Poolse LGBT-koppels verdrinken in hinkende huwelijken

Bartosz
Kryczka

Poolse LGBT-koppels verdrinken in hinkende huwelijken

door Bartosz Kryczka, Universiteit Gent

 

“De Poolse LGBT-ideologie is erger dan het communisme”, aldus Pools president Andrzej Duda. Sinds 2015 neemt de haat van de Poolse bevolking tegen LGBTQ-personen alsmaar toe. Dit hangt nauw samen met de aantreding van de huidige regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (Prawo i Sprawiedliwosc). In Polen zijn gelijkslachtige koppels niet vrij om in het huwelijk te treden, waardoor zij hun huwelijkswens in het buitenland moeten voldoen. Bij terugkeer naar Polen willen deze koppels hun huwelijk erkend zien om daar te kunnen genieten van huwelijksrechten. Poolse autoriteiten weigeren deze erkenning met alle negatieve gevolgen van dien voor de betrokken koppels. De vraag stelt zich of deze praktijk van Poolse autoriteiten in overeenstemming is met het Europees recht en mensenrechten.

 

Het is geen nieuws dat de Poolse regering LGBT-personen als zondebok gebruikt binnen het politieke debat. Het is essentieel voor maatschappelijke bewustwording om onbesproken problemen van deze minderheidsgroep te belichten. Eén van de grootste problemen is de weigering van erkenning van buitenlandse homohuwelijken door Poolse autoriteiten. Dit heeft tot gevolg dat Poolse LGBT-koppels in een juridisch vacuüm terechtkomen waarbij hen rechten worden ontzegd, omdat zij als ongehuwd worden beschouwd binnen het Poolse rechtssysteem. De Poolse overheid stelt verder onwenselijk gedrag door attesten van geen huwelijksbeletselen (attesten die de ongehuwde staat bewijzen) weigeren af te leveren aan Poolse LGBT-onderdanen die in het buitenland wensen te huwen. Hiermee verhindert Polen niet alleen homohuwelijken op eigen grondgebied, maar ook op grondgebied van andere staten.

 

“Polen verhindert niet alleen homohuwelijken op eigen grondgebied, maar ook op grondgebied van andere staten.”

 

Recent rechtswetenschappelijk onderzoek toont bewijs aan voor het feit dat Poolse autoriteiten buitenlandse homohuwelijken van Poolse LGBT-koppels weigeren te erkennen. Dit onderzoek staat verder stil bij de vraag of de praktijk van Poolse autoriteiten in overeenstemming is met het Europees recht en mensenrechten. Het Hof van Justitie – het hoogste gerecht binnen de Europese Unie – heeft in een arrest van 2018 duidelijk gesteld dat alle EU-lidstaten een buitenlands homohuwelijk moeten erkennen voor verblijfsrechtelijke doeleinden. Dit wil zeggen dat EU-lidstaten verplicht zijn om buitenlandse homohuwelijken te erkennen opdat echtgenoten van EU-burgers kunnen genieten van een verblijfsrecht op Europees grondgebied. Daarnaast heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (hierna: EHRM) in twee Italiaanse zaken duidelijk geoordeeld dat alle staten van de Raad van Europa, waaronder Polen en België, een buitenlands homohuwelijk minstens als een geregistreerd partnerschap moeten erkennen. Dit wil eveneens zeggen dat alle staten van de Raad het geregistreerd partnerschap wettelijk moeten verankeren.

 

Het onderzoek wijst er verder op dat Poolse autoriteiten deze arresten niet naleven door deze naast zich neer te leggen. Dit volgt impliciet uit het feit dat deze autoriteiten buitenlandse homohuwelijken weigeren te erkennen. Zij gebruiken immers eigen juridische redeneringen om deze praktijk in stand te houden. Het Poolse familierecht stelt het huwelijk niet open voor homokoppels, noch kent het het geregistreerd partnerschap. Dit is onmogelijk door artikel 18 van de Poolse Grondwet (Konstytucja), dat duidelijk stelt dat het huwelijk een relatie is tussen man en vrouw. Een overgrote meerderheid van Poolse rechtsgeleerden en rechtspractici zien hierin een uitsluiting van juridische bescherming voor LGBT-relaties. Daarnaast leiden zij hieruit een grond af voor de weigering van erkenning van buitenlandse homohuwelijken.

