Nooduitgang uit het Belgische labyrint?

Rani
Van de Gaer

De Belgische staatsstructuur is niet bepaald de gemakkelijkste. De zes staatshervormingen van de afgelopen decennia hebben de verdeling van bevoegdheden tussen de federale overheid, de Gemeenschappen en de Gewesten bijzonder complex gemaakt. Doordat de verschillende bevoegdheden dermate gefragmenteerd zijn over de verschillende beleidsniveaus, wordt het erg moeilijk om nog een alomvattend beleid te voeren. Vooral in crisissituaties, zoals de recente pandemiecrisis, slaat de paniek dan toe. Hoe kunnen de beleidsmakers zich in het Belgische labyrint nog een weg banen naar een snel en efficiënt crisisbeleid? "Misschien moeten we net eens de uitgang ervan (onder)zoeken", stelt Rani Van de Gaer (KU Leuven) voor.

Noodbepalingen in andere federale stelsels

België is dan wel complex, ook andere federale stelsels ervaren problemen bij het op poten zetten van een doeltreffend crisisbeleid. Een crisis is vaak immers van transversale aard, wat wil zeggen dat er tegelijkertijd wordt geraakt aan de bevoegdheden van het federale én deelstatelijke niveau. Dit veronderstelt dat die laatsten gezamenlijk optreden, hetgeen organisatie en tijd vergt. In crisissituaties is die tijd er vaak niet. Bovendien behoeven sommige crisissen een centrale of minstens centraal gecoördineerde aanpak, hetgeen moeilijk te verwezenlijken is wanneer de relevante bevoegdheden op het deelstatelijke niveau liggen.

Om die reden zijn de meeste federale systemen voorzien van zogenaamde 'noodbepalingen' die de federale overheid toelaten te interveniëren in de bevoegdheidssfeer van de deelstaten. Zo wordt het mogelijk voor de federale overheid om - naar gelang de noden van de crisis - de deelstaten te gaan vervangen in de uitoefening van hun bevoegdheden, of deelstatelijk optreden te gaan coördineren. Doordat de federale overheid zich in meer of mindere mate zal kunnen inlaten met deelstatelijke bevoegdheidsmateries, introduceren noodbepalingen flexibiliteit in de rigide bevoegdheidsverdelende regels. 

Noodbepalingen als wonderoplossing?

Niet alleen is België uniek omwille van haar complexiteit, maar ook omwille van haar gebrek aan noodbepalingen. Naar aanleiding van de kritiek op het inefficiënte pandemiebeleid, begonnen meer en meer rechtsgeleerden de geïsoleerde positie van België op te merken, alsof de invoering van noodbepalingen wel eens de wonderoplossing zou kunnen zijn. Terwijl deze opmerking steeds vaker werd gemaakt, waagde niemand zich echter aan een grondig onderzoek. "Het is nochtans de moeite om onderzoek te voeren naar de meerwaarde van dergelijke noodbepalingen", stelt Rani Van de Gaer. "Te meer aangezien tijdens de coronapandemie is gebleken dat sommige federale stelsels die gebruik maakten van de noodbepalingen er ook niet in slaagden een efficiënt beleid te voeren", gaat Van de Gaer verder. "Denk maar aan deelstaten die protesteerden tegen de federale inmenging, wat alleen maar bijdroeg tot tijdrovende rechtszaken en inconsistente (overlappende) maatregelen. Men mag overigens ook niet vergeten dat het voor de federale overheid allesbehalve een sinecure is om bevoegdheden over te nemen waar zij totaal geen ervaring mee heeft". 

Om die reden staat de meerwaarde van de noodbepaling ook mede in functie van haar vorm en gevolgen. De ene noodbepaling is de andere niet. Noodbepalingen hebben gemeenschappelijk dat ze noodbevoegdheden toekennen aan de federale overheid, maar daar stopt het zo wat. Met betrekking tot de manier waarop die noodbevoegdheden tot stand kunnen komen, hoe ver die noodbevoegdheden kunnen reiken en aan welke beperkingen die noodbevoegdheden zijn onderworpen, verschillen de noodbepalingen echter fundamenteel. 

Al die elementen moeten dus eerst worden onderzocht vooraleer de vraag nog maar kan worden gesteld of de invoering van een noodbepaling, en vooral welke noodbepaling, dé wonderoplossing is voor een efficiënt crisisbeleid. Dankzij de masterscriptie van Rani Van de Gaer kan deze vraag nu ook eindelijk worden beantwoord. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bibliografie

BIBLIOGRAFIE

INTERNATIONAAL

Handboeken

HUEGLIN, T. O. en FENNA, A., Comparative Federalism: A Systematic Inquiry, Toronto, University of Toronto Press, 2015, 393 p.

MCLEAN, H. en HUF, B., Emergency Powers, Public Health and COVID-19, Melbourne, Parliamentary Library, 2020, 70 p.

PALERMO, F. en KÖSSLER, K., Comparative federalism: constitutional arrangements and case law, London, Hart Publishing, 2018, 452 p.

POPELIER, P., Dynamic Federalism: A New Theory for Cohesion and Regional Autonomy, New York, Routledge, 2021, 292 p.

SCHNABEL, J., Managing Interdependencies in Federal Systems: Intergovernmental Councils and the Making of Public Policy, Cham, Palgrave Macmillan, 2020, 286 p.

SCHÜTZE, R., From dual to cooperative federalism: the changing structure of European law, Oxford, Oxford University Press, 2009, 418 p.

SINGHVI, A. en GAUTAM, K., The Law of Emergency Powers: Comparative Common Law Perspectives, Singapore, Springer, 2020, 304 p.

TOWNSEND, F. F., RAPUANO, K. P., BAGNAL, J. B., MALVESTI, M. L., NIELSEN, K. M., BOSSERT, T. P., KANIEWSKI, D. J., SCIARRONE, M. O., DOZOR, J. C. en TAYLOR, M. J., The Federal Response to Hurricane Katrina: Lessons Learned, Washington, D.C., Executive Office of the President of the U.S., 2006, 220 p.

WATTS, R. L., Comparing Federal Systems: Third Edition, Montreal, McGill-Queen’s University Press, 2008, 216 p.

Bijdragen in tijdschriften

BEHNKE, N. en MUELLER, S., “The purpose of intergovernmental councils: A framework for analysis and comparison”, Regional & Federal Studies 2017, afl. 27, nr. 5, 507-527.

BIRKLAND, T. A. en DEYOUNG, S. E., “Emergency Response, Doctrinal Confusion, and Federalism in the Deepwater Horizon Oil Spill”, The Journal of Federalism 2011, afl. 41, nr. 3, 471-493.

BOLLEYER, N. en THORLAKSON, L., “Beyond Decentralization—The Comparative Study of Interdependence in Federal Systems”, The Journal of Federalism 2012, afl. 42, nr. 4 566-591.

FEREJOHN, J. en PASQUINO, P., “The law of the exception: A typology of emergency powers”, I.CON 2004, afl. 2, nr. 2, 210-239.

FRIESEN, M., “Subsidiarity and Federalism: An Old Concept with Contemporary Relevance for Political Society”, Federal Governance 2005, afl. 2, nr. 1, 1-22.

GOLEMBOSKI, D., “Federalism and the Catholic Principle of Subsidiarity”, The Journal of Federalism 2015, afl. 45, nr. 4, 526-551.

GORDON, D. J., “An Uneasy Equilibrium: The Coordination of Climate Governance in Federated Systems”, Global Environmental Politics 2015, afl. 15, nr. 2, 121- 141.

GREER, S. L., JARMAN, H., ROZENBLUM, S. en WISMAR, M., “Who’s in charge and why? Centralisation within and between governments”, Eurohealth 2020, afl. 26, nr. 2, 99-103.

GREER, S. L., FALKENBACH, M., JARMAN, H., LÖBLOVÁ, O., ROZENBLUM, S., WILLIAMS, N. en WISMAR, M., “Centralisation and Decentralisation in a Crisis: How Credit and Blame Shape Governance”, Eurohealth 2021, afl. 27, nr. 1, 36-40.

GREER, S. L., ROZENBLUM, S., FALKENBACH, M., LÖBLOVA, O., JARMAN, H., WILLIAMS, N. en WISMAR, M., “Centralizing and decentralizing governance in the COVID-19 pandemic: The politics of credit and blame”, Health Policy 2020, afl. 126, 408-417.

GROGAN, J., “States of Emergency: Analyzing Global Use of Emergency Powers in Response to COVID-19”, European Journal of Law Reform 2020, afl. 4, 338-354.

HEGELE, Y. en SCHNABEL, J., “Federalism and the management of the COVID-19-crisis: centralisation, decentralisation and (non-)coordination”, West European Politics 2021, afl. 44, 1052-1076.

KINCAID, J., ALAN TARR, G. en WÄLTI, S., “Federalism and the global financial crisis: impacts and responses”, L’Europe en Formation 2010, afl. 358, 3-14.

KUHN, K. en MORLINO, I., “Decentralisation in Times of Crisis: Asset Or Liability? The Case of Germany and Italy During Covid-19”, Swiss Political Science Review 2022, afl. 28, 105-115.

LAZAR, H., “The Intergovernmental Dimensions of the Social Union: A Sectoral Analysis”, Canadian Public Administration 2006, afl. 49, 23-45.

PETERS, G., “Governance responses to the fiscal crisis – comparative perspectives”, Public Money & Management 2011, afl. 31, nr. 1, 75-80.

SAAM, N. J. en KERBER, W., “Policy Innovation, Decentralised Experimentation, and Labaratory Federalism,” Journal of Artificial Societies and Social Simulation 2013, afl. 16, 1-7, DOI: 10.18564/jasss.2123.

SCHNABEL, J. en HEGELE, Y., “Explaining Intergovernmental Coordination during the COVID-19 Pandemic: Responses in Australia, Canada, Germany, and Switzerland”, Publius: The Journal of Federalism 2021, afl. 52, nr. 4, 537-569.

SCHOLTZ, C. en MUNTEANU, A., “How cooperative is ”cooperative federalism”? The political limits to intergovernmental cooperation under a de facto concurrency rule”, Constitutional Political Economy 2023, afl. 34, 111-134.

TUCHSCHERER, E., “Le décisionnisme de Carl Schmitt : théorie et rhétorique de la guerre”, Mots 2003, 25-42, nr. 3, https://doi.org/10.4000/mots.15642.

VAN DEN BERGH, R., “Farewell Utopia? Why the European Union Should Take the Economics of Federalism Seriously”, Maastricht Journal of European and Comparative Law 2016, afl. 23, nr. 6, 937-964.

VANDENBRUWAENE, W., “What Scope for Subnational Autonomy: The Issue of the Legal Enforcement of the Principle of Subsidiarity”, Perspectives on Federalism 2014, afl. 6, nr. 2, 45-73.

Bijdragen in reeksen

BUMER, E., “Federalism” in X., International IDEA Constitution-Building Primer, Stockholm, International IDEA, 2015, 1-53.

Bijdragen in verzamelwerken

CHATTOPADHYAY, R. en KNÜPLING, F., “Comparative summary” in CHATTOPADHYAY, R., KNÜPLING, F., CHEBENOVA, D., WHITTINGTON, L. en GONZALEZ, P. (eds.), Federalism and the Response to COVID-19: A Comparative Analysis, New York, Routledge, 2022, 277-302.

CHATTOPADHYAH, R., KNÜPLING, F. en WHITTINGTON, L., “An introduction to COVID-19 and Federalism” in CHATTOPADHYAY, R., KNÜPLING, F., CHEBENOVA, D., WHITTINGTON, L. en GONZALEZ, P. (eds.), Federalism and the Response to COVID-19: A Comparative Analysis, New York, Routledge, 2022, 1-5.

CYR, H., “Fédéralisme et le concept du politique chez Carl Schmitt: Le problème de l’homogénéité de l’unité politique et du pluralisme fédéral” in SEYMOU, M. en LAFOREST, G. (eds.), Le fédéralisme multinational en perspective: un modèle viable?, Peter Lang, Brussel, 2011, 1-38.

D’ANDREA, L. en DECLICH, A., “COVID-19 And Science: Italy and late modernity” in NEDERVEEN PIETERSE, J., LIM, H. en KHONDKER, H. (eds.), COVID-19 and Governance: Crisis Reveals, New York, Routledge, 2021, 303-315.

DZIEDZIC, A. en SAUNDERS, C., “The Meanings of Concurrency” in N. STEYTLER (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems. Meaning, Making and Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 12-31.

HALBERSTAM, D., “Comparative Federalism and the Role of the Judiciary” in CALDEIRA, G., KELEFMEN, D. R. en WHITTINGTON, K. E., (eds.), The Oxford handbook of law and politics, Oxford, Oxford University Press, 2008, 142-164.

