Ouderen achter tralies
Aan de Universiteit van Gent werd onderzoek gevoerd naar de detentie-ervaringen van vijftigplusser gevangenen (2022-2023). Door middel van kwalitatieve diepte-interviews werden ouderen uit de gevangenis van Oudenaarde en uit de ouderenafdeling ‘WOUW’ in de gevangenis van Brugge bevraagd. Daarbij werd gepeild naar hun standpunt rondom een afzonderlijke ouderenafdeling. De drijfveer van dit onderzoek is om aandacht te vestigen op deze stijgende minderheidsgroep om zo meer humane levensomstandigheden te kunnen realiseren. De resultaten vertonen een tweespalt.
Afzonderlijke afdeling voor ouderen
De voorkeur van oudere gevangenen om op een afzonderlijke afdeling te verblijven blijkt aanwezig te zijn bij alle bevraagden op de WOUW-afdeling in Brugge. Jongere personen in de gevangenis zouden de ouderen onrust, stress en gevoelens van onveiligheid bezorgen. Slechts een kleine minderheid van deze bevraagden kan evengoed overweg met jongere als met oudere gevangenen. Er zou dan ook niet langer sprake zijn van afpersing, vechtpartijen of drugs op de ouderenafdeling. Ook worden er op de aparte sectie aanpassingen gedaan om de leefomstandigheden zo toegankelijk mogelijk te maken. Zo heerst er een open regime en de aangeboden activiteiten zijn onder andere tuinieren, gezelschapsspelen, wandelen en fitnessen met toestellen die op eigen lichaamsgewicht werken. Deze aangepaste afdeling geeft de ouderen rust waardoor zij zich optimaal kunnen voorbereiden op de terugkeer naar buiten. Bij het beoefenen van werk in de gevangenis worden geen aanpassingen gedaan voor deze ouderen, toch zijn alle bevraagden enthousiast om te werken binnen de muren. Verder zijn de medische diensten niet gespecialiseerd in ouderdomsziektes, ook de ouderen zelf geven aan daar geen nood aan te hebben.
Samenleven met jongere gevangenen
Alle bevraagde ouderen uit de gevangenis van Oudenaarde zijn unaniem tegen een afzonderlijke ouderenafdeling. Deze groep zou jongere personen nodig hebben om zichzelf jong te kunnen houden. Ook melden zij dat er op hun sectie met langgestraften slechts een klein aantal jongere gevangenen verblijven. Toch vindt de helft van de bevraagden dat jongere gevangenen hen een onveilig gevoel bezorgen. De infrastructuur van de gevangenis zou geen dagelijkse hindernissen opleveren voor deze groep ouderen, aanpassingen zijn dus overbodig. Daarnaast neemt de grote meerderheid niet deel aan de georganiseerde activiteiten. Het zou niet langer zinvol zijn om deel te nemen gezien de lange straf die zij moeten uitzitten. Ook hier zijn aangepaste activiteiten overbodig. Op één na alle bevraagde gevangenen werken in de gevangenis. Hierbij worden geen toegevingen gedaan ter compensatie van hun oudere leeftijd, noch wensen zij dat. Als laatste werd de medische dienst als goed beoordeeld en ook hier is er geen nood aan specialisatie ten aanzien van ouderen.
De tweespalt
Het antwoord op de vraag of oudere gevangenen pro of contra een afzonderlijke ouderensectie zijn levert een tegenstrijd op. De verschillen tussen de antwoorden van de gevangenen uit Oudenaarde en uit de WOUW- afdeling in Brugge kunnen onder andere toegeschreven worden aan de verschillen in regime en levensomstandigheden. Ook individuele factoren van oudere gevangenen dragen bij aan deze verdeeldheid. Een eenduidig besluit dat van toepassing is op alle Belgische gevangenissen is bijgevolg niet te maken. Voor toekomstig onderzoek moet elke gevangenis die kampt met een groeiend aantal ouderen op zichzelf peilen bij haar gedetineerden waar mogelijkheden schuilen tot verbetering. Voor deze bevraging kunnen de thema’s uit het onderzoek zoals activiteiten, werk, infrastructuur, medisch aanbod en onveiligheidsgevoelens daarvoor als richtlijn gebruikt worden.