 

“Poolse autoriteiten leven arresten niet na en leggen deze naast zich neer.”

 

Maar is de Poolse praktijk nu verenigbaar met het Europees recht en mensenrechten? Het feit dat Polen geen instituut van geregistreerd partnerschap kent, is niet in overeenstemming met de verplichtingen gesteld door het EHRM. Het gebrek aan dergelijk instituut verhindert de erkenning van buitenlandse homohuwelijken binnen de Poolse rechtsorde. De weigering van erkenning van buitenlandse homohuwelijken is strijdig met de verplichtingen gesteld door zowel het Hof van Justitie als het EHRM, zoals hierboven uiteengezet.

 

Het is niet echt verbazingwekkend dat de Poolse staat zijn verplichtingen van supranationaal recht niet naleeft. Dit plaatst Poolse LGBT-koppels in een bijzonder moeilijke situatie, omdat noch de Europese Unie, noch de Raad van Europa deze verplichtingen kunnen afdwingen. Dit wordt verhinderd door onderliggende politieke belangen. Poolse LGBT-koppels kunnen zich nog wel richten tot het Hof van Justitie of het Europees Mensenrechtenhof, doch is dit een stap met een duur kostenplaatje.

 

“De situatie van Poolse LGBT-onderdanen is echter niet zo uitzichtloos.”

 

De situatie van Poolse LGBTQ-onderdanen is echter niet zo uitzichtloos zoals men zou denken. De huidige regering erkent impliciet de realiteit van LGBT-personen. Er zijn rechtsgeleerden en rechtspractici die de invoering van het homohuwelijk niet volledig uitsluiten. Sensibilisering onder de jonge bevolking kan op lange termijn leiden tot een bottom-up-consensus over LGBT-kwesties. Dit vereist echter een striktere scheiding tussen kerk en staat. Met aantreding van een nieuwe regering is dit niet onmogelijk. De invoering van het geregistreerd partnerschap, en later de openstelling van huwelijk voor homokoppels, zouden de erkenning van buitenlandse homohuwelijken vergemakkelijken. Het is duidelijk dat een belangrijke rol weggelegd is voor de Poolse regering, die moet stoppen met LGBT-personen als zondebok te gebruiken binnen het politiek debat. Het is de taak van een staatsregering om minderheidsgroepen als deel van de maatschappelijke realiteit te beschouwen. LGBT-personen moeten in de eerste plaats als mensen worden gezien, die gelijkwaardig zijn aan alle andere mensen en gelijke rechten verdienen die heteroseksuele koppels genieten.

Bibliografie

BIBLIOGRAFIE

 

Wetgeving

 

EU-recht en EVRM

 

  • Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, Raad van Europa, 4 november 1950.
  • Handvest van de Grondrecht van de Europese Unie, Europese Unie, 18 december 2000.
  • Verdrag betreffende de Europese Unie (geconsolideerde versie), OJ C 326, 26.10.2012, p. 13–390.
  • Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (geconsolideerde versie).
  • Verordening (EU) 2019/1111 van de Raad van 25 juni 2019 betreffende de bevoegdheid, de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid, en betreffende internationale kinderontvoering (herschikking).
  • Verordening (EU) 2016/1103 van de Raad van 24 juni 2016 tot uitvoering van de nauwere samenwerking op het gebied van de bevoegdheid, het toepasselijke recht en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen op het gebied van huwelijksvermogensstelsels, OJ L 183, 8.7.2016, p. 1–29.
  • Verordening (EU) nr. 1259/2010 van de Raad van 20 december 2010 tot nauwere samenwerking op het gebied van het toepasselijke recht inzake echtscheiding en scheiding van tafel en bed, OJ L 343, 29.12.2010, p. 10–16.
  • Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad van 27 november 2003 betreffende de bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1347/2000.
  • Richtlijn 2004/38/EG van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende het recht van vrij verkeer en verblijf op het grondgebied van de lidstaten voor de burgers van de Unie en hun familieleden, tot wijziging van Verordening (EEG) nr. 1612/68 en tot intrekking van Richtlijnen 64/221/EEG, 68/360/EEG, 72/194/EEG, 73/148/EEG, 75/34/EEG, 75/35/EG, 90/364/EG, 90/365/EEG en 93/96/EG, Pb.L. 229/35.

