environmental Research and Public Health 19 (3): 1075. https://doi.org/10.3390/ijerph19031075.

Eurofound. 2017. “Sixth European Working Conditions Survey – Overview report (2017 update).” Publications Office of the European Union, Luxembourg. https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/ef_publication/fiel…

Turner, Carley, and Felicity Astin. 2021. “Grounded Theory: What Makes a Grounded Theory Study?” European Journal of Cardiovascular Nursing 20 (3): 285–89. https://doi.org/10.1093/eurjcn/zvaa034.

Higginbotham, Karen, I. Chester Jones, and Martin Johnson. 2021. “A Grounded Theory Study: Exploring Health Care Professionals Decision Making When Managing End Stage Heart Failure Care.” Journal of Advanced Nursing 77 (7): 3142–55. https://doi.org/10.1111/jan.14852.

De Casterlé, Bernadette Dierckx, Chris Gastmans, Els Bryon, and Yvonne Denier. 2012. “QUAGOL: A Guide for Qualitative Data Analysis.” International Journal of Nursing Studies 49 (3): 360–71. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2011.09.012.

Vandewalle, Joeri, Dimitri Beeckman, Ann Van Hecke, Bart Debyser, Eddy Deproost, and Sofie Verhaeghe. 2019. “Contact and Communication with Patients Experiencing Suicidal Ideation: A Qualitative Study of Nurses’ Perspectives.” Journal of Advanced Nursing 75 (11): 2867–77. https://doi.org/10.1111/jan.14113.

Metelski, Fernanda Karla, José Luís Guedes Dos Santos, Caroline Cechinel Peiter, Greici Capellari Fabrizzio, Márcia Danieli Schmitt, and MarySue V. Heilemann. 2021. “Teoria Fundamentada Construtivista: Características e Aspectos Operacionais Para a Pesquisa Em Enfermagem.” Revista Da Escola De Enfermagem Da Usp 55 (January). https://doi.org/10.1590/s1980-220x2020051103776.

Polit, Denise F., and Cheryl Tatano Beck. 2016. Nursing Research - Generating And Assessing Evidence For Nursing Practice. http://ci.nii.ac.jp/ncid/BB20993742.

O’Brien, B. J., Ilene B. Harris, Thomas J. Beckman, Darcy A. Reed, and David Cook. 2014. “Standards for Reporting Qualitative Research.” Academic Medicine 89 (9): 1245–51. https://doi.org/10.1097/acm.0000000000000388.

Aleid, Aesha Abdullah, Hend Abdelmonem Eid Elshnawie, and Ahmed Ammar. 2021. “Assessing the Work Activities Related to Musculoskeletal Disorder among Critical Care Nurses.” Critical Care Research and Practice 2021 (June): 1–10. https://doi.org/10.1155/2021/8896806.

Clays, Els, David Hallman, Jodi Oakman, and Andreas Holtermann. 2020. “Objectively Measured Occupational Physical Activity in Blue-Collar Workers: What Is the Role of Job Type, Gender and Psychosocial Resources?” Applied Ergonomics 82 (January): 102948. https://doi.org/10.1016/j.apergo.2019.102948.

Ameri, Maryam, Seyedmohammad Mirhosseini, Mohammad Hasan Basirinezhad, and Hossein Ebrahimi. 2021. “Prevalence of Restless Legs Syndrome and Its Relationship with Fatigue in Critical Care Nurses.” Indian Journal of Critical Care Medicine 25 (11): 1275–79. https://doi.org/10.5005/jp1050journals-10071-24010.

Arial, Marc, D Benoit, and Pascal Wild. 2014. “Exploring Implicit Preventive Strategies in Prehospital Emergency Workers: A Novel Approach for Preventing Back Problems.” Applied Ergonomics 45 (4): 1003–9. https://doi.org/10.1016/j.apergo.2013.12.005.

Liu, Qianru, Xue Li, Huijing Lin, Yu Sun, Geng Li, Yongli Lyu, and Mengna Wang. 2023. “Occupational Low Back Pain Prevention Capacity of Nurses in China: A Multicenter Cross-Sectional Study.” Frontiers in Public Health 11 (March). https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1103325.

Cho, Geum-Jin, and Jiyeon Kang. 2017. “Type D Personality and Post-Traumatic Stress Disorder Symptoms among Intensive Care Unit Nurses: The Mediating Effect of Resilience.” PLOS ONE 12 (4): e0175067. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0175067.

Smyth, Carole. 2012. “The Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI).” Best Practices in Nursing Care to Older Adults. 2012. https://andreasbjerregaard.files.wordpress.com/2015/01/try_this_6_1.pdf.

Adkins, Cheryl L., and Sonya F. Premeaux. 2012. “Spending Time: The Impact of Hours Worked on Work–Family Conflict.” Journal of Vocational Behavior 80 (2): 380–89. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2011.09.003.

Pool, Inge, Rob F. Poell, Marjolein Berings, and Olle Ten Cate. 2015. “Strategies for Continuing Professional Development among Younger, Middle-Aged, and Older Nurses: A Biographical Approach.” International Journal of Nursing Studies 52 (5): 939–50. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2015.02.004.

Weale, Victoria, Jodi Oakman, and Els Clays. 2021. “Does Work–Family Conflict Play a Role in the Relationship between Work‐related Hazards and Musculoskeletal Pain?” American Journal of Industrial Medicine 64 (9): 781–91. https://doi.org/10.1002/ajim.23280.

Sampei, Makiko, Ryo Okubo, Mitsuhiro Sado, Aurélie Piedvache, Tetsuya Mizoue, Koushi Yamaguchi, and Naho Morisaki. 2022. “Emotional Exhaustion of Burnout among Medical Staff and Its Association with Mindfulness and Social Support: A Single Center Study during the COVID-19 Pandemic in Japan.” Frontiers in Psychiatry 13 (March). https://doi.org/10.3389/fpsyt.2022.774919.

Li, Chung-Yi, and Fung-Chang Sung. 1999. “A Review of the Healthy Worker Effect in Occupational Epidemiology.” Occupational Medicine 49 (4): 225–29. https://doi.org/10.1093/occmed/49.4.225.

Ghanayem, Mohamad, Einav Srulovici, and Cheryl Zlotnick. 2020. “Occupational Strain and Job Satisfaction: The Job Demand–Resource Moderation–Mediation Model in Haemodialysis Units.” Journal of Nursing Management 28 (3): 664–72. https://doi.org/10.1111/jonm.12973.

Download scriptie (2.12 MB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2023
Promotor(en)
Prof. dr. Els Clays, Drs. Margo Ketels, Dr. Larissa Bolliger
Thema('s)