HALBERSTAM, D., “Theory, Policy, Law” in ROSENFELD, M. en SAJÓ, A. (eds.), The Oxford Handbook of Comparative Constitutional Law, Oxford, Oxford University Press, 2012, 577-595.

KINCAID, J., “Comparative Observations” in KINCAID, J. en TARR, G. A. (eds.), Constitutional Origins, Structure, and Change in Federal Countries, Montreal, McGill Queen’s University Press, 2005, 409-448.

PALERMO, F., “What’s Wrong with Concurrency? Comparative Reflections Based on Constitutional Reforms in Germany and Italy” in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems. Meaning, Making and Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 70-91.

STEYTLER, N., "Concurrency of Powers: The Zebra in the Room" in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems. Meaning, Making and Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 300-349.

STEYTLER, N., “The Currency of Concurrent Powers in Federal Systems” in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems: Meaning, Making, Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 1-11.

STEYTLER, N., “Federalism under pressure: Federal ‘health’ factors and ‘co-morbidities’” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and Covid-19: Combating the Pandemic, London, Routledge, 2022, 396-422.

STEYTLER, N., “How federations combat Covid-19” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and COVID-19 Combating the Pandemic, London, Routledge, 2021, 1-12.

Blogposts

DE PALMENAER, N., “Federalism in crisis?”, Science Blogs, 22 februari 2022, https://www.eurac.edu/en/blogs/eureka/federalism-in-crisis.

GAMPER, A., “Federalism and/in Emergency – a Winter School Defying the Pandemic”, Science Blogs, 25 januari 2022, www.eurac.edu.

GREENE, A., “Ireland’s Response to the COVID-19 Pandemic”, Verfassungsblog, 11 april 2020, www.verfassungsblog.de.

GREER, S., ROZENBLUM, S., WISMAR, M en JARMAN, H., “How have federal countries organized their Covid-19 response?”, 16 juli 2020, https://analysis.covid19healthsystem.org/index.php/2020/07/16/how-have-….

GROGAN, J., “States of Emergency”, Verfassungsblog, 26 mei 2020, www.verfassungsblog.de.

GRUÈRE, G., “Never let a good water crisis go to waste”, OECD, 21 maart 2019, https://www.oecd.org/agriculture/never-waste-a-good-water-crisis/.

PALERMO, F., “Is there a space for federalism in times of emergency”, Verfassungsblog, 13 mei 2020, https://verfassungsblog.de/is-there-a-space-for-federalism-in-times-of-….

POPELIER, P., “The impact of the Covid-19 crisis on the federal dynamics in Belgium”, UACES Territorial Politics, 5 mei 2020, https://uacesterrpol.wordpress.com/2020/05/05/the-impact-of-the-covid-1….

SENGUPTA, T., “Federalism and Climate Change: An Ever-Changing Approach to a Never-Changing Problem?”, Forum of Federations, 6 mei 2022, https://forumfedblog.org/federalism-and-climate-change-an-ever-changing….

VOIGT, S. en BJØRNSKOV, C., “The State of Emergency Virus”, Verfassungsblog, 19 april 2020, https://verfassungsblog.de/the-state-of-emergency-virus/.

Rapporten

ALLAIN-DUPRÉ, D., CHATRY, I., KORNPROBST, A. en MICHALUN, M.-V., The territorial impact of COVID-19: Managing the crisis across levels of government, OECD Contribution, 2020, 94 p.

ALVIZATOS, N., BĺLKOVÁ, V., CAMERON, I., KASK, O en TUORI, K., Report respect for democracy, human rights and the rule of law during states of emergency: reflections, Straatsburg, European Commission for Democracy Through Law (Venice Commission), 2020, 25 p.

AUBRECHT, P., ESSINK, J., KOVAC, M. en VANDENBERGHE, A.-S., Centralized and Decentralized Responses to COVID-19 in federal systems: US and EU comparisons, Law & economics of Covid-19 working paper series 4/2020, Erasmus University Rotterdam School of Law, 2020, 39 p.

BINDER, K., DIAZ CREGO, M., ECKERT, G., KOTANIDIS, S., MANKO, R. en DEL MONTE, M., States of emergency in response to the coronavirus crisis: situation in certain Member States, European Parliamentary Research Service, 2020, 12 p., https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2020/649408/EPRS_BRI….

DE BIASE, P. en DOUGHERTY, S., Federalism and Public Health Decentralisation in the Time of COVID-19, OECD Working Paper n° 33 on Fiscal Federalism, 2021, 43 p.

JODOIN, S. en SETZER, J., Climate Change & Federalism, Forum of Federations Discussion Paper, 2020, 14 p.

LEÓN, S. en GARMENDIA MADARIAGA, A., Popular Reactions to Coordination Problems under External Threats, Working Paper Federalism in Polarized Times, Universidad Carlos III de Madrid, 2021, 31 p.

ÖZBUDUN, E. en TURHAN, M., Emergency Powers, Science and technique of democracy No. 12, Straatsburg, European Commission for Democracy Through Law (Venice Commission), 1995, 33 p.

SAUNDERS, C., How Federations Responded to Covid-19, Constitutional INSIGHTS No. 7, Melbourne Forum on Constitution-Building, 2021, 10 p.

UCLG, Multilevel Governance and Covid-19 Emergency Coordination: Emergency Governance for Cities and Regions, Analytics Note n° 04, 2021, 8 p.

X., Compilation of Venice Commission opinions and reports on states of emergency, Straatsburg, European Commission for Democracy Through Law (Venice Commission), 2020, 34 p.

Overige

BJØRNSKOV, C. en VOIGT, S., “The Determinants of Emergency Constitutions”, SSRN, 17 mei 2015, 1-38; https://extranet.sioe.org/uploads/isnie2015/bjornskov_voigt.pdf.

EDWARDS, C., “The Federal Emergency Management Agency: Floods, Failures, and Federalism”, Downsizing the Federal Government, 1 december 2014, www.downsizinggovernment.org.

GREER, S., ROZENBLUM, S., WISMAR, M. en JARMAN, H., “How have federal countries organized their Covid-19 response?”, 16 juli 2020, https://analysis.covid19healthsystem.org/index.php/2020/07/16/how-have-….

VOIGT, S. en BJØRNSKOV, C., “You Don’t Always Get What You’d Except – On Some Unexpected Effects of Constitutional Emergency Provision”, SSRN, 3 juni 2018, 1-42, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3189749.

 

AUSTRALIË

Wetgeving en parlementaire stukken

Commonwealth of Australia Constitution Act, 9 juli 1990.

National Emergency Declaration Act, 2020.

Biosecurity Act, 2015.

Explanatory Memorandum to the Biosecurity Bill, House of Representatives 2013-2014.

 

Rechtspraak

High Court of Australia 1 juli 1983, Commonwealth v Tasmania (“Tasmanian Dam case”), HCA 21.

Rechtsleer

Bijdragen in tijdschriften

ANDERSON, G. en FENNA, A., “Australian Federalism and the Global Economic Crisis of 2008–09”, L’Europe en Formation 2010, afl. 358, 1-25.

ANTON, D. K., KOHOUT, J. en PAIN, N., Nationalizing environmental protection in Australia: The international dimensions”, Environmental Law 1993, afl. 23, 763-784.

CROWLEY, K., “Effective Environmental Federalism? Australia’s Natural Heritage Trust”, Journal of Environmental Policy & Planning 2001, afl. 3, 255-272.

DOWNEY, D. C. en MYERS, W. M., “Federalism, Intergovernmental Relationships, and Emergency Response: A Comparison of Australia and the United States”, American Review of Public Administration 2020, afl. 50, nr. 6, 526-535.

HOLLANDER, R., “Rethinking Overlap and Duplication: Federalism and Environmental Assessment in Australia”, Publius: The Journal of Federalism 2009, afl. 40, nr. 1, 136-170.

KALLIES, A., “The Australian Energy Transition as a Federalism Challenge: (Un)cooperative Energy Federalism?”, Transnational Environmental Law 2021, afl. 10, nr. 2, 211-235.

TIERNAN, A., “The Council for the Australian Federation: A New Structure of Australian Federalism”, The Australian Journal of Public Administration 2008, afl. 67, nr. 2, 122-134.

VAN SON, P. B., “The Australian Constitution: The External Affairs Power and Federalism”, California Western International Law Journal 1982, afl. 12, nr. 1, 46-77.

WILKINS, R., “Federalism and the COVID-19 crisis: An Australian Perspective”, Forum of Federations 2020, 1-2.

Bijdragen in verzamelwerken

ARONEY, N., “The High Court of Australia: Textual Unitarism vs Structural Federalism” in ARONEY, N. en KINCAID, J. (eds.), Courts in Federal Countries: Federalists or Unitarists?, Toronto, University of Toronto Press, 2017, 29-68.

ARONEY, N. en BOYCE, M., “The Australian Federal Response to the Covid-19 Crisis” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and COVID-19 Combating the Pandemic, London, Routledge, 2021, 298-316.

FISHER, D., “Australia” in LEES, E. en VIÑUALES, J. E. (eds.), The Oxford Handbook of Comparative Environmental Law, Oxford, Oxford Academic, 2019, 59-81.

FRENCH, R., “Co-Operative Federalism” in SAUNDERS, C. en STONE, A. (eds.), The Oxford Handbook of the Australian Constitution, Oxford, Oxford University Press, 2018, 807-829.

SAUNDERS, C. en FOSTER, M., “Chapter 3 – The Australian Federation: A Story of the Centralization of Power” in HALBERSTAM, D. en REIMANN, M. (eds.), Federalism and Legal Unification, Dordrecht, Springer, 2014, 87-102.

Blogposts

COMMONWEALTH OF AUSTRALIA, “Commonwealth Environment Powers and Australian Federalism: Chapter 6 Commonwealth Environment Powers and Australian Federalism”, Parliament of Australia, 1999, https://www.aph.gov.au.

EDGAR, E., “Disrupting Administrative Law in a Public Health Crisis”, The Regulatory Review, 24 april 2020, https://www.theregreview.org/2020/04/24/edgar-disrupting-administrative….

TULICH, T. en RIZZI, M., “Cooperative Federalism, Soft Governance and Hard Laws in Australia’s State of Emergency”, Verfassungsblog, 10 april 2020, https://verfassungsblog.de/fighting-covid-19-legal-powers-and-risks-aus….

WALTER, J., “Scott Morrison’s biggest failure in the bushfire crisis: an inability to deliver collective action”, The Conversation, 7 januari 2020, https://theconversation.com/scott-morrisons-biggest-failure-in-the-bush….

Handboeken

LEE, H. P., ADAMS, M. W. R., CAMPBELL, C. en EMERTON, P., Emergency Powers in Australia, Cambridge, Cambridge University Press, 2018, 273 p.

GUGLYUVATYY, E., Climate Change, Forests and Federalism: Australian Experience, Singapore, Springer, 2022, 89 p.

ZAHAR, A., PEEL, J. en GODDEN, L., Australian Climate Law in Global Context, Cambridge, Cambridge University Press, 2012, 455 p.

Rapporten

ARONEY, N., Federalism and Subsidiarity: Principles and Processes in the Reform of the Australian Federation, University of Queensland TC Beirne School of Law Research Paper No. 15-60, 2015, 1-28.

 

BELGIË

Wetgeving

Gecoördineerde grondwet van 17 februari 1994, BS 17 februari 1994.

Bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, BS 15 augustus 1980.

Gewone wet van 9 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, BS 15 augustus 1980.

Wet van 31 december 1963 betreffende de civiele bescherming, BS 16 januari 1964.

Wet van 5 augustus 1992 op het politieambt, BS 22 december 1992.

Wet van 15 mei 2007 betreffende de civiele veiligheid, BS 31 juli 2007.

Wet van 27 maart 2020 die machtiging verleent aan de Koning om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19 (I), BS 20 maart 2020.

Wet van 27 maart 2020 die machtiging verleent aan de Koning om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19 (II), BS 30 maart 2020.

Wet van 14 augustus 2021 betreffende de maatregelen van bestuurlijke politie tijdens een epidemische noodsituatie, BS 20 augustus 2021.

Ministerieel besluit van 13 maart 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken, BS 13 maart 2020.

Ministerieel besluit van 18 maart 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID - 19 te beperken, BS 18 maart 2020.

Ministerieel besluit van 23 maart 2020 betreffende noodmaatregelen ter beperking van de verspreiding van het COVID-19 coronavirus, BS 23 maart 2020.

Adviezen van de Raad van State

Adv.RvS nr. 25.167/1 van 31 mei 1996 over een voorontwerp dat geleid heeft tot de wet van 26 juli 1996 ‘tot bevordering van de werkgelegenheid en preventieve vrijwaring van het concurrentievermogen’, Parl.St. Kamer 1995-96, nr. 609/1.

Adv.RvS nr. 47.062/1/V van 18 augustus 2009 over een voorontwerp van wet ‘die machtigingen verleent aan de Koning in geval een griepepidemie of – pandemie’.