 

Pools recht

 

  • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 2 april 1997, Dz.U. 1997, NR 78 poz. 483 zm. Dz.U. 2001 nr 28 poz. 319 26.03.2001.
  • Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego.
  • Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe.
  • Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
  • Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych.
  • Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

 

Rechtspraak

 

EHRM

 

  • EHRM hangende zaken, nr. 53662/20, 55306/18 en 55321/18, Andersen/Polen en K. & S. Formela/Polen.
  • EHRM hangende zaken, nr. 78030/14 en 23669/16, Szypula/Polen en Urbanik&Alonso Rodriguez/Polen.
  • EHRM 14 december 2017, nr. 26431/12, 26742/12, 44057/12 en 60088/12, Orlandi e.a./Italië.
  • EHRM 9 juni 2016, nr. 40183/07, Chapin en Charpentier/Frankrijk.
  • EHRM 21 juli 2015, nr. 18766/11 en 36030/11, Oliari e.a./Italië.
  • EHRM 16 juli 2014, nr. 37359/09, Hämäläinen/Finland.
  • EHRM 7 november 2013, nr. 29381/09 en 32684/09, Vallianatos e.a./Griekenland.
  • EHRM, 20 juli 2010, nr. 38816/07, Dadouch/Malta.
  • EHRM 24 juni 2010, nr. 30141/04, Schalk en Kopf/Oostenrijk.
  • EHRM 2008, E.B./Frankrijk.
  • EHRM 13 april 2006, nr. 73225/01, Fedotova/Rusland.
  • EHRM 2002, Christine Goodwin/VK.
  • EHRM 18 december 1987, nr. 11329/85, F/Zwitserland.
  • EHRM 17 oktober 1986, nr. 9532/81, Rees/VK.

 

Hof van Justitie

 

  • HvJ EU 24 juni 2022, zaak nr. C-2/21.
  • HvJ EU 14 december 2021, zaak nr. C-490/20, V.M.A.-arrest.
  • HvJ EU 12 juli 2018, zaak nr. C-89-17.
  • HvJ EU 5 juni 2018, zaak nr. C-673/16.
  • HvJ EU 14 november 2017, zaak nr. C-165/16.
  • HvJ EU 10 mei 2017, zaak nr. C-133/15.
  • HvJ EU 24 november 2016, zaak nr. C-443/15, Parris.
  • HvJ EU 12 maart 2014, zaak nr. C-456/12.
  • HvJ EU 12 mei 2011, zaak nr. C-391/09, Runevič-Vardyn.
  • HvJ EU 22 december 2010, zaak nr. C-208/09, Sayn-Wittgenstein.
  • HvJ EU 25 juli 2008, zaak nr. C-127/08.
  • HvJ EU 1 april 2008, zaak nr. C-267/06, Maruko.
  • HvJ EU 31 mei 2001, gevoegde zaken nr. C-122/99 en nr. C-125/99 P.
  • HvJ EU 17 februari 1998, zaak nr. 249/96, Grant/South-West Trains.
  • HvJ EU 17 december 1970, zaak nr. C-11/170.
  • HvJ EU 15 juli 1964, zaak nr. C-6/64.

 

Poolse rechtscolleges

 

  • TK 1 juli 2021, sygn. akt SK 4/19.
  • TK 11 mei 2011, SK 11/09, OTK-A 2011, nr. 4 poz. 32.
  • TK 9 november 2010, SK 10/08, OTK-A 2010, nr. 9, poz. 99.
  • TK 18 mei 2005, K 16/04, OTK-A 2005, nr. 5, poz. 51, LEX nr.

