Kracht uit ervaring
Deze bachelorproef zocht naar een antwoord op de vraag:
‘Hoe kan ervaringsdeskundigheid ingezet worden binnen de begeleiding van (jong)volwassen cliënten met een emotieregulatiestoornis?’.
Het schrijven van deze bachelorproef was meer dan een vereiste om af te studeren; het is geschreven vanuit het diepst van mijn hart. Mijn persoonlijke strijd leerde mij dat de weg naar herstel begint met het openlijk delen van onze eigen emotionele kwetsbaarheid. Ik wil mijn ervaringen niet langer verborgen houden, maar in plaats daarvan gebruiken om de hulpverlening voor personen met een emotieregulatiestoornis te verrijken.
Uit mijn bevindingen blijkt dat een ervaringsdeskundige ingezet kan worden op verschillende domeinen binnen de hulpverlening aan mensen met een emotieregulatiestoornis (ERS), zoals:
- psycho-educatie, coaching en ondersteuning bieden aan professionele hulpverleners;
- ondersteuning bieden bij het individueel herstelproces van de persoon met ERS door middel van psycho-educatie, lotgenotencontacten, krachtgericht werken, hoop bieden,…;
- ondersteuning bieden aan de naasten door middel van psycho-educatie en het vormen van lotgenotencontacten.
- het doorbreken van stigma binnen de maatschappij door de samenleving te sensibiliseren over ERS.
Belangrijk om te onthouden is dat ervaringsdeskundigheid geen vervanging is voor professionele hulpverlening. Wel vormt het een waardevolle toevoeging binnen de professionele hulpverlening aan mensen met een emotieregulatiestoornis. De combinatie van professionele kennis en ervaringsdeskundigheid kan een totaalpakket van zorg bieden aan de cliënt met ERS.
Bibliografie
American Psychiatric Assocation. (2013, juni). DSM-5. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Ffifth Edition. Arlington, American Psychiatric Assocation.
Bailey, R. & Grenyer, B. (2013, oktober). Burden and Support Needs of Carers of Persons with Borderline Personality Disorder: A Systematic Review. Harvard Review of Psychiatry. Geraadpleegd op 24 april 2023, van https://journals.lww.com/hrpjournal/Abstract/2013/09000/Burden_and_Support_Needs_of_Carers_of_Persons_with.2.aspx
Bak, M., Domen, P. & van Os, J. (2017). Innovatief leerboek persoonlijke psychiatrie. [ePub], Leusden : Diagnosis uitgevers. Geraadpleegd op 19 maart 2023, van https://books.google.be/books?hl=nl&lr=&id=cttCDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT13&…
Bakker, J. & Beazley, P. (2022, juli). Judging Personality Disorder: A Systematic Review Of Clinician Attitudes and Responses to Borderline Personality Disorder. Journal of Psychiatric Practice. Geraadpleegd op 21 februari 2023, van https://journals.lww.com/practicalpsychiatry/Abstract/2022/07000/Judging_Personality_Disorder__A_Systematic_Review.2.aspx
Boerstal, J. (2015, september). Voorspellers van drop out onder cliënten met persoonlijkheidsstoornissen in een klinische behandelsetting gebaseerd op schematherapie. [Masterproef, Universiteit Twente]. Geraadpleegd op 24 april 2023, van https://essay.utwente.nl/68235/1/Boerstal_MA_Gedragswetenschappen.pdf
Boertien, D. & van Bakel, M. (2012). Handreiking voor de inzet van ervaringsdeskundigheid vanuit de geestelijke gezondheidszorg. Utrecht: Trimbos-instituut.