Adv.RvS nr. 53.018/VR van 13 mei 2013 bij een ontwerp van koninklijk besluit ‘houdende de gezondheidscontrole van het internationale verkeer’.

Adv.RvS nr. 53.932/AV van 27 augustus 2013 over een voorstel van bijzondere wet ‘met betrekking tot de Zesde Staatshervorming’.

Adv.RvS nr. 65.404/AV van 7 maart 2019 over een voorstel van bijzondere wet over de coördinatie van het beleid van de federale overheid, de Gemeenschappen en de Gewesten met betrekking tot klimaatverandering en het vaststellen van algemene langetermijn doelstellingen, Parl.St. Kamer 2018-19, nr. 55-3517/004.

Adv.RvS nr. 66.387/1/V van 29 augustus 2019 bij een ontwerp van koninklijk besluit ‘betreffende de modaliteiten inzake het manipuleren en bewaren van poliovirussen van type 2’.

Adv.RvS nr. 67.142/AV van 25 maart 2020 over een wetsvoorstel dat machtiging verleent aan de Koning om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus Covid-19, Parl.St. Kamer 2019-20, nr. 55-1104/2.

Adv.RvS nr. 68/231/AV/3 van 10 november 2020 over een voorontwerp van ordonnantie ‘tot toekenning van bijzondere machten aan de Brusselse Hoofdstedelijke Regering naar aanleiding van de gezondheidscrisis ten gevolge van COVID-19’, Parl.St. Brussels Hoofdstedelijk Parlement 2020-2021, nr. A-275/1.

Adv.RvS nr. 68.338/3/AV van 12 januari 2021 over een voorontwerp van decreet van de Regering van de Duitstalige Gemeenschap ‘zur Abänderung des Dekrets vom 1. Juni 2004 zur Gesundheitsförderung und zur medizinischen Prävention'.

Adv.RvS nr. 68.936/AV van 7 april 2021 bij een voorontwerp van wet ‘betreffende de maatregelen van bestuurlijke politie tijdens een epidemische noodsituatie’, Parl.St. Kamer 2020-21, nr. 55-195/1.

Adv.RvS nr. 69.253/AV/AG van 23 april 2021 over een ontwerp van ministerieel besluit ‘houdende wijziging van het ministerieel besluit van 28 oktober 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken’.

Verslagen

Verslag namens de commissie voor de herziening van de Grondwet en voor institutionele hervormingen bij het ontwerp van bijzondere wet tot hervorming der instellingen, Parl.St. Kamer 1979-80, nr. 627/10.

Verslag over de transversale bepalingen inzake rechten en vrijheden namens de werkgroep belast met het onderzoek van titel II van de Grondwet, Parl.St. Kamer 2004-2005, nr. 2304/001.

Verslag namens de commissie voor de institutionele aangelegenheden, Parl.St. Senaat 2013-2014, nr. 5-2232/5.

Verslag van de hoorzitting van 25 september 2020 over de evaluatie en verdere uitvoering van het Vlaamse coronabeleid in het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: (residentiële) ouderenzorg, Parl.St. VL.Parl. 2019-2020, nr. 7, 52.

Wetsvoorstellen- en ontwerpen

Voorstel van bijzondere wet met betrekking tot de Zesde Staatshervorming, Parl.St. Senaat 2012-2013, nr. 5-2232/1.

Wetsontwerp van 27 april 2021 betreffende de maatregelen van bestuurlijke politie tijdens een epidemische noodsituatie, Parl.St. Kamer 2020-21, nr. 55-1951/001, 8.

Overige parlementaire stukken

Institutioneel akkoord voor de zesde staatshervorming: een efficiëntere federale staat en een grotere autonomie voor de deelstaten, Parl.St. Kamer 2011, 43, https://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/home/NLdirupo.pdf.

Rechtspraak

GwH 15 januari 2009, nr. 2/2009.

GwH 3 maart 2016, nr. 31/2016.

GwH 2 maart 2023, nr. 33/2023.

Rechtsleer

Actualiteit

D’HOORDE, J., “Coronapas in Vlaanderen: is het sop de kool waard?”, De Tijd, 13 september 2021, https://www.tijd.be/dossiers/coronavirus/coronapas-in-vlaanderen-is-het….

GORIS, G., “Terrorisme legt constructiefouten België bloot”, Mondiaal Nieuws, 1 april 2016, https://www.mo.be/opinie/terrorisme-constructiefouten-belgie-bloot.

POPELIER, P. en VERBERGT, M., “Ook in een federale staat moet iemand de baas zijn”, De Standaard, 24 april 2021, https://www.standaard.be/cnt/dmf20210423_97738962.

REYBROUCK, K. en ROMAINVILLE, C., “Krijgt het federale niveau het dirigeerstokje van België?”, De Standaard, 7 juni 2021, www.standaard.be.

TORFS, M., MICHIELS, C. en MERCKX, V., “België onthoudt zich nog maar een keer: welk figuur slaat België bij het Europees klimaatbeleid?”, VRT NWS, 25 april 2023, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/04/25/belgie-onthoudt-zich-nog-maar-een-keer-waarom-beslist-ons-land/.

VERBERGT, M. en ANDRIES, S., “Het crisisbeheer is op zijn limieten gebotst. Er is geen commando”, De Standaard, 6 juni 2020, www.standaard.be.

X., “Belgische warboel maakt coronacrisis nog zwaarder”, De Morgen, 22 mei 2020, https://www.demorgen.be/nieuws/belgische-warboel-maakt-coronacrisis-nog….

X., “Het versnipperde beleid heeft mensenlevens gekost”, De Tijd, 13 juni 2020, https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/federaal/het-versnipperde-….

X., “Pandemiewet goedgekeurd door het Parlement”, Verlinden, 15 juli 2021, verlinden.belgium.be.

Bijdragen in verzamelwerken

DELFORGE, R., ROMAINVILLE, C., VAN DROOGHENBROECK, S. en VERDUSSEN, M., “Absence d’état d’urgence en droit constitutionnel belge” in BOUHON, F., E. SLAUTSKY, E. en WATTIER, S., (eds.), Le droit public belge face à la crises du COVID-19, Brussel, Larcier, 25-82.

EL BERHOUMI, M. en VAN DROOGHENBROECK, S., “Chapitre 16 – La répartition des compétences face aux situations de crise” in EL BERHOUMI, M. en VAN DROOGHENBROECK, S. (eds.), Principes de la répartition des compétences, Brussel, Larcier, 2022, 411-423.

EL BERHOUMI, M., VAN DROOGHENBROECK, S. en LOSSEAU, L., “Le fédéralisme belge ne connaît pas la crise : la gestion de la pandémie de Covid- 19 à l’épreuve de la répartition des compétences” in BOUHON, F., SLAUTSKY, E. en WATTIER, S. (eds.), Le droit public belge face à la crises du COVID-19, Brussel, Larcier, 2022, 83-139.

ERGEC, R., “Les conséquences de la réforme de l’Etat pour l’élaboration et la mise en œuvre du droit international et européen de l’environnement” in BRONDERS, B., DE SADELEER, N., ERGEC, R. en VAN ORSHOVEN, P. (eds.), Milieubeleid in het federale België anno 1993 – La protection de l’environnement dans la Belgique fédérale en 1993, Diegem, Kluwer rechtswetenschappen, 1994, 113-129.

GERITS, R., “De ‘staat van oorlog’ en de ‘staat van beleg’: uitzonderingsregimes die aan een herziening toe zijn” in VANDENBOSSCHE, E. (ed.), Uitzonderlijke omstandigheden in het grondwettelijk recht, Brugge, die Keure, 2019, 51-108.

JENART, C., “De nuancering van het autonomiebeginsel in de Belgische bevoegdheidsverdeling door de adviespraktijk van de afdeling Wetgeving van de Raad van State” in JENART, C., BERNAERTS, J. en PEETERS, Y. (eds.), De Grondwet en Jan Velaers. Deel IV – Een vriendschapsgewijze commentaar, Brugge, die Keure, 2022, 21-30.

MINSIER, P. en PEIFFER, Q., “Réflexions sur les règles de répartition des compétences lors de la crise du coronavirus Covid-19” in PARSA, S. en UYTTENDAELE, M. (eds.), La pandémie de Covid-19 face au droit, Limal, Anthemis, 2020, 103-136.

POPELIER, P. en VANDENBRUWAENE, W., “Hoofdstuk 20. Leefmilieu, klimaat en energie” in VELAERS, J., VANPRAET, J., VANDENBRUWAENE, W. en PEETERS, Y. (eds.), De zesde staatshervorming: instellingen, bevoegdheden en middelen, Mortsel, Intersentia, 2014, 573-584.

POPELIER, P. en BURSENS, P., “Managing the Covid-19 crisis in a divided Belgian federation: Cooperation against all odds” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and COVID-19 Combating the Pandemic, London, Routledge, 2021, 88-105.

REYBROUCK, K. en SOTTIAUX, S., “Nood aan inspiratie voor de staatshervorming?” in REYBROUCK, K., SOTTIAUX, S. en PAS, W. (eds.), Inspiratie voor de staatshervorming, Antwerpen, Intersentia, 2023, 1-6.

SEVRIN, E. en REYBROUCK, K., “Klimaatverandering als de kanarie in de kolenmijn van het duaal federalisme: Institutionele inspiratie voor een performanter Belgisch klimaatbeleid” in K. REYBROUCK, S. SOTTIAUX en W. PAS (eds.), Inspiratie voor de staatshervorming, Antwerpen, Intersentia, 2023, 299-328.

SINARDET, D., “De joint decision trap van het Belgische coöperatief federalisme” in JENART, C., BERNAERTS, J. en PEETERS, Y. (eds.), De Grondwet en Jan Velaers. Deel IV – Een vriendschapsgewijze commentaar, Brugge, die Keure, 2022, 43-54.

VAN HAEGENBORGH, G. en VERRIJDT, W., “De noodtoestand in het Belgische publiekrecht” in X., Preadviezen Vereniging voor de vergelijkende studie van het recht, Amsterdam, Boom Uitgevers, 2016, 11-85.

VANPRAET, J., “De algemene beginselen van de bevoegdheidsverdeling” in SEUTIN, B. en VAN HAEGENDOREN, G. (eds.), De transversale bevoegdheden in het federale België, Brugge, Die Keure, 2017, 1-62.

VELAERS, J., “Crisissen zijn uitdagingen, constitutionele crisissen dagen de grondwet uit” in LEYSEN, R., VERRIJDT, W., JOOSTEN, V., ALEN, A. (eds.), Liberae Cogitationes Liber amicorum Marc Bossuyt, Mortsel, Intersentia, 2013, 849-863.

VELAERS, J. en VAN DROOGHENBROECK, S., “L’article 187 de la constitution et la problématique de la protection des droit et libertés dans les états d’exception” in VANDENBOSSCHE, E. (ed.), Uitzonderlijke omstandigheden in het grondwettelijk recht, Brugge, die Keure, 2019, 1-51.

WATTHÉE, S. en ERGEC, R., “Les Dérogations aux Droits Constitutionnels” in VERDUSSEN, M. en BONBLED, N. (eds.), Les droits constitutionnels en Belgique, Brussel, Bruylant, 2011, 395-415.

Bijdragen in tijdschriften

BOUHON, F., JOUSTEN, A., MINY, X. en SLAUTSKY, E., “L’État belge face à la pandémie de Covid-19 : esquisse d’un régime d’exception”, Courrier hebdomadaire du CRISP 2020, nr. 2446, 5-53.

COUCK, D., “Overheid, blijf bij de les! Over de coronacrisis en de bevoegdheidsverdeling inzake onderwijs’, TBP 2022, afl. 8, 515-536.

DELPÉRÉE, F. en ALEN, A., “De Residuaire Bevoegdheden”, RW 1991-92, afl. 11, 345-349.

DEWALLENS, F., LEMMENS, C., LIERMAN, S., LOUCKX, F., VIJVERMAN, A. en VANSWEEVELT, T., “COVID-19 en gezondheidsrecht: een eerste analyse”, T.Gez. 2020-21, 17-35.

DUPONT, C., “Is België te complex voor een effectief klimaatbeleid?”, Samenleving & Politiek 2020, nr. 4, 45-51.

EL BERHOUMI, M., BELLEFLAMME, F., RIZCHALLAH, C., CLARENNE, J., DAVIO, V., DELFORGE, R., DE MAN, L., LOSSEAU, L., NENNEN, C., TULKENS, F., UMBACH, M. en VANDER PUTTEN, N., “Le Conseil d’État de l’avant-projet de loi “pandémie”: Expiation du passé ou balises pour l’avenir”, APT 2021, afl. 4, 633-677.