    155506.
  • SN 6 december 2013, sygn. akt I CSK 146/13.
  • SN 03 juni 2011, sygn. akt III CSK 259/10.
  • SN 6 december 2007, IV CSK 301/07.
  • SN 16 mei 2000, IV CKN 32/00 (OSNC 2000, nr. 12, poz. 222).
  • SN 30 januari 1986, III CZP 79/85 (OSNC 1987, nr. 1, poz. 2).
  • NSA 6 juli 2022, zaaknr. II OSK 2376/19.
  • NSA 22 juni 2021, zaaknr. II OSK 2608/19.
  • NSA 25 februari 2020, zaaknr. II OSK 1059/18.
  • NSA 2 december 2019, zaaknr. II OSP 1/19.
  • NSA 28 februari 2018, zaaknr. II OSK 1112/16.
  • WSA Warschau 1 juli 2020, zaaknr. IV SA/Wa 2982/19.
  • WSA Lublin 7 januari 2020, zaaknr. 445/19.
  • WSA Warschau 18 september 2019, zaaknr. IV SA/Wa 1638/19.
  • WSA Warschau 25 januari 2019, zaaknr. IV SA/Wa 2717/18.
  • WSA Warschau 8 januari 2019, zaaknr. IV SA/Wa 2618/18.

 

Andere

 

  • US Supreme Court 26 juni 2015, zaak Obergefell v. Hodges, overwegingen 14-556.
  • Rb. Brussel 19 juni 2013, Tijdschrift@ipr.be 2013/4, 70, noot P. WAUTELET en T.Vreemd. 2014, 127.
  • Rb. Aarlen 20 november 2009, Rev.dr.étr. 2012, 698 en RTDF 2013, 696, noot C. HENRICOT.

 

Rechtsleer

 

  • BALDACCINI, A., GUILD, E. en TONER, H., Whose Freedom, Security and Justice? EU Immigration and Asylum Law and Policy, Londen, Bloomsbury Publishing,  2007, 582 p.
  • BANASZAK, B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa, CH BECK 2009, 1038 p.
  • BANASZAK, B., “Konstytucyjna regulacja malzenstwa a prawo do zawarcia malzenstwa”, 77-82, http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/52915/PDF/04_Boguslaw_Banas…, consultatie 13 maart 2023.
  • BANASZKIEWICZ, B., “Małżeństwo jako

    związek kobiety i mężczyzny. O niektórych implikacjach art. 18 Konstytucji RP”, Kwartalnik