Boevink, W. (2017, juli). ‘Een ervaringsdeskundige biedt een ander perspectief’. SpringerLink. Geraadpleegd op 26 mei 2023, van https://link.springer.com/article/10.1007/s41188-017-0079-4
Bonnington, O. & Rose, D. (2014, oktober). Exploring stigmatisation among people diagnosed with either bipolar disorder or borderline personality disorder: A critical realist analysis. Elsevier: Social science & Medicine. Geraadpleegd op 01 maart 2023, van https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0277953614007011?via%3Dihub
Borderline blogg. (z.d.). Varför är Borderline mer vanligt bland kvinnor än män? [Foto]. Borderline blogg. Geraadpleegd op 18 februari 2023, van https://www.borderlineblogg.se/varfor-ar-borderline-mer-vanligt-bland-k…
Bozzatello, P., Bellino, S., Bosia, M., Rocca, P. (2019). Vroege detectie en uitkomst bij borderline persoonlijkheidsstoornis. Frontiers in psychiatrie. Geraadpleegd op 20 februari 2023, van https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyt.2019.00710/full
Bozzatello, P., Rocca, P., Baldassarri, L., Bosia, M. & Bellino, S. (2021, september). De rol van trauma bij borderline persoonlijkheidsstoornis met vroege aanvang: een biopsychosociaal perspectief. Frontiers in Psychiatry. Geraadpleegd op 20 februari 2023, van https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyt.2021.721361/full#B78
Cabral, L., Strother, H., Muhr, K., Sefton, L., & Savageau, J. (2014, januari). Clarifying the role of the mental health peer specialist in Massachusetts, USA: Insights from peer specialist, supervisors and clients. Health and Social Care in the Community, 22(1), 104-112. Geraadpleegd op 24 april 2023, https://doi.org/10.1111/hsc.12072
Capel, P. (2018, mei). Het Emotionele DNA: Gevoelens bestaan niet, maar ontstaan. K.Pl Education.
Cattane, N. (2017, juni). Borderline personality disorder and childhood trauma: exploring the affected biological systems and mechanisms. SpringerLink. Geraadpleegd op 20 februari 2023, van https://link.springer.com/article/10.1186/s12888-017-1383-2?error=cooki…
Cattane, N., Rossi, R., Lanfredi, M., Cattaneo, A. (2017, juni). Borderline persoonlijkheidsstoornis en jeugdtrauma: het verkennen van de aangetaste biologische systemen en mechanismen. BMC Psychiatrie. Geraadpleegd op 20 februari 2023, van https://bmcpsychiatry.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12888-017-138…
CCEnl. [CCE]. (2017, juni). Suïcide, zie de mens – CCE Podium 22 juni 2017 Hans van Dam. [Video]. YouTube. Geraadpleegd op 14 mei 2023, van https://www.youtube.com/watch?v=H6N7xw0WnzE
CDC. (2021). CDC-Kaiser ACE Study: The ACE Pyramid [Foto]. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Geraadpleegd op 26 februari 2023, van https://www.cdc.gov/violenceprevention/aces/about.html#print
CDC. (2022). Suicide Prevention: Risks and protective factors. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).Geraadpleegd op 26 mei 2023, van https://www.cdc.gov/suicide/factors/index.html
Choi-Kain, L. W., Finch, E. F., Masland, S. R., Jenkins, J. J., & Unruh, B. T. (2017). What Works in the Treatment of Borderline Personality Disorder. Current Behavioral Neuroscience Reports, 4(1), 21–30. Geraadpleegd op 24 april 2023, van https://doi.org/10.1007/s40473-017-0103-z
Christiaens, B. (2022-2023). Examenopdracht Nieuwe autoriteit en Geweldloos verzet: Op welke manier kan Nieuwe Autoriteit en Geweldloos Verzet ouders helpen in de ondersteuning van een kind met een suïcide-problematiek? Geraadpleegd op 16 mei, 2023. [Ongepubliceerde examenopdracht]. Karel de Grote Hogeschool.