EL BERHOUMI, M. en NENNEN, C., “Le changement climatique à l’épreuve du fédéralisme – Contribution à jour au 15 novembre 2018”, Aménagement-Environnement 2018, afl. 4, 61-76.

LAVRYSEN, L., “De ‘zesde staatshervorming’ en de milieubescherming”, TMR 2013, afl. 3-4, 279-293.

POPELIER, P., “Wie verdedigt (de noodtoestand in) België?”, RW 2016, nr. 9, 322.

POPELIER, P., “COVID-19 legislation in Belgium at the crossroads of a political and a health crisis”, The Theory and Practice of Legislation 2020, afl. 8, 131-153, https://doi.org/10.1080/20508840.2020.1771884.

POPELIER, P., “Vijf na twaalf en prematuur. De Pandemiewet in het licht van het voorbije en toekomstige crisisbeheer”, RW 2021-22, afl. 11, 431-447.

REYBROUCK, K., “De bevoegdheidsverdeling in het licht van Covid-19”, Juristenkrant 2020, afl. 417, 16.

REYBROUCK, K., “De classificatie van de federale bevoegdheden: residuair, voorbehouden, toegewezen of uitgezonderd?”, TBP 2020, afl. 4, 186-200.

ROMAINVILLE, C. en VERDUSSEN, M., “L’État d’exception, nouveau régime de droit commun des droits et libertés? Du terrorisme à l’urgence sanitaire”, Annuaire internationale de justice constitutionnelle 2021, 553-575.

VAMPA, D., “COVID-19 and Territorial Policy Dynamics in Western Europe: Comparing France, Spain, Italy, Germany, and the United Kingdom”, The Journal of Federalism 2021, afl. 51, 601-626.

VAN DROOGHENBROECK, S., “L’article 187 de la Constitution”, RBDC 2006, 293-297.

VAN NIEUWENHOVE, J. en POPELIER, P., “De bevoegdheidsverdeling en de coördinatie tussen de bevoegde overheden in de strijd tegen de COVID-19-pandemie”, Tijdschrift voor Wetgeving 2020, afl. 4, 303-313.

VELAERS, J., “Constitutionele lessen uit de COVID-19-crisis”, TBP 2021, afl. 9, 532-552.

VERDUSSEN, M., “La Constitution belge face à la pandémie de Covid-19’, Confluence des droit 2020, 1-12.

VERRIJDT, W., “De omkering van de residuaire bevoegdheden: sleutel of slot?”, TBP 2011, afl. 8-9, 503-515.

WYTINCK, P. en DE HEMPTINNE, M., “De bevoegdheidsverdeling na de Staatshervorming van 1980”, Jura.Falc. 1986-87, 451-481.

Blogposts

JENART, C., “Pandemiewet resistent tegen Grondwet: aantrekking en afstoting (deel I)”, Leuven Blog for Public Law, 7 april 2023, https://www.leuvenpubliclaw.com/pandemiewet-resistent-tegen-grondwet-aa….

REYBROUCK, K., “Hoe het Coronavirus onze bevoegdheidsverdeling op de proef stelt”, Leuven Blog for Public Law, 13 november 2020, www.leuvenpubliclaw.com.

REYBROUCK, K., Een bevoegdheidsgrondslag voor de Pandemiewet: de doctrine van de federale sanitaire noodbevoegdheid”, Leuven Blog for Public Law, 22 april 2021, www.leuvenpubliclaw.com.

REYBROUCK, K., “Federal Belgium’s Covid-19 Response: dualism and exclusive powers under pressure”, Lex-Atlas, 2021, https://lexatlas-c19.org/federal-belgiums-covid-19-response-dualism-and….

REYBROUCK, K. en ROMAINVILLE, C., “Le débat sur la hiérarchie fédérale en Belgique. Nécessaire en temps de crise et en temps ordinaire ?”, Leuven Public Law Blog, 18 juni 2021, https://www.leuvenpubliclaw.com/le-debat-sur-lahierarchie-federale-en-b….

REYBROUCK, K. en SOTTIAUX, S., “Nood aan een nieuwe wind voor de staatshervorming”, Leuven Blog for Public Law, 18 januari 2023, https://www.leuvenpubliclaw.com/nood-aan-een-nieuwe-wind-voor-de-staats….

VERBERGT, M., “Verandert de pandemie de inzet van de volgende staatshervorming?”, Nieuws Publiekrecht, 27 april 2021, https://www.law.kuleuven.be/pub/nl/nieuws-publiekrecht/verandert-de-pan….

VERRIJDT, W., “De Belgische overheden kunnen de noodtoestand niet uitroepen…”, Leuven Blog for Public Law, 2020, https://www.leuvenpubliclaw.com/belgie-kan-de-noodtoestand-niet-uitroepen/.

X., “Primauté au fédéral? Voorrang voor het federale niveau?”, Rethinking Belgium, 8 juni 2021, https://rethinkingbelgium.eu/event/primaute-au-federal-voorrang-voor-he….

Handboeken

ALEN, A. en MUYLLE, K., Handboek van het Belgisch Staatsrecht, Mechelen, Kluwer, 2011, 1055 p.

BOUHON, F., JOUSTEN, A. en MINY, X., Droit d’exception, une perspective de droit comparé. Belgique: Entre absence d’état d’exception, pouvoirs de police et pouvoirs spéciaux, Brussel, Service de recherche du Parlement européen, 2021, 173 p.

LAVRYSEN, L., Handboek milieurecht, Mechelen, Wolters Kluwer, 2020, 962 p.

LAVRYSEN, L., De ontwikkeling van het Europese, Belgische en Vlaamse milieurecht in een wijzigende institutionele context: onderzoek naar de ontwikkeling van het milieurecht vanuit een publiekrechtelijke invalshoek, Antwerpen, Kluwer, 1998, 959 p.

SENELLE, R., VANDENBOSSCHE, E. en SCHUERMANS, L., Het federale België van de Gemeenschappen en de Gewesten, Mechelen, Kluwer, 2003, 144 p.

VANPRAET, J., De latente staatshervorming, Brugge, Die Keure, 2011, 642 p.

Overige

DE VICQ, A., VAN HECKE, A. en BUYST, E., Bevoegdheidsverdeling in federale staten, Overzichtsrapport Vlaams Instituut voor Economie en Samenleving, 2014, 66 p.

JOST, J., QUECK, R., STEVENS, D. en DUMORTIER, J., Convergentie en bevoegdheidsverdeling in het federale België, Brussel, Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie, 2008, 246 p.

REYBROUCK, K., De bevoegdheidsverdeling in het federale België: Een moderne benadering van de duale fundamenten, doctoraatsthesis, Rechten KU Leuven, 2022, 488 p.

VERRIJDT, W. en VAN HAEGENBORGH, G., The state of emergency in Belgian constitutional law, 2020, 25 p.

 

CANADA

Wetgeving

Constitution Act, 29 maart 1867.

Ocean Dumping Control Act, 19 juni 1975.

Canadian Navigable Waters Act, RSC 1985, nr. N-22.

Fisheries Act, RSC 1985, nr. F-15.

Emergencies Act, RSC 1988, nr. 22.

Canadian Environmental Protection Act, SC 1999, nr. 33.

Emergency Management Act, SC 2007, nr. 15.

Greenhouse Gas Pollution Pricing Act, SC 2018, nr. 186.

Proclamation Declaring a Public Order Emergency, 15 februari 2022, SOR/2022-20.

Emergencies Economic Measures Order, 15 februari 2022, SOR/2022-22, PC 2022-108.

Emergency Measures Regulations,15 februari 2022, SOR/2022-21, PC 2022-107.

House of Commons Debates, 33rd Parl., 2nd Sess, Vol. 9, 16 november 1987, 10807.

Rechtspraak

Privy Council 25 juli 1923, nr. 69, The Fort Frances Pulp and Paper Company Limited v The Manitoba Free Press Company Limited and Others, UKPC 64.

Privy Council 21 januari 1946, The Attorney-General of Ontario and Others v. The Canada Temperance Federation, UKPC 2 en AC 193.

Supreme Court of Canada 12 oktober 1951, Johannesson v. Municipality of West St. Paul, SCR 292.

Supreme Court of Canada 28 juni 1966, Munro v. National Capital Commission, SCR 663.

Supreme Court of Canada 7 november 1967, Reference Re: Offshore Mineral Rights, SCR 792.

Supreme Court of Canada 12 juli 1976, Anti-Inflation Act, SCR 373.

Supreme Court of Canada 24 maart 1988, nr. 18526, R. v. Crown Zellerbach Canada Ltd., SCR 401.

Supreme Court of Canada 23 januari 1992, nr. 21890, Friends of the Oldman River Society v. Canada (Minister of Transport), SCR 3.

Supreme Court of Canada 18 september 1997, nr. 24652, R. v. Hydro-Québec, RCS 213.

Supreme Court of Canada 17 april 2009, nr. 32204, Chatterjee v. Ontario, SCR 624.

Supreme Court of Canada 25 maart 2021, nrs. 38663, 38781 en 39116, References Re Greenhouse Gas Pollution Pricing Act, SCC 11.

Rechtsleer

Actualiteit

COHEN, A., “Federal Government declares a public order emergency under the Emergencies Act to end disruptions, blockades and the occupation of the city of Ottawa”, Government of Canada, 15 februari 2022, www.canada.ca.

SALUTIN, R., “Doug Ford’s love-hate relationship with the nanny state”, The Star, 19 november 2020, https://www.thestar.com/opinion/contributors/2020/11/19/doug-fords-love….

 

Bijdragen in tijdschriften

BÉLANGER, A., “Canadian Federalism in the Context of Combating Climate Change”, Constitutional Forum 2011, afl. 20, nr. 1, 21-31.

CHALIFOUR, N. J., OLIVER, P. en WORMINGTON, T., “Clarifying the Matter: Modernizing Peace, Order and Good Government in the Greenhouse Gas Pollution Pricing Act Appeals”, National Journal of Constitutional Law 2020, afl. 40, nr. 153, 1-44.

HARRISON, K., “Federalism and Climate Policy Innovation: A Critical Reassessment”, Canadian Public Policy 2013, afl. 39, S95-S108.

HOGG, P. W. en WRIGHT, W. K., “Canadian Federalism, the Privy Council and the Supreme Court: Reflections on the Debate about Canadian Federalism”, UBC Law Review 2005, afl. 38, nr. 2, 329-352.

MACLEAN, J., “Climate Change, Constitutions, and Courts: The Reference re Greenhouse Gas Pollution Pricing Act and Beyond”, Saskatchewan Law Review 2019, afl. 82, 147-185.

MACLELLAN, K. D., “Shifting from the traditional to the new political agenda: the changing nature of federal-provincial environmental relations”, The American Review of Canadian Studies 1995, afl. 25, nr. 2/3, 323-341.

PAQUET, M. en SCHERTZER, R., “COVID-19 as a Complex Intergovernmental Problem”, Canadian Journal of Political Science 2020, afl. 53, 343-347, doi:10.1017/S0008423920000281.

STACEY, J., “Climate Disruption in Canadian Constitutional Law: References Re Greenhouse Gas Pollution Pricing Act”, Journal of Environmental Law 2021, afl. 33, 711-726.

 

Bijdragen in verzamelwerken

CAMERON, D. R., “Canada: Two Languages, 10 Provinces, 3 Territories and Indigenous Peoples” in GRIFFITHS, A., CHATTOPADHYAY, R., LIGHT, J. en STIEREN, C. (eds.), The Forum of Federations Handbook of Federal Countries, Cham, Palgrave Macmillan, 2020, 97-109.

GAUDREAULT-DESBIENS, J.-F. en POIRIER, J., “From Dualism to Cooperative Federalism and Back? : Evolving and Competing Conceptions of Canadian Federalism” in OLIVER, P., MACKLEM, P. en DES ROSIERS, N. (eds.), The Oxford Handbook of the Canadian Constitution, Oxford, Oxford University Press, 2017, 391-414.

PATENAUDE, P., BOYER, D., CARTIER, G., GUAY, J.-H., HOWES, D., LYON, N., TANGUAY, G. en TREMBLAY, L. B., “Canada” in ALEN, A. en HALJAN, D. (eds.), IEL Constitutional Law, Deventer, Kluwer, 1996, 1-210.

POIRIER, J., en MICHELIN, J., “Facing the Coronavirus Pandemic in the Canadian Federation, Reinforced dualism and muted cooperation?” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and COVID-19 Combating the Pandemic, London, Routledge, 2021, 200-219.

SCOTT, D. N., “The Environment, Federalism, and the Charter” in OLIVER, P. (ed.), The Oxford Handbook of the Canadian Constitution, Oxford, Oxford University Press, 2017, 494-516.

WOOD, S., “Canada” in LEES, E. en VIÑUALES, J. E. (eds.), The Oxford Handbook of Comparative Environmental Law, Oxford, Oxford University Press 108-127.