    Prawa Prywatnego 2013, nr. 3, 3 en 591 e.v.
  • BANASZKIEWICZ, B., “Problem konstytucyjnej oceny instytucjonalizacji związków homoseksualnych”, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2004, nr. 2, 382-386.
  • BELAVUSAU, U., “EU Sexual Citizenship: Sex Beyond the Internal Market”, EUI Department of Law Research juni 2015, 27 p., https://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/34960/LAW_2015_06.pdf?seque….
  • BELAVUSAU, U., “The Federal Rainbow Dream: On Free Movement of Gay Spouses under EU Law”, Verfassungsblog 5 juni 2018, https://verfassungsblog.de/the-federal-rainbow-dream-on-free-movement-o….
  • BIELINSKI, AK. en PANNERT, M., “Podreczniki Prawnicze: Prawo rodzinne”, 2e uitgave, Warszawa, Wydawnictwo C.H. Beck, 2016, 330 p.
  • BELL, C. en SELANEC, N. B., “Who is a ‘spouse’ under the Citizens’ Rights Directive? The prospect of mutual recognition of same-sex marriages in the EU”, 41 E.L. Rev. 2016, 653-683.
  • BELL, M., EU Directive on Free Movement and Same-Sex Families: Guidelines on the implementation process, Brussel, 2005, 20 p.
  • BEURY, M., “The CJEU’s Judgment in Coman: A Small Step for the Recognition of Same-Sex Couples Underlying European Divides over LGBT Rights”, Strasbourg Observers 24 July 2018, https://strasbourgobservers.com/2018/07/24/the-cjeus-judgment-in-coman-…- underlying-european-divides-over-lgbt-rights/, consultatie 27 oktober 2022.
  • BORG-BARTHET, J., “Jurisdiction in matrimonial matters – Reflections for the review of the Brussels IIa Regulation”, juni 2016, 44 p., https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/571361/IPOL_STU…, consultatie 9 november 2022.
  • BORG-BARTHET, J., “The Principled Imperative to Recognise Same-Sex Unions in the EU”, 8 Priv. Int. L. 2012, 359-388.
  • BRIBOSIA, E. en RORIVE, I., “L’arrêt Coman: quand la Cour de justice contribue à la reconnaissance du mariage homosexuel”, 253 Journal de droit européen 2018, 344–347.
  • BROSCH, M. en MARIOTTINI, C.M., “Report on the international exchange seminar: facilitating cross-border family life towards a common European understanding”, 20 december 2019, 55 p., http://www2.ipr.uni-heidelberg.de/eufams/index-Dateien/microsites/downl…, consultatie 19 april 2023.
  • BURGORGUE-LARSEN, L., La Convention européenne des droits de l’homme (3e edition), Parijs, LGDJ, 2019, 330 p.
  • DE COCK, W., “Hof van Justitie verstevigt rechten van gehuwde holebi-koppels”, Juristenkrant 2018, afl. 372, 1 en 20.
  • DE MEYER, J. en VERHELLEN, J., “Afdeling II. HUWELIJKSZAKEN en ECHTSCHEIDING” in SWERTS, K., VAN CALSTER, G., DE MEYER, J., VERHELLEN, J., KRUGER, T. en BEEK, M., “De internationale rechtsmacht van de Belgische rechtbanken in familiezaken” in P. SENAEVE (ed.), Handboek familieprocesrecht, 2e uitgave, Mechelen, Wolters Kluwer, 2020, 1185 p.
  • DONÀ, A., “Somewhere over the rainbow: Italy and the regulation of same-sex unions”, Modern Italy (Cambridge University Press) 2021, nr. 26(3), 261-274.
  • DUDEK, D., “Opinia w sprawie projektu ustawy o związkach partnerskich”, Przegląd Sejmowy 2012 (Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe), nr. 4(111), 167-181.
  • FULCHIRON, H., “Vie privéé et familiale”, Journal européen des droits de l’homme 2018, nr. 5, 467-491.
  • GRABARCZYK, A., “Prawo strony do przeniesienia do rejestru stanu cywilnego malzenstwa jednoplciowego – uwagi na tle orzecznictwa ETPC w Strasburgu”, Studenckie Zeszyty Naukowe 2019, Vol. XXII, nr. 40, 27-40.
  • GARLICKI, L. in GARLICKI, L. en ZUBIK, M., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz., Vol. I, Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe, 2016, 1008 p.
  • GIARO, T., Interes publiczny a interes prywatny w prawie, Warszawa, CH BECK, 2012, 278 p.
  • GRABARCZYK, A., “Prawo strony do przeniesienia do rejestru stanu cywilnego malzenstwa jednoplciowego – uwagi na tle orzecznictwa ETPC w Strasburgu”, Studenckie Zeszyty Naukowe 2019, Vol. XXII, nr. 40, 27-40.
  • GRABOWSKA-MOROZ, B. en WOJCIK, A., “Reframing LGBT rights advocacy in the context of the rule of law backsliding. The case of Poland”, Intersections. East European Journal of Society and Politics 3 januari 2022, Vol. 7, nr. 4, 85-103.
  • GROMEK, K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa, CH BECK 2018, 1152 p.
  • GYENEY, L., “Same sex couples’ right to free movement in light of member states’ national identities. The legal analysis of the Coman case”, Iustum Aequum Salutre XIV. 2018.2, 149–171.
  • Human Rights Centre of Ghent University, “Third Party Intervention on ECHR’s Szypuła v. Poland and Urbanik & Alonso Rodriguez v. Poland (Application Nos. 78030/14 and 23669/16)”, 8 oktober 2020, 9 p., https://hrc.ugent.be/wp-content/uploads/2020/11/Szypula-v.-Poland-TPI.p….
  • HYPS, S., “Uwagi do projektu ustawy

    o rejestrowanych związkach partnerskich”, Prawo – Administracja – Kościół 2004,

    nr. 1–2, 64–65.
  • JAGODA, J., “Odmowa dokonania transkrypcji zagranicznego dokumentu stanu cywilnego z powodu sprzeczności z podstawowymi zasadami polskiego porządku prawnego”, Białostockie Studia Prawnicze