Crowell, S. E., Beauchaine, T. P., & Lenzenweger, M. F. (2008). The development of borderline personality disorder and self-injurious behavior [Foto]. APA PsycNet. Geraadpleegd op 10 maart 2023, van https://psycnet.apa.org/record/2008-03728-017
Cunningham, E. F. (2018, 4 november). Simple Solutions to Select Books for Independent Reading at Home [Foto]. LI Press. Geraadpleegd op 18 februari 2023, van https://www.longislandpress.com/2018/11/04/simple-solutions-to-select-books-for-independent-reading-at-home/
Daansen, P.J. & Butz, B. (2021, augustus). Bewustzijn van emotionele, cognitieve en gedragsmatige coping. Springer Link. Geraadpleegd op 22 maart 2023, van https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-90-368-2526-9_10
Dazzi, T., Gribble, R.F, Wessely, S., Fear, N.T. (2014, juli). Does asking about suicide and related behaviours induce suicidal ideation? What is the evidence? Psychol Med. Geraadpleegd op 11 april 2023, van https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24998511/
Draijer, N. & Nicolai, N. (2020). Overdracht en tegenoverdracht bij vroegkinderlijke traumatisering ‘revisited’. Tijdschrift voor psychotherapie, (3). Geraadpleegd op 15 mei 2023, van https://www.tijdschriftvoorpsychotherapie.nl/archief/jaargang-2020-uitg…
Encyclo. (z.d.). Ervaringsdeskundige definities. Encyclo.NL. Geraadpleegd op 20 april 2023, van https://www.encyclo.nl/begrip/ervaringsdeskundige
Felicitas, D., Guoruey, W. & Löffler-Stastka, H. (2019, december). Interpretation and Working through Contemptuous Facial Micro-Expressions Benefits the Patient-Therapist Relationship. International Journal of Environment Research and Public Health. Geraadpleegd op 01 maart 2023, van https://mdpi-res.com/ijerph/ijerph-16-04901/article_deploy/ijerph-16-04…
Fierens, I. & Olieslagers, A. (2021-2022). Biomedisch Kader. Karel de Grote Hogeschool.
Freud, S. (z.d.). “Unexpressed emotions will never die. They are buried alive and will come forth later in uglier ways.” Goodreads. Geraadpleegd op 26 mei 2023, van https://www.goodreads.com/quotes/422467-unexpressed-emotions-will-never…
Gillard, S., Gibson, S.L., Holley, J. & en Lucock, M. (2015, oktober). Developing a change model for peer worker interventions in mental health services: a qualitative research study. NIH. Geraadpleegd op 22 april 2023, van https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24992284/
Grenswijs. (z.d.). Handelingsverlegenheid. Geraadpleegd op 05 mei 2023, van https://www.grenswijs.be/handelingsverlegenheid
Hendrickx, V. (2021-2022). Orthopedagogiek: Deel 2 – 4. Krachtgericht. [Powerpoint-slides]. Karel de Grote Hogeschool. Geraadpleegd op 07 mei 2023, van https://canvas.kdg.be/courses/29871/pages/2-dot-4-tendens-krachtgericht…
Hendriksen-Favier, A., Nijnens, K. & van Rooijen, S. (2012). Handreiking voor de implementatie van herstelondersteunende zorg in de ggz. Utrecht: Trimbos-intituut.