 

Blogposts

CLARKE, N., “Case Summary: Anti-Inflation Act Reference [1976] 2 SCR 373”, Can Lii Connects, 4 mei 2020, 1-3, https://canliiconnects.org/en/summaries/70630.

DYZENHAUS, D., “Canada the Good? Canada’s Almost Full State of Emergency”, Verfassungsblog, 6 april 2020, https://verfassungsblog.de/canada-the-good/.

KING, R. J., SADIKMAN, J. A., BARZ, E., BAKER, J., BARROWMAN, C., SANGER, M.O., SARIC, D. en BRINKER, C., “The Supreme Court of Canada upholds the constitutionality of federal carbon pricing legislation”, Osler, 26 mei 2021, https://www.osler.com/en/resources/regulations/2021/the-supreme-court-o….

SWIFFEN, A., “The limits of Canada’s federal emergency law during the coronavirus pandemic”, The Conversation, 1 april 2020, https://theconversation.com/the-limits-of-canadas-federal-emergency-law….

Handboeken

HARRI SON, K. J.-A., Passing the Buck: Federalism and Canadian Environmental Policy, Vancouver, University of British Columbia Press, 1993, 564 p.

POWELL, B. H., Environmental Assessment & the Canadian Constitution: Substitution and Equivalency, Edmonton, Environmental Law Centre, 2014, 36 p.

MONAHAN, P. J., SHAW, B. en RYAN, P., Constitutional Law (fifth edition), Ontario, Irwin Law, 2017, 652 p.

Rapporten

GOVERNMENT OF CANADA, Turning the Corner: Taking Action to Fight Climate Change, 2008, 8 p.

NIEMCZAK, P. en ROSEN, P., Emergencies Act, Paper No. PRB 01-14E of the Library of Parliament, 2001, 11 p.

PAGE, B. et al., Achieving 2050: A Carbon Pricing Policy for Canada, National Round Table on the Environment and the Economy, 2009, 121 p.

ROULEAU, P. S., Report of the Public Inquiry into the 2022 Public Order Emergency, Public Order Emergency Commission, vol. 1, 2023, 272 p.

 

DUITSLAND

Wetgeving

Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland, 23 mei 1949, BGBI. S. 1.

Gesetz zur Verhütung und Bekämpfung von Infektionskrankheiten beim Menschen, 20 juli 2000, BGBl. 1045.

Gesetz zum Schutz der Bevölkerung bei einer epidemischen Lage von nationaler Tragweite, 27 maart 2020, BGBI. 2020, nr. 14.

Rechtsleer

Bijdragen in tijdschriften

BEHNKE, N., “Föderalismus in der (Corona-)Krise? Föderale Funktionen, Kompetenzen und Entscheidungsprozesse”, Aus Politik und Zeitgeschichte 2020, https://www.bpb.de/shop/zeitschriften/apuz/314343/foederalismus-in-der-….

HATTKE, F. en MARTIN, H., “Collective action during the Covid-19 pandemic: The case of Germany’s fragmented authority”, Administrative Theory & Praxis 2020, afl. 42, nr. 4, 614-632.

KOUROUTAKIS, A., “The Virtues of Sunset Clauses in Relation to Constitutional Authority”, State Law Review 2020, afl. 42, nr. 1, 16-31.

KUHLMANN, S. en FRANZKE, J., “Multi-level responses to COVID-19: crisis coordination in Germany from an intergovernmental perspective”, Local Government Studies 2022, afl. 48, nr. 2, 312-334.

KUMAR KHAUND, A., “National Emergency: A Comparative Analysis of Emergency Laws in India, U.S.A. and Germany”, AIJACLA 2021, afl. 1, 107-124.

 

Bijdragen in verzamelwerken

JUHL, S., LEHRER, R., BLOM, A. G., WENZ, A., RETTIG, T., KRIEGER, U., FIKEL, M., CORNESSE, C., NAUMANN, E., MÖHRING, K. en REIFENSCHEID, M., “Preferences for Centralized Decision-Making in Times of Crisis: The COVID-19 Pandemic in Germany” in DEBUS, M., TEPE, M. en SAUERMANN, J. (eds.), Jahrbuch für Handlungs- und Entscheidungstheorie Band. 12, Wiesbaden, Springer VS, 2022, 1-27.

KROPP, S. en SCHNABEL, J., “Germany’s response to COVID-19: Federal coordination and executive politics” in GRIFFITHS, A., CHATTOPADHYAY, R., LIGHT, J. en STIEREN, C. (eds.), The Forum of Federations Handbook of Federal Countries, Cham, Palgrave Macmillan, 2020, 84-94.

KOUROUTAKIS, A., “Abuse of Power and Self-entrenchment as a State Response to the COVID-19 Outbreak: The Role of Parliaments, Courts and the People” in KETTEMANN, M. C. en LACHMAYER, K. (eds.), Pandemocracy in Europe: Power, Parliaments and People in Times of COVID-19, Oxford, Hart Publishing, 2021, 33-46.

THIELBÖRGER, P., “Germany – Federalism in Action” in KETTEMANN, M. C. en LACHMAYER, K. (eds.), Pandemocracy in Europe: Power, Parliaments and People in Times of COVID-19, Oxford, Hart Publishing, 2021, 91-116.

WASSENBERG, B., “Cooperative Federalism or Flickenteppich (Patchwork)? Crisis Management during the COVID-19 Pandemic in the Federal Republic of Germany, a Comparative Approach with Regard to France” in MOLINARI, V. en BEYLIER, P.-A (eds.), COVID-19 in Europe and North America: Policy Responses and Multi-Level Governance, Boston, de Gruyter, 2022, 69-92.

 

Blogposts

HERF, J., “Emergency powers helped Hitler’s rise. Germany has avoided them ever since”, The Washington Post, 19 februari 2019, https://www.washingtonpost.com/outlook/2019/02/19/emergency-powers-help….

JÜRGENSEN, S. en ORLOWSKI, F., “Critique and Crisis: The German Struggle with Pandemic Control Measures and the State of Emergency”, Verfassungsblog, 19 april 2020, https://verfassungsblog.de/critique-and-crisis-the-german-struggle-with….

KLAFKI, A. en KIEβLING, A., “Fighting COVID 19 – Legal Powers and Risks: Germany”, 20 maart 2020, Verfassungsblog, https://verfassungsblog.de/fighting-covid-19-legal-powers-and-risks-ger….

 

Handboeken

BOHRN, B., Federalism in Crisis: U.S. and German Responses to the COVID-19 Pandemic, Washington, Bertelsmann Foundation, 2021, 109 p.

BÖRZEL, T. A., States and Regions in the European Union, Cambridge, Cambridge University Press, 2009, 269 p.

 

Overige

VENICE COMMISSION, “Observatory on emergency situations: Germany”, www.venice.coe.int.

WINTER, G., Regards sur la réaction allemande à la crise du Covid-19, Note n° 31/2020, Foundation pour la Recherche Stratégique, 2020, 12 p.

 

ETHIOPIË

Wetgeving

Constitution of the Federal Democratic Republic of Ethiopia, 8 december 1994.

Proclamation 3/2020 - A State of Emergency Proclamation Enacted to Counter and Control the Spread of COVID-19 and Mitigate Its Impact, 8 april 2020.

 

Rechtsleer

Bijdragen in tijdschriften

AYITENEW AYELE, Z., “Federalism and the COVID-19 crisis: the perspective from Ethiopia”, Forum of Federations, 2020, http://www.forumfed.org/wp-content/uploads/2020/04/EthiopiaCOVID-1.pdf.

BEKELE, A. S., “The Enforcement of Federal Laws in States in Ethiopian Ethnic Federalism: The Deadlock between the Federal Government and the Tigray Regional State on the New Law of Boundaries and Identity Issues”, European Scientific Journal 2019, afl. 15, nr. 20, 18-34.

DEFERE, G. en ALEMAYEHU, G., “Federalism and Exercising Regional Autonomy: A Case of Three Federated Units in Ethiopia”, AGATHOS 2019, afl. 10, nr. 2, 253-266.

MITIKU MEKONE, Y., “Public health emergency declaration in the Ethiopian federal system: understanding the scope of state and federal emergency declarations and authorities”, Law, Democracy & Development 2022, afl. 26, 1- 25, http://dx.doi.org/10.17159/2077- 4907/2021/ldd.v26.1.

VAN DER BEKEN, C., “Ethiopia: From a Centralized Monarchy to a Federal Republic”, Afrika Focus 2007, afl. 20, nr. 1-2, 13-48.

WAKJIRA, K., “Institutionalization of IGR in the Ethiopian Federation: Towards Cooperative or Coercive Federalism?”, Ethiopian Journal of Federal Studies 2017, afl. 4, nr. 2, 121-160.

 

Bijdragen in verzamelwerken

ABBINK, J., “The Looming Spectre: A history of the state of emergency in Ethiopia, 1970s-2021” in BACH, J.-N. (ed.), Routledge Handbook of the Horn of Africa, London, Routledge, 2022, 302-316.

AYELE, Z. A. en FESSHA, Y. T., “Controlling public health emergencies in federal systems: The case of Ethiopia” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and COVID-19 Combating the Pandemic, London, Routledge, 2021, 319-335.

AYELE, Z. A., FESSHA, Y. T., DESSALEGN, B. en GEBEYE, B. A., “Ethiopia: Legal response to Covid-19” in KING, J. en FERRAZ, O. L. M. (eds.) The Oxford Compendium of National Legal Responses to Covid-19, Oxford, Oxford University Press, 2021, 1-25, doi: 10.1093/law-occ19/e20.013.20.

AYITENEW AYELE, Z., “Federalism and the COVID-19 crisis: crisis from the perspective from Ethiopia” in CHATTOPADHYAY, R., KNÜPLING, F., CHEBENOVA, D., WHITTINGTON, L. en GONZALEZ, P. (eds.), Federalism and the Response to COVID-19: A Comparative Analysis, New York, Routledge, 2022, 76-83.

FISEHA, A. en AYELE, Z., ‘Concurrent Powers in the Ethiopian Federal System” in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems: Meaning, Making, Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 241-260.

 

Blogposts

AYELE, Z. en FESSHA, Y., “COVID-19 in Ethiopia: A Year in Review”, Verfassungsblog, 20 april 2021, https://verfassungsblog.de/covid-19-in-ethiopia-a-year-in-review/.

DEGU ADDIS, T., “COVID-19 state of emergency and the federal balance of power”, Ethiopia Insight, 13 april 2020, www.ethiopia-insight.com.

GOYAL, H., “Violence, Coronavirus, and state of emergency in Ethiopia”, IPleaders, 18 oktober 2021, https://blog.ipleaders.in/violence-coronavirus-and-state-of-emergency-i….

MESERET, E., “Ethiopia declares state of emergency amid wide protests”, The Spokesman Review, 16 februari 2018, https://www.spokesman.com/stories/2018/feb/16/ethiopia-declares-state-o….

 

Rapporten

DESPORTES, I., Responding to the 2016 drought amid political protest and a state of emergency, Research brief n° 4, International Institute of Social Studies, 2019, 6 p.

INDIA

Wetgeving

The Constitution of India, 26 november 1949.

The Disaster Management Act, 23 december 2005.

Constituent Assembly Debates 3 augustus 1949, I, vol. IX, https://indiankanoon.org/doc/1957821/.

Order No. 33-4/2020-NDM-1 of the Ministry of Home Affairs, 14 maart 2020.

Rechtsleer

Bijdragen in tijdschriften

HUMA, B., “Understanding Indian Federalism”, The Indian Journal of Political Science 2015, afl. 76, nr. 4, 792-795.

LAFRANCE, S., BEDI, S. en DE GREGORIO LEÃO, H., “Constitutional Theories of Emergency Powers and their Limits: Perspectives from Vietnam, India and Canada”, Vietnamese Journal of Legal Sciences 2021, afl. 4, 1-33.

MAZUMDAR, S., “The Power of Judicial Review During State Emergency in India”, International Journal of Social Science and Humanities Research 2015, afl. 3, nr. 3, 291-299.

RAJASHEKARA, H. M., “President’s Rule in the Indian States”, The Indian Journal of Political Science 1987, afl. 48, nr. 4, 632-642.

RISHI DEV SHARMA, P., “Comparative federalism with reference to constitutional machinery failure (emergency) in India and Pakistan”, BRICS Law Journal 2017, afl. 4, nr. 2, 1-94.

RISHI DEV SHARMA, P., “In search of the theory of constitutional machinery failure (emergency) models in India and Pakistan: A comparative exploration”, Nicolaus Copernicus University Comparative Law Review 2017, afl. 23, 83-108.

RISHI DEV SHARMA, P., “In search of the theory of constitutional machinery failure (emergency) models in India and Pakistan: A comparative exploration”, Comparative Law Review 2018, afl. 23, 83-108.