    2022, Vol. 27, nr. 3, 141-157.
  • JAWORSKA, M., “Sądy jako organy wymiaru sprawiedliwości w polskim porządku prawnym”, 51-80, https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/79127/PDF/03_M_Jaworska_Sady_j…, consultatie 23 februari 2023.
  • JESSURUN D’OLIVEIRA, U., “Het Europese Hof omarmt eindelijk het huwelijk van mensen met hetzelfde geslacht – Een stap in de goede richting”, NJB 2018, 2060 e.v.
  • KÄLIN, W. en KÜNZLI, J., “Part III Substantive Guarantees, 12 Protection of Private Life” in The Law of International Human Rights Protection (2nd edition), Oxford Scholarly Authorities on International Law [OSAIL] (Oxford University Press) 29 augustus 2019, 32 p.
  • KLEINE, M., DE MAILLARD, V. en PIAT, A., “The role of the EU courts in developing same-sex couples’ rights”, 2018, 21 p., https://www.ejtn.eu/PageFiles/17292/WR%20TH-2018-02%20TEAM%20FR.pdf, consultatie 20 november 2022.
  • KLENIEWSKA, I., “Zarejestrowane związki partnerskie

    i malzenstwa osób tej samej plci za granicą

    a prawo polskie”, Warschau 2008, 32 p., https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/zwi%C4%85zki-partnerskie-…, consultatie 12 maart 2023.
  • KOCHENOV, D., “On Options of Citizens and Moral Choices of States: Gays and European Federalism”, 33 Fordham Int’l LJ 2009, 156-205.
  • KOSIOR, WJ. en LUKASIEWICZ, JM, Family Law in Poland, Rzeszow, Legal Publishing House, 2018, 126 p., https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/16062/FAMILY%20LAW%20-….
  • KOZYRA, J., “Konstytucyjny model malzenstwa (art. 18 Konstytucji RP)”, Studenckie Zeszyty Naukowe 2015, nr. 24, 17-26.
  • KROEZE, HHC. en SAFRADIN, B., “Een overwinning voor vrijverkeersrechten van regenboogfamilies in Europa: het langverwachte Coman-arrest”, Nederlands tijdschrift voor Europees recht, 2019, nr. 1/2, 51-59.
  • KRUGER, T. en SAMYN, L., “Brussels IIbis: successes and suggested improvements”, 12 Journal of Private International Law 2016, 132-168.
  • KWITLINKSI, D., “Zwiazki partnerskie w swietle konstytucyjnej definicji malzenstwa”, Kortowski Przeglad Prawniczy, 12-16, https://wpia.uwm.edu.pl/czasopisma/sites/default/files/uploads/KPP/2015…, consultatie 13 maart 2023.
  • LENAERTS, K., “Discovering the Law of the EU: The European Court of Justice and the Comparative Law Method” in PERIŠIN, T. en RODIN, S., (eds.), The Transformation or Reconstitution of Europe: The Critical Legal Studies Perspective on the Role of the Courts in the European Union, Oxford, Hart Publishing 2018, 256 p.
  • LENAERTS, K., “Federalism and the Rule of Law”, Fordham Int’l LJ 2011, Vol. 33, issue 5, article 2, 1338-1387.
  • LETOWSKA, E. en WOLENSKI, J., “Instytucjonalizacja związków partnerskich a Konstytucja RP z 1997 r.”, PIP 2013, nr. 6, 15-40.
  • LIEVENS, J., “EHRM opent deur naar Europese erkenning homohuwelijk”, Juristenkrant 2018, afl. 361, 1 en 16.
  • MACMAHON BALDWIN, S., “The EU Court in Luxembourg is raising the bar on LGBT rights”, Strasbourg Observers 23 februari 2018, consultatie 9 november 2022.