Bibliografie
Aday, R. (1994). Golden years behind bars - special programs and facilities for elderly inmates. Federal probation, 58(2), 47-54. https://www.webofscience.com/wos/woscc/full-record/WOS:A1994QE78900008
Aging Inmate Committee, Maryland State Bar Association. (2012). Aging inmates: Correctional issues and initiatives. Corrections Today, 74(4), 84–87. https://www.proquest.com/docview/1112272972/11B5530C247244B4PQ/1?accoun…
American Civil Liberties Union. (2012). At America’s expense: The mass incarceration of the elderly. American Civil Liberties Union. https://www.aclu.org/report/americas-expense-mass- incarceration-elderly
Bronskill, J. (1999). Special prisons suggested for rapidly aging inmates: [Final Edition]. Calgary Herald. https://www.proquest.com/newspapers/special-prisons-suggested-rapidly-a…- inmates/docview/244779055/se-2?accountid=11077
Butler, T. G., Hagos, A. K., Howie, A. & Withall, A. L. (2021). Optimizing the care and management of older offenders: a scoping review. The Gerontologist, 61(8). https://doi.org/10.1093/geront/gnab104
Cipriani, G., Danti, S., Carlesi, C., & Di Fiorino, M. (2017). Old and dangerous: Prison and dementia. Journal of forensic and legal medicine, 51, 40-44.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1752928X17300860…
Collins, D. R. & Bird, R. (2007). The Penitentiary visit - a new role for geriatricians? Age and ageing, 36(11), 11–13. https://doi.org/10.1093/ageing/afl144
Colsher, P. L., Wallace, R. B., Loeffelholz, P. L., & Sales, M. (1992). Health status of older
male prisoners: a comprehensive survey. American journal of public health, 82(6), 881–884. https://doi.org/10.2105/ajph.82.6.881
50
Combalbert, N. & Rambourg, C. (2019). The management of elderly prisoners in France. Prison Journal, 99(5), 559–571. https://doi.org/10.1177/0032885519875029
Crawley, E. (2005). Institutional thoughtlessness in prisons and its impacts on the day-to-day prison lives of elderly men. Journal of Contemporary Criminal Justice, 21(4), 350-363.
Crawley, E., & Sparks, R. (2005). 'Hidden injuries? Researching the experience of older men in English prisons’. The Howard Journal of Criminal Justice, 44 (4), 345-356.
Decorte, T. & Humblet, D. (2013). Detentiebeleving door oudere gevangenen in België. Een exploratief onderzoek. Panopticon, 34(4), 267–283. http://www.maklu- online.eu/nl/tijdschrift/panopticon/jaargang-volume-34/issue-4-july-august-2013/detentiebeleving- door-oudere-gevangenen-belgie/
Decorte, S. & Favril, L. (2022). Vergrijzing in detentie: integratie of segregatie, is er een gulden middenweg? [Bachelorproef, UGent].
Eechaudt, V. (2016). Het Europees anti-foltercomité andermaal kritisch over de detentiecondities in België. Panopticon, 37(6), 546–549. https://biblio.ugent.be/publication/8123435/file/8501734
Farrington, D.P. (1986). Age and crime. In Crime and justice, 7, 189-250. https://doi.org/10.1086/449114
Favril, L. & Dirkzwager, A. (2019). De psychische gezondheid van gedetineerden in België en Nederland: een systematisch overzicht. Tijdschrift voor criminologie, 61(1), 5–33. https://doi.org/10.5553/TvC/0165182X2019061001001
Fazel, S., Hope, T., O’Donnell, I., Piper, M. & Jacoby, R. (2001). Health of elderly male prisoners: worse than the general population, worse than younger prisoners. Age and Ageing, 30(5), 403–407. https://doi.org/10.1093/ageing/30.5.403
Filinson, R. & Ciambrone, D. (2019). “Trying to blend in, what else can we do?” Intergenerational relationships among aged inmates. Journal of Intergenerational Relationships, 17(1), 74–92. https://doi.org/10.1080/15350770.2018.1500328
51
Gideon, L. (2012). Special needs offenders in correctional institutions. Sage.