SAXENA, R., “Federalism and the COVID-19 crisis: Centre-State apposite relations in Pandemic Federalism – India”, Forum of Federations 2021, 1-3, www.forumfed.org.

SHANKAR, S., “The State of Emergency in India: Böckenförde’s Model in a Sub-National Context”, German Law Journal 2019, afl. 19, nr. 2, 197-218.

 

Bijdragen in verzamelwerken

AGARWAL, D. K., DHAWAN, M. en HARPALANI, D. S., “India” in ALEN, A. en HLJAN, D. (eds.), IEL Constitutional Law, Deventer, Wolters Kluwer, 2012, 1-324.

MATHEW, G., “Republic of India” in MAJEED, A., WATTS, R. L. en BROWN D. M. (eds.), Distribution of Powers and Responsibilities in Federal Countries, Montreal, McGill-Queen’s University Press, 2006, 155-180.

SAGAR, R., “Emergency Powers” in CHOUDHRY, S., KHOSLA, M. en MEHTA, P. (eds.), The Oxford Handbook of The Indian Constitution, Oxford, Oxford University Press, 2017, 213-231.

SAXENA, R. en TEWARI, M., “The Supreme Court of India: The Rise of Judicial Power and the Protection of Federalism” in ARONEY, N. en KINCAID, J. (eds.), Courts in Federal Countries: Federalists or Unitarists?, Toronto, University of Toronto Press, 2017, 223-255.

SINGH, A. K., “Pandemic Governance in India: The ongoing shift to ‘national federalism’” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and Covid-19, Combating the Pandemic, New York, Routledge, 2022, 279-297.

 

Blogposts

JHA, R., “Impact of the COVID-19 pandemic on India’s federalism”, Observer Research Foundation, 27 november 2021, www.orfonline.org.

RAJ, T. K., “COVID-19 and the Crisis in Indian Democracy”, Verfassungsblog, 21 februari 2021, https://verfassungsblog.de/covid-19-and-the-crisis-in-indian-democracy/.

SETHI, S., “Covid-19 and Indian Federalism: Through the Lens of the Disaster Management Act, 2005 and Fiscal Federalism”, Indian Law Journal, 2020, https://www.indialawjournal.org/covid-19-and-indian-federalism.php.

SHARMA, D., “How many times National Emergency is declared in India”, Law Insider, 6 juli 2021, www.lawinsider.in

X., “The Emergency & the Sikhs”, Sikhri, 25 juni 2017, www.sikhri.org.

 

Overige

 KUMAR GHOSH, A., The Paradox of Centralised Federalism: An Analysis of the Challenges to India’s Federal Design, ORF Occasional Paper, Observer Research Foundation, 2020, 42 p.

SAHOO, N. en KUMAR GHOSH, A., The COVID-19 Challenge to Indian Federalism, ORF Occasional Paper No. 322, Observer Research Foundation, 2021, 28 p.

SHAKIL, S., “Centre gives charge to states on lockdown 4.0: Here's what's allowed, what's not”, The New Indian Express, 17 mei 2020, www.newindianexpress.com.

ITALIË

Wetgeving

Costituzione della Repubblica Italiana, 1 januari 1948.

Legge n. 833 del 23 dicembre 1978, Instituzione del servizio sanitario nazionale, Gazzetta Ufficiale 28 december 1978, nr. 360.

Decreto Legislativo n. 1 del 2 gennaio 2018, Gazzetta Ufficiale 22 januari 2018.

Decreto-Legge n. 6 del 23 febbraio 2020, misure urgenti in materia di contenimento e gestione dell'emergenza epidemiologica da COVID-19, Gazzetta Ufficiale 23 februari 2020, nr. 45.

Decreto-Legge n. 19 del 25 marzo 2020, misure urgenti per fronteggiare l'emergenza epidemiologica da COVID-19, Gazzetta Ufficiale 25 maart 2020, nr. 79.

Decreto-Legge n. 33 del 16 maggio 2020 misure urgenti per fronteggiare l'emergenza epidemiologica da COVID-19, Gazzetta Ufficiale 16 mei 2020, nr. 125.

Decreto del Presidente del consiglio dei ministri del 25 febbraio 2020, Ulteriori disposizioni attuative del decreto-legge 23 febbraio 2020, n. 6, recante misure urgenti in materia di contenimento e gestione dell'emergenza epidemiologica da COVID-19, Gazzetta Ufficiale 25 februari 2020, nr. 47.

Legge provinciale n. 4 del 8 maggio 2020 misure dicontenimento della diffusione del virus SARS-COV-2 nella fase di ripresa delle attività, Gazzetta Ufficiale 29 mei 2020, nr. 19.

Delibera del consiglio dei ministri, Gazzetta Ufficiale 1 februari 2020, nr. 26.

Ordinanza del Presidente della Regione Calabria nr. 37 ulteriori misure per la prevenzione e gestione dell'emergenza epidemiologica da COVID-19, 29 april 2020.

Rechtspraak

Corte Costituzionale 20 december 2002, nr. 536/2002, ECLI:IT:COST:2002:536.

Corte Costituzionale 1 oktober 2003, nr. 303/2003, ECLI:IT:COST:2003:303.

Corte Costituzionale 20 juni 2019, nr. 195.

Corte Costituzionale 24 februari 2021, nr. 37, Valle d'Aosta/Stato, ECLI:IT:COST:2021:37.

Corte Costituzionale, 30 juni 2022, nr. 164, Provincia di Bolzano/Stato.

Tribunale Amministrativo Regionale per le Marche 27 februari 2020, https://www.picenooggi.it/files/2020/02/Coronavirus-ordinanza-Marche-so….

Tribunale Amministrativo Regionale per la Calabria 9 mei 2020, nr. 841/2020.

 

Rechtsleer

Actualiteit

X., “Obbligo di “green pass”, la Corte Costituzionale boccia Bolzano: spetta allo Stato”, L’Adige, 1 juli 2022, www.ladige.it.

Bijdragen in tijdschriften

BENELLI, F., “La costruzione delle materie e le materie esclusive statali”, Le Regioni 2011, afl. 39, nr. 2-3, 251-285.

BOGGERO, G., “Un decentramento confuso, ma necessario. Poteri di ordinanza di Regioni ed enti locali nell’emergenza da COVID-19”, Il Piemonte Delle Autonomie 2020, 1-8.

BUFFONI, L., “La stra-ordinarietà perduta dell’art. 120, comma 2, della Costituzione”, Forum di Quaderni Costituzionali 2020, 135-159

CANESTRINI, N., “Covid-19 Italian emergency legislation and infection of the rule of law”, New Journal of European Criminal Law 2022 afl. 11, 116-122.

CAPANO, G., “Policy design and state capacity in the COVID-19 emergency in Italy: if you are not prepared for the (un)expected, you can be only what you already are”, Policy and Society 2020, afl. 39, nr. 3, 326-344.

FIORENTINI, G., BRUNI, M. L. en UGOLINI, C., “Health Systems and Health Reforms in Europe: the Case of Italy”, Intereconomics 2008, 205-212.

FORMISANO, A., “La gestione dell’emergenza durante il Covid-19 tra uniformismo e decentralismo. Considerazioni sull’A.S.1825 e effetti sul regionalismo differenziato”, Nomos 2020, afl. 2, 1-55.

GROPPI, T. en SCATTONE, N., “Italy: The Subsidiarity Principle”, International Journal of Constitutional Law 2006, 131-137.

MATTEI, P. en DEL PINO, E., “Coordination and Health Policy Responses to the First Wave of COVID-19 in Italy and Spain”, Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice 2021, afl. 23, 274-281.

MARCHETTI, G., “The Management of the Coronavirus Emergency by the Italian Government and the Relationship between State and Regions”, Athens Journal of Law 2021, afl. 7, nr. 2, 129-148.

PALERMO, F., “Devolution and COVID-19: Italy: did the virus infect the regional system?”, Forum of Federations 2021, 1-2.

PIAZZA, A., “Le relazioni fra Stato e autonomie territoriali alla prova della prima ondata pandemica da Covid-19”, Institutuzioni del Federalismo: Rivista di studi giuridici e politici 2020, afl. XLI, nr. 4, 1001-1018.

Bijdragen in verzamelwerken

ALBER, E., ARBAN, E., COLASANTE, P., DIRRI, A. en PALERMO, F., “Facing the Pandemic: Italy’s functional ‘health federalism’ and dysfunctional cooperation” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and COVID-19 Combating the Pandemic, London, Routledge, 2021, 15-32.

BALDARI, M., “Calabria” in CARULLO, G. en PROVENZANO, P. (eds.), La Regioni alla prova della pandemia de COVID-19, I, Napels, Editoriale scientifica, 2020, 73-126.

BASSANINI, F., “Federalizing a Regionalised State. Constitutional Change in Italy” in BENZ, A. en KNÜPLING, K. (eds.) Changing Federal Constitutions – Lessons from International Comparison, Barbara Budrich Publishers, Farmington Hills, 2022, 1-20.

BERTEL, M. en CITTADINO, F., “Climate Change at Domestic Level: National Powers and Regulations in Italy and Austria” in CITTADINO, F., PARKS, L., BUβJÄGER, P. en ROSIGNOLI, F. (eds.), Climate Change Integration in the Multilevel Governance of Italy and Austria, Leiden, Brill Nijhoff, 2023, 44-67.

COLASANTE, P., “Concurrent Powers in Italy: The New State-centred Approach and Prospects for Reform” in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems. Meaning, Making and Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 92-114.

CUSENZA, G. G., “Provincia Autonoma di Bolzano” in CARULLO, G. en PROVENZANO, P. (eds.), La Regioni alla prova della pandemia de COVID-19, II, Napels, Editoriale scientifica, 2020, 423-440.

DELLEDONNE, G., “Federalism and regionalism in constitutional adjudication” in ARBAN, A., MARTINICO, G. en PALERMO, F. (eds.), Federalism and Constitutional Law: The Italian Contribution to Comparative Regionalism, London, Routledge, 2021, 48-64.

DESIDERI, C., “A Short History of Regionalism in Italy Since the Republican Constitution. Italian Regionalism and Its Evolution” in MANGIAMELI, S. (ed.), Italian Regionalism: Between Unitary traditions and Federal Processes: Investigating Italy’s Form of State, Rome, Springer, 2014, 35-66.

GIANGASPERO, P., “La normativa “speciale” sulla gestione della pandemia da Covid-19 sotto il profilo dei rappori tra competenze statali e regionali” in PALO DOLSO, G., DOLORES FERRARA, M. en ROSSI, D. (eds.), Virus in fabula. Diritti e Instituzioni ai tempi del covid-19, Trieste, Università di Trieste, 2020, 113-129.

LAURI, C., “Marche” in CARULLO, G. en PROVENZANO, P. (eds.), La Regioni alla prova della pandemia de COVID-19, I, Napels, Editoriale scientifica, 2020, 331-359.

MALANDRINO, A. en CAPANO, G., “Institutional Mayhem as Usual: Intergovernmental Relations between the Central Government and the Regions in Italy during the Early Stages of the COVID-19 Pandemic” in MOLINARI, V. en BEYLIER, P.-A. (eds.), COVID-19 in Europe and North America: Policy Responses and Multi-Level Governance, Boston, De Gruyter, 2022, 167-191.

MARTINICO, G., “Federalism, regionalism, and the principle of subsidiarity” in ARBAN, A., MARTINICO, G. en PALERMO, F. (eds.), Federalism and Constitutional Law: The Italian Contribution to Comparative Regionalism, London, Routledge, 2021, 189-205.

PALERMO, F., “The impact of the pandemic on the Italian regional system: Centralizing or decentralizing effects?” in CHATTOPADHYAY, R., KNÜPLING, F., CHEBENOVA, D., WHITTINGTON, L. en GONZALEZ, P. (eds.), Federalism and the Response to COVID-19: A Comparative Analysis, New York, Routledge, 2022, 104-112.

        Blogposts

ALBER, E., “Action and reaction: What Covid-19 can teach us about Italian regionalism”, Eurac Research, 4 augustus 2020, www.eurac.edu.

ANZON, A., “Flessibilità dell'ordine delle competenze legislative e collaborazione tra Stato e Regioni” (noot onder Corte Costituzionale nr. 303/2003), Forum Costituzionale, 2006, 1-9, www.forumcostituzionale.it.

CARLESIMO, V., “La gestione della pandemia da parte del Governo e il rapporto Stato-Regioni”, Diritto amministrativo, 16 oktober 2020, www.dirito.it.

DI COSIMO, G. en MENEGUS, G., “Coronavirus, il TAR sospende l’ordinanza della Regione Marche (che ne fa un’altra)”, La Costituzione, 28 februari 2020, www.lacostitutione.info.

FASONE, C., “Coping with Disloyal Cooperation in the Midst of a Pandemic: The Italian Response”, Verfassungsblog, 8 maart 2021, www.verfassungsblog.de.