  • MACZYŃSKI, A., “Konstytucyjne i międzynarodowe uwarunkowania instytucjonalizacji związków homoseksualnych” in ANDRZEJEWSKI, M., Związki partnerskie. Debata na temat projektowanych zmian prawnych, Toruń, Dom Organizatora, 2013, 279 p.
  • MACZYNSKI, A., “Prawo do zawarcia małżeństwa w świetle Konstytucji RP” in MOTYKA, K. (red.), Prawo do małżeństwa na progu XXI w., Lublin, KUL, 2016, 177 p.
  • MARZANO, V.J., “Oliari and the ECHR: Where the Court Failed”, Pace Int’l L. Rev. 2017, Vol. 29, issue 1, article 4, 250-287, https://digitalcommons.pace.edu/pilr/vol29/iss1/4.
  • NAZAR, M., “Niektóre zagadnienia małżeństwa i rodziny w świetle unormowań Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r.”, Rejent 1997, nr. 5, 100-125.
  • NUGRAHA, I.Y., “Marriage Overruled? ‘Certificate of Non-Impediment’ and Impediment to the Right to Same-Sex Marriage”, 18 p., https://law.unimelb.edu.au/__data/assets/pdf_file/0008/3966290/Nugraha_…, consultatie 24 november 2022.
  • PALAZZO, N., Legal Recognition of Non-Conjugal Families, Oxford UK, HART PUBLISHING, 2021, 248 p.
  • PAWLICZAK, J., “Opinia prawna: na temat potrzeby oraz dopuszczalności instytucjonalizacji związków partnerskich osób tej samej płci (w świetle prawa cywilnego oraz konstytucyjnego)”, Zeszyty Prawnicze BAS 2017, nr. 4(56), 9-30.
  • PEERS, S., “Love wins in the CJEU: Same Sex Marriages and EU free movement law”, EU Law Analysis 5 juni 2018, http://eulawanalysis.blogspot.com/2018/06/love-wins-in-cjeu-same-sex-ma…, consultatie 19 april 2023.
  • PILICH, M., “Związki quasi-małżeńskie w polskim prawie prywatnym międzynarodowym”, Państwo i Prawo 2011, nr. 2.
  • PIOTROWSKI, R., “Opinia w sprawie projektu ustawy o związkach partnerskich”, Przegląd Sejmowy 2012 (Warschau: Wydawnictwo Sejmowe), nr. 4(111), 182–194.
  • POP, V., “Gay Marriage Case Becomes Lightning Rod for EU Court”, Wall Street Journal 4 juni 2018, https://www.wsj.com/articles/gay-marriage-case-becomes-lightning-rod-fo….
  • POPPELWELL-SCEVAK, C., “Oliari, Orlandi and Homophobic Dissenting Opinions”, Strasbourg Observers 2 februari 2018, https://strasbourgobservers.com/2018/02/02/oliari-orlandi-and-homophobi…, consultatie 13 februari 2023.
  • POPPELWELL-SCEVAK, C., “The challenges of saying ‘I do’ for same-sex couples: the Human Rights Centre submits a third party intervention in transnational same-sex marriage case”, Strasbourg Observers 20 november 2020, consultatie 24 november 2022.
  • RIJPMA, J.J., “You Gotta Let Love Move”, 15 European Constitutional Law Review 2019, 324–339.
  • SAFJAN, M. en BOSEK, L. (red.), Konstytucja..., Warszawa, CH BECK, 2016, 1952 p.
  • SOKOLOWSKI, T., “Modern Polish Family Law”, Pravovedenie 2021, Vol. 65, nr. 2, 183-204.
  • STEBELSKI, M., “Jeszcze na temat art. 18 Konstytucji RP. Uwagi na tle orzecznictwa Trybunalu Konstytucyjnego”, Zeszysty Prawnicze 2021, nr. 21.1/2021, 111-130.
  • STERCK, J., “Sameness and selfhood: The efficiency of constitutional identities in EU law”, 24 ELJ 2018, 281-296.
  • STERNA ZIELINSKA, K., “Zakres semantyczny pojęcia „rodzina” w prawie polskim”, Krytyka Prawa 2016, Vol. 8, nr. 1/2016, 99–117.
  • STRUS, Z., “Znaczenie artykułu 18 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”,