Ginn, S. (2012). Elderly prisoners. The BMJ, 345(6263), 24–27. https://doi.org/10.1136/bmj.e6263
Gordon, J. & Wallace, S. (1991). Long-term inmates: a preliminary look at their programming needs and adjustment patterns. Federal Prisons Journal, 2(3), 61–64. https://heinonline.org/HOL/P?h=hein.journals/fedprsj2&i=159
Gross, B. (2007). Elderly offenders: implications for corrections personnel. The Forensic Examiner, 16(1), 56–61.
https://www.proquest.com/docview/207642773/fulltext/60B937776F974A25PQ/… 7
Hanssens, L., Steenberghs, E., Vyncke, V. & Willems, S. (2015). Onderzoeksrapport ‘gezondheidsprofiel gedetineerden’. Universiteit Gent, Vlaanderen In Zorg, 101–102. https://www.departementwvg.be/sites/default/files/media/Eindrapport_gez… eerden_def.pdf
Heidari, R., Wangmo, T., Galli, S., Shaw, D. M. & Elger, B. S. (2019). Accessibility of prison healthcare for elderly inmates, a qualitative assessment. Journal of forensic and legal medicine, 52, 223–228. https://doi.org/10.1016/j.jflm.2017.10.001
Henderson, R. (1999). Jails like geriatric homes as aging inmates increase: [Final Edition]. Edmonton Journal.
Humblet, D. (2017). Oudere gedetineerden. In Straffen: een penologisch perspectief. Maklu. https://researchportal.vub.be/en/publications/oudere-gedetineerden
Humblet, D., De Smet, S., Maelstaf, H., & Naessens, L. (2022). Oud en achter tralies: Te weinig aandacht voor vergrijzing in de gevangenissen. Sociaal. Net.
Humphreys, J., Ahalt, C., Stijacic-Cenzer, I., Widera, E. & Williams, B. (2017). Six-month emergency department use among older adults following jail incarceration. Journal of urban health: bulletin of the New York Academy of Medicine, 95, 523–533. https://doi.org/10.1007/s11524-017-0208-4
52
Kempker, E. (2003). The graying of American prisons: addressing the continued increase in geriatric inmates. Corrections Compendium, 28(6), 1–2, 4, 22–26. https://www.proquest.com/trade- journals/graying-american-prisons-addressing-continued/docview/211853939/se- 2?accountid=11077.
Kerbs, J. J. & Jolley, J. M. (2007). Inmate-on-inmate victimization among older male prisoners. Crime & Delinquency, 53(2), 187–218. https://doi.org/10.1177/0011128706294119
Kerbs, J.J., & Jolley, J.M. (2009). A commentary on age segregation for older prisoners:
Philosophical and pragmatic considerations for correctional systems. Criminal Justice Review, 34(1), 119-139. https://doi.org/10.1177/0734016808324245
Leigey, M. E. & Aday, R. H. (2021). The gray pains of imprisonment: examining the perceptions of confinement among a sample of sexagenarians and septuagenarians. International journal of offender therapy and comparative criminology. http://dx.doi.org/10.1177/0306624X211022670
Lippens, V. (2010). Mannelijkheid en detentie. Tijdschrift voor Criminologie, 52(4), 433. https://www.proquest.com/openview/74e20d350b48ef014fe149c79e75db27/1?pq-
origsite=gscholar&cbl=486549
Marquant, T., Sabbe, B., Van Nuffel, M., Verelst, R. & Goethals, K. (2018). Forensic assertive community treatment in a continuum of care for male internees in Belgium: results after 33 months. Community Mental Health Journal, 54(1), 58–65. https://doi.org/10.1007/s10597-017-0153-4
Martyn, G., Cattrysse, M. & Verhulle, B. (1991). Een nieuwe gevangenis op grond van nieuwe ideeën. In 150 jaar nieuwewandeling : gevangenis Gent 1862-2012. (pp. 38-69). Heule: Snoeck-Ducaju.