MILLELLA, L., “Valle d'Aosta, altolà della Consulta alle Regioni: sul Covid decide solo Roma”, La Repubblica, 24 februari 2021, www.republica.it.

MIRABELLI, C., “Prima riforma da fare/sulla salute ultima parola allo stato: non alle regioni”, Il Messaggero, 2 april 2020, https://www.ilmessaggerocasa.it/news/casa-news/coronavirus_sulla_salute….

Overige

MARCHETTI, G., Le conflittualità tra governo e regioni nella gestione dell’emergenza Covid-19, I limiti del regionalismo Italiano e le prospettive di riforma, Research Paper, Centro Studi Sul Federalismo, 2021, 22 p.

MALEISIË

Wetgeving

Perlembagaan Persekutuan Malaysia, 27 augustus 1957.

Prevention and Control of Infectious Diseases Act, nr. 342, 8 september 1988.

Emergency (Essential Powers) Ordinance, nr. 1, 15 mei 1969.

 

Rechtsleer

Handboeken

J.C. FONG, Constitutional Federalism in Malaysia, Petaling Jaya, Sweet & Maxwell Asia, 2008, 480 p.

LEE, H.P., Constitutional Conflicts in Contemporary Malaysia, Oxford, Oxford University Press, 2017, 214 p.

Bijdragen in tijdschriften

AZMI, Z., “Government’s Powers During an Emergency”, Journal of the Malaysian Parliament 2021, afl. 1, 18-37.

AZRIE, H., ZAIDI, F., UBRANI, M. en AMRAN, I., “COVID-19 and Malaysia’s Democratic Resilience”, Brief Ideas 2020, afl. 30, 1-30.

GANASEGERAN, K., SWEE HOCK CH’NG, A. en LOOI, I., “COVID-19 in Malaysia: Crucial measures in critical times”, Glob Health 2020, 1-8.

SAWER, G., “Emergency Powers in Nigerian and Malayan Federalism”, Malaya Law Review 1964, afl. 6, nr. 1, 83-99.

Bijdragen in verzamelwerken

ANG, H. L. en WHITING, A., “Chapter 12 – Federalism and Legal Unification in Malaysia” in HALBERSTAM, D. en REIMANN, M. (eds.), Federalism and Legal Unification, Dordrecht, Springer, 2014, 295-337.

LOH, F. K. W., “Malaysia (The Federation of Malaysia): A Centralized Federation with Challenges from the States” in GRIFFITHS, A., CHATTOPADHYAY, R., LIGHT, J. en STIEREN, C. (eds.), The Forum of Federations Handbook of Federal Countries, Cham, Palgrave Macmillan, 2020, 201-213.

MOKHTAR, K.A., "Confusion, Coercion and Compromise in Malaysian Federalism" in HARDING, A. en CHIN, J. (eds.), 50 Years of Malaysia. Federalism Revisited, Singapore, Marshall Cavendish Editions, 2014, 220-265.

YEOH, T., “Federalism and the COVID-19 crisis: Trends, tensions and testing innovations in Malaysia” in CHATTOPADHYAY, R., KNÜPLING, F., CHEBENOVA, D., WHITTINGTON, L. en GONZALEZ, P. (eds.), Federalism and the Response to COVID-19: A Comparative Analysis, New York, Routledge, 2022, 124-134.

Blogposts

BALASUBRAMANIAM, R. R., “Covid-19: Malaysia and the Return of Rule by Law”, Verfassungsblog, 16 mei 2020, https://verfassungsblog.de/covid-19-malaysia-and-the-return-of-rule-by-law/.

BALASUBRAMANIAM, R. R., “COVID-19: Malaysia’s Fragile Constitutional Democracy”, Verfassungsblog, 2 maart 2021, https://verfassungsblog.de/covid-19-malaysias-fragile-constitutional-de….

HARDING, A., "Acting (or Not Acting) on (Lawful or Unlawful) Advice in Malaysia: From Windsor to Kuantan and Back Again", I-CONnect Blog 2020.

KHAIRUS MASNAN, A. A. B., “Constitutionality of the emergency declaration in a pandemic”, ALSA National Chapter Malaysia, 2020, www.alsamalaysia.com.

SHAH, D.A.H., "Malaysia’s Game of Thrones amid a Pandemic: Constitutional Implications and Political Significance of the State of Emergency", I-CONnect Blog, 17 januari 2021, http://www.iconnectblog.com/2021/01/malaysias-game-of-thrones-amid-a-pa….

X., “Sistem demokrasi berpalimen di Malaysia”, Portal Rasmi Parlimen Malaysia, 2 november 2022 https://www.parlimen.gov.my/maklumat-umum.html?uweb=dn&.

Overige

ZSOMBOR, P., “Motivation Behind Malaysia’s State of Emergency Questioned”, VOA News, 12 januari 2021, https://www.voanews.com/a/east-asia-pacific_motivation-behind-malaysias….

RAHIM, I. A., NORDIN, A. A., HONG, T. E. en SHAUKI, N. I. A., Universal Health Coverage and COVID-19 Preparedness & Response Malaysia, Institute for Health Systems Research, 2020, 8 p., https://ihsr.moh.gov.my/images/publication_material/techreport/wpro-cov….

SPANJE

Wetgeving

Constitución Española, 1 oktober 1978.

Ley Orgánica 4/1981 de los estados de alarma, excepción y sitio, 1 juni 1981.

Real Decreto-ley 13/2009 por el que se crea el Fondo Estatal para el Empleo y la Sostenibilidad Local, 26 oktober 2009.

Real Decreto-ley 21/2020 de medidas urgentes de prevención, contención y coordinación para hacer frente a la crisis sanitaria ocasionada por el COVID-19, 9 juni 2020.

Real Decreto 1673/2010 por el que se declara el estado de alarma para la normalización del servicio público esencial del transporte aéreo, 4 december 2010.

Real Decreto 463/2020 por el que se declara el estado de alarma para la gestión de la situación de crisis sanitaria ocasionada por el COVID-19, 14 maart 2020.

Real Decreto 476/2020 por el que se prorroga el estado de alarma, 28 maart 2020.

Real Decreto 487/2020 por el que se prorroga el estado de alarma, 10 april 2020.

Real Decreto por el que se prorroga el estado de alarma, 24 april 2020.

Real Decreto 537/2020 por el que se prorroga el estado de alarma, 8 mei 2020.

Real Decreto 537/2020 por el que se prorroga el estado de alarma, 22 mei 2020.

Real Decreto 555/2020 por el que se prorroga el estado de alarma, 5 juni 2020.

Rechtspraak

Suplemento del Tribunal Constitucional de España 20 november 2013, nr. 181/2013, BOE 278.

Tribunal Constitucional de España 1 juli 1986, nr. 88/1986, BOE 147, ECLI:ES:TC:1986:88.

Tribunal Constitucional de España 21 april 1989, nr. 75/1989, BOE 121, ECLI:ES:TC:1989:75.

Tribunal Constitucional de España 21 april 1989, nr. 188/1989.

Tribunal Constitucional de España 16 september 1992, nr. 117/1992.

Tribunal Constitucional de España 11 november 1999, nr. 208/1999, BOE 300, ECLI:ES:TC:1999:208.

Tribunal Constitucional de España 18 januari 2001, nr. 9/2001.

Tribunal Constitucional de España 8 mei 2014, nr. 74/2014.

Rechtsleer

Bijdragen in tijdschriften

BÖRZEL, T. A., “From Competitive Regionalism to Cooperative Federalism: The Europeanization of the Spanish State of the Autonomies”, Publius 2000, afl. 30, nr. 2, 17-42.

CASULE, M. en PAZOS-VIDAL, S., “Assessing the Multi-level Government Response to the COVID-19 Crisis: Italy and Spain Compared”, International Journal of Public Administration 2021, afl. 44, 994-1005, DOI: 10.1080/01900692.2021.1915330.

ERKOREKA, M. en HERNANDO-PÉREZ, J., “Decentralization: A handicap in fighting the COVID-19 pandemic? The response of the regional governments in Spain”, Public Adm. Dev. 2022, 1-12.

MAIZ, R., CAAMAÑO, F. en AZPITARTE, M., “The Hidden Counterpoint of Spanish Federalism: Recentralization and Resymmetrization in Spain (1978-2008)”, Regional & Federal Studies 2010, afl. 20, 63-82, DOI: 10.1080/13597560903174923.

NAVARRO, C. en VELASCO, F., “From centralisation to new ways of multi-level coordination: Spain’s intergovernmental response to the COVID-19 pandemic”, Local Government Studies 2022, afl. 48, nr. 1, 191-210.

VIVER PI-SUNYER, C., “Impact of the global economic crisis on the political decentralisation in Spain”, Centre International de formation européenne 2010, afl. 4, nr. 358, 61-90.

Bijdragen in verzamelwerken

CARRILLO, M. en GONZÁLEZ PASCUAL, M., “Jurispurdencia del Tribunal Supremo” in TORNOS MAS, J. (ed.), Informe Comunidades Autónomas, Barcelona, Instituto de Derecho Público, 2010, 654-662.

ERKOREKA, M., GRAU CREUS, M. en KÖLLING, M., “Decentralisation and COVID-19. Stress-testing the Spanish territorial system” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and COVID-19 Combating the Pandemic, London, Routledge, 2021, 33-50.

GARCIA, V. A., “El coronavirus (COVID-19): respuestat jurídicas frente a una situación de emergencia sanitaria” in MACHADO, S. M. (ed.), El Coronista del Estado Social y Democrático de Derecho: Coronavirus... y otros problemas, Madrid, Portal Derecho, 2020, 6-21.

KÖLLING, M., “COVID-19 and federalism in Spain” in CHATTOPADHYAY, R., KNÜPLING, F., CHEBENOVA, D., WHITTINGTON, L. en GONZALEZ, P. (eds.), Federalism and the Response to COVID-19: A Comparative Analysis, New York, Routledge, 2022, 208- 216.

PÉREZ, M. M., “Covid-19, Territorial Structure, and Nationalisms: The Case of Spain and its Internal Borders” in MOLINARI, V. en BEYLIER, P.-A. (eds.), COVID-19 in Europe and North America: Policy Responses and Multi-Level Governance, Boston, de Gruyter, 2022, 151-165.

TUDELA ARANDA, J. en KÖLLING, M., “Spain (Kingdom of Spain): A Union of Autonomous Communities” in GRIFFITHS, A., CHATTOPADHYAY, R., LIGHT, J. en STIEREN, C. (eds.), The Forum of Federations Handbook of Federal Countries, Cham, Palgrave Macmillan, 2020, 329-340.

RUIZ ROBLEDO, A., “Spain” in ALEN, A. en HLJAN, D. (eds.), IEL Constitutional Law, Deventer, Wolters Kluwer, 2012, 1-314.

VIVER, C., “Centralisation and decentralisation trends in Spain. An assessment of the present allocation of competences between the state and the autonomous communities” in X. (ed.), Decentralizing and Re-centralizing Trends in the Distribution of Powers within Federal Countries, Barcelona, International Association of Centers for Federal Studies, 2008, 155-178.

VIVER PI-SUNYER, C. en TORRENS, M. C., “De Facto Concurrency in Spain” in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems: Meaning, Making, Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 115-138.

Blogposts

ANGEL PRESNO LINERA, M., “Beyond the State of Alarm: COVID-19 in Spain”, Verfassungsblog, 13 mei 2020, https://verfassungsblog.de/beyond-the-state-of-alarm-covid-19-in-spain/.

DE LA SIERRA, S., “Old Norms and New Challenges in Spain’s Response to Covid-19”, The Regulatory Review, 20 mei 2020, www.theregreview.org.

JIMÉNEZ ASENSIO, R., “Declaración de estado de alarma y Estado autonómico”, El Confidencial, 16 maart 2020, https://blogs.elconfidencial.com/espana/tribuna/2020-03-16/declaracion-….

NOGUEIRA LÓPEZ, A. en PASCUAL, G. D., “Fighting COVID 19 – Legal Powers and Risks: Spain”, Verfassungsblog, 30 maart 2020, www.verfassungsblog.de

VELASCO CABALLERO, F., “Estado de alarma y distribución territorial del poder”, Blog especial emergencia sanitaria COVID-19, 18 maart 2020, https://www.idluam.org/blog/estado-de-alarma-y-distribucion-territorial….

Handboeken

VIVER PI-SUÑYER, C., The Transition to a Decentralized Political System in Spain, Ontario, Forum of Federation, 2010, 24 p.

Overige

ALEJANDRA ANCIRA TORRES, M. en GARCIA PÉREZ, S., “IFRC COVID-19 Emergency Decree Research Spain”, IFRC, 1, https://disasterlaw.ifrc.org/sites/default/files/media/disaster_law/202….