    Palestra 2014, nr. 9, 233-247.
  • SZYDLO, M., “Instytucjonalizacja zwiazkow partnerskich w swietle art. 18 i 32 Konstytucji RP”, Zeszyty Prawnicze 2017, nr. 4(56) 2017, 9-30.
  • THEIL, S., “Is the living instrument approach of the European Court of Human Rights compatible with the ECHR and International Law?”, European Public Law 2017, 33 p.
  • TONER, H., Partnership Rights, Free Movement and EU Law, Oxford, Hart, 2004, 286 p.
  • TRYFONIDOU, A., “EU Free Movement Law and the Legal Recognition of Same-Sex Relationships: The Case for Mutual Recognition”, Columbia Journal of European Law 2015, nr. 2, p. 195-248.
  • TRYFONIDOU, A., “Free Movement of Same-Sex Spouses within the EU: The ECJ’s Coman Judgment”, European Law Blog 19 juni 2018, https://europeanlawblog.eu/2018/06/19/free-movement-of- same-sex-spouses-within-the-eu-the-ecjs-coman-judgment/, consultatie 28 oktober 2022.
  • TRYFONIDOU, A., “The ECJ Recognises the Right of Same-Sex Spouses to Move Freely between EU Member States: The Coman Ruling”, 44 European Law Review 2019, 663–679.
  • VAN DEN BRINK, M., “Is the Reasoning in “Coman” as Good as the Result?”, Verfassungsblog 10 juni 2018, www.verfassungsblog.de/is-the-reasoning-in-coman-as-good-as-the-result/, consultatie 19 april 2023.
  • VAIGÉ, L., “The problematics of recognition of same-sex marriages originating from member states according to the EU legal Regulation”, Societal studies 2012, afl. 4/2, 755-775.
  • VIARENGO, I. e.a., “Defining Marriage and Other Unions of Persons in EU Family Law” in PFEIFFER, T., LOBACH; Q.C. en RAPP, T. (eds.), Facilitating Cross-Border Family Life – Towards a Common EU Understanding: EUFams II and Beyond, Dresden, Heidelberg University Publishing, 2021, 277 p.
  • VIARENGO, I. en VILLATA, C. (eds.), “Planning the future of cross border families: a path through coordination – final study”, 456 p., https://www.aeafa.es/files/noticias/eufams-final-study-v1.0+clauses.pdf (consultatie 8 november 2022).
  • VLADIMIROVICH KOCHENOV, D. en BELAVUSAU, U., “After the celebration: Marriage equality in EU Law post-Coman in 8 questions and some futher thoughts”, Maastricht Journal of European and Comparative Law 2020, Vol. 27(5), 549-572.
  • WARNEZ, M., “Het vrij verkeer van personen toegepast op paren van gelijk geslacht: het afgeleid verblijfsrecht voor de partner van hetzelfde geslacht na Coman”, masterproef rechten UGent, 2020, https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/862/864/RUG01-002862864_202….
  • WASIK, M., “Lack of Recognition of Cross-border Same-sex Relationships in Poland – Legal Aspects from the Perspective of the Free Movement of Persons”, Studia Europejskie – Studies in European Affairs 2020, 1/2020, 21 p.
  • WIERCINSKI, J. en KOSINSKA-WIERCINSKA, J., “Family law in Poland: overview”, Thomson Reuters: Pracital Law 2020, https://uk.practicallaw.thomsonreuters.com/w-028-2579?transitionType=De…, consultatie 6 maart 2023.
  • WOSZCZYK, N., “Konstytucja a malzenstwo: stadium komparatystyczne na przykladzie Polski i Hiszpanii”, Studia Iuridica LXXVI, 400-416.
  • ZILINSKY, M., “Verordening Brussel IIter: het nieuwe systeem van erkenning en tenuitvoerlegging”, EB februari 2022, 2022/6, afl. 1/2, 20-25.

 

Varia

 

Download scriptie (1009.17 KB)
Universiteit of Hogeschool
Universiteit Gent
Thesis jaar
2023
Promotor(en)
Jinske Verhellen (promotor); Hanna Verdickt (commissaris)
Thema('s)
Rechten, notariaat en criminologische wetenschappen