Maschi, T. & Morgen, K. (2020). Aging behind prison walls: Studies in trauma and resilience. Columbia University Press. https://www.webofscience.com/wos/woscc/full-record/WOS:000712457800001
Murolo, A. (2020). Geriatric inmates: policy and practice. Journal of Correctional Health Care, 26(1), 1- 13. https://doi.org/10.1177/1078345819898465
53
Neeley, C. L., Addison, L. & Craig-Moreland, D. (1997). Addressing the needs of elderly offenders. Corrections Today, 59(5), 120–123. https://www.proquest.com/scholarly-journals/addressing- needs-elderly-offenders/docview/9777733/se-2?accountid=11077.
Nowotny, K. M., Cepeda, A., James-Hawkins, L., & Boardman, J. D. (2016). Growing Old Behind Bars: Health Profiles of the Older Male Inmate Population in the United States. Journal of aging and health, 28(6), 935–956. https://doi.org/10.1177/0898264315614007
Smyer, T., Gragert, M. D. & LaMere, S. (1997). Stay safe! stay healthy! Surviving old age in prison. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 35(9), 10–17. https://doi.org/10.3928/0279-3695-19970901-13
Stevens, A. B., Shaw, R., Bewert, P., Salt, M., Alexander, R. & Gee, L. B. (2018). Systematic review of aged care interventions for older prisoners. Australasian Journal on Ageing, 37(1), 34–42. https://doi.org/10.1111/ajag.12484
Stürup-Toft, S., O’Moore, E. J. & Plugge, E. H. (2018). Looking behind the bars: emerging health issues for people in prison. British medical bulletin, 125(1), 15–23. https://doi.org/10.1093/bmb/ldx052
Trotter, C. & Baidawi, S. (2015). Older prisoners: Challenges for inmates and prison management. Australian and New Zealand Journal of Criminologie, 48(2), 200–218. https://doi.org/10.1177/0004865814530731
University of Maryland. (2020). Maryland State Commission on Criminal Sentencing Policy Annual Report 2020. University of Maryland, 36. https://msccsp.org/Files/Reports/ar2020.pdf
Wangmo, T., Handtke, V., Breetschneider, W. & Elger, B. S. (2017). Prisons should mirror society: The debate on age-segregated housing for older prisoners. Ageing and Society, 37(4), 675–694. https://doi.org/10.1017/S0144686X15001373
Williams, B., Stern, M., Mellow, J., Safer, M. & Greifinger, R. (2012a). Aging in correctional custody: setting a policy agenda for older prisoner health care. American Journal of Public Health, 102(8), 1475–1481. https://doi.org/10.2105/AJPH.2012.300704
54
Williams, B. A., Goodwin, J. S., Baillargeon, J., Ahalt, C. & Walter, L. C. (2012b). Addressing the aging crisis in U.S. criminal justice health care. Journal of the American Geriatrics Society, 60(6), 1150– 1156. https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2012.03962.x
Williams, J. (2013). Social care and older prisoners. Journal of Social Work, 13(5), 471–491. https://doi.org/10.1177/1468017311434886
Niet wetenschappelijke bronnen
Council of Europe. (2022). Council of Europe anti-torture Committee publishes the report on
its visit to prisons in Belgium. CPT. https://www.coe.int/en/web/cpt/-/council-of-europe-anti-
torture-committee-publishes-the-report-on-its-visit-to-prisons-in-belgium
SPACE I Report. (2000). Council of Europe, 1-57. https://wp.unil.ch/space/files/2011/02/Council-of-Europe_SPACE-I-2000-E…
SPACE I Report. (2009). Council of Europe, 1-111. https://wp.unil.ch/space/files/2011/02/SPACE-1_2009_English2.pdf
SPACE I Report. (2021). Council of Europe, 1-132. https://wp.unil.ch/space/files/2022/12/SPACE-I_2021_FinalReport.pdf
Team Justitie. (2022). Beleidsverklaring 2.0 Justitie.
https://www.teamjustitie.be/wp-content/uploads/2021/02/plan-voor-justit…