KÖLLING, M., “Federalism and the COVID-19 crisis: A Perspective from Spain”, Forum of Federations 2020, 1-3, http://www.forumfed.org/wp-content/uploads/2020/04/SpainCOVID1.pdf.

SANCHEZ, F. J., The political management of the Covid-19 crisis in Spain, Murcia, Foundation Robert Schuman, 2020, 7 p.

TRIBUNAL CONSTITUCIONAL SECRETARIA GENERAL., Jurisprudencia Constitucional Sobre El Artículo 149.1 Y 2 CE (Prontuario), 2022, 672 p.

 

VERENIGDE STATEN VAN AMERIKA

U.S. Supreme Court 18 december 1944, Toyosaburo Koresmatsu v. United States.

 

ZUID-AFRIKA

Wetgeving

Grondwet van Suid-Afrika, 8 mei 1996.

Disaster Management Act, Government Gazette 15 januari 2003, nr. 98.

Declaration of a national state of disaster by the Department of Co-operative Governance and Traditional Affairs, Government Gazette 15 maart 2020, nr. 313.

Declaration of a national state of disaster: impact of severe electricity supply constraint by the Department of Co-operative Governance, Government Gazette 9 februari 2023, nr. 48009, 5.

Declaration of a national state of disaster: floods due to inclement weather, Government Gazette 13 februari 2023, nr. 48036, 4.

Regulations issued in terms of section 27 (2) of the Disaster Management Act, 2002 by the Department of Co-operative Governance, Staatskoerant 27 februari 2023, nr. 48145, 3.

Disaster Management Plan Mthonjaneni, 2018-2022, https://www.mthonjaneni.org.za/wp-content/uploads/2019/03/Mthonjaneni-D….

Disaster Management Plan Langeberg, 2021/2022, https://www.langeberg.gov.za/langeberg-documents-and-notices/publicatio….

Disaster Management Plan Langeberg, 2022/23, https://www.langeberg.gov.za/langeberg-documents-and-notices/publicatio….

Rechtsleer

Bijdragen in tijdschriften

ELLMANN, S., “Constitution for All Seasons: Providing against Emergencies in a Post-Apartheid Constitution”, Colum.hum.Rts.L.Rev. 1989-90, afl. 21, 163-191.

FIELD, T.-L., “A Just Energy Transition and Functional Federalism: The Case of South Africa”, Transnational Environmental Law 2021, afl. 10, nr. 2, 237-261.

KUNGUMA, O., NCUBE, A., en. MOKHELE, M. O., “COVID-19 disaster response: South African disaster managers’ faith in mandating legislation tested?”, Journal of Disaster Risk Studies 2021, 1-10, https://doi.org/10.4102/jamba.v13i1.1099.

STEYTLER, N., “Federalism and the COVID-19 crisis : A perspective on South Africa”, Forum of Federations 2020, 1-2, http://www.forumfed.org/wp-content/uploads/2020/05/SouthAfrica_COVID.pdf.

Bijdragen in verzamelwerken

DE VISSER, J., “Concurrent Powers in South Africa” in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems: Meaning, Making, Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 222-240.

MURRAY, C. en KIRKBY, C., “South Africa” in ALEN, A. en HLJAN, D. (eds.), IEL Constitutional Law, Deventer, Wolters Kluwer, 2012, 1-334.

PICARD, L. A. en MOGALE, T., “South Africa: Decentralization and the Apartheid Legacy” in DICKOVICK, J. T. en WUNSCH, J. S. (eds.), Decentralization in Africa: The Paradox of State Strength, Boulder, Lynne Rienner Publishers, 2014, 183-204.

STEYTLER, N., DE VISSER, J. en CHIGWATA, T., “South Africa: Surfing towards centralisation on the Covid-19 wave”, in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems: Meaning, Making, Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 337-354.

STEYTLER, N. en DE VISSER, J., “South Africa’s response to COVID-19: The multilevel government dynamic” in GRIFFITHS, A., CHATTOPADHYAY, R., LIGHT, J. en STIEREN, C. (eds.), The Forum of Federations Handbook of Federal Countries, Cham, Palgrave Macmillan, 2020, 200- 207.

Overige

FRITZ, N., “Chapter 61 – States of Emergency”, 2018, https://constitutionallawofsouthafrica.co.za/wp-content/uploads/2018/10…, 1-24.

MAGWEYNA, V., “Government declares national state of disaster to enable intensive response to widespread floods”, The Presidency Republic of South Africa, www.thepresidency.gov.za.

MNUKWA, N., “Government issues Disaster Management Regulations pertaining to the impact of Severe Electricity Supply Constraints”, South African Government, 28 februari 2023, https://www.gov.za/speeches/government-communications-disaster-manageme….

THE PRESIDENCY, “President Cyril Ramaphosa: Measures to combat Coronavirus COVID-19 epidemic, 15 maart 2020, https://www.gov.za/speeches/statement-president-cyril-ramaphosa-measure….

X., “National State of Disaster declared on floods”, SA News, 14 februari 2023, https://www.sanews.gov.za/south-africa/national-state-disaster-declared….

X., ”Floods response”, South African Government, 22 februari 2023, https://www.gov.za/floods.

 

ZWITSERLAND

Wetgeving

Constitution fédérale de la Confédération suisse, 18 april 1999.

Bundesgesetz über die Bekämpfung übertragbarer Krankheiten des Menschen (Epidemiengesetz), 28 september 2012.

Loi fédérale sur l’approvisionnement économique du pays, 17 juni 2016.

Ordonnance sur les mesures destinées à lutter contre le coronavirus (COVID-19), nr. 2, OR 13 maart 2020.

Rechtsleer

Actualiteit

EISENRING, C., “Rezept gegen die Corona-Krise: Ein Hoch auf den Flickenteppich”, Neue Zürcher Zeitung, 24 november 2020, https://www.nzz.ch/meinung/ein-hoch-auf-den-flickenteppich-ld.1587541?r….

GUEISSAZ, R., “Les cantons critiquent vivement le Conseil fédéral pour sa gestion de la crise de l'énergie”, RTS, 16 september 2022, https://www.rts.ch/info/suisse/13360674-les-cantons-critiquent-vivement….

PFENDLER, N., “Kantönligeist statt Geschlossenheit: Das Coronavirus verwandelt die Schweizer Bildungslandschaft in einen Flickenteppich”, NZZ, 20 april 2020, https://www.nzz.ch/meinung/coronavirus-schweizer-bildungslandschaft-wird-zum-flickenteppich-ld.1554441?reduced=true.

JANKOVSKY, F. S. P., “Das Tessiner Corona-Regime verletzt Bundesrecht – die Zeche müsste die regionale Wirtschaft bezahlen”, Neue Zürcher Zeitung, 23 maart 2020, www.nzz.ch.

X., “Switzerland bans gatherings of more than five people but curfew avoided”, The Local, 20 maart 2020, www.thelocal.ch.

Bijdragen in tijdschriften

CASADO-ASENSIO, J. en STEURER, R., "Mitigating climate change in a federal country committed to the Kyoto Protocol: how Swiss federalism further complicated an already complex challenge”, Policy Sci 2016, afl. 49, 257-279.

SAGER, F. en MAVROT, C., “Switzerland’s COVID-19 policy response: Consociational crisis management and neo-corporatist reopening”, Eur. Policy Anal. 2020, afl 6, 293-304.

STEURER, R., CLAR, C. en CASADO-ASENSIO, J., “Climate change mitigation in Austria and Switzerland: The pitfalls of federalism in greening decentralized building policies”, Nat. Resour. Forum 2020, afl. 44, 89-108.

STREBEL, F., “Inter-governmental institutions as promoters of energy policy diffusion in a federal setting”, Energy Policy 2011, afl. 39, 467-476.

TAVAKKOLI, M., FISCHER, F. B., KARIM, A., LLAMAS, L. M., RAOOFI, A., ZAFAR, S., FRUCHTMAN, C. S., DE SAVIGNY, D., TAKIAN, A., ANTILLON, M. en MUÑOZ, D. C., “From Public Health Policy to Impact for COVID-19: A Multi-Country Case Study in Switzerland, Spain, Iran and Pakistan”, International Journal of Public Health 2022, afl. 67, 1-13, doi: 10.3389/ijph.2022.1604969.

UHLMANN, F. en SCHEIFELE, E., “Legislative response to Coronavirus (Switzerland), The Theory and Practice of Legislation 2020, afl. 8, nr. 1-2, 115-130, DOI: 10.1080/20508840.2020.1783076.

WILLI, Y., PÜTZ, M. en BRAUNSCHWEIGER, D., “Responding to the COVID-19 Crisis: Transformative Governance in Switzerland’, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie 2020, afl. 0, nr. 0, 1-17, DOI:10.1111/tesg.12439.

Bijdragen in verzamelwerken

BELSER, E. M., “Concurrent Powers as Doors to Legislative Innovation, Conditional Powers as Gates to the Blind Alley: Some Swiss Illustrations” in STEYTLER, N. (ed.), Concurrent Powers in Federal Systems: Meaning, Making, Managing, Leiden, Brill Nijhoff, 2017, 49-69.

BELSER, E. M., “Managing the coronavirus pandemic in Switzerland: How federalism went into emergency mode and struggled to get out of it” in STEYTLER, N. (ed.), Comparative Federalism and Covid-19: Combating the Pandemic, New York, Routledge, 2022, 124-141.

FREIBURGHAUS, R., MUELLER, S. en VATTER, A., “Switzerland – Overnight centralization in one of the world’s most federal countries” in CHATTOPADHYAY, R., KNÜPLING, F., CHEBENOVA, D., WHITTINGTON, L. en GONZALEZ, P. (eds.), Federalism and the Response to Covid-19: A Comparative Analysis, New York, Routlegde, 2022, 217-228.

MISIC, A. en TÖPPERWIEN, N., “Switzerland” in ALEN, A. en HLJAN, D. (eds.), IEL Constitutional Law, Deventer, Wolters Kluwer, 2012, 1-325.

Blogposts

AMMANN, O., “Regulatory Uncertainty Over Emergency Powers in Switzerland”, The Regulatory Review, 29 mei 2020, www.theregreview.org.

KUENZI, R., “The virus that paralysed Switzerland”, Swiss Community, 25 mei 2020, www.swisscommunity.org.

ROSTETTER, M., “Covid-19-legislation: Switzerland”, Coronavirus Legislation, 16 augustus 2020, https://www.coronavirus-legislation.com/home/switzerland.

UHLMANN, F. en AMMANN, O., “Switzerland and the COVID-19 Pandemic: A Look Back and a Look into the Future”, Verfassungsblog, 1 maart 2021, https://verfassungsblog.de/switzerland-and-the-covid-19-pandemic-a-look….

UHLMANN, F., “Concentration of Powers in the Federal Executive: The Application of Emergency Powers in Switzerland”, Verfassungsblog, 30 april 2020, https://verfassungsblog.de/concentration-of-powers-in-the-federal-execu….

X., “Swiss government prepares energy crisis unit”, 19 september 2020, https://www.swissinfo.ch/eng/politics/swiss-government-prepares-energy-….

Rapporten

BERGAMIN, F., Kompetenzabgrenzung zwischen Bund und Kantonen bei der Bekämpfung von Epidemien: Erste Einschätzungen unter besonderer Berücksichtigung der COVID-19-Verordnungen, Freiburg, Institüt für Föderalismus, 2020, 31 p.

LE CONSEIL FÉDÉRAL, Rapport final de la Conférence des gouvernements cantonaux sur la « Collaboration Confédération – cantons durant l’épidémie de COVID-19 ». Position du Conseil fédéral, 12 oktober 2022, www.admin.ch.

RÜEFLI, C. en ZENGER, C., Analyse besondere Lage gemäss EpG: Aufgaben, Zuständigkeiten und Kompetenzen des Bundes, Bern, Büro Vatter, 2018, 12 p.

Overige

BUNDESAMT FÜR GESUNDHEIT, “Das neue Epidemiengesetz: Informationen”, 2013, www.bag.admin.ch.

CONFERENCE DES GOUVERNEMENTS CANTONAUX, “COVID-19: Les cantons proposent d’améliorer la gestion de crise, 6 mei 2022, www.kdk.ch.

KANTON URI., “Der Regierungsrat akzeptiert den Entscheid des Bundesrats und appelliert an die Urner Bevölkerung, sich zu schützen”, 21 maart 2020, www.ur.ch.

LE CONSEIL FÉDÉRAL, “Énergie : le Conseil fédéral approuve l’institution de l’état-major de crise Pénurie d’énergie”, 30 september 2022, www.admin.ch.

REPUBLICCA E CANTONE TICINO, “Coronavirus: alcune precisazioni del Consiglio di Stato, 23 maart 2020, https://www4.ti.ch.

Download scriptie (1.36 MB)
Universiteit of Hogeschool
KU Leuven
Thesis jaar
2023
Promotor(en)
Prof. Dr. Stefan Sottiaux