HipLatina. (2020, november). Living With Borderline Personality Disorder and How the ‘Crazy Latina’ Trope Has Harmed Me [Foto]. HipLatina. Geraadpleegd op 18 februari 2023, van https://hiplatina.com/latina-with-borderline-personality-disorder/
Hoeymans, N. (2015). Meerwaarden ervaringsdeskundigheid. Geraadpleegd op 26 mei 2023, van nicolehoeymans.nl/wp-content/uploads/2015/05/Meerwaarden-ervaringsdeskundigheid.pdf
Hoogedoorn, H. (2015, juni). Stigmatisering binnen de GGZ Een studie naar de effecten van een workshop en de rol van ervaring, ervaringsdeskundigheid en man/vrouw verschillen op stigmatisering. [Masterproef, Universiteit Utrecht]. Geraadpleegd op 22 maart 2023, van https://studenttheses.uu.nl/bitstream/handle/20.500.12932/21059/Hoogedoorn%2c%20H.pdf?sequence=2&isAllowed=y
Ingenhoven, T., Reekum, A., van Luyn, B. van, & Luyten, P. (Red.). (2011). Handboek borderlinepersoonlijkheidsstoornis. Utrecht: De Tijdstroom
Janssens, A. (2021). Is ervaring de beste leermeester? Kwalitatief onderzoek naar de implementatie van ervaringsdeskundigheid in de geestelijke gezondheidszorg. [Masterproef, Universiteit Gent]. Geraadpleegd op 24 april 2023, van https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/003/011/196/RUG01-003011196_202…
Jones, D. (z.d.). David Jones > Quotes > Quotable Quote. Goodreads. Geraadpleegd op 26 mei 2023, van https://www.goodreads.com/quotes/6963725-it-is-both-a-blessing-and-a-curse-to-feel
Knaak, S., Szeto, A., Fitch, K., Modgill, G. & Patten, S. (2015, mei). Early-life stress, HPA axis adaptation, and mechanisms contributing to later health outcomes. PubMed. Geraadpleegd op 22 maart 2023, van https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26401311/
Kootstra, S. & de Boer, D. (2021). Wie zorgt er voor de hulpverlener na een suïcide? SPV. Geraadpleegd op 26 mei, van https://www.archief-spv.nl/pdfs/vakblad/sp136/sp136-hoofd05.pdf
KU Leuven. (2023, april). HIVA: onderzoek dat werkt. KU Leuven. Geraadpleegd op 15 mei 2023, van https://hiva.kuleuven.be/nl
Linehan, M.M. (2016). De DGT-vaardigheden: handleiding voor de vaardigheidstraining dialectische gedragstherapie. (6). Pearson, Assessment And & Information B.V.
Maniam, J., Antoniadis, C., Morris, M.J. (2014, mei). Stress in het vroege leven, aanpassing van de HPA-as en mechanismen die bijdragen aan latere gezondheidsresultaten. Frontiers in Psychiatry. Geraadpleegd op 20 februari 2023, van https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fendo.2014.00073/full
Mathias, C.W., Furr, R.M., Sheftall, A.H., Hill-Kapturczak, N., Crum, P., Dougherty, D.M. (2012, april). What’s the Harm in Asking About Suicidal Ideation? Wiley Online Library. Geraadpleegd op 11 april 2023, van https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1943-278X.2012.0095.x
Meijer-Rozema, S.G., Nijhof, K.S., Bosch, A.N.,. Bex, N.W.K,. Twisk, J.W.R. & van Domburgh, L. (2022, augustus). Suïcidepreventietraining voor jeugdzorgprofessionals. Tijdschrift voor Psychiatrie. Geraadpleegd op 20 april 2023, van https://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/media/6/64-2022-7-artikel-meijer.pdf
Metis. (2021, september). De onmisbare rol van de ervaringsdeskundige. Metis Company. Geraadpleegd op 27 april 2023, van https://metiscompany.nl/2021/09/01/de-onmisbare-rol-van-de-ervaringsdes….
Nieuwerth, L. (2021, juni). De meerwaarde van ervaringsdeskundigen. Springer Link. Geraadpleegd op 10 maart 2023, van https://link.springer.com/article/10.1007/s41184-021-0975-y
Pearce, J., Jovev, M., Hulbert, C., McKechnie, B., McCutcheon, L., Betts, J. & Chanen, A.M. (2017). Evaluation of a psychoeducational group intervention for family and friends of youth with borderline personality disorder. BMC. Geraadpleegd op 24 april 2023, van https://bpded.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40479-017-0056-6#ref-CR8
Quek, E. (2018, februari). 5 Facts You Should Know About Suicide Today [Foto]. The SOS Blog. Geraadpleegd op 18 februari 2023, van https://www.sos.org.sg/blog/5-facts-you-should-know-about-suicide-today
Rare Gallery. (z.d.). Rare HD Wallpapers, Free Stock images. [Foto]. Geraadpleegd op 26 februari 2023, van https://rare-gallery.com/556961-black-and-white.html
Reeves, D. (2009). Bleeding Violet Quotes. Goodreads. Geraadpleegd op 26 februari 2023, van https://www.goodreads.com/work/quotes/6551896-bleeding-violet
Rogers, C.R. (z.d.). Carl R. Rogers. Quotes. Quotable Quote. Geraadpleegd op 09 maart 2023, van https://www.goodreads.com/quotes/1246405-in-my-early-professional-years-i-was-asking-the-question
Schnabel, P. (z.d.). Hoofdfiguren uit de sociologie 3. Modernen-2 : II. Erving Goffman (1922). [ePub], Utrecht/Antwerpen : Het Spectrum.
Schwarze, C. E., Mobascher, A., Pallasch, B., Hoppe, G., Kurz, M., Hellhammeren, D.H. & Lieb, K. (2012, december). Prenatal adversity: a risk factor in borderline personality disorder? Cambridge University Press. Geraadpleegd op 23 april 2023, van https://www.cambridge.org/core/journals/psychological-medicine/article/…
Van Delft, F.(2015). Overdracht en tegenoverdracht Een therapeutisch fenomeen vertaald naar alledaagse psychosociale begeleiding. Boom Lemma Uitgevers. Geraadpleegd op 03 mei 2023, van https://www.boompsychologie.nl/media/7/9789462364578_inkijkexemplaar.pdf
Van der Helm, P. (z.d.). Professioneel omgaan met zelfbeschadigend en suïcidaal gedrag. Geraadpleegd op 14 april 2023, van https://www.hsleiden.nl/binaries/content/assets/hsl/lectoraten/resident…
Van Gestel-Timmermans, H., Place, C., van Vugt, M., van Rooijen S & van Nieuwenhuizen C. (2015). Herstelondersteunende interventies voor forensisch psychiatrische patiënten met psychotische stoornissen: een overzicht van de wetenschappelijke evidentie. Trimbos. Geraadpleegd op 14 april 2023, van https://www.trimbos.nl/wp-content/uploads/sites/31/2021/09/af1381-herstelondersteunende-interventies-voor-forensisch-psychiatrische-patienten-met-psychotische-stoornissen.pdf
Van Loon, K. (2021-2022). Doelgroepen 3: Kinderen en jongeren met gedrags- en emotionele problemen Kinderen en jongeren met psychosociale problemen. Personen met een autismespectrumstoornis. Karel de Grote Hogeschool.
Van os, J. (2017). De DSM-6 voorbij! Persoonlijke diagnostiek in een nieuwe GGZ. Bohn Stafleu van Loghum.
Van Regenmortel, T. (2017). Het tewerkstellingsstatuut van ervaringsdeskundigen in de geestelijke gezondheidszorg. Een vergeten issue? OPGanG. Geraadpleegd op 07 mei 2023, van https://cdn.nimbu.io/s/csxg2ov/channelentries/fh53ugk/files/TVR_Eindrapport%20tewerkstellingsstatuut%20EIND.pdf?7bf0oit
Van Speybroeck, J. (2018, november). Globaal plan ervaringsdeskundigheid. Geraadpleegd op 24 april 2023, van www.herstelplatform.be/media/docs/Globaal%20Plan%20Ervaringsdeskundigheid_201909.pdf
Zashchirinskaia, O. & Isagulova, E. (2023, januari). Childhood Trauma as a Risk Factor for High Risk Behaviors in Adolescents with Borderline Personality Disorder. Iranian Journal of Pyschiatry. Geraadpleegd op 01 maart 2023, van https://web-s-ebscohost-com.kuleuven.e-bronnen.be/ehost/detail/detail?vid=5&sid=13b28299-e9d0-42e3-b08e-5dfc554dcc38%40redis&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3QtbGl2ZSZzY29wZT1zaXRl#db=cin20&AN=160876587
Zelfmoordlijn 1813 (z.d.). Wat is suïcidaliteit en hoe kan ik signalen herkennen? Zelfmoordlijn 1813. Geraadpleegd op 24 april 2023, van https://www.zelfmoord1813.be/info-voor-hulpverleners/wat-is-su%C3%AFcidaliteit-en-hoe-kan-ik-signalen-herkennen.
